Τα βάφει με Καβάφη !!!

Αίσθηση έχει προκαλέσει η απόφαση των συγκοινωνιακών αρχών να ντύσουν τα αστικά λεωφορεία με στίχους του Καβάφη.
Με μια πρώτη ματιά θα ‘λεγε κανείς πως υπακούουν τον Πλάτωνα που έλεγε ”πρέπει ή οι βασιλείς να φιλοσοφήσουν ή οι φιλόσοφοι να βασιλεύσουν” και, παρότι ο αρχαίος φιλόσοφος προέκρινε τη δεύτερη λύση, οι σημερινοί “wannabe”βασιλίσκοι επιλέγουν την…πρώτη.
Είναι όμως έτσι; Αποφάσισαν να φιλοσοφήσουν;

By…toixo-toixo.blogspot

Έχει ενδιαφέρον η επιλογή των διάσπαρτων στίχων που επελέγησαν.
Θα ‘λεγε κανείς πως όλο αυτό το πανηγύρι στήθηκε για να αναρτήσουν στα λεωφορεία έναν στίχο και μόνο.
Το στίχο της φωτογραφίας.
“Είν’ επικίνδυνον πράγμα η βία”…
Στίχος που παραπέμπει σαφέστατα στην πολιτική προπαγάνδα των ημερών.

Θα ‘λεγε κάποιος επισκέπτης στην Ελλάδα, βλέποντάς το, πως ο κορυφαίος ποιητής συστρατεύεται με τη Σώτη, το Χειμωνά, τον Χωμενίδη και τα άλλα ρετάλια τηςανθυποδιανόησης στο κίνημα της “μη βίας” με τα άσπρα μπλουζάκια του Καμίνη.
Αυτοί μας απευθύνονται λες κι είμαστε βρέφη δυο ετών και μας υποδεικνύουν “καλόοο” όταν καθόμαστε ήσυχοι στην κούνια μας και “κακόοοο” όταν ανακατευόμαστε “στις δουλειές των μεγάλων”.
Και μπορεί να φάμε και καμιά ξυλιά για να το συνειδητοποιήσουμε και να μην το επαναλάβουμε στο μέλλον.

Το πρόβλημα με το συγκεκριμένο στίχο όμως είναι πως η αποσπασματικότητα της αναγραφής του διαστρέφει το νόημα τόσο, όσο χρειάζεται για να χρησιμοποιηθεί ως διανοουμενίστικη προπαγανδιστική ψιχάλα στην καταιγίδα της παραπληροφόρησης.
Ο Καβάφης μιλώντας για “βία” αναφέρεται στη βιασύνη.
Γιατί, ναι ω εθνογνώστες, η λέξη βία σχεδόν σε όλη την αρχαία, νεώτερη και σύγχρονη ελληνική γραμματεία (πριν εμφανιστεί η Σώτη κι ο Χειμωνάς) σήμαινε “βιασύνη”.

Επειδή λοιπόν παίζουμε με την αποσπασματικότητα, κι επειδή ξέρουμε κι εμείς το παιχνίδι αυτό, να μεγαλώσω κι εγώ με τη σειρά μου λίγο το απόσπασμα, για να δείτε πώς άλλαζει το νόημα:

{….}Ἴσως δέν ἔφθασεν ἀκόμη ὁ καιρός.
Να μή βιαζόμεθα∙ εἶν’ ἐπικίνδυνον πρᾶγμα ἡ βία.
Τά πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια.{…}

(Κ.Π.Καβάφης,“Ἐν Mεγάλῃ Ἑλληνικῄ Ἀποικία, 200 π.Χ.”)

Θυμηθείτε το στίχο του “Ύμνου εις την Ελευθερίαν” του Σολωμού επίσης, που λέει:

“σε γνωρίζω από την όψη

που με βια μετράει τη γη”

Μάλιστα ειχε δημιουργηθεί πολιτικό θέμα πριν χρόνια, όταν ο Αλαβάνος απ’ το βήμα της Βουλής χρησιμοποίησε το εν λόγω χωρίο για να δικαιολογήσει την πολιτική βία, για να εισπράξει την άμεση ορθή απάντηση από την άλλη πλευρά ότι “βία=βιασύνη”.
Σήμερα οι ίδιοι “ξεχνούν” αυτήν την αλήθεια και προπαγανδίζουν χρησιμοποιώντας ανερυθρίαστα έναν σπουδαίο καλλιτέχνη που, αν ζούσε σήμερα, θα τους έφτυνε πατόκορφα.

Δεν είναι παράξενο που αυτοί αποσπασματικοποιούν τα γεγονότα για να τα διαστρέφουν και να τα φτιασιδώνουν, ώστε να μεταβληθούν σε αυτό που τους βολεύει.
Από την ειδική στα μοντάζ ”ομάδα αλήθειας” του παραδρόμου της Συγγρού μέχρι τα βιντεάκια του Θέμου, η ίδια λογική χρησιμοποιείται.

Χιουμοριστικό εικαστικό σχόλιο από τον “Πιτσιρίκο”

Τέλος θα ήθελα να σημειώσω κάτι. Δεν σας φαίνεται παράξενο πως η λέξη “βία” σε όλη την ελληνική γραμματειακή ιστορία έχει ως επί το πλείστον το νόημα της βιασύνης και όχι την έννοια της βιαιοπραγίας;
Οι Έλληνες ιστορικοί, ποιητές, φιλόσοφοι κλπ δεν χρησιμοποιούσαν τον όρο “βία” για να περιγράψουν αυτό που περιγράφουμε εμείς.
Γιατί αυτό;

Ίσως επειδή τους φαινόταν πάντοτε αδιανόητο να δώσουμε ένα ενιαίο νόημα και να τσουβαλιάσουμε πράξεις όπως η άμυνα ενάντια σε κάποιον που μας επιβουλέυεται, η άμυνα για να σώσουμε τον εαυτό μας ή αγαπημένα μας πρόσωπα, η έργοις υπεράσπιση και διεκδίκηση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων μας… με πράξεις όπως η δολοφονία, η ληστεία κλπ.!
Οι αρχαίοι στην πραγματικότητα δεν όριζαν όπως εμείς αυτήν την έννοια (“βία”), γι’ αυτό και δεν δημιούργησαν και την αντίστοιχη ορολογία, όπως έκαναν με όλες τις άλλες έννοιες.
Όταν ήθελαν να πουν “με τη βία”, έλεγαν συνήθως “κατά κράτος”. 
Λέγοντας “βία” εννοούσαν επίσης την ανάγκη. Και μάλιστα κατά τόπους την είχανθεοποιήσει κιόλας και υπήρχε μέχρι και ιερό της “θεάς Βίας”. Δηλαδή της “θεάς Ανάγκης”.
Αφού λοιπόν η Βία=Ανάγκη, αυτό σημαίνει πως κάθε πράξη που σχετίζεται με αυτήν, κρίνεται από την ουσία αυτής της ανάγκης και όχι τόσο απ’ τα μέσα.
Διότι “ἀνάγκᾳ καί θεοί πείθονται”…

Η έννοια της βιαιοπραγίας, δηλαδή όπως την ενοούμε σήμερα, προσδόθηκε στη λέξη στην αρχή μάλλον μεταφορικά, αφού η βιασύνη συνοδεύεται από βίαιες ενέργειες, και στη συνέχεια σιγά-σιγά, πήρε τη θέση της κυριολεκτικής σημασίας.
Κάθε βίαιη ενέργεια έπρεπε κατ’ αυτούς να κρίνεται κατά περίπτωση και όχι τσουβαλιασμένη μέσα σ’ένα νεφελώδες πλαίσιο “μη βίας”.
Εξάλλου, η “θεά της Σοφίας”, η Αθηνά, φορούσε πάντα περικεφαλαία και κρατούσε ασπίδακαι ακόντιο. Όχι για να καρφώνει μπιφτέκια, φαντάζομαι…
Αλλά γιατί η βία (με τη σημερινή της έννοια) είναι απαραίτητη για την υπεράσπιση των πνευματικών και υλικών επιτευγμάτων του ανθρώπινου πολιτισμού.

Αντί επιλόγου, και λόγω της αναφοράς στον σπουδαιότατο των ποιητών, αφιερώνω ένα ποίημά του στην ψυχή που σκέφτηκε αυτή τη γελοιότητα με την αποσπασματική ποίηση στα λεωφορεία.

Απολείπειν ο θεός Αντώνιον

Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ’, ακουσθεί αόρατος θίασος να περνά με μουσικές εξαίσιες, με φωνές – την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανοφέλετα θρηνήσεις. Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει. Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πείς πως ήταν ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου· μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς. Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος, σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι, πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο, κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ’ όχι με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα, ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους, τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου, κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις.

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1911)

paganeli