Από την Οθωμανική στην οικονομική υποδούλωση

«Όταν αποφασίσαμε να κάμωμε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι ήμεθα, ούτε πως δεν έχομεν άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε, "πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιτοκάραβα βατσέλα", αλλά, ως μία βροχή, έπεσε εις όλους μας η επιθυμία της Ελευθερίας μας...»

Θ. Κολοκοτρώνης

Όταν επαναστάτησε ο λαός το 1821 εκτός από τους Τούρκους θέλανε να λευτερωθούνε κι από τους τσιφλικάδες, τους κοτζαμπάσηδες, τους προύχοντες, τους νησιώτες καραβοκύρηδες, τους χριστέμπορους της εποχής.

Ηδη από το 1924, ο Γιάννης Κορδάτος με το βιβλίο του «Η Κοινωνική Σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821» δείχνει το πραγματικό περιεχόμενο της επανάστασης: ήταν μια επανάσταση ενάντια στη φεουδαρχία και την καταπίεση, που εκφραστές της δεν ήταν μόνο οι Οθωμανοί πασάδες και μπέηδες αλλά και οι ντόπιοι προύχοντες, κοτζαμπάσηδες και δεσποτάδες.
Και ο Νίκος Μπελογιάννης συμπληρώνει στο βιβλίο του: «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα»: «οι αστοί και οι τσιφλικάδες, δε φοβούνταν τον τουρκικό ζυγό όσο φοβούνταν το λαϊκό ποτάμι που πάλευε για την απελευθέρωση...».

Να τι έλεγε για παράδειγμα ο Κορδάτος για τον ρόλο της Εκκλησίας που ήταν ένας από τους βασικούς θεσμούς που στήριζαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία: «Η Εκκλησία μάλιστα έπαιρνε από κάθε χριστιανό ραγιά ειδικό φόρο που λεγόταν ρόγα ή ζητεία. Πολλές φορές με ασπλαχνία Σάϋλωκ έκανε κατάσχεση στʼ αλέτρι ή τʼ άλλα γεωργικά εργαλεία του αγρότη, αν τύχαινε και δεν πλήρωνε τον παραπάνω φόρο. Γενικά μάλιστα ο κάθε χριστιανός ραγιάς ήταν υποχρεωμένος το 1/3 από το εισόδημά του και την περιουσία του να το δίνει δια τας ανάγκας της Εκκλησίας, δηλαδή των μητροπολιτών. Από, παντού λοιπόν, ο φτωχοαγρότης ήταν περιτριγυρισμένος από την ολιγαρχία των εκμεταλλευτών του. Και τι εκμεταλλευτών: απλήστων, τυρανικών και βαρβάρων!».

Μετά το νικηφόρο αποτέλεσμα της επανάστασης δικαιώθηκαν οι εξεγερμένοι; Ως προς το ότι απελευθερώθηκε η Ελλάδα από τον Οθωμανικό ζυγό ναι αλλά «...ύστερα από 60 χρόνια, από τότε που τελείωσε η επανάσταση του 1821 ο λαός υπέφερε, όπως τον καιρό της Τουρκοκρατίας, κάτω από το βάρος της εκμετάλλευσης της Ελλήνων που αντικατέστησαν τους Τούρκους», όπως γράφει ο Ν. Μπελογιάννης στο βιβλίο που αναφέραμε.

Μήπως όμως και σήμερα δεν ζούμε την υποδούλωση μας από το ξένο χρηματιστηριακό κεφάλαιο; Κι αυτή η υποδούλωση κρατάει αιώνες άσχετα τι μορφή έχει κάθε φορά.
Ο λόγος και πάλι στον κομμουνιστή Νίκο Μπελογιάννη και στο καταπληκτικό βιβλίο του (έχουμε αναφερθεί και στο παρελθόν σ’ αυτό):


"Μόλις άρχισε η επανάσταση του '21 αρχίζουν και οι ξένοι κεφαλαιούχοι τη δράση τους σε βάρος ενός λαού που 'χυσε ποτάμι το αίμα για τη λευτεριά. Είναι αλήθεια ότι μέσα στις συνθήκες που πάλευαν οι Έλληνες ένα εξωτερικό δάνειο με καλούς όρους θα βοηθούσε σημαντικά, θα δυνάμωνε και θα 'δινε φτερά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.
Οι ξένοι όμως τραπεζίτες, με συνεργούς τους ντόπιους κοτζαμπάσηδες, τους Φαναριώτες και τους πάμπλουτους καραβοκυραίους, κατάφεραν να ωφελήσουν μονάχα τον μπεζαχτά τους και τους ξένους τυχοδιώκτες απ' τα δύο δάνεια της επανάστασης".

Η οικονομική υποδούλωση της Ελλάδας στο ξένο κεφάλαιο αρχίζει με τα λεγόμενα δάνεια της Ανεξαρτησίας, του 1823 και 1825.

Τι απέγινε, λόγου χάρη, το πρώτο κιόλας δάνειο, το 1823, στην καρδιά της Επανάστασης, όταν χρειάζονταν χρήματα για ντουφέκια και βόλια; «Υστερα από τόσες περιπέτειες και προσπάθειες», λέει ο Μπελογιάννης μνημονεύοντας τη «γενναιοδωρία» των Αγγλων δανειστών, «η κυβέρνηση του Αργους πήρε 348.000 λίρες σε μετρητά και 11.900 σε πολεμοφόδια», αλλά «38.000 από τις 348.000 μείνανε στο Λονδίνο. Κατάντησε δηλαδή να πάρουμε μόλις 310.000 λίρες, ενώ στα βιβλία των τοκογλύφων η Ελλάδα ήταν χρεωμένη με 800.000!».

Είναι χαρακτηριστική μια πτυχή της τύχης που είχε και το δεύτερο δάνειο:

«... Ένα μέρος από το δάνειο πήγε για νοίκιασμα ναυάρχων. Έλειπαν όμως τα καράβια. Τι ναύαρχοι θα ήταν χωρίς πλοία; Κι αρχίζει πια η δεύτερη πράξη της κωμωδίας. Οι διαχειριστές του δανείου έδωσαν παραγγελία για έναν ολόκληρο στόλο, έξι καράβια παράγγειλαν στην Αγγλία- μια κορβέτα και πέντε ατμοκίνητα, τα δύο μικρά και τα τρία μεγάλα-, άλλες δύο φρεγάτες παραγγέλθηκαν στην Αμερική κι η τεχνική επιστασία της δουλειάς ανατέθηκε, από τον όμιλο των τραπεζιτών που ανεμοσκόρπιζε το δάνειο, σε έναν απόστρατο συνταγματάρχη του ιππικού. Από τα έξι εγγλέζικα μόνο η κορβέτα ΄΄Καρτερία΄΄, ύστερα από μεγάλες προσπάθειες του φιλέλληνα Άστιγγα, κατάφερε να πλεύσει τα τέλη του 1826 στην Ελλάδα, σε τέτοια όμως κατάσταση που ήταν αδύνατο να χρησιμοποιηθεί αμέσως στον αγώνα. Από τα δύο μεγάλα ατμοκίνητα το ένα κάηκε στις δοκιμές στον Τάμεση και το δεύτερο έφτασε στην Ελλάδα τον... Σεπτέμβρη του 1828, αλλά ήταν άχρηστο και δεν μπορούσε να κινηθεί! Από τα τρία μικρά πάλι το ένα μόνον έφτασε στα νερά μας όταν είχε πια τελειώσει η Επανάσταση! Τα άλλα δύο ξέμειναν στην Αγγλία, γιατί στάθηκε αδύνατο να πλεύσουν!».

Είναι καταπληκτική η «σούμα» των δυο αυτών δανείων που αναφέραμε:
«Δανειστήκαμε ονομαστικά και χρωστάμε πραγματικά 2.800.000 λίρες με τόκο 5%», μας λέει ο Ν. Μ. «ενώ στην Ελλάδα φτάσανε μόνο 540.000 με πραγματικό τόκο 26%»!!!

Θα μπορούσαμε να γράψουμε πάρα πολλά για το πώς ξεκίνησε η οικονομική υποδούλωση της Ελλάδας αλλά θα προτείναμε στους αναγνώστες του μπλογκ μας να διαβάσουν του βιβλίο που αναφέραμε. Σ’ αυτή την οικονομική ανάλυση ο Νίκος Μπελογιάννης ξεκινώντας από τα πρώτα λεγόμενα δάνεια ανεξαρτησίας, και φτάνοντας μέχρι το δανεισμό του 1940, περιγράφει τους σκοπούς των δανειστών, τους ληστρικούς όρους με σκοπό την αποκόμιση κερδών και δίπλα σε αυτά την οικονομική και πολιτική εξάρτηση. Υπογραμμίζει ότι τα λεγόμενα δάνεια ανεξαρτησίας, τα ‘φαγαν σχεδόν στο σύνολό τους οι ξένοι τοκογλύφοι και οι ντόπιοι αστικο-κοτζαμπάσηδες. Δεν παραλείπει επίσης να κάνει αναφορά και στον εσωτερικό δανεισμό του ελληνικού κράτους και στο ρόλο της Εθνοτράπεζας (ήταν η Εθνική Τράπεζα της εποχή).

Από τότε κύλισε πολύ νερό στο αυλάκι της ιστορίας. Μπορεί να απαλλαχτήκαμε από τον Τούρκικο ζυγό αλλά η οικονομική υποδούλωση της χώρας μας, με διαχρονική ευθύνη των αστικών κυβερνήσεων που πέρασαν από τον τόπο συνεχίζετε. Οι σημερινοί κοτσαμπάσηδες λέγονται Λάτσηδες και Βαρδινογιάνηδες οι επικυρίαρχοι του τόπου μας ονομάζονται Γερμανοί και Αμερικάνοι και Ε.Ε.