Η ΑΒΑΣΤΑΧΤΗ ΕΛΑΦΡΟΤΗΤΑ: ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗ «ΜΟΝΑΔΙΚΗ» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Από τον Νώντα Κούκα

Το πληθωριστικό και το αντιπληθωριστικό κενό της οικονομίας

Στην οικονομία η συνολική ζήτηση προϊόντος δεν είναι συνήθως ίση με τη συνολική προσφορά προϊόντος στο επίπεδο πλήρους απασχόλησης των παραγωγικών συντελεστών. Πολλές φορές η συνολική ζήτηση είναι μεγαλύτερη από ό,τι μπορεί να ικανοποιήσει η οικονομία με όλο το προϊόν που μπορεί να παράγει με πλήρη απασχόληση των πόρων της. Τότε λέμε πως υπάρχει πληθωριστικό κενό στην οικονομία, που είναι ίσο με την υπερβάλλουσα ζήτηση. Σε τέτοιες περιπτώσεις δημιουργείται πρόβλημα πληθωρισμού.

Άλλες φορές πάλι, η συνολική ζήτηση δεν είναι αρκετά μεγάλη για να απορροφάται όλο το προϊόν που μπορεί να παράγεται με πλήρη απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών της οικονομίας. Τότε λέμε πως υπάρχει αντιπληθωριστικό κενό, που είναι ίσο με το έλλειμμα ζήτησης. Στις περιπτώσεις αυτές δημιουργείται πρόβλημα ανεργίας, υποαπασχόλησης των παραγωγικών πόρων, χαμηλού εισοδήματος κ.ά.

Όταν στην οικονομία συμβαίνει ένα από τα παραπάνω, το κράτος μπορεί να παρέμβει για να μειώσει την υπερβολική συνολική ζήτηση προϊόντος ή για να αυξήσει την ανεπαρκή ζήτηση, ανάλογα με το αν το πρόβλημα είναι η ύπαρξη πληθωριστικού ή αντιπληθωριστικού κενού. Ένας από τους βασικούς τρόπους παρέμβασης είναι η άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής (υπάρχουν βέβαια και άλλοι τρόποι κρατικής παρέμβασης: νομισματική και πιστωτική πολιτική).

Η άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής

Η δημοσιονομική πολιτική του κράτους αποβλέπει στη μεταβολή των μεγεθών του κρατικού προϋπολογισμού (: α) δημόσιες δαπάνες για αγορά αγαθών και υπηρεσιών, β) μεταβιβαστικές πληρωμές του Δημοσίου, γ) άμεσοι φόροι, δ) έμμεσοι φόροι) για τη σταθεροποίηση του εισοδήματος και του προϊόντος της οικονομίας στο επίπεδο της πλήρους απασχόλησης χωρίς πληθωρισμό. Τι γίνεται όμως όταν η ανεργία έχει εγκατασταθεί ήδη στην οικονομία;

Τότε η κυβέρνηση εφαρμόζει μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική για να τονώσει τη συνολική ζήτηση, με μείωση των φορολογικών συντελεστών και αύξηση των κρατικών δαπανών. Έτσι λοιπόν, ο κρατικός προϋπολογισμός – αν προηγουμένως ήταν ισοσκελισμένος – τώρα θα παρουσιάσει έλλειμμα. Τουναντίον, αν είχε ήδη έλλειμμα τώρα αυτό θα αυξηθεί.

Για να καλύψει το έλλειμμα το κράτος, οφείλει να δανειστεί είτε από το εσωτερικό είτε από το εξωτερικό. Δανείζεται από τράπεζες, ντόπιες και ξένες, από το ευρύ κοινό πουλώντας του ομόλογα ή έντοκα γραμμάτια, από άλλους φορείς. Ο δανεισμός σημαίνει μια επιβάρυνση για το κράτος επειδή θα πρέπει να πληρώνει τόκους για τα δάνειά του.

Τώρα, αν αντί για ανεργία υπάρχει πρόβλημα πληθωρισμού και η κυβέρνηση κρίνει πως πρέπει να εφαρμόσει ένα δημοσιονομικό πρόγραμμα λιτότητας, αυξάνοντας τους φορολογικούς συντελεστές και μειώνοντας τις κρατικές δαπάνες, ενδέχεται ο κρατικός προϋπολογισμός να παρουσιάσει πλεόνασμα. Τούτο το πλεόνασμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη σταδιακή εξόφληση των κρατικών δανείων.

Το δημόσιο χρέος

Εάν ο προϋπολογισμός του κράτους παρουσιάζει ελλείμματα για μεγάλα χρονικά διαστήματα και εξαιτίας αυτών το κράτος παίρνει διαρκώς δάνεια, το δημόσιο χρέος αυξάνεται πολύ. Τότε το βάρος της εξυπηρέτησής του, δηλαδή της πληρωμής των τόκων και της εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων δανείων, γίνεται πάρα πολύ μεγάλο. Αυτή τη στιγμή, σε τέτοια δεινή κατάσταση βρίσκεται η ελληνική οικονομία.

Πέρα από τις φαντασιοκοπίες και τις διάφορες φαιδρές θεωρίες συνωμοσίας (περί «ξένου δακτύλου» κ.λπ κ.λπ.), μια ανέκαθεν ανύπαρκτη και αντιπαραγωγική ελληνική οικονομία, έχει φτάσει στο χείλος του γκρεμού, έπειτα από τη διαρκή λεηλασία του δημοσίου κορβανά μέσω τεχνητών εσαεί κρατικών ελλειμμάτων. Μια φούχτα Ελλήνων πλουσίων έχει στήσει πανέξυπνη φάμπρικα. Δημιουργεί συνεχώς τεράστια ελλείμματα, αγοράζει ομόλογα και εισπράττει υπέρογκα κέρδη. Το κόλπο είναι γνωστό ήδη από την εποχή του Δούκα της Ορλεάνης Φιλίππου του Β΄, στη Γαλλία (δες Μαρξ, Ταξικοί αγώνες στη Γαλλία).

Η πληρωμή τόκων απορροφάει ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των δημόσιων εσόδων και το κράτος υποχρεώνεται να συνάπτει νέα δάνεια προκειμένου να εξοφλήσει εκείνα που λήγουν και να πληρώνει και τους τόκους. Εύκολη λεία λοιπόν το διεφθαρμένο ελληνικό κράτος για τους Έλληνες καπιταλιστές και τους πολιτικούς τους σμπίρους.

Και ιδού το σημερινό αποτέλεσμα: λόγω της μεγάλης ανάγκης δανεισμού του κράτους, τα επιτόκια παραμένουν υψηλά, γιατί αλλιώς το κράτος δεν μπορεί να βρει τα δάνεια που χρειάζεται. Η οικονομία «στραγγίζεται» από χρηματικά κεφάλαια, τα οποία κατευθύνονται στο κράτος, ενώ ο ιδιωτικός τομέας υποφέρει από έλλειψη τέτοιων κεφαλαίων για επενδύσεις∙ βρίσκει δε και το ύψος των επιτοκίων δανεισμού υπερβολικά μεγάλο και ασύμφορο για νέες επενδύσεις. Οι μεγάλες πληρωμές του κράτους για τόκους στο εσωτερικό τροφοδοτούν τον πληθωρισμό και δημιουργούν και άλλα προβλήματα. Η κατάληξη; Ο αναπόφευκτος δανεισμός από το ΔΝΤ και τους επάρατους «ξένους»…

Ποια είναι η λύση;

Εντέλει, το θέμα με την ελληνική οικονομία αποτελεί σίγουρα ΤΟ παράδοξο!! Υπάρχει συγχρόνως τόσο πληθωριστικό όσο και αντιπληθωριστικό κενό. Κατά συνέπεια, και η παρέμβαση για την καταστολή του γιγαντιαίου δημόσιου χρέους δε συνάδει βεβαίως με την (αντίθετη) παρέμβαση για την ανάκαμψη και την ύφεση της ανεργίας και της κρίσης γενικότερα. Η λύση λοιπόν είναι αναγκαστικά η διαχρονική και αστείρευτη χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας από τους ευρωπαίους εταίρους;… (Εξάλλου, το ίδιο το εθνικό ελληνικό κράτος οφείλει τόσο την ύπαρξή του όσο και τη διαιώνισή του στην ιδεολογία του «φιλελληνισμού», ιστορικά τεκμηριωμένο.)

Πράγματι, τουλάχιστον προς το παρόν, μόνο κάτι τέτοιο φαίνεται στον ορίζοντα. Άλλωστε, υπ’ αυτήν την έννοια λέμε πως η ελληνική οικονομία αποτελεί μια τελείως ιδιάζουσα περίπτωση στην Ευρωζώνη και έχει τυπική μόνο σχέση με τις υπόλοιπες οικονομίες της Μεσογείου.