O ΣΥΡΙΖΑ κερδίζει χρόνο και χώρο

του Ετιέν Μπαλιμπάρ και του Σάντρο Μετζάντρα

Οι νέες προοπτικές για την επανασύνθεση μιας αριστερής πολιτικής, που έχει στόχο τον σεβασμό των αρχών της ισότητας και της ελευθερίας σε όλη την Ευρώπη] δημιουργήθηκαν με τις μεγάλες μαζικές μάχες που δόθηκαν ενάντια στη λιτότητα στην Ελλάδα και στη Ισπανία. Όμως, ενόσω οι μάχες αυτές κέρδιζαν έδαφος, η οριζόντια εξάπλωσή τους προσέκρουε σε κάθετες και εξίσου δυναμικές αντιστάσεις: στην κυριαρχία των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων του σύγχρονου καπιταλισμού, στη νέα κατανομή της πολιτικής εξουσίας που επέβαλε η κρίση.

Σ’ αυτές ακριβώς τις διαχωριστικές γραμμές προσέκρουσε ο ΣΥΡΙΖΑ, με το που κατόρθωσε να ορθώσει τον δικό του άξονα «κάθετης» εξουσίας, διαλαλώντας την άρνηση της λιτότητας στα άδυτα των ευρωπαϊκών θεσμών. Η αντίδραση ήταν άμεση και ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάστηκε να απαντήσει συγχρόνως και στο ευρωπαϊκό σύστημα εξουσίας και στη δυσβάστακτη βία του χρηματιστικού κεφαλαίου. Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε πως η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να καταφέρει μόνη της να μεταθέσει αυτές τις γραμμές. Ακόμη και μια χώρα με μεγαλύτερο δημογραφικό και οικονομικό βάρος δεν θα μπορούσε. Αυτό που συνέβη με την Ελλάδα είναι μια επιπλέον απόδειξη πως μια πολιτική που διεκδικεί την ελευθερία και την ισότητα δεν θα δημιουργηθεί στην Ευρώπη προτάσσοντας το επιχείρημα της εθνικής κυριαρχίας.

Δεν χρειαζόμαστε να μας μάθουν οι άλλοι πως ένα εκλογικό αποτέλεσμα δεν είναι αρκετό, άλλωστε και ο Αλέξης Τσίπρας δεν είπε ποτέ το αντίθετο. Χρειάζεται το άνοιγμα μιας πολιτικής διαδικασίας, με τη δημιουργία και την ισχυροποίηση ενός νέου συσχετισμού κοινωνικών δυνάμεων στην Ευρώπη.

Ο Λένιν είχε πει πως σε κάποιες καταστάσεις χρειάζεται να παραχωρείς έδαφος για να κερδίσεις χρόνο. Η προσαρμογή αυτού του κανόνα στις «συμφωνίες» της προηγούμενης Παρασκευής (αβέβαιη, όπως πάντα, στη πολιτική) μας ωθεί να τολμήσουμε το επόμενο στοίχημα: Για να κερδίσει χρόνο και χώρο η ελληνική κυβέρνηση έκανε κάποιες παραχωρήσεις. Για να αφήσει χρόνο στην ελπίδα να ριζώσει στην Ευρώπη, αναμένοντας επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις (όπως αυτή της Ισπανίας) και την κατάκτηση νέων στρατηγικών μετώπων από τους πρωταγωνιστές της νέας πολιτικής.

Αλλά για μια θετική εξέλιξη, θα χρειαστούν τους επόμενους μήνες κινητοποιήσεις σε πολλαπλά επίπεδα: κοινωνικοί αγώνες και πολιτικές πρωτοβουλίες, νέες καθημερινές συμπεριφορές και νέο ομαδικό λαϊκό πνεύμα, κυβερνητικές ενέργειες και δυναμικές αυτόνομες απαντήσεις των πολιτών. Τη στιγμή που αναγνωρίζουμε την κρίσιμη σημασία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και αυτήν που προαναγγέλλει μια νίκη του Podemos στο θεσμικό πεδίο, οφείλουμε κι εμείς να οργανώσουμε τον νέο πολιτικό χώρο.

Σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στον Guardian (18.2.2015), ο Γ. Βαρουφάκης κάνει την ίδια εκτίμηση. Ουσιαστικά, μας λέει, αυτό που μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση σήμερα είναι να προσπαθήσει να «σώσει τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό από την αυτοκαταστροφική τάση του», που απειλεί τους λαούς και ανοίγει την πόρτα στον φασισμό. Να μειώσει τη βία της λιτότητας και της κρίσης, ανοίγοντας χώρους επιβίωσης και συνεργασίας, όπου η ζωή των εργαζομένων θα μπορούσε να είναι λίγο λιγότερο «μοναχική, θλιβερή, βίαιη και σύντομη», σύμφωνα με τα λόγια του Χομπς. Τίποτα περισσότερο, αλλά ούτε λιγότερο.

Άλλωστε, σ’ αυτή την «άλλη ήπειρο», πρέπει να οικοδομηθεί, από σήμερα κιόλας, η συλλογική δύναμη από την οποία εξαρτώνται οι εξελίξεις των επόμενων μηνών ή χρόνων. Και ο χώρος συγκρότησης μιας τέτοιας δύναμης δεν μπορεί παρά να είναι η ίδια η Ευρώπη, για μια ρήξη αναπόσπαστα συνδεδεμένη με την τρέχουσα πορεία της ιστορίας της.

Γι’ αυτό λοιπόν είναι σημαντική η σημασία των κινητοποιήσεων, όπως αυτή που οργανώνει το κίνημα Blockupy για τα εγκαίνια της νέας έδρας της ΕΚΤ, την 18η Μαρτίου στη Φραγκφούρτη. Θα είναι μια ευκαιρία για να ακουστεί η φωνή του ευρωπαϊκού λαού υποστηρίζοντας συγχρόνως την ελληνική κυβέρνηση. Πέρα από την απαραίτητη καταγγελία του χρηματιστικού κεφαλαίου και του μεταδημοκρατικού πολιτεύματος (Χάμπερμας), θα είναι επίσης μια ευκαιρία αξιολόγησης της προόδου των εναλλακτικών δυνάμεων, χωρίς τις οποίες η δράση των κυβερνήσεων και των κομμάτων που αγωνίζονται ενάντια στη λιτότητα είναι καταδικασμένη στην ανικανότητα.

μετάφραση: Βασιλική Παπαδάκη

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στη «Liberation», στις 23.2.2015. Στα ελληνικά δημοσιεύθηκε στο left.gr. Εδώ δημοσιεύουμε αποσπάσματα

 enthemata.wordpress.com