«Πώς ξεκίνησε και από ποιον οργανώθηκε το Πολυτεχνείο» – της Τώνιας Μοροπούλου

[Αν το Πολυτεχνείο πρέπει να γιορτάζεται είναι γιατί ήταν ένα αυθόρμητο παλλαϊκό αντιστασιακό ξέσπασμα κατά της δικτατορίας που δεν ποδηγετήθηκε από τα κόμματα, τα οποία στάθηκαν, ιδίως στην αρχή, πολύ επιφυλακτικά απέναντί του. Το Πολυτεχνείο (πρέπει να) είναι σύμβολο ενότητας και δημοκρατικών αγώνων, όχι πεδίο παραταξιακής εκμετάλλευσης και ανάδειξης ατομικών φιλοδοξιών –αλλιώς απαξιώνεται στις συνειδήσεις. Παρουσιάζουμε εδώ σχετική μαρτυρία της Τώνιας Μοροπούλου, μέλους τότε της Συντονιστικής Επιτροπής και καθηγήτριας σήμερα στο ΕΜΠ.]

Για το πώς ξεκίνησε και από ποιον οργανώθηκε το Πολυτεχνείο διατυπώθηκαν δύο μύθοι και μία αλήθεια…. Ήταν μύθος ότι τάχα το οργάνωσαν οι κομμουνιστικές και άλλες αριστερές δυνάμεις, για να περάσουν την ανατρεπτική πολιτική τους εναντίον της «επανάστασης της 21 Απρίλη» κ.λπ. Γιατί δεν μπορούσαν οι ελάχιστα οργανωμένες τότε αριστερές δυνάμεις να κάνουν μια τέτοια οργάνωση που θα έφτανε στα όρια της εξέγερσης. Αυτό φαίνεται και από την πολιτική εξέλιξη της υπόθεσης στο Πολυτεχνείο και από τη στάση των κομμάτων μετά. Επίσης ήταν μύθος που καλλιεργήθηκε και μέσα στο πλαίσιο της σύγχυσης και των ίδιων των αριστερών κομμάτων εκείνη την εποχή, ότι τάχα το Πολυτεχνείο ήταν έργο προβοκατόρων, οι οποίοι στο πλαίσιο τάχα της διαμάχης μεταξύ «σκληρών» και «λιγότερο σκληρών» χουντικών κλικών ξεκίνησαν την υπόθεση και συσπείρωσαν κάποιες δυνάμεις αφελών κ.λπ. Και είναι και αυτό μύθος γιατί δεν μπορεί να πιστέψει κανείς ότι είναι έργο προβοκατόρων μια λαϊκή εξέγερση όπως εκείνη που ξεκίνησε και αναπτύχθηκε μέσα από τη συνείδηση των αντιδικτατορικών αισθημάτων του λαού και μέσα από μια διαδικασία ωρίμανσης των ίδιων των συνθημάτων της, όπως αυτά διατυπώθηκαν το μεσημέρι της Παρασκευής εκείνης, δηλαδή για ψωμί, παιδεία, ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. [...]

Το κείμενο της Συντονιστικής Επιτροπής που βγήκε την Παρασκευή το μεσημέρι δεν ήταν το πολιτικό μήνυμα των οργανωμένων δυνάμεων που κατά κάποιον τρόπο συμμετείχαν στο Πολυτεχνείο, μέσα από μας που ήμασταν στη Συντονιστική. Ήτανε η συνολική θέληση του λαού που αγωνιζόταν εκεί.
Εμείς οι ίδιοι άλλωστε γράψαμε το κείμενο εκείνο, έξω και άσχετα από πολιτικές και κομματικές γραμμές, π.χ. για «οικουμενική κυβέρνηση», «συντακτική Βουλή» κ.λπ. Η πραγματική θέση που βγήκε τότε και εξέφραζε όλους τους αγωνιζόμενους, όλο το λαό, ήταν η γραμμή μιας νέας ενότητας που ξεπέρναγε τα στεγανά των τότε οργανωμένων πολιτικών απόψεων, τα οποία κι εμείς εκφράζαμε. Γι’ αυτό και οι απόψεις περί «οικουμενικής κυβερνήσεως» με τον Κανελλόπουλο κ.λπ. δεν μπόρεσαν να μπουν στο Πολυτεχνείο και να εκφραστούν απ’ αυτό. [...]

Μέσα από τις διαδικασίες μας τότε στη Συντονιστική Επιτροπή, που ήταν διαδικασίες ζύμωσης του αγωνιστικού πνεύματος και όχι δοσμένων γραμμών, βγήκαν τα συνθήματά μας και η ανακοίνωση με την οποία καλούσαμε σε συσπείρωση όλες τις δημοκρατικές αντιδικτατορικές δυνάμεις που εκφραζόντουσαν από το γενικό αίτημα για λαϊκή κυριαρχία, ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία. Αυτό ήταν το πολιτικό περιεχόμενο του Πολυτεχνείου και σ’ αυτό δεν χωρούσαν ούτε οι «οι οικουμενικές κυβερνήσεις» ούτε οι ίδιες εναλλακτικές λύσεις που πρόβαλλαν διάφορες οργανωμένες δυνάμεις και συγκάλυπταν τη φιλελευθεροποίηση της Χούντας. Με ανάλογο τρόπο δεν πέρασαν και οι απόψεις μερικών καθοδηγητικών κύκλων της Αντι-ΕΦΕΕ για προβολή κύρια των φοιτητικών αιτημάτων, γιατί μέλη της αντι-ΕΦΕΕ στη Συντονιστική Επιτροπή – εγώ ήμουν μία από αυτούς – θεωρήσαμε ότι αυτό θα αποτελούσε υποβάθμιση του αγώνα και των στόχων του.

Με την έννοια αυτή, πρέπει να πούμε ότι το Πολυτεχνείο δεν εκφράστηκε οργανωμένα, γιατί δεν ήταν στην προοπτική των πολιτικών κομμάτων…

Και γιατί ξεκίνησε, εξελίχθηκε και αποκορυφώθηκε με έναν τρόπο απρόβλεπτο.

Ελευθεροτυπία, 17.11.1978

[Το κείμενο προέρχεται από τον τόμο Βαγγέλης Αγγελής-Ολύμπιος Δαφέρμος, Όνειρο ήταν... Το Αντιδικτατορικό Φοιτητικό Κίνημα και το Πολυτεχνείο με το βλέμμα των πρωτεργατών, Γαβριηλίδης, Αθήνα 2003.] 

 frear