Η διεθνοποίηση του κεφαλαίου και τα όρια του έθνους-κράτους (σύντομο απόσπασμα από το έργο του Simon Clarke)

Simon Clarke,H ταξική πάλη και η παγκόσμια υπερσυσσώρευση του κεφαλαίου, σελ. 5-6.

Ουσιαστικό στοιχείο των συμβατικών ερμηνειών της μεταπολεμικής ανάπτυξης (post-war boom) είναι η πεποίθηση πως η αυξανόμενη διείσδυση του κράτους από την δεκαετία του 1930 στην κοινωνία των πολιτών (civil society) μετασχημάτισε τους νόμους κίνησης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής μέσα από την εγκαθίδρυση τρόπων ρύθμισης (modes of regulation) οι οποίοi θα μπορούσαν να περιορίσουν την τάση υπερσυσσώρευσης και κρίσης. Σύμφωνα με αυτή την άποψη,τα όρια αυτών των τρόπων ρύθμισης προσδιορίζονταν από το γεγονός πως αυτοί θεμελιώνονταν σε μια εθνική βάση,και έτσι έχουν υπονομευτεί προοδευτικά από την διεθνοποίηση του κεφαλαίου.

Είναι σίγουρα αληθές πως η ελευθερία του έθνους-κράτους να επιδιώξει μια ανεξάρτητη οικονομική πολιτική έχει μειωθεί δραματικά από την δεκαετία του 1970 λόγω της αυξανόμενης πίεσης του διεθνούς ανταγωνισμού και των κερδοσκοπικών κινήσεων του διεθνούς χρήματος. Ωστόσο,η διεθνοποίηση του κεφαλαίου δεν ήταν η πηγή των επανερχόμενων κρίσεων του τελευταίου τετάρτου τού [εικοστού] αιώνα. Η αυξανόμενη πίεση του διεθνούς ανταγωνισμού δεν έκφραζε τόσο την διεθνοποίηση του κεφαλαίου,όσο μάλλον την αναπτυσσόμενη υπερσυσσώρευση κεφαλαίου σε παγκόσμια κλίμακα. Πράγματι η διεθνοποίηση του κεφαλαίου συνεχίζει να είναι το μέσο δια του οποίου το κεφάλαιο επιδιώκει να υπερβεί τα εμπόδια που μπαίνουν στην συσσώρευση ενόσω τα περισσότερο δυναμικά κεφάλαια,με την εξελισσόμενη υποστήριξη του κράτους,προσπαθούν να κατακτήσουν τις παγκόσμιες αγορές. Η «διεθνοποίηση» συνιστά μια απειλή για τα ανεπαρκώς ανεπτυγμένα κεφάλαια (backward capitals),αλλά συνιστά επίσης και μια ευκαιρία για τα περισσότερο ανεπτυγμένα. Παρομοίως οι κερδοσκοπικές κινήσεις του διεθνούς χρήματος εκφράζουν όχι την κατάρρευση των προηγούμενων «εθνικών» τρόπων ρύθμισης,αλλά την άνιση ανάπτυξη του κεφαλαίου η οποία συνιστά το υπόστρωμα για τις αυξανόμενες ανισσοροπίες στις διεθνείς πληρωμές για τις οποίες χρηματοδότης θεωρούνταν το διεθνές κεφάλαιο. Η διεθνοποίηση του χρηματικού κεφαλαίου έκανε δυνατή την διατήρηση της συσσώρευσης,σε πείσμα αυτών των ανισορροπιών,μέσα από την μαζική επέκταση της διεθνούς πίστης (international credit). Έτσι η κρίση ήταν όχι το αποτέλεσμα της διεθνοποίησης του κεφαλαίου,αλλά μάλλον εκφράζει το γεγονός πως αυτή η διεθνοποίηση προσεγγίζει τα όρια της.

Η πεποίθηση πως η μεταπολεμική άνοδος βασιζόταν στην θεσμοποίηση (institutionalization) των μηχανισμών ρύθμισης της συσσώρευσης μέσα από την οποία η συσσώρευση του κεφαλαίου υποτάσσεται στην κατεύθυνση του έθνους κράτους είναι εξίσου εσφαλμένη. Μολονότι το κράτος σίγουρα παρενέβη περισσότερο ενεργά στην ρύθμιση της συσσώρευσης,αυτό το γεγονός δεν συνεπαγόταν μια αναστροφή της σχέσης ανάμεσα στο κεφάλαιο και στο κράτος. Η κρατική παρέμβαση στη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου οριοθετούνταν από την αντιφατική μορφή της συσσώρευσης σε παγκόσμια κλίμακα. Οι τάσεις προς τη διεθνοποίηση του κεφαλαίου και την απελευθέρωση της κρατικής ρύθμισης δεν είναι καθ' οποιονδήποτε τρόπο καινούργιες,αλλά υπήρξαν οι ηγεμονικές τάσεις από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ύστερα,κεντρικά χαρακτηριστικά του boom όπως επίσης και της κρίσης.

 https://bestimmung.blogspot.gr