Η μάχη της Cable Street. Μπορούμε και σήμερα

Πέρασαν 80 χρόνια από την μάχη της Cable Street το 1936, τότε που η εβραϊκή κοινότητα του Ανατολικού Λονδίνου και οι σύμμαχοι της κατέλαβαν τους δρόμους για να σταματήσουν την παρέλαση του Oswald Mosley και της Βρετανικής Ένωσης Φασιστών.


 Οι φασίστες υπέστησαν εξευτελιστική ήττα, καθώς η αστυνομία δεν κατάφερε να τους εξασφαλίσει δρόμο να περάσουν.

Η μάχη της Cable Street, όπως έμεινε στην ιστορία, είναι η πιο δημοφιλής αντιφασιστική νίκη που σημειώθηκε ποτέ στη Βρετανία.

Το εβραϊκό Ανατολικό Λονδίνο

Παρότι οι πρώτοι Εβραίοι ήρθαν στη Βρετανία το 1066, στην πραγματικότητα η Εβραϊκή Κοινότητα του Λονδίνου συστάθηκε μεταξύ 1881 και 1914. Πολλές οικογένειες εγκαταστάθηκαν στην Αγγλία μετά τα αντισημιτικά δολοφονικά πογκρόμ στη Ρωσία, την Πολωνία και άλλες κυρίως ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες. Μέχρι τη δεκαετία του 1930, περίπου 183.000 Εβραίοι ζούσαν στο Λονδίνο, οι περισσότεροι στο Ανατολικό (East End) λόγω των φθηνότερων ενοικίων. Το Stepney ήταν η καρδιά του εβραϊκού ανατολικού Λονδίνου, με περίπου 60.00 Εβραίους. Οι συνθήκες ζωής εκεί ήταν πολύ δύσκολες έως τραγικές. Η οικονομική ύφεση της δεκαετίας του 30 επιδείνωσε την κατάσταση, με την ανεργία και τις άθλιες εργασιακές συνθήκες. Παρόλα αυτά, η πολιτισμική ζωή συνεχιζόταν, με τις συναγωγές, τα σχολεία, τα θέατρα, τα καφέ, τα σωματεία και τις πολιτικές οργανώσεις.

Οι στερήσεις και οι δυσκολίες, πατώντας και στον εδραιωμένο αντισημιτισμό, έστρεψαν γειτονικές κοινότητες κατά της εύκολα αναγνωρίσιμης εβραϊκής κοινότητας του Ανατολικού Λονδίνου. Διάφορες οργανώσεις έκαναν την εμφάνιση τους από τις αρχές του 1900, και πάνω σε αυτή την κατάσταση έχτισε την τακτική του ο Oswald Mosle. Από τη μια λοιπόν ο τύπος γέμιζε με τα αιώνια στερεότυπα για τους πλούσιους τοκογλύφους Εβραίους, κι από την άλλη οι ίδιοι ζούσαν την πραγματικότητα των γκέτο και της φτώχειας.

– Ο Oswald Mosley και η φασιστική BUF

Το 1936 η Βρετανική Ένωση Φασιστών (BUF) ήταν η μεγαλύτερη αντισημιτική οργάνωση στη Βρετανία. Ο αρχηγός της Sir Oswald Mosley είχε ξεκινήσει την «καριέρα» του ως ανερχόμενο αστέρι και των Συντηρητικών και των Εργατικών. Είχε φτιάξει ένα Νέο Κόμμα που το μετέτρεψε σε Φασιστικό μετά τη γνωριμία του με το Μουσολίνι το 1932. Ο Mosley κεφαλαιοποίησε τις αντιδράσεις και το θυμό του κόσμου από την ύφεση, προτείνοντας ένα μονοκομματικό αυταρχικό καθεστώς, που θα καταργούσε τις ταξικές διαφορές και θα οδηγούσε στο θρίαμβο τον «νέο φασίστα άνθρωπο». Είχε 40.00 μέλη το 1934 και τη στήριξη της Daily Mail.

Όσο αναπτυσσόταν το φασιστικό κίνημα όμως, αναπτυσσόταν και το αντιφασιστικό μέτωπο, με κομμουνιστές, σοσιαλιστές, συνδικαλιστικές ενώσεις, ελευθεριακούς, αναρχικούς, αλλά και αντιφασίστες εργατικούς. Το 1936 η BUF κάνει εκτεταμένη αντισημιτική εκστρατεία και επιχειρήσεις βίας στους δρόμους πλέον του Ανατολικού Λονδίνου, μια κατάσταση που βρίσκει στήριξη στις γειτονικές περιοχές π.χ. των Ιρλανδών, οπότε ο Mosley ξεθαρρεύει και ανακοινώνει πως θα γιορτάσει τα τέταρτα γενέθλια της BUF στο Stepney, την καρδιά του εβραϊκού ανατολικού Λονδίνου, στις 4 Οκτωβρίου του 1936.

Οργάνωση κατά του Mosley

Η ανακοίνωση αυτή του Mosley σοκάρει την εβραϊκή κοινότητα, όμως είναι πια «μαθημένη» σε τέτοια. Αφού βλέπουν ότι οι εβραϊκές αρχές δεν αντιδρούν, οι κάτοικοι του Stepney αποφασίζουν να αυτό-οργανωθούν κατά της BUF. Τον Ιούλιο του 36, 86 οργανώσεις συναντιούνται για να καταστρώσουν το σχέδιο αναχαίτισης του Mosley. Σε αυτή τη συνάντηση γεννήθηκε και το Εβραϊκό Συμβούλιο κατά του Φασισμού και του Αντισημιτισμού.

Προκειμένου να μη γίνει η πορεία των φασιστών, αρχικά μαζεύτηκαν 100.000 υπογραφές, όμως η κυβέρνηση αρνήθηκε να την απαγορεύσει. Το μόνο που έμενε, ήταν οι κάτοικοι να προστατέψουν την κοινότητα τους από τους φασίστες. Ενώ το εβραϊκό και μη εβραϊκό κατεστημένο καλούσε τον κόσμο να μείνει μακριά από τους δρόμους, οι υπόλοιποι άρχισαν να κινητοποιούνται. Το Κομουνιστικό Κόμμα αρχικά ανακοίνωσε πως την ίδια μέρα έχει μια αντιφασιστική συγκέντρωση για την Ισπανία σε άλλο σημείο, αλλά υπό την πίεση του αντιφασιστικού κινήματος, η τοπική οργάνωση κάλεσε στην κινητοποίηση του Ανατολικού Λονδίνου.

Η μάχη της Cable Street

Στις 4 Οκτωβρίου 1936 οι διάφορες αντιφασιστικές ομάδες άρχισαν να παίρνουν θέση σε διάφορα σημεία. Απωθήθηκαν από την αστυνομία, κι έτσι δόθηκε ο τόνος για το τι θα επακολουθούσε εκείνη τη μέρα. Οι αντιφασίστες μπλόκαραν την κύρια είσοδο για το Ανατολικό Λονδίνο. Όποια διαδρομή κι αν ακολουθούσε ο Mosley, θα περνούσε από κει. Για το πλήθος του κόσμου, λένε για 100.000 ως μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Το σύνθημα ήταν «Δεν θα περάσουν» και «Κάτω ο φασισμός».

6.000 αστυνομικοί προσπάθησαν να τους διώξουν, αλλά τέσσερις αντιφασίστες οδηγοί του τραμ έκαναν οδοφράγματα και η αστυνομία απωθήθηκε, παρότι συνέχισε τις βίαιες επιθέσεις της. Τα καφέ της περιοχής μετατράπηκαν σε κέντρα πρώτων βοηθειών για τους τραυματίες. Ο Mosley περίμενε με κάποιες χιλιάδες μελανοχίτωνες, και τότε η αστυνομία του έφτιαξε μια εναλλακτική διαδρομή μέσω της Cable Street. Όμως η Cable Street ήταν έτοιμη.

Από τα μπαλκόνια ο κόσμος πετούσε στους φασίστες και στους αστυνομικούς γλάστρες, πέτρες, ξύλα, καρεκλοπόδαρα μέχρι λαχανικά, σκουπίδια και ουροδοχεία. Ξηλώθηκαν πεζοδρόμια, αναποδογυρίστηκαν λεωφορεία για να στηθούν οδοφράγματα, ενώ πιτσιρικάδες της γειτονιάς άδειασαν σακούλες με πιπέρι στα άλογα, και με μπίλιες στο δρόμο τα έκαναν να χάνουν τον έλεγχο και να πέφτουν. Η αστυνομία κατάφερε να σχηματίσει προστατευτικό κλοιό γύρω από το σημείο της συγκέντρωσης προστατεύοντας τον Mosley και τους μελανοχίτωνες του. Όμως η αναταραχή εντεινόταν διαρκώς μέχρι που οι φασίστες και οι χιλιάδες αστυνομικοί που τους συνόδευαν αποκλείστηκαν και αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω. Οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν μέχρι να φύγουν οι Μελανοχίτωνες προς το Χάιντ Παρκ. Ο ίδιος ο Mosley φυγαδεύτηκε με αυτοκίνητο.
ΝΙΚΗ ! ΔΕΝ ΠΕΡΑΣΑΝ!

Επίλογος
Συνελήφθησαν 79 αντιφασίστες άντρες και γυναίκες, οι περισσότεροι άγρια χτυπημένοι από την αστυνομία. Μόνο 5 φασίστες συνελήφθησαν.

Το κόμμα του Mosley αρχικά βγήκε κερδισμένο γιατί το παρουσίασαν σαν θύμα της εβραϊκής και κομουνιστικής βίας. Μία βδομάδα αργότερα, την ώρα που οι αντιφασίστες έκαναν μια νικητήρια συγκέντρωση, η BUF επανήλθε στο Stepney. Περίπου 200 νέοι αντισημίτες έσπασαν μαγαζιά Εβραίων, και έκαψαν αυτοκίνητα.

Επιτέθηκαν σε όσους τους φάνηκαν Εβραίοι και πέταξαν μια κομμώτρια και ένα τετράχρονο κορίτσι από ένα παράθυρο. Η μέρα αυτή έγινε γνωστή ως το Πογκρόμ της End Mile και είναι μια από τις σοβαρότερες αντισημιτικές ενέργειες στη Βρετανία.

Από την άλλη πλευρά, μετά την Cable Street το αντιφασιστικό κίνημα τέθηκε σε άλλη βάση, οργανώθηκε, έγιναν συμμαχίες και ξεκίνησαν εκστρατείες ώστε οι άνθρωποι να κατανοήσουν πως για την κατάσταση δεν ευθύνονται οι Εβραίοι ή οι μετανάστες. Μετά τηνCable Street ο Μουσολίνι δεν αποδέχτηκε την αποτυχία του Mosley να γίνει ο κυρίαρχος των δρόμων και του έκοψε τη χρηματοδότηση. Ο Mosley τα έδωσε όλα για να αποδείξει την αξία του στις εκλογές του Μαρτίου 1936 αλλά παρόλο που σε κάποιες περιοχές πέτυχε ως και 19%, δεν εcξέλεξε ούτε ένα σύμβουλο. Ο Μουσολίνι ακύρωσε κάθε στήριξη και χωρίς αυτήν, η BUF άρχισε να καταρρέει.

Λόγω της στήριξης του Mosley στον Χίτλερ, με την έναρξη του Β Παγκόσμιου Πολέμου, η BUF έχασε κάθε λαϊκό έρεισμα και διαλύθηκε το 1940.

cablestreet.uk
Μετάφραση  Γεωργία Κανελοπούλου –theshadesmag