Για πρώτη φορά, επιστήμονες υποδεικνύουν περιοχές της Αφρικής όπου η επιλογή ξένων αγροτικών εταιρειών να μισθώσουν γη στην οποία φυτεύουν καλλιέργειες που απαιτούν υπέρογκες ποσότητες νερού είναι εν μέρει υπεύθυνη για τις αυξημένες ελλείψεις νερού και για τη διόγκωση του ανταγωνισμού για το νερό. Γεγονός που με τη σειρά του αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης ολοκληρωτικών συγκρούσεων μεταξύ όλων εκείνων που χρειάζονται το νερό, δηλαδή των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών.
Κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα, οι ξένες εταιρείες έχουν μισθώσει μεγάλες εκτάσεις γης στην Αφρική που ανέρχονται σε πάνω από 22 εκατομμύρια εκτάρια γης -περισσότερο από ό,τι σε άλλα μέρη του κόσμου- προκειμένου να παράγουν φτηνά τρόφιμα, φτηνή ξυλεία και φτηνή πρώτη ύλη για βιοκαύσιμα.
Μια διεπιστημονική μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Λουντ στη Σουηδία δείχνει ότι περίπου το 3% της μισθωμένης από ξένες εταιρείες γης στην Αφρική έχει καταχωριστεί ώς σήμερα στην παραγωγή με σκοπό την καλλιέργεια φυτών.
Η μελέτη δείχνει επίσης ότι οι καλλιέργειες που οι ξένοι επενδυτές αποφασίζουν να αναπτύξουν συχνά απαιτούν περισσότερο νερό από ό,τι οι παραδοσιακές καλλιέργειες.
Επιπλέον, υποδεικνύει ότι η ίδια καλλιέργεια μπορεί να έχει πολύ διαφορετικές ανάγκες για νερό, ανάλογα με το κλίμα στο οποίο αναπτύσσεται και τα συστήματα άρδευσης που χρησιμοποιούν οι ξένες εταιρείες.
Οι ερευνητές στο Λουντ ανέπτυξαν ένα μοντέλο που δείχνει πόσο πολύ νερό χρειάζεται για διαφορετικά συστήματα παραγωγής, σε διαφορετικούς τύπους κλιμάτων και σε διαφορετικά μέρη της αφρικανικής ηπείρου.
Το μοντέλο λαμβάνει υπόψη τόσο το μέγεθος της γης στις οποίες αναπτύσσονται οι καλλιέργειες όσο και τον τύπο του συστήματος άρδευσης.
Αυτό το μοντέλο επέτρεψε στους ερευνητές να εντοπίσουν τις περιοχές όπου οι μεγάλες ξένες γεωργικές επιχειρήσεις ικανοποιούν περισσότερο από το ήμισυ των αναγκών τους σε νερό χρησιμοποιώντας πηγές γλυκού νερού, όπως τα υπόγεια ύδατα, τα ποτάμια και οι λίμνες.
Πρόκειται για τις περιοχές όπου ο αυξημένος ανταγωνισμός για το νερό κλιμακώνει τον κίνδυνο των συγκρούσεων που σχετίζονται με αυτό μεταξύ διαφορετικών τομέων και οικοσυστημάτων.
Τα μισθωτήρια συμβόλαια που υπογράφουν οι ξένες γεωργικές εταιρείες αφορούν περιόδους 33 έως 99 ετών.
Εν τούτοις, οι συμβάσεις σπάνια περιλαμβάνουν κανόνες ή όρια σχετικά με τη χρήση του νερού. Σε περισσότερο από το 60% (418.000 εκτάρια) της αποκτηθείσας από ξένες εταιρείες γης η παραγωγή σχετίζεται με την καλλιέργεια δασών.
Τα περισσότερα είδη δέντρων δεν προσδιορίζονται, αλλά συνήθως καλλιεργούνται καουτσούκ, ευκάλυπτοι, πεύκα και δέντρα τικ για την παραγωγή ξυλείας ή χαρτοπολτού.
Η επόμενη μεγαλύτερη ομάδα καλλιεργειών αφορά ευπροσάρμοστες καλλιέργειες, που καλύπτουν 244.000 εκτάρια (το 35% της αποκτηθείσας γης).
Οι ευπροσάρμοστες καλλιέργειες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή τροφίμων, ζωοτροφών ή βιοκαυσίμων.
Στις καλλιέργειες για την παραγωγή βιοκαυσίμων περιλαμβάνονται το ζαχαροκάλαμο, οι ελαιοφοίνικες, η σόγια, το καλαμπόκι, το σιτάρι, το σόργο και το βαμβάκι.
Στο υπόλοιπο 5% της αποκτηθείσας γης καλλιεργούνται φυτά για την παραγωγή τροφίμων και ποτών (τσάι, καφές, φρούτα, λαχανικά), βιοκαυσίμων από το φυτό γιατρόφα, ζωοτροφών και λουλουδιών.
Οπως προκύπτει από τη μελέτη, ορισμένες καλλιέργειες που επιλέγουν να αναπτύξουν οι ξένες εταιρείες στην Αφρική απαιτούν περισσότερο νερό από άλλες και, επιπλέον, η ίδια καλλιέργεια μεταβάλλεται σε ό,τι αφορά τη ζήτηση του νερού ανάλογα με τη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις.
Για παράδειγμα, το ζαχαροκάλαμο στο Σουδάν έχει έναν μέσο όρο καθαρής ζήτησης νερού 13.390 κυβικά μέτρα, ενώ στην Γκαμπόν έχει μέσο όρο καθαρής ζήτησης νερού 15% χαμηλότερη.
Δύο κατηγορίες
Ωστόσο, οι καλλιέργειες των ξένων εταιρειών θα μπορούσαν να χωριστούν σε δύο ομάδες, μία με χαμηλότερη ζήτηση νερού (σόργο, σόγια, σιτάρι, καλαμπόκι, ρύζι) και μία με υψηλότερη ζήτηση (βαμβάκι, ευκάλυπτος, γιατρόφα, ελαιοφοίνικες, πεύκο, καουτσούκ, ζαχαροκάλαμο, δέντρα τικ).
Επιπλέον, στη μελέτη επισημαίνεται ότι στο πλαίσιο της αναγκαίας και διαχρονικά ζητούμενης επισιτιστικής ασφάλειας για την Αφρική, θα ήταν προτιμότερη η ανάπτυξη καλλιεργειών που απαιτούν λιγότερο νερό, όπως ο αραβόσιτος, το ρύζι, το σόργο και το σιτάρι.
Ωστόσο, στην πραγματικότητα, η χαμηλή ζήτηση νερού δεν αποτελεί την κύρια κινητήρια δύναμη για την επιλογή των καλλιεργειών που θα φυτευτούν αλλά, όπως όλα δείχνουν, κυρίαρχο ρόλο παίζουν άλλα προσοδοφόρα για την τσέπη των «επενδυτών» κριτήρια που σχετίζονται με την παγκόσμια ζήτηση, τις τιμές της αγοράς και τις θρεπτικές θερμίδες που περιέχουν.
Και πώς να μη συμβεί κάτι τέτοιο όταν η «Νέα Συμμαχία για την Επισιτιστική Ασφάλεια και τη Διατροφή» της συνόδου G8 που υπόσχεται ότι «θα δώσει τέλος στην πείνα» ακολουθεί πολιτικές γεωργικών επενδύσεων που εστιάζουν κυρίως στις μεγάλης κλίμακας αγορές γης και στη γεωργία που είναι προσανατολισμένη στις εξαγωγές, η οποία συνήθως δεν σχετίζεται με τις τοπικές οικονομίες.
Και, παράλληλα, στοχεύει στην ανάπτυξη εκτεταμένης άρδευσης σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές που μπορεί να μειώσει τη διαθεσιμότητα του νερού για άλλους χρήστες, όπως οι γεωργοί ή οι κτηνοτρόφοι μικρής κλίμακας.
Κι αυτά συμβαίνουν μέσω πολύ μεγάλων Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) που προχωρούν σε μεγάλης κλίμακας επενδύσεις σε γη στην Αφρική, πάντα στο όνομα της συμβολής στη μείωση της φτώχειας και στην επισιτιστική ασφάλεια, δίχως να υποστηρίζεται η ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των μικροκαλλιεργητών και των γεωργών οικογενειακής κλίμακας.
Στην πράξη, τσαλαπατώντας τις κατευθυντήριες γραμμές του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) για το ιδιοκτησιακό καθεστώς της γης οι οποίες συνιστούν την εξασφάλιση στην πρόσβαση στη γη, ώστε να μπορούν οι οικογένειες να παράγουν τρόφιμα για οικιακή κατανάλωση και να αυξάνουν το εισόδημά τους.
Πηγή: efsyn.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου