H αυτο-αγιογραφία του Βασιλέως

του Στρ. Μπουλαλάκη

«Το άκουσμα δε τούτο μας ηλέκτρισεν αμφοτέρους, διότι εννοήσαμεν ότι επρόκειτο περί ευρήματος. […] Απλή πρόχειρος εκφύλλισις των χειρογράφων μ’ έπεισαν εν τω άμα ότι επρόκειτο περί θησαυρού μωρίας, ικανού να μας χαρίσει πολλάς ώρας ευθυμίας»

Μπάμπης Άννινος, «Ο σύλλογος των εισαγγελέων» (1925)

Το έχει φαίνεται η εποχή για τις ναυαρχίδες του πάλαι ποτέ έγκυρου και κραταιού αστικού Τύπου να φλερτάρoυν με τους δικτάτορες και τους βασιλιάδες. Πέρσι τον Δεκέμβρη, η Καθημερινή μοίραζε τη βιογραφία του Ι. Μεταξά, ο οποίος έκλεινε τη σειρά των «Ηγετών του ελληνισμού» (δίπλα στον Βενιζέλο, τον Περικλή, τον Ιουστινιανό, τον Κολοκοτρώνη κ.ά.). Φέτος ήταν η σειρά του Βήματος να μοιράσει την τρίτομη αυτοβιογραφία του Κωνσταντίνου (με τη «συγγραφική αρωγή» του Γεωργίου Μαλλούχου και επιμέλεια  Γιάννη Διαμαντή).

O KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΠΑΕΙ ΤΟΥΒΛΑ. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΑΠΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΩΝ ΕΠΙΚΑΙΡΩΝ (28/10/66) ΜΕ ΤΙΤΛΟ «Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΜΑΥΡΗ ΖΩΝΗ»

Μέσα από τις σελίδες του έργου αναδύεται μια εικόνα αλλόκοτη: ένας βαθιά δημοκράτης άναξ, σχεδόν κρυπτοεδαΐτης, λάτρης του Θεοδωράκη, ορκισμένος πολέμιος της Χούντας, σοφός πολιτικός (σε κρίσιμες στιγμές, συμβουλεύει τους πάντες, δίνοντας  καίριες λύσεις, από τον ντε Κλερκ της Ν. Αφρικής μέχρι τον Χουάν Κάρλος) κλπ. Βαθιά δημοκράτες ήταν και οι γονείς του, Παύλος και Φρειδερίκη,  και υπέστησαν  βαρύτατες θυσίες γι’ αυτό. Φανταστείτε τι σημαίνει  να αναγκάζεσαι να ανάψεις το τζάκι Ιούνιο μήνα! Παραθέτω:

«Ένα από τα πρώτα δώρα που έλαβαν ο πατέρας μου και η μητέρα μου ήταν από τον Ιωάννη Μεταξά: η παιδική στολή των μελών της ΕΟΝ. Παρόλο που ήταν Ιούνιος μήνας, ο πατέρας μου ζήτησε να ανάψουν το τζάκι και την πέταξε μέσα στη φωτιά!»  (τ. Α΄, σ. 72).

Η θυσία, βεβαίως  ήταν ακόμα μεγαλύτερη,  καθότι ο Παύλος  ήταν γενικός αρχηγός της ΕΟΝ. Δημοσίως λοιπόν ηγούνταν της ΕΟΝ και ιδιωτικώς άναβε το τζάκι για να κάψει τη στολή της — σαν τους  κρυπτοχριστιανούς ένα πράμα. Συνεχίζω με άλλο παράθεμα:

«Ο πατέρας μου, ο Παύλος όπως λίγοι ίσως θα ανέμεναν, αντιμετώπισε πολύ θετικά την ίδρυση της ΕΔΑ. Ήταν αναμφισβήτητα ένα βήμα προς τη σταθερότητα. Η ΕΔΑ ήταν από κάθε πλευρά ένας πόλος ηρεμίας και προόδου για τον τόπο. Κανείς δεν έχει λόγο να φοβάται μια κοινοβουλευτική Αριστερά σε μια σύγχρονη δημοκρατία […] Κι εμένα ως Βασιλέως το κυριότερο μέλημά μου στις αρχές του 1967 ήταν να φτάσουμε με απλή αναλογική σε εκλογές» (τ. Α΄, σ. 264-265).

Εκεί όπου ο τέως εκμαίνεται είναι όταν αναφέρεται στη Χούντα:  «Οι παλιάνθρωποι [οι χουντικοί] με έφτασαν στο σημείο να σκέφτομαι ότι μοναδική λύση θα ήταν το εκτελεστικό απόσπασμα. Και το είχα αποφασίσει… αν μπορούσε ο [υποστράτηγος] Ζαφειρόπουλος να μου φέρει τους καταδρομείς στο Πεντάγωνο θα εκτελούσα τους χουντικούς επί τόπου. Ούτε στρατοδικεία ούτε τίποτα!» (τ. Γ΄,  σ. 251-252).

Είναι πάμπολλα τα αποσπάσματα αυτού του είδους, δημιουργώντας ισχυρά συναισθήματα στον αναγνώστη, είτε οργής είτε θυμηδίας –έως ακράτητο γέλωτα– είτε και τα δύο.  Η προσπάθεια υπερβαίνει σαφώς τα συνήθη όρια αυτοπροβολής και καλλωπισμού των αυτοβιογραφιών, και γι’ αυτό, νομίζω, αποτυγχάνει, καθώς είναι ελάχιστα πειστική.   Ας σημειωθεί ότι ένα από τα λιγοστά σημεία με ενδιαφέρον είναι το όξος και η χολή κατά του Καραμανλή που διαχέονται  σε όλο το έργο, γιατί εκεί ο τέως δεν προσπαθεί να φιλοτεχνήσει μια εικόνα αντίθετη με την πραγματικότητα. Αντίστοιχα, σκέφτομαι ότι, αν αντί να γεμίζει τις σελίδες με φληναφήματα (για το πόσο θετική ήταν –και καλά– η συνεισφορά της ΕΔΑ και πόσο διακαώς επιθυμούσε να νομιμοποιήσει το ΚΚΕ), μας περιέγραφε λίγες έστω από τις βυσσοδομίες των Ανακτόρων εναντίον της Αριστεράς, το ανάγνωσμα θα αποκτούσε πραγματικό ενδιαφέρον.

Είναι εντυπωσιακό πόσο φτωχό  σε σκέψη και πληροφορίες είναι ένα έργο πάνω από χίλιες σελίδες. Αποτελεί πηγή; Ασφαλώς, αλλά το θέμα είναι για ποιο πράγμα. Για δύο, νομίζω. Πρώτον να δούμε πώς ο Κωνσταντίνος και το επιτελείο του προσπαθεί να αγιογραφηθεί, να ξεπλύνει την εικόνα του. Για μια τέτοια μελέτη, είναι πράγματι χρήσιμη πηγή — και θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να ακούσουμε τις κασέτες  με την «εξονυχιστική καταγραφή, σχεδόν ημέρα με την ημέρα των αναμνήσεών του», για να δούμε πόση απόσταση διανύθηκε και πόσα κιλά βελτιωτικών και καλλυντικών χρειάστηκε να ριχτούν στο αρχικό ζυμάρι. Όπως πηγή αποτελεί και  για το τι μαγειρεύουν το Βήμα και ο Σταύρος Ψυχάρης. Γιατί, όσο κι αν δεν αρέσκεται κανείς σε ιντριγκαδόρικες ιστορίες, δυσκολεύεται  να πιστέψει ότι όλο το εγχείρημα απλώς «προέκυψε» ή  οργανώθηκε για λόγους κυκλοφοριακούς (σιγά το τεφαρίκι) —  ειδικά αν το συνδυάσει με κάποια περιέργως ευνοϊκά δημοσιεύματα του Βήματος, υπό μορφήν «ρεπορτάζ», υπέρ του τέως και των τέκνων του.

Συστήνω, πάντως,  στην εφημερίδα την επόμενη Κυριακή να μοιράσει τις Αλλόκοτες περιπέτειες του βαρώνου Μυνχάουζεν — μαζί με τα απομνημονεύματα του Βασιλέως σε κοινή έκδοση. Εκεί θα διαβάσουμε πώς ο Μυνχάζουζεν πέταξε πάνω σε βολίδα, ταξίδεψε στο φεγγάρι και γύρισε πίσω για να προλάβει να πάρει πρωινό και βρήκε τον Κωνσταντίνο να ετοιμάζει την απλή αναλογική και να εξοντώνει τους χουντικούς. Ή ακόμα καλύτερα, να μοιράσει, υπερπροσφορά, τρία σε ένα, τον Πινόκιο, τον Κωνσταντίνο και τον Μυνχάουζεν.  Μαζί.

Ο Στρ. Μπουλαλάκης είναι επίτιμος πρόεδρος του συλλόγου αγιογράφων-κιβδηλοποιών, γ.γ. των συστεγαζόμενων σωματείων «Επιμενίδης ο Κρης-Εδουάρδος Ληρ».

πηγή:

https://enthemata.wordpress.com/2015/12/13/kokos-2/#wp-toolbar