Τα δάκρυα των ανταρτών...

Αμέσως μετά την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας. Από αριστερά: Ελευθ. Σκομπορίνας, Στεφ. Σαράφης, Γ. Σιάντος, Ηλ. Τσιριμώκος, Ιω. Σοφιανόπουλος, Δημ. Παρτσαλίδης, Μιχ. Μπαρούτσος. Πίσω, στο κέντρο, ο Ιω. Μαρκόπουλος και ο στρατηγός Παυσανίας Κατσώτας

Συντάκτης: 

Γιώργος Πετρόπουλος

Στις 12 Φεβρουαρίου του 1945, στις 4.30 το πρωί, ανάμεσα στις ηγεσίες του ΕΑΜ και κυβέρνησης των Αθηνών υπογράφηκε στη «Βίλλα Κανελλοπούλου» στη Βάρκιζα, η ομώνυμη συμφωνία.

Τα γεγονότα που αμέσως ακολούθησαν είναι γνωστά και πολυσυζητημένα. Ο ΕΛΑΣ παρέδωσε τα όπλα και το ΕΑΜικό κίνημα αφοπλίστηκε. Αντάρτες συγκεντρωμένοι στους χώρους παράδοσης οπλισμού πετούσαν το όπλο με σπαραγμό ψυχής.

Για τέσσερα ολόκληρα χρόνια -πολεμώντας για την απελευθέρωση της Ελλάδας αλλά και για να μη βρεθεί ποτέ ξανά η χώρα κάτω από οποιονδήποτε δυνάστη- αυτό το όπλο ήταν η προέκταση του χεριού, του μυαλού και της καρδιάς τους. Και ταυτόχρονα η εγγύηση για ένα καλύτερο μέλλον.

Τις συνέπειες της Βάρκιζας δεν τις αντιλαμβάνονταν με τον ίδιο τρόπο οι αγωνιστές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και οι αντίπαλοί τους. Κι αυτό θα φανεί καλύτερα μέσα από δύο κείμενα, αποσπάσματα των οποίων θα παραθέσουμε στη συνέχεια.
Το ένα -που δημοσιεύτηκε λίγες ημέρες μετά τη Βάρκιζα- ανήκει στον τότε διευθυντή του Ριζοσπάστη Κώστα Καραγιώργη.
Το άλλο που δημοσιεύτηκε δέκα μήνες μετά την υπογραφή της συμφωνίας προέρχεται από την εφημερίδα «Εθνική Φλόγα» του αρχηγού του ΕΔΕΣ Ναπολέοντα Ζέρβα.
Ανάμεσα στα δύο κείμενα μεσολαβεί ο απηνής διωγμός των ΕΑΜιτών και των προοδευτικών πολιτών, η άγρια τρομοκρατία, από το μεταβαρκιζιανό καθεστώς. Δύο όψεις της ελληνικής πραγματικότητας που έχουν ως πηγή τους τη συμφωνία. Τις προσδοκιές που γέννησε και που αποδείχτηκαν απατηλές και τις δυνάμεις που απελευθέρωσε.

Το μέλλον του έθνους;

Στον Ριζοσπάστη της 16ης Φεβρουαρίου -που, τότε, έβγαινε στα Τρίκαλα- δημοσιεύτηκε πρωτοσέλιδο άρθρο του Κ. Καραγιώργη με τίτλο «Λεβέντες Ελασίτες, είστε το μέλλον του έθνους».
Διαβάζουμε:
«Ο ΕΛΑΣ πρέπει να αφήσει τα όπλα… Δεν έχουμε καμμιά διάθεση να το κρύψουμε: ραγίζει η καρδιά μας… Γιατί το όπλο που αφήνει ο Ελασίτης είναι χίλιες φορές τιμημένο. Είναι παρμένο μέσα στη φωτιά της πάλης από το χέρι, του εχθρού. Είναι βαμμένο στο αίμα τού Γερμανού, του Ιταλού, του Βούλγαρου κατακτητή.
Στο αίμα του Έλληνα προδότη, του ‘‘Ράλλη’’, του Παοτζή, του Εασαδίτη, του Μπουραντά. Είναι βρεμένο με τα δάκρυα της ευγνωμοσύνης εκατομμυρίων λευτερωμένων Ελλήνων, των γυναικών, των παιδιών τους. Είναι στεφανωμένο με δόξα αιώνια και αθάνατη. Τέτοιο όπλο δεν το αφήνει χωρίς πόνο, ακόμα και χωρίς δάκρυα, ο Ελασίτης…
Ο Ελασίτης παίρνει μαζί του, βαθιά μέσα στην καρδιά του, το έργο της μεγάλης ΠΕΕΑ και του ιστορικού Εθνικού Συμβουλίου. Ξέρει ποιος είναι ο δρόμος για την Αναγέννηση της ’Ελλάδας- Ξέρει προπαντός, ότι ο αγώνας δεν τελείωσε… Στον αγώνα αυτόν, που δεν τελείωσε ακόμα, εσείς Ελασίτες, άνδρες και Αξιωματικοί, είσαστε η αποφασιστικότερη πρωτοπορία, η μεγαλύτερη εγγύηση.
Τώρα που αφήνετε το όπλο για να περάσετε στην πολιτική πάλη, ο λαός ολόκληρος που σας ελάτρευσε, σας λέει: Ελασίτες, λεβέντες, αγαπημένα παλληκάρια, είσαστε το μέλλον του έθνους μας!»

Το δηλητήριο του μίσους

Εννέα μήνες μετά τη Βάρκιζα, στις 20 Νοεμβρίου του 1945, τη διακυβέρνηση της χώρας ανέλαβε ο Θεμιστοκλής Σοφούλης, ο οποίος στην αρχή άφησε να εννοηθεί ότι θα λάμβανε μέτρα πάταξης της αντιεαμικής τρομοκρατίας και θα συνέβαλε στην ειρήνευση και στον εκδημοκρατισμό της εσωτερικής κατάστασης.
Δεν το έπραξε αλλά προώθησε ορισμένα μέτρα -κυρίως από ανάγκη- όπως αυτό της αποσυμφόρευσης των φυλακών. Πράγμα που σήμαινε ότι θα αποφυλακίζονταν εαμίτες, κομμουνιστές και προοδευτικοί πολίτες.
Όσο ο σχετικός νόμος ήταν υπό συζήτηση η αντίδραση σ’ αυτόν λάμβανε διάφορες διαστάσεις.
Μία εξ αυτών -ιδιαίτερα χαρακτηριστική- ήταν αυτή του Ναπολέοντα Ζέρβα, στην εφημερίδα του οποίου, σε πρωτοσέλιδο άρθρο στις 17/12/1945, διαβάζουμε:
«Η αποφυλάκισις των εκτελεστών και των προδοτών του ΕΑΜ αποτελεί καθαρόν έγκλημα εις βάρος του Έθνους και του Ελληνικού Λαού. Ηθικώς η απόφασις της Κυβερνήσεως είναι άτιμος. Διότι Αφήνει όρθιον το κουκούργημα. Του απονέμει το ατιμωρητον ως ηθικήν αμοιβήν.
Και στερεί τα θύματα της δικαίας αξιώσεώς των να απονεμηθή Δικαιοσύνη. Καταλύει την ηθικήν τάξιν και εξομοιώνει τα φίδια του μίσους και της προδοσίας, με τους Ανθρώπους του νόμου και του καθήκοντος… Η άφεσις των αμαρτιών δίδεται πάντοτε ύστερα από έξομολόγησιν και μετάνοιαν.
Το Κ. Κ Ε. ουδέποτε εδήλωσε μεταμέλειαν. Αντιθέτως μάλιστα. Εθεοποίησε την προδοσίαν και λατρεύει ως ήρωας τους εγκλημάτίας… Η Κυβέρνησις ανέλαβεν ακεραίαν την εύθύνην δι’ ότι θέλει να επακολουθήση. Και πρέπει να είναι βέβαιοι οι κυβερνώντες ότι αν οι φόβοι επαληθεύσουν, ο θάνατος θα άποτελέση μικράν δι’ αυτούς τιμωρίαν»

Γραμμή κατευνασμού δεν επικράτησε ποτέ στην μεταβαρκιζιανή Ελλάδα. Εκείνο που επικράτησε είναι αυτό που περιγράφει η εφημερίδα του Ζέρβα.
Ο διωγμός των Εαμιτών, των κομμουνιστών και των προοδευτικών πολιτών συνεχίστηκε αμείωτος. Ο πολιτικός ρατσισμός έγινε κυρίαρχη άποψη για δεκαετίες με φυσική συνέπεια τον εμφύλιο πόλεμο και τα όσα επακολούθησαν μετά απ’ αυτόν.
Τα δάκρυα των ανταρτών κατά την παράδοση των όπλων είχαν μάλλον πολύ μεγαλύτερη σημασία για το μέλλον παρά για τη συγκεκριμένη εκείνη στιγμή.

 http://www.efsyn.gr