Δέκα μύθοι για τον καπιταλισμό

Η νεοφιλελεύθερη εκδοχή του καπιταλισμού έχει εξαντληθεί. Οι καρχαρίες, μη θέλοντας να χάσουν τα κέρδη τους, ρίχνουν όλο το βάρος της κρίσης στους ώμους των φτωχών, και των συνταξιούχων. Το φάντασμα μιας «ευρωπαϊκής άνοιξης» πλανάται πάνω από την Ευρώπη.

Υπάρχει μια άποψη, που θέλει τους λαούς να έχουν τις κυβερνήσεις που τους αξίζουν. Αυτό όμως δεν ισχύει πάντα. Οι λαοί παραπλανώνται από την προπαγάνδα, και οι απόψεις τους χειραγωγούνται και διαμορφώνονται κατά το δοκούν.

Τα ψέματα αποτελούν ένα σύγχρονο όπλο μαζικής καταστροφής και καταπίεσης. Είναι εξίσου αποτελεσματικά με τον πόλεμο. Πολλές φορές αλληλοσυμπληρώνονται. Αποτελούν μεθόδους εκλογικής επιτυχίας, και καταστροφής όσων κρατών δεν συμμορφώνονται προς τας υποδείξεις.

Η ιδεολογία του καπιταλισμού αποτελεί ένα μείγμα μισών αληθειών που επαναλαμβάνονται συνεχώς, μέχρι που στο τέλος αποτελούν μη αμφισβητήσιμο αξίωμα. Ο καπιταλισμός παρουσιάζεται ως αξιόπιστο σύστημα, που κερδίζει την υποστήριξη των μαζών. Οι μύθοι του διαδίδονται κυρίως μέσω των ΜΜΕ, του σχολείου, της οικογένειας, της εκκλησίας, κλπ. Ιδού μερικοί από αυτούς:

1-Στον καπιταλισμό, όσοι εργάζονται σκληρά, μπορούν να πλουτίσουν.

Το σύστημα, λένε,  δίνει την ευκαιρία στους σκληρά εργαζόμενους να πετύχουν. Αν όχι, τότε φταίνε οι ίδιοι. Στην πραγματικότητα, οι πιθανότητες να πλουτίσει κάποιος είναι οι ίδιες με το να κερδίσει το λόττο. Ο πλούτος  (με κάποιες εξαιρέσεις) δεν είναι αποτέλεσμα σκληρής εργασίας, αλλά απάτης και έλλειψης ανθρωπιάς από όσους διαθέτουν δύναμη και εξουσία.

Η επιτυχία μέσω της δουλειάς είναι ένας μύθος που τον στηρίζουν κυρίως όσοι επωφελούνται από το ισχύον σύστημα. Η προτεσταντική εκκλησία συμβάλλει τα μέγιστα στη διατήρηση του συγκεκριμένου μύθου.

2-Ο καπιταλισμός δημιουργεί πλούτο και ευμάρεια για όλους.

Ο πλούτος συγκεντρώνεται στα χέρια μιας μικρής μειοψηφίας, και αργά ή γρήγορα θα αναδιανεμηθεί σε όλους. Αυτό υποστηρίζουν όσοι δεν θέλουν να αμφισβητηθεί το σύστημα. Όμως, ακόμη και ο Μαρξ είχε πει πως ο τελικός σκοπός δεν είναι η αναδιανομή του πλούτου, αλλά η συσσώρευσή του στα χέρια λίγων.

Αυτό έχει αποδειχθεί τις τελευταίες δεκαετίες από την τρομακτική ανισότητα που προκάλεσε ο νεοφιλελευθερισμός. Όμως, σαν μύθος, συνεχίζει να κυριαρχεί, ειδικά στη περίοδο του κοινωνικού κράτους που επικράτησε μετά τον Β`ΠΠ και που είχε ως σκοπό την εξουδετέρωση των σοσιαλιστικών κρατών.

3-Όλοι είμαστε στην ίδια βάρκα

Στον καπιταλισμό δεν υπάρχουν τάξεις, και άρα η ευθύνη για τις κρίσεις και τις αποτυχίες βαρύνει όλους μας, άρα όλοι πρέπει να πληρώσουμε. Ο σκοπός αυτού του μύθου είναι να δημιουργηθούν ενοχικά σύνδρομα στους εργαζομένους, επιτρέποντας στους κεφαλαιοκράτες να αυξάνουν τα κέρδη τους, ρίχνοντας το κόστος στις πλάτες των λαών.

Στη πραγματικότητα, το όποιο φταίξιμο οφείλεται στους δισεκατομμυριούχους, και στις ελίτ, που σε αγαστή συνεργασία με τις κυβερνήσεις, απολαμβάνουν φορολογικές ελαφρύνσεις, κερδοσκοπούν, και έχουν στήσει ένα πελατειακό σύστημα που τους συμφέρει. Πρόκειται δηλαδή για έναν μύθο που καλλιεργείται από τις ελίτ, ώστε να αποφύγουν την οποιαδήποτε ευθύνη, και να πείθουν τους λαούς ότι αυτοί είναι υπεύθυνοι, και ότι αυτοί θα πρέπει να πληρώνουν για τα λάθη του συστήματος.

4-Καπιταλισμός σημαίνει ελευθερία

Σίγουρα υπάρχει ελευθερία στη λήψη αποφάσεων, κλπ αλλά μόνο για λίγους. Υπάρχουν κάποιοι στενοί κύκλοι που αποφασίζουν εν κρυπτώ, Πρόκειται για διεθνείς τραπεζίτες, επιχειρηματίες, πολυεθνικές, κ.ά. που αποφασίζουν στρατηγικά και μακροοικονομικά.

Η αγορά δεν αυτορυθμίζεται, όπως θέλουν να πιστεύουν κάποιοι, και απλά χειραγωγείται. Πρόκειται για έναν μύθο που θέλει να δικαιολογήσει την παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα μη καπιταλιστικών χωρών, τα οποία υποτίθεται ότι στερούνται ελευθεριών, και έχουν μόνο κανόνες.

5-Καπιταλισμός σημαίνει δημοκρατία

Ένας μύθος που αποσκοπεί στην αποφυγή συζήτησης για άλλα πολιτικά και κοινωνικά μοντέλα. Κάθε άλλο σύστημα θεωρείται δικτατορία. Στην πραγματικότητα όμως, το καπιταλιστικό σύστημα σημαίνει ανισότητα μεταξύ πλουσίων και φτωχών. Η καπιταλιστική δημοκρατία είναι μια μεταμφιεσμένη δικτατορία, και οι όποιες μεταρρυθμίσεις απλά εμποδίζουν την πρόοδο.

6-Οι εκλογές σημαίνουν δημοκρατία

Στην πραγματικότητα οι εκλογές αποτελούν μια τυπική μόνο διαδικασία. Τις κερδίζουν πάντα οι εκπρόσωποι της μπουρζουά μειοψηφίας.

7-Η εναλλαγή κομμάτων σημαίνει και εναλλακτικές επιλογές.

Τα αστικά κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία, υποτίθεται ότι έχουν και εναλλακτικές πολιτικές πλατφόρμες. Ο σκοπός όμως είναι η διαιώνιση του καπιταλιστικού συστήματος, μέσω της ψευδαίσθησης των εκλογών. Ο πολυκομματικός κοινοβουλευτισμός είναι στην ουσία μονοκομματικός. Πρόκειται απλά για διαφορετικές εκφάνσεις της ίδιας πολιτικής δύναμης. Οι λαοί πάντα επιλέγουν έναν παράγοντα του συστήματος, πείθοντας τους εαυτούς τους ότι επιλέγουν κάτι διαφορετικό. Ο μύθος ότι τα αστικά κόμματα διαφέρουν σε πολιτική πλατφόρμα παραμένει ισχυρός και συντελεί στην συνεχιζόμενη επικράτηση του καπιταλισμού.

8-Ο εκλεγμένος πολιτικός εκπροσωπεί τον λαό, άρα μπορεί να αποφασίζει εκ μέρους του.

Πρόκειται για μύθο που έχει σκοπό να ταΐσει υποσχέσεις στον λαό, οι οποίες δεν τηρούνται, και στη συνέχεια να τον «σκεπάσει» με διάφορα αντιλαϊκά μέτρα. Σπάνια οι πολιτικοί εφαρμόζουν στη πράξη όλα όσα υποσχέθηκαν προεκλογικά. Αυτή η παραποίηση της δημοκρατίας οδηγεί πολλούς στην αποχή από τις εκλογές, και συντελεί στην περαιτέρω διάβρωση της έννοιας της δημοκρατίας.

9-Δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις απέναντι στον καπιταλισμό

Πρόκειται, λένε, για ένα ατελές μεν σύστημα, αλλά το μόνο κατάλληλο. Ο σκοπός αυτού του μύθου είναι να περιορίσει την μελέτη και την προσπάθεια εφαρμογής εναλλακτικών οικονομικών και πολιτικών μοντέλων. Να τρομάξει τους λαούς, έτσι ώστε να μην ψάχνουν διαφορετικές λύσεις.

10-Η εξοικονόμηση πόρων γεννά πλούτο

Σύμφωνα με αυτόν τον μύθο, η οικονομική κρίση οφείλεται στα προνόμια των εργαζομένων. Αν αυτά εκλείψουν, θα υπάρχει εξοικονόμηση χρημάτων, και το κράτος θα είναι πλούσιο.

Ο σκοπός είναι να πέσουν τα βάρη της κρίσης χρέους στους ώμους του δημοσίου τομέα, των φορολογουμένων και ειδικά των συνταξιούχων.

Ένας άλλος σκοπός αυτού του μύθου, είναι να αποδεχτεί ο λαός την εξαθλίωση, πείθοντάς τον ότι είναι κάτι το προσωρινό. Παράλληλα, διευκολύνει την ιδιωτικοποίηση του δημοσίου τομέα.