Ως πότε θα τους ανεχόμαστε;

Το ψέμα βασιλεύει εκεί όπου η μόνη αλήθεια είναι αυτή του κέρδους.

Η πολιτική είναι στα χέρια των φουκαράδων που ισχυρίζονται πως υπερασπίζονται το δημόσιο συμφέρον για να το εξαπατήσουν, να κερδίσουν μια εκλογική πελατεία και να ικανοποιήσουν τις ορέξεις τους για εξουσία.

Η ανικανότητά του, από τη στιγμή που βρίσκονται αντιμέτωποι με την πραγματικότητα,εξισορροπείται μονάχα με τις γνώσεις τους γύρω από το μάρκετινγκ.

Παραδίδουν το κράτος στις επιχειρήσεις της μαφίας και της παγκόσμιας αισχροκέρδειας και, με την ανάθεση του σε διαχειριστές, προτείνουν την εξυγίανσή του για να γίνουν αρεστοί στου κυρίους τους και να τελειώνουν με αυτούς που ζητούν ένα σύστημα πρόνοιας για τους πολίτες…

…Οι δημόσιες υπηρεσίες και τα κοινωνικά επιτεύγματα, για τα οποία πολέμησαν γενιές εργατών και εργαζομένων, δεν ήταν αποτέλεσμα μιας θεόσταλτης προσφοράς. Δεν είναι ιδιοκτησία του κράτους. Ανήκουν σε όλους τους πολίτες.

Θα ανεχόμαστε για πολύ καιρό ακόμη, από τους λακέδες του κόσμου της αισχροκέρδειας που μας κυβερνούν, να εκμεταλλεύονται τα χρήματα από τους έμμεσους και άμεσους φόρους μας, να κλέβουν τα χρήματα των συντάξεων, το αποτέλεσμα χρόνων εργασίας, για να τα ποντάρουν στην κερδοσκοπική ρουλέτα του χρηματιστηρίου, να τα αναθέσουν στους κλητήρες αυτής της οικονομικής ανάπτυξης που αυξάνει τον πλούτο των λίγων κι τη φτώχεια της πλειοψηφίας;

Όταν το κράτος δεν διστάζει να πουλήσει τον δημόσιο τομέα στον ιδιωτικό, υποπίπτει σε μία πραγματική αισχροκέρδεια, καθώς τα συμφέροντα του οικονομικού καπιταλισμού δεν εγγυώνται την ευημερία των πολιτών.

Ραούλ Βανεγκέμ, Μήνυμα σε αυτούς που αγωνίζονται, Εκδόσεις Εξάρχεια.

πηγή:

http://www.nostimonimar.gr

Ο Ψευδοπροφήτης

«Όχι στα διεφθαρμένα πράγματα, αλλά σε εκείνα που είναι καλώς καμωμένα από την φύση, πρέπει να αναζητήσουμε αυτό που είναι φυσικό».
Αριστοτέλης, Πολιτικά, Βιβλίο ΙΙ

Πρόσφατα, ο γράφων παρακολούθησε στο θέατρο μια παράσταση βασισμένη σε ένα από τα έργα του Μαρκήσιου Ντε Σαντ. Το κείμενο ήταν τροποποιημένο και είχε υποστεί τις παρεμβάσεις του σκηνοθέτη, περισσότερο για να προσαρμοστεί η διάρκεια της παράστασης στον διαθέσιμο χρόνο και με προσοχή να μην αλλάξει η εκφορά και το περιεχόμενο του λόγου του αρχικού κειμένου. Εντύπωση ωστόσο προκάλεσε στον υποφαινόμενο η φιλότιμη απόπειρα του σύγχρονου συγγραφέα να προβάλλει μια ερμηνεία του ελευθεριάζοντος αισθησιασμού του Σαντ σαν προκαταρκτικό στάδιο για μια καθολικότερη κριτική της κυριαρχίας και των μορφών που αυτή παίρνει στις μέρες μας. Οι ανορθόδοξες ιδέες του Σαντ περί της εσώτερης ουσίας της ανθρώπινης φύσης, δεν είναι παρά η φιλολογική αποτύπωση της εμπειρίας ζωής του συγγραφέα, που ως μέλος της τάξης των ευγενών, είχε την ευκαιρία να ζήσει από πρώτο χέρι τον έκλυτο βίο και την παραφορά με την οποία οι αριστοκρατικοί κύκλοι επιδίδονταν σε πάσης φύσεως απολαύσεις και ηδονές, ενώ παράλληλα διεκδικούσαν για λογαριασμό του θεσμού της αριστοκρατίας τον τίτλο του θεματοφύλακα της κοινωνικής ηθικής και της τάξης μέσα στην οποία συμπυκνωνόταν το σύνολο των αρετών της φεουδαρχικής κοινωνίας. Φυσικά, ο Σαντ δεν εξεγείρεται για λογαριασμό των πατροπαράδοτων αξιών, ούτε αποφαίνεται υπέρ της αποκατάστασης του ρυθμιστικού ρόλου μιας αυστηρής θρησκευτικής ηθικής, ανάμεσα σε ανθρώπους που δεν φάνηκαν αντάξιοι του εξέχοντος κοινωνικού ρόλου που τους έχει ανατεθεί. Με άλλα λόγια, η κριτική του στον θεσμό της αριστοκρατίας δεν εμφορείται από ένα συντηρητικό πνεύμα που επικεντρώνεται στην καταγγελία της συλλογικής έκπτωσης της τάξης των «ευγενών» από την «αρετή», αλλά διεξάγεται στο όνομα της κίβδηλης και απατηλής φύσης της ίδιας της συμβατικής ηθικής, από την οποία τα ανθρώπινα όντα οφείλουν μια και καλή να απαλλαγούν.

Αναφερθήκαμε ήδη στην προσπάθεια του σύγχρονου συγγραφέα να ενσωματώσει τον εξτρεμιστικό ηδονισμό του Σαντ σε μια γενικότερη αποκήρυξη των εξουσιαστικών δομών και σχέσεων που στην εποχή μας αναπαράγουν τον συνολικό ετεροκαθορισμό των υποτελών τάξεων σε όλους τους τομείς του οργανωμένου κοινωνικού βίου. Παρόλα αυτά, η απόπειρα ένταξης του φιλολογικού έργου του Σαντ στην εναλλακτική παράδοση της αυτονομίας και η σύνδεση των πεποιθήσεων του με ένα ευρύτερο πρόταγμα καθολικής κοινωνικής απελευθέρωσης, αποτελεί μάλλον ένδειξη μιας καλοπροαίρετης τάσης να ψάχνουμε πάντοτε για τα καλύτερα στοιχεία στην ανθρώπινη φύση. Η απόρριψη από τον Σαντ των ηθικών αντιλήψεων που στο πλαίσιο του ηγεμονικού κοινωνικού φαντασιακού της εποχής του αντιμετωπίζονται σαν αυτονόητες, συνιστά μια απέλπιδα έκκληση του συγγραφέα για περισσότερη σκληρότητα και όχι για τον περιορισμό αυτής. Οι μορφές ζοφερής ηδονής που περιγράφονται στο έργο του με τον πιο γλαφυρό τρόπο, δεν συνιστούν παρά μια μορφή άντλησης σεξουαλικής υπεραξίας. Ως εκ τούτου, δεν μπορούν παρά να βασίζονται σε μια σχέση καταπίεσης και εκμετάλλευσης που, το δίχως άλλο, προϋποθέτει την πιο ακραία ανισοκατανομή δύναμης ανάμεσα στα εμπλεκόμενα μέρη και την διαπλοκή τους σε παγιωμένες ιεραρχικές σχέσεις και δομές που εκτείνονται πέρα και έξω από το πεδίο των βιολογικών σχέσεων αναπαραγωγής.

Αναμφίβολα, είναι εντελώς πιθανό ότι όταν ο Σαντ εξυμνεί τις αρετές της παιδοκτονίας, ή την «χειραφετική» επίδραση που μπορεί να επισύρουν τα πιο μοχθηρά βασανιστήρια τόσο σε αυτόν που τα διεξάγει, όσο και σε αυτόν που τα υπομένει, έχει πλήρη επίγνωση ότι κανένα εναλλακτικό μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης δεν θα μπορούσε ποτέ να θεμελιώσει την συλλογική του ύπαρξη παίρνοντας σαν σημείο αναφοράς την αντεστραμμένη ηθική που αυτός προπαγανδίζει. Πράγμα που σημαίνει ότι η υποτιθέμενη «αυτοπραγμάτωση» στο πεδίο της σεξουαλικής επιθυμίας, στην οποία ο Σαντ φαίνεται ότι δίνει τόσο μεγάλη σημασία, μπορεί να επέλθει μόνο εφόσον το σύνολο των κοινωνικών αναγκών εξακολουθεί να παράγεται, να οργανώνεται και να εκπληρώνεται σύμφωνα με τις δομές και τους κανόνες που επιβάλλει το ετερόνομο παράδειγμα οργάνωσης της κοινωνίας. Παρά το γεγονός ότι οι αντί-ήρωες και οι δευτερεύοντες χαρακτήρες του Σαντ εμφανίζονται στον ίδιο βαθμό υποτακτικοί απέναντι στην δεσποτική κυριαρχία του πόνου και το ίδιο ευάλωτοι στα θέλγητρα της σκοτεινής πλευράς της ηδονής, ανεξάρτητα από την καταγωγή ή την κοινωνική τους θέση, η σχέση τους με τον πόνο είναι εν πολλοίς ασύμμετρη, αφού για μερικούς αποτελεί προϊόν φυσικής κλίσης και συνειδητής επιλογής, ενώ για άλλους είναι το τραγικό αποτέλεσμα της καταπίεσης που είναι υποχρεωμένοι να υποστούν εξαιτίας της κατώτερης θέσης τους στην κοινωνική ιεραρχία. Μάλιστα, η αναγκαιότητα του εξωτερικού καταναγκασμού των αδύναμων και το αναφαίρετο δικαίωμα του ισχυρού να επιβάλει την θέληση του σε όσους έχει κάτω από την εξουσία του, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοσμοθεωρίας του Σαντ, η οποία θα έπαυε να είναι άξια του ονόματος της ως κατεξοχήν θεωρητικής ενσάρκωσης της εκλεπτυσμένης βαναυσότητας, εφόσον ξάφνου αποφάσιζε ότι δίνει έστω την παραμικρή σημασία στην δημιουργία των αναγκαίων συνθηκών για τον αμοιβαίο αυτοκαθορισμό των ατόμων. Εξάλλου, ο ίδιος ο Σαντ έκανε επανειλημμένα πράξη τα νοσηρά κηρύγματα του βιάζοντας και πετσοκόβοντας χωριατοπούλες και ιερόδουλες και γενικά ξεσπώντας τις ζωώδεις ορέξεις του πάνω σε όποιο αδύναμο πλάσμα είχε την ατυχία να πέσει στα χέρια του. Μολαταύτα, μπορούμε βάσιμα να ισχυριστούμε ότι ο λόγος που ο αυτός ο αρχιερέας της διαστροφής πέρασε τα 32 από τα 74 συνολικά χρόνια της ζωής του πίσω από τα κάγκελα της φυλακής, σίγουρα δεν ήταν οι ειδεχθείς πράξεις στις οποίες επιδόθηκε κατά συρροή, αλλά αντίθετα, το γεγονός ότι είχε το θράσος να μιλήσει και να γράψει γι’ αυτές στα θεατρικά και φιλοσοφικά του έργα.

Την ιστορική περίοδο κατά την οποία έζησε κι έδρασε ο Σαντ, η ισοπεδωτική κριτική που άσκησε στις κατεστημένες ιδέες, τις αξίες και τους θεσμούς και η θέση του υπέρ μιας υποτιθέμενης, απεριόριστης διεύρυνσης της ατομικής «ελευθερίας» μέσω της καταστρατήγησης της καθολικής ηθικής που κατά κύριο λόγο συνίστατο σε έναν συνδυασμό από αλληλοσυμπληρούμενες επιταγές και απαγορεύσεις, μπορεί πράγματι να έμοιαζε ρηξικέλευθη και ριζοσπαστική. Στην εποχή μας όμως, η λεγόμενη σεξουαλική επανάσταση που επέφερε τον «εκδημοκρατισμό» των ηθών έχει ήδη αφομοιωθεί από το κυρίαρχο κοινωνικό παράδειγμα. Το σεξ σε όλες τις μορφές και τις αναπαραστάσεις του σίγουρα δεν βρίσκεται σε έλλειψη, ούτε αποτελεί πλέον το αντικείμενο γύρω από το οποίο οργανώνεται κοινωνικά η απώθηση της ατομικής επιθυμίας. Η εμπορευματοποίηση του και η μετατροπή του σε καπιταλιστικό προϊόν προσβάσιμο μέσω της αγοράς για τους προνομιούχους που μπορούν να υποστηρίξουν τις επιθυμίες τους με χρήμα, συντέλεσε στην διάχυση της τεράστιας δύναμης της λιμπιντικής ενέργειας στον κοινωνικό ιστό, με όρους όμως που την μεταβάλλουν σε εργαλείο πειθάρχησης κι ελέγχου. Η φαντασιακή ταυτότητα του καταναλωτή είναι άρρηκτα συνυφασμένη και διακλαδώνεται σε όλα τα στάδια από τα οποία διέρχεται η διαδικασία της κοινωνικής κατασκευής της υποκειμενικότητας με εκείνη του ενεργού σεξουαλικού υποκειμένου. Ο ξέφρενος ηδονισμός που επικρατεί σαν η ενδεδειγμένη στάση ζωής στην κοινωνία της κατανάλωσης, βρίσκει την κορύφωση του στην ερωτική συνεύρεση, που μέσα από ένα σύνολο διαθέσιμων εμπειριών ανακηρύσσεται μακράν η κορυφαία στην ιεραρχία των απολαύσεων. Κι εξαιτίας αυτής της υπεροχής, είναι η σεξουαλική πράξη που τελικά νοηματοδοτεί την ατομική ύπαρξη στην καταναλωτική κοινωνία στο σύνολο της. Δηλαδή, η ερωτική συνεύρεση ενθαρρύνεται σαν ευρέως διαδεδομένη κοινωνική πρακτική κι επέρχεται ως φυσικό επακόλουθο και προβλέψιμο αποτέλεσμα της κοινωνικής συναναστροφής, αρκεί πρωτύτερα το υποκείμενο να έχει επιδοθεί στις «ορθές» ενέργειες και να έχει τηρήσει τα «προβλεπόμενα» βήματα προκειμένου να οδηγηθεί στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Η σεξουαλική πράξη είναι η αναγνώριση του αισθήματος της «αυτοπραγμάτωσης» μας ως καταναλωτών, που μας επιστρέφεται από την έμπρακτη επιδοκιμασία του/της σεξουαλικού μας συντρόφου και μέσω αυτής πιστοποιείται κι επικυρώνεται κοινωνικά ως αυθεντική.[i]

Με άλλα λόγια, η διάχυση της σεξουαλικής επιθυμίας και η απαλλοτρίωση της από τις εμπορευματικές ροές του συστήματος της οικονομίας της αγοράς, δεν είναι νοητή χωρίς την παράλληλη επιβολή αυστηρών πολιτισμικών προτύπων αναφορικά με το περιεχόμενο που αποδίδεται στον «ανδρισμό» ή τη «θηλυκότητα» στην ετερόνομη κοινωνία, ενός ιεραρχικού καταμερισμού εργασίας ανάμεσα στα φύλλα, της βιολογικοποίησης των κοινωνικών διαφορών, της τυποποίησης συμπεριφορών και αντιλήψεων με έπαθλο την μεγιστοποίηση της κατανάλωσης σεξουαλικών συντρόφων. Ας μην λησμονούμε, ότι η πεμπτουσία του καταναλωτικού τρόπου ζωής, έγκειται στην συχνή εναλλαγή καταστάσεων που αποτρέπουν την βιωματική αποτελμάτωση και συμβάλλουν σε μια αδιάκοπη υπερδιέγερση των αισθήσεων, των ενδιαφερόντων και των ερεθισμάτων, η οποία με την σειρά της ωθεί σε περισσότερη κατανάλωση. Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία «όλα επιτρέπονται», εφόσον είναι προς το συμφέρον του συστήματος να καταρριφτούν όλοι οι εξωτερικοί περιορισμοί και να ανασταλούν όλοι οι κατασταλτικοί κώδικες που εμπεριέχονταν στην παλαιά τυπολατρική ηθική της αστικής τάξης. Μιας και η οικονομία της αγοράς αδυνατεί να θεμελιώσει υλικά την ύπαρξη της επεκτείνοντας τις συνθήκες της καταναλωτικής κοινωνίας σε όλο και ευρύτερα στρώματα της ετερόνομης κοινωνικής ολότητας, είναι εκ των πραγμάτων αναγκασμένη να μεριμνήσει μέσω της δημιουργίας των κατάλληλων υποκειμενικών συνθηκών, για την εμβάθυνση και την εντατικοποίηση της κατανάλωσης των προνομιούχων κοινωνικών ομάδων, για τις οποίες ο καταναλωτισμός είναι ήδη ο κυρίαρχος τρόπος ζωής.

Η απελευθέρωση κάθε είδους επιθυμίας από τις «ανορθολογικές» στρεβλώσεις (για να μιλήσουμε με την τεχνοκρατική ορολογία του συρμού) που συνεπάγεται μια ηθικιστική προσέγγιση της κοινωνικής πραγματικότητας, είναι η ιερή αποστολή που καλούνται να φέρουν σε πέρας οι μηχανισμοί της αγοράς, οι οποίοι διεκδικούν με τρόπο όλο και πιο επιθετικό το μονοπώλιο στην διαμεσολάβηση όλων των ατομικών και συλλογικών αναγκών και επιθυμιών. Ο Σαντ ήταν ο προάγγελος του πνεύματος της εποχής μας, εξού και η δημοτικότητα που απολαμβάνει στις μέρες μας και η απήχηση που δείχνει να έχει το έργο του στους κύκλους των καλλιεργημένων παιδιών της μπουρζουαζίας που αναζητούν τρόπους να εκδηλώσουν την αποστροφή τους προς το σύστημα, χωρίς ωστόσο να προτίθενται να κόψουν τους (επωφελείς) υλικούς δεσμούς τους με αυτό. Όμως, σε μια εποχή όπου οι πλούσιοι μπορούν να παραγγείλουν την κινηματογράφηση της δολοφονίας ενός κοριτσιού ώστε να την «απολαύσουν» ύστερα στην ηρεμία του πολυτελούς σαλονιού τους, οι φιλολογικές περιπλανήσεις του Σαντ στις σκοτεινές απολαύσεις της σάρκας και του πνεύματος ωχριούν κι έχουν απολέσει προ πολλού την ικανότητα τους να σοκάρουν. Όταν τα πάντα είναι προς πώληση, ο Σαντ ακούγεται μάλλον σαν η φωνή της λογικής, ένας συγγραφέας με διαίσθηση και διεισδυτικές αναλυτικές ικανότητες, ο οποίος μπόρεσε να προφητέψει τα μελλούμενα. Η λαγνεία και η αμετροέπεια που εκφράζει ο Σαντ στα έργα του σκανδαλίζει πολύ λιγότερο τους θεσμούς της «δημοκρατίας», απ’ όσο τους εξαγριώνει το θέαμα «ευσεβών» μουσουλμάνων γυναικών που επιμένουν να φορούν την χιτζάμπ σε δημόσιους χώρους. Από αυτή την άποψη, η επίδειξη ενός πνεύματος θρησκόληπτης εγκράτειας, φαίνεται πως παρακωλύει την ομαλή λειτουργία του συστήματος πιο αποτελεσματικά από την έξαρση της πιο αχαλίνωτης επιθυμίας. Γιατί όπως γράφει ο Ζαν Ζακ Ρουσσώ, «Άπαξ και οι λαοί συνηθίσουν στους αφέντες, δεν είναι πια σε θέση να ζήσουν χωρίς αυτούς. Εάν προσπαθήσουν να αποτινάξουν τον ζυγό, κατορθώνουν μόνο να μεγαλώσουν την απόσταση που τους χωρίζει από την ελευθερία, γιατί, θεωρώντας λανθασμένα ότι ελευθερία σημαίνει το αυθαίρετο δικαίωμα του καθενός να κάνει ότι θέλει, που ουσιαστικά είναι το αντίθετο της ελευθερίας, οι επαναστάσεις τους πάντοτε τους παραδίδουν έρμαια στις διαθέσεις λαοπλάνων, οι οποίοι τελικά τους δένουν με αλυσίδες βαρύτερες από τις προηγούμενες».[ii]

[i] Για μια εις βάθος ανάλυση του καταναλωτικού ήθους και του περιεχομένου της κοσμοθεωρίας του καταναλωτή βλ. Ζ. Μπάουμαν, Η Εργασία, ο Καταναλωτισμός και οι Νεόπτωχοι (Μεταίχμιο).

[ii] J. J. Rousseau, Discourse on the Origin of Inequality (Hackett), σελ. 3.

Ολιγαρχία και Δημοκρατία

        Δεξιά και Αριστερά! Οι όροι είναι παρωχημένοι. Γεννήθηκαν μέσα στη Γαλλική Επανάσταση και έχασαν τη σημασία τους μες τα αποκαΐδια της Ρώσικης.
         Η Σοβιετική Ένωση επιβίωσε σαν γραφειοκρατικός καπιταλισμός, όπου μια τάξη γραφειοκρατών –στη θέση μιας αδύναμης αστικής τάξης – θα εκσυγχρόνιζε τη χώρα. Μπορεί να μην είχαν στα χέρια τους την ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής (σαν να λέμε τα εργοστάσια που τα φουγάρα τους καπνίζουν) αλλά είχαν (συλλογικά, σαν τάξη) τον απόλυτο έλεγχο πάνω σ’ αυτά και την αποκλειστική διεύθυνση της κοινωνίας. Οπότε κάνει το ίδιο!                                                                                                 
        Κατά τα άλλα το καθεστώς εξασφάλιζε γάλα για τα παιδιά, χορηγούσε εισιτήρια για την όπερα, ασκούσε εξωτερική πολιτική μέσα από τα κομμουνιστικά κόμματα και τύπωνε προπαγανδιστικές αφίσες,. Τα ίδια έγιναν και στην Κίνα 30 χρόνια αργότερα. Κι εκεί επίσης η τεχνική καθυστέρηση έπρεπε να αντισταθμιστεί με τεράστιες ποσότητες ιδεολογίας.
        Στη Δύση, η Αριστερά επέζησε από όλες αυτές τις συμφορές, παίρνοντας αργά και επώδυνα, αποστάσεις από τις Μέκκες ενός τέτοιου επάρατου «σοσιαλισμού». Είχε όμως – μη το ξεχνάμε αυτό – και ένα γερό ατού που την έσωζε: την καθυστέρηση της πολιτικής συνείδησης των πληθυσμών. Μαθημένοι αυτοί στην πολιτική απάθεια, στην ανάθεση της ευθύνης για τη ζωή τους σε ξένα χέρια, στην κατοχύρωση από το κράτος των μικροαπολαύσεών τους, καταφεύγοντες στην ιδιωτεία χρειάζονταν, ακριβώς, πολιτικούς πάτρωνες. Ιδού λοιπόν και ξανά ιδού για την Αριστερά!   
     Ωστόσο όπου αυτοί οι πληθυσμοί ξεσηκώθηκαν , για αγνώστους πάντα λόγους, (φερ’ ειπείν το ’68) και έγιναν κάτι σαν όχλος – ή και λαός – η Αριστερά  αιφνιδιάστηκε και απειλήθηκε όσο και η Δεξιά. Άρα, δικαιούμαι να λέω ότι ο καπιταλισμός, αυτή η φρικτή κοινωνία της αποξένωσης, κινείται με δύο τουρμπίνες, μια δεξιά και μια αριστερή!
       Εδώ, στην Ελλάδα, όπου από την δημιουργία τού εθνικού κράτους ζούμε σε μια κατάσταση κηδεμονίας και τώρα περνάμε, ρυμουλκούμενοι, σε  κάποιο καθεστώς αποικίας είχαμε την ευκαιρία να μοιραστούμε ένα ακόμα κοινό μυστικό:  όποτε οι ηγετικές κλίκες χρειάστηκε να εκχωρήσουν έδαφος (Κύπρος επί παραδείγματι) χρησιμοποίησαν την Δεξιά. Η Αριστερά, εγγενώς και από λίκνου «διεθνιστική» δεν είχε σοβαρές αντιρρήσεις. Κι όποτε οι κυρίαρχες κλίκες χρειαστεί να λεηλατήσουν την κοινωνία (απολαβές και δικαιώματα) καλόν είναι να γίνεται αυτό με μια αριστερή κυβέρνηση. Η Δεξιά, η «αντιλαϊκή» Δεξιά, θα υπερακοντίσει. Παράδειγμα, αυτό που γίνεται τώρα, όπου η Αριστερά στην εξουσία καταφέρνει πράγματα που η Δεξιά ούτε καν θα μπορούσε να ονειρευτεί.  Αν όλα τούτα, όπως και τα προηγούμενα, συμβαίνουν χωρίς πολλές αντιδράσεις, αυτό γίνεται δυνατό γιατί, ως και στο υποσυνείδητό μας, η Δεξιά είναι ιδιοκτήτρια του έθνους και της πατρίδας και η Αριστερά ιδιοκτήτρια της κοινωνίας. Οι ρόλοι είναι σαφείς και σοφά διαμοιρασμένοι. Και δεν είναι παρά ομόσταυλοι!
     Όπως όμως οι μεν δεν νοιάζονται για το ένα έτσι και οι δε δεν νοιάζονται για το άλλο. Μόνο τους μέλημα να άρχουν.   
     Αυτά είχα να πω, και αμαρτίαν ας έχω, λάθος όμως ουκ έχω!
     Τώρα λοιπόν που μπαίνουμε σε κάποια ζώνη του Λυκόφωτος άφωνοι και περιδεείς, λες και βλέπουμε κάποιο κινηματογραφικό έργο και δεν συμβαίνει αυτό πραγματικά σε μας, μήπως –αν θέλουμε να κάνουμε κάτι- πρέπει να πάψουμε να χρησιμοποιούμε μια γλώσσα εξ αρχής υπονομευμένη?  Γιατί η κομματική διαμάχη, κάθε κομματική διαμάχη, είναι μια σκιαμαχία, μια μάχη φαντασμάτων που συμβαίνει πάνω στη σκηνή. Πίσω απ’ τη σκηνή, εκεί που βρίσκονται οι πραγματικές μηχανές και οι μηχανισμοί, το πραγματικό πολιτικό σχίσμα του κόσμου μας είναι η διαμάχη ανάμεσα στην Ολιγαρχία και τη Δημοκρατία.  Η πραγματική σύγκρουση που σημάδεψε την πολιτική ζωή στην αρχαία Ελλάδα ξαναεμφανίζεται ολόφρεσκια στις μέρες μας. Ναι, σαν να μην πέρασε μια μέρα!
    Προσφάτως, έγιναν κάποιες συζητήσεις για την Άμεση Δημοκρατία. Η γνώμη μου είναι ότι ο όρος αποτελεί πλεονασμό. Δεν υπάρχει Άμεση Δημοκρατία. Η Δημοκρατία ή είναι άμεση ή δεν είναι! Κι αν δεν μας μένει παρά να είμαστε Δημοκράτες, πρέπει να γνωρίζουμε τι είναι Ολιγαρχία, ποιοι είναι οι Ολιγαρχικοί, πού και πώς κρύβονται και με ποιους τρόπους απεργάζονται τον ισόβιο αποκλεισμό μας από τις αποφάσεις που μας αφορούν.
     Κι αν θέλουμε να ξεφύγουμε απ’ την απραξία και να λυθούν τα μάγια που μας δένουν ας σταθούμε μπρος στην αρρώστια μας που είναι ο φόβος, ο μέγας φόβος της προσωπικής ευθύνης, κι ας αρχίσουμε  να προφέρουμε τα γράμματα ένα-ένα και να συλλαβίζουμε τις λέξεις: Τι είναι Δήμος, τι Δημοκρατία, ποια τα καθήκοντα που απαιτεί, ποιο είναι το περιεχόμενό της και ποιοί οι σκοποί της!  Ώστε να μπορέσει να αρχίσει η μεγάλη συζήτηση του καιρού μας τη στιγμή που θα γίνεται το πρώτο βήμα.
                                                                                                             Β.Η    
πηγή:
http://metamesonyktiaemerologia.blogspot.ca

Το σύμπλεγμα της Μέδουσας στην ελληνική κοινωνία

The andidote to despair is action

Φανταστείτε ένα κοπάδι αντιλόπες που βόσκουν στη σαβάνα. Το χορταράκι είναι τρυφερό, πριν λίγες μέρες σταμάτησε η βροχή. Οι αντιλόπες μασουλάνε, μηρυκάζουν και κουτσομπολεύουν. Τότε ξαφνικά ο άνεμος αλλάζει και στα ρουθούνια τους φτάνει μυρωδιά από… Κίνδυνος!

Μέχρι να συνειδητοποιήσουν τι συμβαίνει ένα τσιτάχ πετάγεται απ’ τα ψηλά χόρτα και τους επιτίθεται. Το τσιτάχ πιάνει τα 100 χιλιόμετρα σε λίγα δευτερόλεπτα.

Όλες αρχίζουν να τρέχουν, αλλά μία, που παράφαγε, αργεί ένα δευτερόλεπτο. Το τσιτάχ τη καταδιώκει, τη φτάνει, πηδάει πάνω της και…

Η αντιλόπη πέφτει. Δεν είναι νεκρή, αλλά δεν νιώθει τίποτα πια, έχει «παγώσει».

Αυτή την κατάσταση οι ηθολόγοι την ονομάζουν «αντίδραση ακινησίας».

~~

Στη χώρα μας, όπου δεν υπάρχουν αντιλόπες και τσιτάχ, ίσως να το έχετε παρατηρήσει όταν οδηγάτε σε κάποιον επαρχιακό δρόμο. Ένας λαγός που θα βρεθεί μπροστά στο αυτοκίνητο σας θα «παγώσει», σαν να περιμένει το θάνατο.

Μπροστά στον κίνδυνο όλα τα ζώα, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου, αντιδρούν συνήθως με φυγή ή πάλη. Αν νομίζουν ότι μπορούν να κερδίσουν επιτίθενται. Αν νομίζουν ότι δεν μπορούν να κερδίσουν τρέπονται σε φυγή.

Η τρίτη περίπτωση, του παγώματος, συμβαίνει όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με έναν πολύ πιο ισχυρό αντίπαλο και αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να φύγουν.

Η αντίδραση ακινησίας εξυπηρετεί δύο σκοπούς:
Αν ο θύτης δεν σιγουρευτεί πως το θύμα είναι νεκρό (πράγμα που σπάνια ξεχνάνε να κάνουν τα τσιτάχ), τότε καθώς θα το κουβαλάει σε κάποιο ήσυχο μέρος για να γευματίσει ή καθώς θα κοιτάει τριγύρω μήπως έρθει κάποιο άλλο αρπακτικό, ισχυρότερο, το θύμα έχει την ευκαιρία να επιχειρήσει μια απόδραση.

Ακόμα, όμως, κι αν το τσιτάχ αρχίζει να κατασπαράζει αμέσως την αντιλόπη, το πάγωμα της προσφέρει έναν ανώδυνο θάνατο, αφού οι μηχανισμοί πόνου βρίσκονται υπό καταστολή.

~~

Αυτή η ψυχική αποσύνδεση έχει περιγραφεί κι από έναν άνθρωπο που έγινε βορά λιονταριού.

Ο γνωστός εξερευνητής της μαύρης ηπείρου David Livingstone βρέθηκε κάποτε αντιμέτωπος με τον βασιλιά της ζούγκλας (όχι τον Ταρζάν).

Το αιλουροειδές του επιτέθηκε ξαφνικά, τον άρπαξε από τον ώμο και ξεκίνησε να τον τινάζει «όπως ένα σκυλί τεριέ τινάζει έναν ποντικό».

Και συνεχίζει:
«Το σοκ μου προκάλεσε κατάπληξη. Ήταν κάτι σαν όνειρο, στο οποίο δεν υπήρχε αίσθηση πόνου ούτε συναίσθημα τρόμου, αν και είχα απόλυτη συναίσθηση των όσων συνέβαιναν.»

Ο Livingstone επέζησε για να μπορέσει να μας περιγράψει αυτή την εμπειρία αποπροσωποίησης. Ενώ, όμως, λίγοι άνθρωποι έχουν επιβιώσει από επίθεση λιονταριού, έχουμε πολλές παρόμοιες μαρτυρίες από βετεράνους πολέμου.

Οι στρατιώτες που έχασαν κάποιο μέλος τους ή είχαν διαμπερές τραύμα από βλήμα/θραύσμα αναφέρουν μια κατάσταση αποπροσωποποίησης, όπως αυτή του εξερευνητή.

Λέει ο βετεράνος του Βιετνάμ Τζον Κ:
«Άκουσα την έκρηξη του ολμού και πετάχτηκα στο έδαφος. Ευτυχώς, σκέφτηκα, δεν χτυπήθηκα. Είδα, σαν να ήμουν σε ταινία, τον νοσοκόμο να τρέχει πάνω μου. Άρχισε να ασχολείται με τα πόδια μου και τον είδα να γίνεται όλος κόκκινος, από το αίμα. Μου φάνηκε παράξενο και κοίταξα κάτω… Και είδα ότι δεν είχα πόδια… Αλλά δεν ένιωθα πόνο, δεν ένιωθα καν να είμαι εγώ.»

Μια παρόμοια κατάσταση περιγράφει κι ο Τζορτζ Όργουελ, όταν τραυματίστηκε στην Ισπανία.
“Σε γενικές γραμμές είχα την αίσθηση ότι βρισκόμουν στο κέντρο μιας έκρηξης. Μου φάνηκε ότι ακούστηκε ένας δυνατός πάταγος και ότι με τύλιξε ένα εκτυφλωτικό φως, κι ένιωσα ένα τρομερό σοκ -όχι πόνο, απλώς ένα βίαιο σοκ, σαν από ηλεκτρική εκκένωση. Μαζί του μια αίσθηση απόλυτης αδυναμίας.” (Ο θάνατος του συμβατικού κυρίου Όργουελ – http://sanejoker.info/2014/11/near-death-experience-orwell.html)

~~

Τελευταίες έρευνες έδειξαν ότι αυτή η έλλειψη πόνου οφείλεται στην ενδορφίνη β, μια ορμόνη που εκκρίνει ο εγκέφαλος και είναι πενήντα φορές πιο ισχυρή από τη μορφίνη.

Ο Peter Levine, γιατρός, βιολόγος και ψυχολόγος, με ειδικότητα στη διαταραχή μετατραυματικού άγχους (ΔΜΤΑ) αποκαλεί αυτήν την κατάσταση το «σύμπλεγμα της Μέδουσας».

Όπως όποιος αντίκριζε καταπρόσωπο τη μυθολογική Μέδουσα γινόταν άγαλμα, έτσι και το ζώο (ή άνθρωπος), όταν βιώσει μια αναπάντεχη και συντριπτική εμπειρία, «παγώνει».

~~

Αν επιχειρήσουμε έναν ζωομορφισμό της ελληνικής κοινωνίας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το «σύμπλεγμα της Μέδουσας» για να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε την αντίδραση της στην συντριπτική εμπειρία της οικονομικής κατάρρευσης.

Η Ελλάδα, ως αντιλόπη, μηρύκαζε αμέριμνη τα φρέσκα χορταράκια που της είχαν προσφέρει οι βροχές της ένταξης στο ευρώ.

Όταν της επιτέθηκε το τσιτάχ του νεοφιλελευθερισμού ήταν πολύ χοντρή και ανόητη για να τρέξει, ήταν πολύ αργά για να ξεφύγει.

Αν στεκόταν, μαζί με τις υπόλοιπες αντιλόπες και τα γκνου, να αντιμετωπίσει το σαρκοφάγο, εκείνο θα αποθαρρυνόταν και θα έφευγε. Όμως τα φυτοφάγα σπάνια το κάνουν αυτό.

Άλλωστε την είχαν πείσει ότι κάθε αντίδραση, κάθε αντίσταση, είναι περιττή και μάταιη. Και ίσως να μην είχαν άδικο, αφού η αντιλόπη μόνη της δεν μπορεί να νικήσει ένα αιλουροειδές, όπως και ένα μικρό κράτος βρίσκεται σε μειονεκτική θέση όταν αντιμετωπίζει την ξαφνική επίθεση κρατών και οργανισμών πολύ πιο ισχυρών από αυτό.

Μετά το σοκ της επίθεσης και την επίκτητη (με τη βοήθεια των media) ανημποριά, το αιχμαλωτισμένο ζώο πάγωσε.

Με αυτήν την αντίδραση πετυχαίνει δύο πράγματα:
Είτε θα φαγωθεί χωρίς πόνο είτε θα περιμένει την κατάλληλη ευκαιρία για να δραπετεύσει.

~~

Η ελληνική κοινωνία ποντάρει πολλά σε αυτό το πάγωμα, που συνήθως συνοδεύεται από φράσεις του τύπου «think positive», «keep calm», «τη δουλειά μου να κοιτάω» κλπ.

Έχει μείνει αδρανής, ελπίζοντας πως θα μπορέσει να ξεφύγει, μόλις το αρπακτικό στρέψει αλλού την προσοχή του (και προσεύχεται για έναν πόλεμο κάπου μακριά).

Δεν πολεμάει, δεν αντιδράει. Ουσιαστικά ζει μια κατάσταση αποπροσωποίησης, λες και ό,τι βιώνει συμβαίνει σε κάποιον άλλον, λες και όλα είναι ένα άσχημο όνειρο, που σύντομα θα περάσει και η ανάπτυξη θα επανέλθει ως δια μαγείας, φέρνοντας πίσω όλο το φρέσκο χορταράκι για να συνεχίσουν τη νομή.

~~

Από τη μεριά του αρπακτικού, το δόγμα του σοκ που αναφέρει και η Ναόμι Κλάιν, είναι ακριβώς η σωστή τακτική εξουδετέρωσης του θύματος.

Δεν του αφήνει χρόνο να σκεφτεί, να αντιδράσει, να συνασπιστεί. Είναι βέβαιο ότι το θήραμα θα αφεθεί να κατασπαραχτεί, ελπίζοντας μάταια στο έλεος του κυνηγού.

~~

Μπορούμε επίσης να φανταστούμε κάθε αντιλόπη όχι ως κράτος, αλλά ως μεμονωμένο άτομο, και το κοπάδι ως την ελληνική κοινωνία.

Όταν το αιλουροειδές επιτέθηκε, οι αντιλόπες δεν συνασπίστηκαν για να το διώξουν, αλλά τράπηκαν σε φυγή αφήνοντας πίσω τους πιο αδύναμους.

Αυτό το μοντέλο της «επιβίωσης του ισχυρότερου» προωθούν και οι ίδιοι οι νεοφιλελεύθεροι, αυτό είναι το σλόγκαν κάθε σαρκοφάγου. Κάποιοι θα φαγωθούν για να ζήσουν οι άλλοι.

Αλλά υπάρχει μια βασική διαφορά ανάμεσα στα τσιτάχ και στον νεοφιλελευθερισμό: Ο δεύτερος είναι αδηφάγος. Δεν χορταίνει με έναν.

Το τσιτάχ θέλει μόνο να τραφεί. Ο άνθρωπος θέλει να κυριαρχήσει.

Και η κυριαρχία επιτυγχάνεται μέσω του γενικού τρόμου, της κοινωνικής αποσάθρωσης, της εμφύλιας σύγκρουσης και της γενικευμένης αναταραχής.

Στην αναμπουμπούλα το τσιτάχ χαίρεται.

~~

Και θα σας πω μια πιθανή διέξοδο από το «σύμπλεγμα της Μέδουσας» χρησιμοποιώντας μια αληθινή ιστορία:

Το 1976, στο Τσοντίλλα της Καλιφόρνια, 26 παιδιά απήχθησαν μέσα από το σχολικό τους λεωφορείο. Οι απαγωγείς τα πήγαν σε ένα λατομείο και τα φυλάκισαν σε μια «τρύπα», ένα τροχόσπιτο θαμμένο κάτω από τόνους χώματος.

Τα παιδιά έμειναν μια ολόκληρη μέρα εκεί μέσα, μέχρι που κατάφεραν να αποδράσουν, χωρίς κανένα να τραυματιστεί.

Σωματικά, γιατί ψυχικά όλα τραυματίστηκαν. Οι ψυχίατροι που τα παρακολούθησαν βρήκαν ότι όλα παρουσίαζαν «μακροπρόθεσμα σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχολογική, την ιατρική και την κοινωνική τους λειτουργικότητα.»

Όλα εκτός από ένα, τον δεκατετράχρονο Bob Barklay. Τι είχε συμβεί; Γιατί ο Μπομπ δεν παρουσίασε ΔΜΤΑ;

Τα παιδιά, όπως είπαμε, είχαν φυλακιστεί κάτω από τόνους χώματος. Όταν κάποιο έγειρε πάνω σε έναν ξύλινο πάσαλο το «ταβάνι» υποχώρησε και το χώμα άρχισε να μπαίνει στην «τρύπα» τους, σαν μέσα σε μια κλεψύδρα.

Τα περισσότερα παιδιά έμειναν αποσβολωμένα, περιμένοντας το τέλος τους. Άλλα μόνο ούρλιαζαν.

Τότε ο Μπομπ ξεκίνησε να σκάβει. Κατάφερε να συνεφέρει ένα ακόμα παιδί για να τον βοηθήσει. Τελικά, χάρη στην πρωτοβουλία του Μπομπ, έφτιαξαν ένα μικρό τούνελ και κατάφεραν να βγουν πριν θαφτούν ζωντανοί.

Αυτό που απάλλαξε τον Μπομπ από το «σύμπλεγμα της Μέδουσας» και το επακόλουθο ΔΜΤΑ, ήταν ακριβώς η κινητοποίηση του. Δεν έμεινε απαθής, περιμένοντας το θάνατο. Αντέδρασε, προσπάθησε και χάρη στην κινητοποίηση του σώθηκαν όλοι.

~~

«The andidote to despair is action», έλεγε η Joan Baez. Αυτή είναι και η μόνη σωτηρία για την αντιλόπη: Η δράση.

Σε διακρατικό επίπεδο είναι ο συνασπισμός όλων των φυτοφάγων, των αδύναμων κρίκων, των γουρουνιών, ενάντια στο αδηφάγο αρπακτικό.

Όσο ο καθένας νοιάζεται μόνο για το τομάρι του το αρπακτικό θα είναι πιο δυνατό. Το «σύμπλεγμα της Μέδουσας» ωφελεί συνήθως τους θύτες. Σπάνια τα θύματα.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Γελωτοποιός http://sanejoker.info/

http://www.nostimonimar.gr

https://anhsyxia.wordpress.com

 

Το μηχάνημα, η κουκούλα και το πρόσωπο

[ Δανάη Παναγιωτοπούλου

---

Την άνοιξη του 1770, ο Wolfgang von Kempelen, μετά από πρόκληση της αυτοκράτειρας Μαρίας Θηρεσίας, της παρουσίασε τον περιβόητο Τούρκο, μια μαριονέτα καθισμένη πάνω σε μια περίεργη κατασκευή. Η μαριονέτα αυτή μπορούσε, είπε ο Kempelen, να παίξει σκάκι. Ένα αυτόματο, ένα μηχανικό παιχνίδι έμελλε να εξάψει τη φαντασία, να ανοίξει μια καινούρια ψηφίδα στον κοινό τόπο και να βάλει μια σημαντική σφραγίδα στην προσπάθεια του μοντέρνου ανθρώπου να αυτοπροσδιοριστεί, με αντίπαλο δέος την ιδέα της μηχανής. 

Η ιστορία είναι λίγο πολύ γνωστή,  ο Τούρκος έγινε διάσημος και έφτασε να παίξει ακόμα και με τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, απασχόλησε τον ημερήσιο τύπο, γράφτηκαν βιβλία και έδωσε κίνητρο σε άλλους να αποπειραθούν να φτιάξουν μια “μηχανή που να σκέφτεται”. 
Το 1940, λίγο πριν την τραγική του αυτοκτονία, ο Walter Benjamin στέλνει στην Gretel Adorno ένα αδημοσίευτο κείμενό του, 18 θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας. Το κείμενο αυτό ξεκινάει ως εξής: “Πρέπει, λένε, να είχε υπάρξει ένας αυτόματoς μηχανισμός που να ήταν κατασκευασμένος έτσι ώστε να κερδίζει μια παρτίδα στο σκάκι, απαντώντας σε κάθε κίνηση του αντιπάλου με μία αντίθετη. Μια κούκλα με τουρκική στολή, στο στόμα ένα ναργιλέ, καθόταν μπροστά στη σκακιέρα, που ήταν τοποθετημένη σε ένα απλόχωρο τραπέζι. Ένα σύστημα καθρεπτών δημιουργούσε την ψευδαίσθηση πως αυτό το τραπέζι ήταν διαφανές από όλες τις πλευρές. Στην πραγματικότητα, ένας καμπούρης νάνος, που ήταν πρωταθλητής στο σκάκι, καθόταν εκεί μέσα και κατεύθυνε το χέρι της κούκλας με νήματα.”

Και λίγο παρακάτω χρησιμοποιεί τον Τούρκο ως μεταφορά, για να αναφερθεί σε ιδέες που λειτουργούν υπό την προϋπόθεση να παραμένουν κρυμμένες.

“Η κούκλα, που ονομάζεται “ιστορικός υλισμός” είναι απαραίτητο να κερδίζει πάντοτε. Μπορεί δίχως άλλο να αντιμετωπίσει οποιονδήποτε, εάν δέχεται τις υπηρεσίες της θεoλoγίας, η οποία σήμερα, όπως ξέρουμε, είναι κοντή και κακόμορφη και πρέπει να κρατιέται έξω απ’ το προσκήνιο”

Η ιδιοφυής απάτη του Kempelen φτάνει μέσω Benjamin και στον Slavoj Zizek, ο οποίος το 2003 δημοσιεύει ένα βιβλίο με τίτλο Η μαριονέτα και ο Νάνος. Το βιβλίο ξεκινάει με την προτροπή να αντιστραφούν οι όροι όπως ο Benjamin τους βάζει, και προτάσσοντας τη θεολογία να αφήσουμε τον ιστορικό υλισμό (κοντό και κακόμορφο σήμερα) κρυμμένο να ορίζει τις κινήσεις και να νικήσει όλες τις παρτίδες. 

Η ίδια ιδέα του κρυμμένου και του φανερού που σε αποκλειστική συνεργασία λειτουργούν παραπληρωματικά, και σε αυτήν και μόνο τη διάταξη καθίστανται ικανά να παράξουν αποτέλεσμα, κυοφορείται και στο μαγικό σύνθημα των Ζαπατίστας “Κρύψαμε τα πρόσωπά μας για να μας δείτε”. 

Ανδρωνόμαστε στην Ελλάδα των μνημονίων, με μια αγωνία που δεν εφησυχάζει – αναρωτιόμαστε και δοκιμάζουμε ξανά και ξανά ποιο είναι αυτό το μηχάνημα,  ποιο είναι αυτό το σύστημα ιδεών και πράξεων που θα μας κουβαλήσει ένα βήμα πιο κοντά στην ελευθερία, την ισότητα και την αδελφότητα. Γνωρίζουμε όμως πολύ καλά, μετά από αυτό το σύντομο καλοκαίρι του ’15 που πέρασε από πάνω μας, πώς λειτουργεί το μηχάνημα που έρχεται ξανά και ξανά με όλο και μεγαλύτερη ένταση να μας καταπατήσει. Είναι το (πάντα μαζικό) θέαμα, καταναλώνει μία – μία τις περσόνες μαζί με ό,τι αυτές συμβολίζουν/εκπροσωπούν κάθε φορά που χρειάζεται έναν ακόμη φθόγγο στο αφήγημά που κατασκευάζει, και μεσα σε αυτό το διάφανο οθονένιο κουτί κρύβεται και κινεί τα νήματα ο φασισμός. Στο κέντρο ακριβώς – σε κανένα περιθώριο. 

Λέει ο Benjamin στον Adorno, ήδη από το ζοφερό 1940:
Η παράδοση των καταπιεσμένων μας διδάσκει ότι η “κατάσταση έκτακτης ανάγκης” που ζούμε τώρα δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας. Πρέπει να κατορθώσουμε να συλλάβουμε την ιστορία έχοντας αυτή την επίγνωση. Τότε θα διαπιστώσουμε καθαρά ότι αποστολή μας είναι να δημιουργήσουμε μια πραγματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και έτσι θα βελτιωθεί η θέση μας στον αγώνα κατά του φασισμού. Ένας λόγος που ο φασισμός έχει μια ευκαιρία είναι γιατί, στο όνομα της προόδου, αντιμετωπίζεται από τους αντιπάλους του σαν ιστορικό μέτρο. Η έκπληξη για το πως τα πράγματα που ζούμε είναι “ακόμα” και στον εικοστό αιώνα δυνατά, δεν είναι φιλοσοφική. Δεν είναι η απαρχή μιας γνώσης – εκτός κι αν πρόκειται για τη γνώση πως η αντίληψη της ιστορίας από την οποία κατάγεται δεν ευσταθεί.

Δανάη Παναγιωτοπούλου

Διαβάστε σχετικά:

Walter Benjamin Πάνω στην έννοια της ιστορίας, Θέσεις για τη φιλοσοφία της ιστορίας (http://www.sarajevomag.gr/vivliothiki/benjamin.html)
Monster in a Box, The inside story of an ingenious chess-playing machine that thrilled crowds, terrified opponents, and won like clockwork. (Περιοδικό Wired,http://archive.wired.com/wired/archive/10.03/turk_pr.html)
πηγή:
http://www.artinews.gr

Νίκος Καρούζος:«Δεν υπήρξε κομουνισμός»

karoyzos.jpg

Νίκος Καρούζος: στρατευμένος στην ποίηση

Το βράδυ -Σεπτέμβριος του 1982- που αποχαιρετούσαμε για τελευταία φορά τον Μάνο Λοΐζο, ο οποίος «έφυγε» στα 45 του, ο Διονύσης Σαββόπουλος είχε την ιδέα για μια «μακαριά» στο σπίτι του στη μνήμη του πρόωρα χαμένου συνάδελφου και φίλου. Και ήταν εκεί, μεταξύ εδεσμάτων, οίνου και λογής μνήμες για τον Μάνο, που ο εκ των παρισταμένων ποιητής Νίκος Καρούζος, εκφράζοντας την πικρία αλλά και τη «βιασύνη» του Λοΐζου να μας αφήσει, αναφέρθηκε σε

μια φυλή της Αφρικής.

Οπου μόλις πεθαίνει κάποιος προσφιλής, και μάλιστα νέος, οι δικοί του τον κρεμάνε σ’ ένα δέντρο και τον δέρνουν που τους εγκατέλειψε! («Πολύ ξύλο θα έτρωγε ο Μάνος, αν το έθιμο αυτό ήταν δικό μας!» ευφυολόγησε κάποιος.)

Ως άπορος…

Οχτώ χρόνια αργότερα, 28 Σεπτεμβρίου 1990 (πριν από 25 χρόνια), έφευγε από τη ζωή και ο Νίκος Καρούζος, στα 64 του, χτυπημένος από καρκίνο. Τέσσερα χρόνια νωρίτερα είχε αρνηθεί την τιμητική σύνταξη που του είχε δοθεί από το υπουργείο Πολιτισμού, επειδή, μολονότι καταξιωμένος ποιητής (βραβείο των Δώδεκα το 1962, κρατικό βραβείο ποίησης το 1988), τον είχαν τοποθετήσει στη β’ κατηγορία.

Που σημαίνει ότι αρνιόταν ένα σταθερό πόρο ζωής, αφού, όντας ασχολούμενος κυρίως με την ποίηση (και τι να βγάλει ως ποιητής;), ούτε σύνταξη είχε ή πρόσμενε, ούτε ιατρική περίθαλψη.

Εκεί, σ’ ένα κρεβάτι του Ερυθρού Σταυρού τον βρήκαμε ένα απόγευμα -Ιούλιος 1990- με τον φίλο του συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο, που του είχε μελοποιήσει κάποια ποιήματα, για να πληροφορηθούμε από τον γιατρό, ποιητή και φίλο του Μανόλη Πρατικάκη ότι νοσηλευόταν με χαρτί απορίας!

Φαινόταν καταπονημένος, αλλά σαν να χάρηκε που μας είδε. Πονούσε, δυσκολευόταν να φάει, με την κουβέντα όμως ζεστάθηκε, άρχισε να ζωηρεύει. Κάποια στιγμή επιθύμησε ένα τσιγάρο: «Δεν πρέπει, αλλά καπνίζω πολύ λίγο… Πάμε καλύτερα έξω…» Κι εκεί που πριν λίγο παραπονιόταν ότι δεν μπορούσε να περπατήσει, σηκώθηκε χωρίς βοήθεια, βγήκαμε στον διάδρομο, βολευτήκαμε σε κάτι καθίσματα και η κουβέντα συνεχίστηκε. Ηδη δεν είχα αντέξει:

● Θα μου επιτρέψετε να σημειώσω μερικά από αυτά που λέμε;

«Ελεύθερα. Αλλωστε έχουμε πει να κάνουμε μια συνέντευξη».

Η κουβέντα πέρασε σύντομα στα πολιτικά - ιδεολογικά. Και σε μια εποχή που βιώναμε την κατάρρευση του κομουνιστικού ιδεώδους στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού, ο Καρούζος, που και εξόριστος είχε κάνει και διωγμούς είχε υποστεί, δήλωνε ότι παρέμενε πιστός σ’ έναν δικό του κομουνισμό:

«Είμαι αναρχοκομουνιστής. Δεν πιστεύω στο κράτος. Δεν πιστεύω ότι το κράτος είναι δυνατό να συμβάλει στη σοσιαλιστική πρόοδο της κοινωνίας. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να παίξει ρόλο υπέρ του σοσιαλισμού και της αταξικής κοινωνίας».

Η κατάρρευση

Κι όσο για την κατάρρευση του κομουνισμού στις χώρες όπου είχε εφαρμοστεί:

«Δεν είναι κατάρρευση του κομμουνισμού, είναι κατάρρευση του σταλινικού καθεστώτος. 

Δεν υπήρξε κομουνισμός. 

Υπήρχε μια στυγνή γραφειοκρατία, όπου ο εργαζόμενος είχε απλώς δυνατότητες επιβίωσης. 

Τη μερίδα του λέοντος ενέμετο η γραφειοκρατία.

 Εγώ αυτά τα είχα προβλέψει σε ανύποπτο χρόνο και δεν εντυπωσιάστηκα και δεν έχω να κλάψω τίποτε απ’ αυτή την κατάρρευση.

»Θα πρέπει όμως να ομολογηθεί ότι ο επαναστατικός μαρξισμός, όπως τον διαμόρφωσε ο Λένιν και η Οχτωβριανή Επανάσταση, έπαιξε τεράστιο ρόλο στον εικοστό αιώνα υπέρ των εργαζομένων. 

Μόνο που σε αντίθεση με τον κομουνισμό, ο καπιταλισμός έδειξε πως όταν χρειάζεται, ξέρει να συσπειρώνεται και να ξεπερνάει τις κρίσεις, όπως το κραχ του 1929. 

Ο Μαρξ δεν είχε καταλάβει ότι ο καπιταλισμός έχει ένστικτο αυτοσυντήρησης – και να που σήμερα είναι σε θέση να παίρνει πίσω παραχωρήσεις από τους εργαζόμενους, να τις μειώνει ή να τις παγώνει».

Είπαμε κι άλλα (δεν χωράνε όλα εδώ). Με τη δημοσίευση της συνέντευξης («Ελευθεροτυπία», 28 Ιουλίου 1990) δημιουργείται σάλος: ένας ποιητής σε νοσοκομείο με χαρτί απορίας! Ξεσηκώθηκαν οι ομότεχνοι, οι άλλες εφημερίδες, για να «φύγει» εν τέλει ο ποιητής «αξιοπρεπώς» στο νοσοκομείο «Υγεία» και να κηδευτεί «δημοσία δαπάνη»…

Ενα μικρό μνημόσυνο στον Καρούζο η σημερινή μου «Περιδιάβαση», με την ευκαιρία των 25 χρόνων από την εκδημία του και την έκδοση μιας άγνωστης δραστηριότητάς του: «Νίκος Καρούζος - Χειροποίητη γαλήνη - Ακουαρέλες, Χειρόγραφα, Πορτρέτα» (εκδ. Γαβριηλίδης). Κι ας κλείσω μ’ έναν ακόμη λόγο από εκείνη τη συνάντηση:

«Δεν υπήρξα στρατευμένος, χωρίς να θεωρώ ότι η στράτευση είναι κάτι άσχημο. Πιστεύω ότι αρκεί η στράτευση στην ποίηση – δεν χρειάζεται άλλη στράτευση».

Στο πλαίσιο

Κατάμεστο την περασμένη Κυριακή το βράδυ το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στην πρώτη παρουσίαση του ορατόριου του Χρήστου Λεοντή «Φυλάττειν Θερμοπύλας», σε ποίηση Γιάννη Νεγρεπόντη, αφιερωμένη στα 71 χρόνια από την απελευθέρωση της Αθήνας από τους ναζί και τον Μίκη Θεοδωράκη. Εντυπωσιακή η παρουσία της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον πρόεδρο της Βουλής, τον γενικό γραμματέα του ΚΚΕ, υπουργούς κ.ά. Δεν είδα κάτι από Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι…

«Η Ελευθερία και η Δημοκρατία έχουν ως ύπουλο εχθρό τον φασισμό και τις κάθε μορφής ετεροχρονισμένες μεταλλάξεις του» είπε σε σύντομο, εμπνευσμένο «από στήθους», χαιρετισμό ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, χωρίς όμως να πει και κάτι για το ορατόριο που επρόκειτο να παιχτεί. Χαιρέτησε τον Λεοντή και αποχώρησε πριν αρχίσει το έργο. Ενα έξοχο επίτευγμα, που καταχειροκροτήθηκε.

Δόξα σοι Λαέ μου και Κύριε / ότι μόνος εσύ / ανά τους αιώνας / ελπίς του κόσμου / αμάραντος υπάρχεις / ότι μόνος εσύ / ο αθάνατος. / Δόξα σοι. 

Στίχοι από το «Φυλάττειν Θερμοπύλας», διαμετρικά αντίθετοι με την «περιποίηση» που επιφυλάσσει στον ίδιο λαό ο συγγραφέας Δημήτρης Δημητριάδης, σε πρόσφατο κείμενό του στο περιοδικό Lifo, αποκαλώντας τον «βδέλυγμα», του οποίου η τιμωρία «πρέπει να είναι ιδιώνυμη με το βδέλυγμα: συντριπτική»!

Της ομαδικής αυτής «καταδίκης» του ελληνικού λαού από τον εν λόγω συγγραφέα έχουν προηγηθεί στο παρελθόν μύδροι (στην παρουσίαση κάποιας μετάφρασής του) κατά λογοτεχνών όπως οι Ρώτας, Πολίτης, Γρυπάρης, Βάρναλης, αποκαλώντας τις μεταφράσεις τους «έγκλημα». Βδελυγματική συμπεριφορά.

ΚΑΙ… «Δηλαδή, προκειμένου να ζήσω, μου λέτε να μη ζω;» Γιάννης Τσαρούχης.

www.efsyn.gr

Μάθημα Ελληνικής Ελευθερίας

του Simple Man 

Ξέρεις πότε τελείωσε αυτός ο λαός; Την ημέρα που του έδωσαν το χαρτί της ελευθερίας και δεν είδε στο τέλος της σελίδας τα ψιλά γράμματα του συμβολαίου που υπέγραφε. Ήταν η τελευταία του ευκαιρία πριν εφτά δεκαετίες να σπάσει όλες τις συμφωνίες με τους μέχρι τότε εξουσιαστές Ευρωπαίους και να φτιάξει κράτος. Δεν άντεχε όμως άλλο πόλεμο, άλλη στέρηση, άλλη μάχη και είπε να ελευθερωθώ τώρα και βλέπουμε για αύριο. Από πότε το μάθημα της ελευθερίας διακόπτεται για κομματικές διαφημίσεις με σπόνσορες πακέτα Μάρσαλ; 

Την ημέρα που κατέβηκαν οι σβάστικες από όλα τα κρατικά κτίρια και έφυγε και το τελευταίο τζιπ με τους ναζιστές αξιωματικούς από την Αθήνα, βγήκε η Ελλάδα στους δρόμους να πανηγυρίσει την “νίκη” της. Επάνω σε αυτόν τον πανηγυρισμό, στον οργασμό της στιγμιαίας ελευθερίας δεν ήθελε να λύσει κι άλλο πρόβλημα. Το σημαντικότερο πρόβλημα: Το πού ανήκω τώρα. Πώς νοείται να έχεις ελευθερία όταν πρέπει να ανήκεις κάπου; 

Όταν έφθασε το πρώτο πλοίο που ξεφόρτωνε Άγγλους στρατιώτες στον Πειραιά για να καταλάβουν την Αθήνα από τους Έλληνες, ακόμα αναρωτιέμαι πού ήταν αυτά τα εκατομμύρια Ελλήνων της επαρχίας και δεν έφτασαν ποτέ στην πρωτεύουσα να υπερασπιστούν την Ακρόπολη που μόλις την άφησαν οι Γερμανοί, την καταλάμβαναν οι Άγγλοι. Τι δεν έβλεπαν εκείνη την στιγμή οι ελεύθεροι Έλληνες; Το να σκοτώνεις τον εχθρό Γερμανό είναι ηρωισμός αλλά το να σκοτώνεις τον κατακτητή “σύμμαχο” Άγγλο είναι προδοσία; Από πότε η ελευθερία χρειάζεται συμμάχους; 

Όταν ξεκίνησαν τα πρώτα τρένα και τα πρώτα πλοία με όλο το εργατικό δυναμικό της χώρας για τα εργοστάσια της Δύσης οι φωτογραφίες δείχνουν λευκά μαντήλια από αυτούς που έμειναν πίσω, αλλά πουθενά λαός να φράξει τα λιμάνια και τους σιδηροδρομικές γραμμές για αυτό που συντελούσε η ελεύθερη δημοκρατική εξουσία εναντίον της Ελλάδας και υπέρ των συμμάχων για ένα κομμάτι ψωμί. Από πότε η ελευθερία αναγκάζεται να ξενιτευτεί για να ζήσει; 

Στα δικαστήρια και στα υπόγεια της ασφάλειας από το 1944 μέχρι το 1974 δικαζόταν Έλληνες για την ελευθερία. 30 χρόνια τα ξερονήσια γέμιζαν Έλληνες, οι περισσότεροι από αυτούς είχαν πολεμήσει για την ελευθερία όλων. Όταν όμως η δική τους ελευθερία σκάλωνε στην ησυχία των “ελευθέρων” πολιτών τότε ήταν ολομόναχοι απέναντι στο τέρας. Πού ήταν τα εκατομμύρια των Ελλήνων να σταματήσουν την καταπάτηση της ελευθερίας ακόμα κι ενός Έλληνα; Πώς κοιμόταν ήσυχος αυτός ο λαός το βράδυ όταν γνώριζε, έβλεπε, άκουγε το κλάμα ενός παιδιού που του έπαιρναν τα όργανα της εξουσίας τον πατέρα ή τη μάνα του γιατί έτσι πρόσταζε το Κράτος των ανελεύθερων; Από πότε η ελευθερία συλλαμβάνει και εκτελεί το δικαίωμα για ελευθερία; 

Εφτά χρόνια η χούντα των συνταγματαρχών έκανε αυτό που όριζε η Δύση αλλά αυτά τα χρόνια πού ήταν ο λαός; Διότι πώς μπορούν να σταματήσουν 100,000 στρατιώτες (άγνωστο γιατί δεν λιποτάκτησαν) 5,000,000 Έλληνες που δεν είχαν ξεχάσει ακόμα να χρησιμοποιούν τουφέκι και όπλο; Τόσο θαμπωμένοι από την ελευθερία τους ήταν και τόσο υπερήφανοι που ο δρόμος έφτασε στο χωριό και η κολόνα της ΔΕΗ μπήκε στην πλατεία αλλά ποτέ δεν την είδαμε αναμμένη αφού από τις 8 έπρεπε να είμαστε στα σπίτια με στρατιωτικό νόμο; Από πότε η ελευθερία εξαγοράζεται με ευκολίες ζωής; 

Εκτός από αυτούς που πέθαναν σε μάχες και αγώνες για την ελευθερία, όλοι οι υπόλοιποι ζωντανοί βγάλαμε τον σκασμό για να έχουμε ελευθερία. Ατομική. Ποτέ δεν νοιαστήκαμε για την συλλογική. Τα ψιλά γράμματα εκείνου του συμβολαίου πριν 70 χρόνια ήταν το Μνημόνιο που δεν υπέγραψαν μόνο αυτοί που τους έφαγε το μαύρο χώμα ή που κυκλοφορούσαν με χαρτί κοινωνικών φρονημάτων στην τσέπη του πουκαμίσου. Για τους δεύτερους υπήρξε η εναλλακτική να το βουλώσουν και να κλειστούν στο προσωπικό τους εγκεφαλικό κελί εις το όνομα της ελευθερίας των παιδιών τους. Άτυχοι ήταν που επένδυσαν στα παιδιά τους τα οποία κρύβονται πίσω από την φούστα της ελπίδας μη τους πάρουν τα βόλια της Ελευθερίας που είναι ακροβολισμένη σε κάθε γωνιά της Ελλάδας και σημαδεύει καθημερινά τα εκατομμύρια δηλωσιών ανελεύθερων. 

Φθάσαμε μετά από 70 χρόνια να διαπραγματευόμαστε την Ελευθερία. Να μεταρρυθμίσουμε τους όρους ακόμη και αυτής της υποτιθέμενης Ελευθερίας. Να υπογράψουμε πάνω σε εκείνες τις ξεθωριασμένες παλιές υπογραφές των προγόνων μας τους ίδιους όρους για να πάρουμε λεφτά. Από πότε η Ελευθερία μπαίνει σε διαπραγμάτευση και από πότε ξεπουλιέται; 

Υπογράφω, ανήκω, διαχειρίζομαι, αναγκάζομαι, συλλαμβάνω, εκτελώ, εξαγοράζομαι, ξεπουλιέμαι, διαπραγματεύομαι είναι ρήματα που ταιριάζουν απόλυτα σε έναν λαό που έχει την τιμή ο εθνικός του ύμνος να είναι ο μοναδικός στον κόσμο που υμνεί την Ελευθερία και την σιγουριά ότι μπορεί να φοβάται ελεύθερα. 

www.stontoixo.com

Σκατό και αντίδωρο

by ΑΝΤΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ

Είμαστε το αποτέλεσμα μιας αρμαθιάς χαμένων ωρών και καταστροφικών μεγαλείων που βλάστησαν δίπλα στην υπερφίαλη αδυναμία μας και την γκροτέσκα αθωότητά μας. Είμαστε οι γριές με τα άδεια τενεκεδάκια έξω απ’ το νεκροταφείο του Κεραμικού που ξεπουλάνε τα υπάρχοντά τους και βγαίνουν στη ζητιανιά για να αγοράσουν φτυάρι για το λάκκο τους. Είμαστε όντα που όταν ερχόμαστε σε ρήξη με τις αναμνήσεις μας μεγαλουργούμε. 

Ηδονιζόμαστε και γαληνεύουμε μέσα στις λεπτομέρειες και τις απειροελάχιστες απολαύσεις. Αδίστακτοι δολοφόνοι, δούλοι του χρήματος, φτωχοί και ρακένδυτοι, έκλυτοι και φοβισμένοι, ρουφιάνοι και οξύθυμοι, ηδονοθήρες και στερημένοι. Στοχαστικοί και ανήσυχοι, σχεδιάζουμε πως θα πουληθούμε καλύτερα. Πως θα αγοράσουμε σήμερα φτηνά άλλους για να τους πουλήσουμε αύριο σε καλύτερη τιμή. Πάντα με το χαμόγελο του πωλητή, το φερετζέ του δυτικού φαλλοκρατικού καπιταλισμού που σου χαμογελάει μόνο όταν θέλει να σου πουλήσει κάτι. Δηλαδή να σου αρπάξει κάτι.

 Είμαστε άνθρωποι σε σκηνές και σε κοντέινερς, σε βάρκες και σε καρότσες, που θέλουμε ψωμί και ζέστα. Είμαστε απελπισμένες πλούσιες κυρίες που κάνουμε αγαθοεργίες ή γαμιόμαστε με το σκύλο μας όταν ο σύζυγος πάει να βγάλει λεφτά. Είμαστε εργάτες στη βιομηχανία όπλων, υπάλληλοι του θεού της μνησικακίας, ήρωες και απελπισμένοι, χοντρέμποροι και λιανέμποροι. 

Ματαιόδοξοι που συγκαλύπτουμε με λέξεις αυτό που δε μπορούμε να αλλάξουμε. Μαθημένοι να φλυαρούμε και να μιλάμε εξ’ ονόματος άλλων. Αφημένοι σαν εύπλαστος πηλός στα χέρια του απατεώνα. Κοιτάζοντας σαν χάνοι τους σπουδαίους και τους άριστους, τους βραβευμένους και τους ειδικούς. Τους καλοσιδερωμένους και τους καλοχτενισμένους που όταν σου βάζουν κωλοδάχτυλο τα βάζεις με το κωλοδάχτυλο κι όχι μ’ αυτούς.

ΑΔΕΣΠΟΤΟΣ ΣΚΥΛΟΣ

Τα παράξενα αρκτικόλεξα ΤΡΡ, CETA, TiSA: η ΤΤΙP έχει και παρέα…

Εμπορικές συμφωνίες «νέας γενιάς»: μια στρατηγική τρίπλα των ΗΠΑ

της Δώρας Κοτσακά-Καλαϊτζιδάκη


«Αρκαδία» (λεπτομέρεια). Έργο της Κατερίνας Δροσοπούλου, από την έκθεση Ars Longa Vita Βrevis, από τις 8.10 έως τις 30.10 στην γκαλερι Open Case 303 (Κηφισίας 303, Κηφισιά).

Στις Βρυξέλλες, αυτές τις μέρες, συναντιούνται κινήματα και φορείς από όλη την Ευρώπη με σκοπό να ενώσουν τις δυνάμεις τους ενάντια στις πολιτικές λιτότητας, τη φτώχια, τον ρατσισμό και την ΤΤΙΡ (Διατλαντική Εταιρική Σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ε.Ε.). Ιδιαίτερα όσον αφορά την ΤΤΙΡ ανακοινώθηκαν 140 ξεχωριστές εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις. Ανάμεσά τους, και η εντυπωσιακή διαδήλωση, το Σάββατο 10 Οκτωβρίου, στο Βερολίνο με 250.000 συμμετέχοντες, αλλά και σε άλλες πρωτεύουσες της κεντρικής Ευρώπης. Την ίδια στιγμή, η Πρωτοβουλία Ευρωπαίων πολιτών (European Citizens Initiative – ECI) ενάντια στις TTIP και CETA μέσα σε έναν χρόνο συγκέντρωσε περισσότερες από 3,2 εκατομμύρια υπογραφές υπερκαλύπτοντας τους στόχους που είχε θέσει. Με αυτό τον τρόπο κατέστησε σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν νομιμοποιείται να διαπραγματεύεται εν κρυπτώ στο όνομα των λαών της Ευρώπης. Στην Ελλάδα όλο και περισσότερες δράσεις οργανώνονται αυτές τις μέρες, αντίστοιχες ως προς τη θεματική, αλλά όχι και τη μαζικότητα. Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερό ότι μέσα στον τελευταίο χρόνο κερδήθηκε σημαντικό έδαφος ως προς την ενημέρωση σχετικά με την ΤΤΙΡ, σημείο εξαιρετικά σημαντικό, καθώς έχει αποδειχθεί ότι όταν οι πολίτες ενημερώνονται σχετικά με περιεχόμενο αυτού του τύπου εμπορικών συμφωνιών, οργανώνονται και αντιδρούν.

Ας θυμηθούμε, εδώ, ότι οι διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία μεταξύ των επιτετραμμένων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Κογκρέσου ξεκίνησαν στα μέσα του 2013, υπό καθεστώς απόλυτης μυστικότητας. Ενημέρωση ουσιαστικά δεν υπήρξε για τους ευρωβουλευτές ή τους αρμόδιους υπουργούς των κρατών-μελών, πόσο μάλλον για τα εκατομμύρια πολιτών της Ε.Ε. των οποίων τα κοινωνικά κεκτημένα θα ανατρέψει η συμφωνία. Αντίθετα, οι μεγάλες εταιρείες είχαν από την πρώτη στιγμή άμεση και υπεύθυνη ενημέρωση, καθώς οι διαπραγματεύσεις δεν προχωρούν αν δεν ζητηθεί η δική τους γνώμη για κάθε θέμα ξεχωριστά. Όπως και σε τόσες άλλες περιπτώσεις, τα Wikileaks ήταν αυτά που μπόρεσαν να δώσουν στη δημοσιότητα ορισμένα σχετικά έγγραφα, τα οποία λειτούργησαν ως η αρχή του νήματος προκειμένου να ξεμπλέξουμε το «κουβάρι» θεσμικής κατοχύρωσης της εταιρικής παντοδυναμίας που συνιστά η ΤΤΙΡ.

Οι οργανωμένες αντιδράσεις, και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, οδήγησαν στις μαζικές κινητοποιήσεις αυτών των ημερών, αλλά και, λίγους μήνες νωρίτερα, τον Ιούνιο, στην αναβολή της ψηφοφορίας στο Ευρωκοινοβούλιο, που θα έδινε το πράσινο φως για τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Όταν ο πρόεδρός του, Μ. Σουλτς, συνειδητοποίησε ότι το πιθανό αποτέλεσμα στη βάση του συσχετισμού των παρόντων θα ήταν η παύση των διαπραγματεύσεων ανέβαλε την ψηφοφορία, επικαλούμενος ανυπόστατες δικαιολογίες, ενώ λίγο αργότερα επανήλθε αιφνιδιαστικά, εξασφαλίζοντας τη συνέχισή τους. Οι πρόσφατες επιφυλάξεις της Χ. Κλίντον σχετικά το περιεχόμενο αυτού του τύπου συμφωνιών εντάσσονται στο πλαίσιο του διαγκωνισμού των Δημοκρατικών υποψήφιων για το χρίσμα του υποψηφίου προέδρου, καθώς προσπαθούν να εκφράσουν προνομιακά την έντονη ανησυχία ισχυρής μερίδας των ψηφοφόρων του κόμματός τους. Ένα «βελτιωμένο» ISDS (Μηχανισμός Επίλυσης Διαφορών μεταξύ Κρατών και Επενδυτών), σημείο που αποτέλεσε και την αιχμή του δόρατος στις αντιδράσεις του τελευταίου έτους –και από μερίδα των σοσιαλδημοκρατών, όσο και άλλων πολιτικών οικογενειών– συνιστά επίσης αποτέλεσμα της οργανωμένης κινητοποίησης από την πλευρά των πολιτών.

Ωστόσο, καλό είναι να θυμόμαστε ότι την ΤΤΙΡ και όσα περιλαμβάνει δεν τα χρειαζόμαστε σε οποιαδήποτε μορφή. Οι λαοί έχουν μόνο να χάσουν και μάλιστα τα πολύτιμα κεκτημένα τους από μια περαιτέρω αναδιανομή του δημόσιου πλούτου υπέρ των εταιρικών και χρηματιστηριακών συμφερόντων που θα εξασφαλίζεται θεσμικά και ανεπίστρεπτα. Η γνωστή επικοινωνιακή στρατηγική «προετοιμάζουμε το κοινό για τη χειρότερη εκδοχή και αφού προκληθούν οι αναμενόμενες αντιδράσεις επαναφέρουμε το σχέδιο με μικρές βελτιώσεις διεκδικώντας τον συμβιβασμό ως αντάλλαγμα της καλής μας θέλησης», δεν πρέπει να βρει εφαρμογή στην εν λόγω περίπτωση. Το σενάριο είναι τόσο εφιαλτικό που οι βελτιώσεις δεν ωφελούν.

Η ΤΤΙΡ δυστυχώς δεν είναι μόνη της. Εντάσσεται στη «νέα γενιά εμπορικών συμφωνιών» όπως τις έχει χαρακτηρίσει ο πρόεδρος Ομπάμα. Ανάμεσά τους, η CETA (μεταξύ ΕΕ και Καναδά), η TiSA (αφορά τις δημόσιες υπηρεσίες και την πλήρη απορύθμιση/ιδιωτικοποίησή τους) και η TPP (μεταξύ ΗΠΑ και χωρών του Ειρηνικού). Μόλις πριν δύο εβδομάδες αντιληφθήκαμε τι σημαίνει αιφνιδιαστική υπογραφή, καθώς οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Αυστραλία και δέκα ακόμα χώρες του Ειρηνικού επικύρωσαν την ΤΡΡ, η οποία καλύπτει το 40% της παγκόσμιας οικονομίας. Η υπογραφή έγινε στην Ατλάντα έπειτα από πέντε χρόνια διαπραγματεύσεων το περιεχόμενο των οποίων παραμένει μυστικό, ωστόσο εκκρεμεί η επικύρωσή της από τα κοινοβούλια των χωρών. Σταδιακά οι πολίτες των χωρών τις οποίες αφορά μαθαίνουν ότι η υγεία δεν θα μπορεί να βρίσκεται υπό κρατικό έλεγχο, ότι δεν θα έχουν πλέον πρόσβαση σε φτηνά φάρμακα (γενόσημα), ότι δυσχεραίνεται η δημοσιοποίηση πληροφοριών που θεωρούνται δυσάρεστες με πρόσχημα ότι μπορεί να είναι βλαβερές για την οικονομία ή τις διεθνείς σχέσεις και πλήθος άλλων ρυθμίσεων για τις οποίες ποτέ δεν ενημερώθηκαν.

Οι εν λόγω συμφωνίες (ΤΤΙΡ, ΤΡΡ, CETA, TiSA) αφορούν τα 2/3 του παγκόσμιου ΑΕΠ και 1, 6 δισ. ανθρώπους. Απειλούν τη δημοκρατία συνολικά, και κατά συνέπεια κάθε πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, τις δημόσιες υπηρεσίες, τα κοινωνικά, εργασιακά και περιβαλλοντικά κεκτημένα και πρότυπα, τα διατροφικά και φαρμακευτικά πρότυπα, την προστασία των προσωπικών δεδομένων, τη μικρής κλίμακας ποιοτική γεωργία, την απαραίτητη ενεργειακή μετάβαση, το αυτοδιοίκητο κάθε βαθμίδας διοίκησης από το έθνος-κράτος μέχρι τους δήμους. Μας επιτίθενται συνολικά, και γι’ αυτό καλό είναι να λαμβάνουμε υπόψη τη συνολική εικόνα. Συμφωνίες με αντίστοιχους στόχους επιχειρούν να εφαρμόσουν κυρίως οι ΗΠΑ σε συνεργασία με τα ωφελούμενα συμφέροντα, μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) εδώ και δεκαετίες. Ωστόσο, η ανάδυση σημαντικών περιφερειακών οικονομικών δυνάμεων όπως η Κίνα, η Ρωσία, η Βραζιλία οδήγησε σε εντάσεις και διαφωνίες εντός του ΠΟΕ, καθώς οι χώρες αυτές δεν είναι διατεθειμένες να συναινέσουν σε ένα μοντέλο παγκόσμιου εμπορίου που θα κατοχυρώνει την πρωτοκαθεδρία των δυτικών μεγάλων παικτών. Οι εμπορικές συμφωνίες «νέας γενιάς» συνιστούν μια στρατηγική τρίπλα των ΗΠΑ προκειμένου να αποφύγουν τη βαβέλ του ΠΟΕ και να εξασφαλίσουν την εταιρική παντοκρατορία μέσω διμερών ή πολυμερών εμπορικών συμφωνιών. Επιπλέον, με αυτό τον τρόπο κατορθώνουν να φτάσουν στις υπογραφές εξασφαλίζοντας πλήρη αδιαφάνεια για όλους τους γύρους διαπραγματεύσεων. Οι υπογραφές μπαίνουν χωρίς προηγουμένως να έχουν ενημερωθεί οι πολίτες για το περιεχόμενο των συμφωνιών, αιφνιδιάζονται και δεν προλαβαίνουν να αντιδράσουν. Αυτό συνέβη στην περίπτωση της ΤΡΡ και αυτό επιδιώκουν και για την ΤΤΙΡ. Κάτι τέτοιο δεν θα ήταν εφικτό στα πλαίσια του ΠΟΕ, καθώς οι διαρροές θα ήταν πολλές και θα είχαν ποικίλα κίνητρα.

Η Δώρα Κοτσακά-Καλαϊτζιδάκη είναι δρ πολιτικής κοινωνιολογίας, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς
 enthemata.wordpress.com

Your voice sounds ακροδεξιότερα

Η μάχη κατά της «ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς» αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος του ΛΑΟΣ κατά την άνοδό του στα δημόσια πράγματα. Από τα γελάκια στις εκπομπές των Ράδιο Αρβύλα έως την κυβέρνηση Παπαδήμου. Μία έννοια που πριν την τραγουδήσει το ΛΑΟΣ, βρισκόταν στα χείλη μερικών μοναχικών νεοφιλελεύθερων, έγινε το όχημα για τον επικοινωνιακό ετεροκαθορισμό της σοβαρής ακροδεξιάς στη χώρα.

Από τους τέσσερις υποψήφιους για τη θέση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, οι τρεις είναι απλώς εκδοχές προηγούμενων τύπων ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας. Μητσοτάκης, Καραμανλής, Έβερτ, κατά σειρά, ζωντανεύουν στα πρόσωπα του Κυριάκου, του Απόστολου και του Βαγγέλα.

Η παρουσία του Άδωνι όμως είναι αυτή που θα κρίνει την πολιτική που, ασχέτως του προσώπου, τελικά θα επικρατήσει στον χώρο της δεξιάς.

Τον Απρίλιο του 2014, με αφορμή τις αποκαλύψεις για τις επαφές Μπαλτάκου με τη Χρυσή Αυγή, είχα θυμηθεί τον Σωτήρη Χατζηγάκη, που είχε αποπεμφθεί από τον Σαμαρά όταν κατήγγειλε εκείνα τα «σταγονίδια ακροδεξιάς», στα τέλη του μακρινού 2011.

Έγραφα τότε πως «σήμερα, τα σταγονίδια που κατήγγειλε ο Χατζηγάκης λίγους μήνες πριν η Νέα Δημοκρατία αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, έχουν πλέον μουσκέψει ολόκληρη την παράταξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Γι’ αυτό και παρά τα όσα συμβαίνουν, κανένας “Χατζηγάκης” δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής να νιώσει την αντίστοιχη ευθιξία».

Από τότε μέχρι σήμερα, ο Σαμαράς και τα κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης τους έδωσαν τα διαπιστευτήρια τους, με άριστες επιδόσεις στο ακροδεξιόμετρο.

Σήμερα, χωρίς φόβο και πάθος, ακούει κανείς στελέχη της Νέας Δημοκρατίας να μιλούν για «λαθρομετανάστες», για μια Χρυσή Αυγή που «θα μπορούσε να είναι συνομιλητής και εταίρος», και εσχάτως, για την «ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς».

Ο μόνιμος καημός του Μάκη Βορίδη, έχει γίνει ευαγγέλιο στα χείλη του Άδωνι, που καθημερινά δίνει στους άλλους τρεις το άλλοθι για την μόνιμη στροφή του διαλόγου ακόμα δεξιότερα.

Ωστόσο, στη Συγγρού δεν γελιόνται. Γνωρίζουν πως ο Άδωνις δεν πρόκειται να πάρει το κόμμα.

Στην καλύτερη περίπτωση θα καταγράψει την δυναμική της ακροδεξιάς στο κόμμα, στην χειρότερη, θα τους κάνει νόημα αμέσως μετά ο Βορίδης και θα φτιάξουν όλοι μαζί μετά το Εθνικό Μέτωπο.

Αντιθέτως, ο ρόλος του είναι να διαφημίσει μία σειρά από ιδεολογήματα όπως πως «για όλα φταίει ο Ανδρέας», «οι κρατικοποιήσεις του ΠΑΣΟΚ μας φάγανε», «η γενιά του Πολυτεχνείου φταίει για όλα», «οι μετανάστες θα πρέπει να φύγουν από την Ελλάδα και φταίνε για όλα», πριν καταλήξει στην «ορθή ανάγνωση της εποχής της Χούντας και της παρακαταθήκης της».

Ο Άδωνις είναι η ατραξιόν, όχι μόνο των εκλογών, αλλά και ολόκληρης της δεξιάς παλινόρθωσης που γίνεται με προμετωπίδα και αφορμή τις εσωκομματικές εκλογές της Νέας Δημοκρατίας. Είναι εκείνος που έχει αναλάβει την ιδεολογική καμπάνια της ακροδεξιάς κόντρα στην «ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς».

Στο «κρυφό χέρι του Καρατζαφέρη», ο Δημήτρης Ψαρράς του «Ιού» της ΕφΣυν περιγράφει πως ο πρώην πρόεδρος του ΛΑΟΣ κατάφερε να φτάσει εκεί που δεν δείχνουν τα φώτα. Η μεγαλύτερη επιτυχία του χεριού του, είναι η Νέα Δημοκρατία που παρέδωσε ο Αντώνης Σαμαράς.

Εάν εξαιρέσει κανείς την καριέρα της Μπεκατώρου και τον εξανθρωπισμό του Βορίδη, η περσόνα του Άδωνι είναι ουσιαστικά η μεγαλύτερη επιτυχία του Καρατζαφέρη.

Με χαρακτηριστική ευκολία, ο πρόεδρος μετάγγισε το ΛΑΟΣ στην Νέα Δημοκρατία, και με τον παραγκωνισμό του επιχείρησε να θολώσει με μελάνι τα ακροδεξιά λιμνάζοντα νερά.

Ένας γραφικός εθνικιστής τηλεβιβλιοπώλης με τσιριχτή φωνή παντρεύεται μία από τις πιο αποκρουστικές περσόνες που έχουν περάσει από την τρας τιβί τα τελευταία χρόνια, γίνεται προβεβλημένος βουλευτής, υπουργός, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος και τελικά φθάνει να διεκδικεί το αξίωμα του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Είτε ως υπουργός, είτε ως κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος, όλο το περασμένο διάστημα, ο Άδωνις εξέφραζε λίγο πολύ τη γραμμή του κόμματος. Τώρα έχει τη δυνατότητα να την χαράξει, στα πρότυπα των βιβλίων που διαφημίζει. Όλα όσα τον ακούν οι τρεις κι ο κούκος από τις συχνότητες των παρακμιακών εκπομπών του, σήμερα θα τα λέει μέσα από τα κεντρικά δελτία ειδήσεων.

Ο Άδωνις ξέρει να εφαρμόζει καλά την τακτική του διπλού λόγου. Από τα χρόνια του ΛΑΟΣ είναι μαθημένος πως να μιλάει διαφορετικά στο δικό του ακροατήριο, και πως να μιλάει στο ευρύ κοινό.

Σήμερα, κάνει τον λόγο του έναν και αρθρώνει ως πολιτική πρόταση την στροφή στην ακροδεξιά, αναγκάζοντας τους συνυποψήφιους του να σπεύδουν να υιοθετήσουν έναν διπλό λόγο.

Θα είναι οι «αλήθειες του Άδωνι», και μέχρι τις εκλογές, αρκετές από αυτές θα έχουν γίνει και «αλήθειες της Νέας Δημοκρατίας».

Έχοντας στο μυαλό την πολύ πρόσφατη είσοδο της ακροδεξιάς στη δημόσια σφαίρα, καθώς και τον άκακο τρόπο με τον οποίο στρώθηκε ο δρόμος για τη Χρυσή Αυγή, αυτό που συμβαίνει στη Νέα Δημοκρατία δεν έχει και πολύ πλάκα.

Αυτό θα πρέπει να το έχουμε στο μυαλό μας κάθε φορά που γελάμε με φθηνά αστεία του τύπου «να βγει ο Άδωνις για να πάει κατά διαόλου τη Νέα Δημοκρατία».

Ειδικά σε μία εποχή, που μία μεγάλη μάζα ψηφοφόρων δείχνει πως τραβάει κατά ‘κει.

rebeliskos

Και ο καπιταλισμός θέλει τον Χίτλερ του...

Πώς η γερμανική κεφαλαιοκρατία επέβαλε τους ναζί στην εξουσία. Η στάση του ΚΚΓ στο Μεσοπόλεμο.

γράφει: Αλέξανδρος Στεργιόπουλος 

  

Το Περιοδικό

Το σκάνδαλο Volkswagen έρχεται να προστεθεί στο διαρκές σκάνδαλο του καπιταλισμού. Δεν αποδεικνύει μόνο την απληστία του κεφαλαίου και την με κάθε τρόπο απόκτηση κέρδους. Αποκαλύπτει (άθελα του;) και τη διαπλοκή που υπάρχει από το ξεκίνημα του κυρίαρχου οικονομικού συστήματος. Δηλαδή, τη θέση που επιφυλάσσει για το πολιτικό προσωπικό και δεν είναι άλλη από αυτή του διαχειριστή. Του θεματοφύλακα των «αξιών» και των κερδών του απάνθρωπου τέρατος που δολοφονεί και εκμεταλλεύεται εργάτες. Η ρύθμιση της αγοράς λειτουργεί μόνο αν οι πολιτικοί «ηγέτες» ακολουθούν πιστά τις εντολές των καπιταλιστών.

H σχέση από δυαδική γίνεται «τριαδική», όταν ξεσπούν κρίσεις του συστήματος. Τότε, έρχεται στο προσκήνιο το τέρας του φασισμού. Πιστό σκυλί που είναι έτοιμο να δαγκώσει, να ξεσκίσει καθετί διαφορετικό. Ειδικά «κόκκινο». Από το 2009 και μέχρι σήμερα η αποκρουστική τρόικα –Κεφάλαιο, πολιτικό προσωπικό, φασίστες- σπέρνει τον όλεθρο. Επιβάλλει συσκότιση διεκδικήσεων, ανατροπών.

Η λυκοσυμμορία στη Γερμανία του Μεσοπολέμου

Δεν είναι η πρώτη φορά φυσικά. Στο παρελθόν η σχέση αυτή οδήγησε ως την τυραννία του Χίτλερ. Την περίοδο του Μεσοπολέμου στη Γερμανία το τρίπτυχο ήταν «Γερμανική Κεφαλαιοκρατία-Σοσιαλδημοκράτες-Ναζί». Τη λυκοσυμμορία προσπάθησε να τσακίσει το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας. Απέτυχε, αλλά τα διδάγματα του πολλά και χρήσιμα. Παρακάτω θα παρουσιάσουμε τη σχέση γερμανικού καπιταλισμού-αστικού πολιτικού προσωπικού, η οποία επέβαλλε τους Ναζί στην εξουσία. Φυσικά, και τη συνεπή στάση του Κ.Κ.Γ (KPD).

Από τη σοβιετική δημοκρατία Βερολίνου, στο KPD και τα Φράικορπς

Η αρχή του νήματος εντοπίζεται το 1917. Οι συμφορές του πολέμου, η πείνα και οι αμέτρητοι νεκροί, προκαλούν τον Απρίλη τις πρώτες μαζικές απεργίες στη Γερμανία. Τον Μάρτιο του 1918 ο γερμανικός ιμπεριαλισμός επιβάλλει στην αδύναμη ακόμη σοβιετική εξουσία τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ. Εξασφαλίζοντας τη νίκη στο Ανατολικό Μέτωπο, το γερμανικό στρατιωτικό επιτελείο προσανατολίζεται σε γενική επίθεση στο Δυτικό Μέτωπο. Τα γερμανικά στρατεύματα ηττώνται.

Στις 4 Νοέμβρη του 1918 οι ναύτες του γερμανικού Πολεμικού Ναυτικού στο Κίελο αρνούνται να συμμετάσχουν σε μια μάταια επίθεση και εξεγείρονται. Οι εργάτες καταλαμβάνουν τα εργοστάσια, αναλαμβάνουν την παραγωγή, οπλίζονται και συγκροτούν σοβιέτ. Η αστική τάξη της Γερμανίας αποσύρει τη στήριξη της στην αυτοκρατορία, η μοναρχία πέφτει και το SPD σχηματίζει κυβέρνηση. Στις 9 Νοέμβρη ο κομμουνιστής Καρλ Λίμπκνεχτ κηρύσσει τη σοβιετική δημοκρατία της Γερμανίας στο Βερολίνο. To SPD, το μεγαλύτερο εργατικό κόμμα, με την έκρηξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου έδωσε το έναυσμα για τη μεγάλη προδοσία της εργατικής τάξης στην Ευρώπη. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η καταστροφή κι η εξαθλίωση, μαζί με τις πρώτες προλεταριακές αντιδράσεις έφεραν την πρώτη σημαντική κρίση στο SPD. Αρκετοί σοσιαλδημοκράτες βουλευτές αρνήθηκαν να ψηφίσουν πολεμικές πιστώσεις. Ακολουθώντας μια πολιτική θέση που έπαιρνε ίσες αποστάσεις από τη στρατηγική της προλεταριακής επανάστασης και την ευθεία στήριξη του γερμανικού στρατιωτικού επιτελείου, ιδρύουν το Ανεξάρτητο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, τοUSPD. Στα ηγετικά κλιμάκια του νέου σχηματισμού συμμετέχουν ο Χούγκο Χάσε, Καρλ Κάουτσκι, Ρούντολφ Χίλφερντιγκ. Ανάμεσα τους βρίσκεται και μια ομάδα επαναστατών που εξαρχής διαφώνησε με τη συμμετοχή στον πόλεμο. Είναι οι «Σπαρτακιστές», Καρλ Λίμπκνεχτ, Ρόζα Λούξεμπουργκ, Φραντς Μέριγκ, Κλάρα Τσέτκιν, Βίλχελμ Πικ, κ.α.

Καρλ Λίμπκνεχτ

Κατά την έκρηξη της επανάστασης στη Γερμανία, η εργατική τάξη στερείτο επαναστατικού πολιτικού φορέα που να είναι δοκιμασμένος στις μεγάλες καμπές της ταξικής πάλης. Έτσι, δεν μπορούσε  να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη δημαγωγία και την εξαπάτηση των σοσιαλδημοκρατών ηγετών και να οδηγήσει την εργατική επανάσταση ως το τέλος. Οι ηγέτες του SPD ήταν η χρυσή εφεδρεία της αστικής τάξης της Γερμανίας.

Οι «Σπαρτακιστές» υπό την καθοδήγηση των Λίμπκνεχτ, Λούξεμπουργκ, ίδρυσαν στις 30 Δεκεμβρίου 1918στο επαναστατημένο Βερολίνο το KPD (Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας). Το Γενάρη του 1919 η αστική τάξη θα εξαπέλυε την επίθεση της. Το SPD συνωμοτούσε με τους αρχηγούς τους γενικού επιτελείου του γερμανικού στρατού, προκειμένου να συντρίψουν την επανάσταση στο Βερολίνο και σε όλη τη Γερμανία. ΟΦρίντριχ Έμπερτ έκλεισε μυστική συμφωνία με τον νέο επιτελάρχη Βίλχελμ Γκρένερ. Το SDP θα άφηνε τηΡάιχσβερ (γενικό επιτελείο στρατού) να δρα με απόλυτη αυτονομία. Ο Κουρτ φον Σλάιχερ συνέλαβε το σχέδιο συγκρότησης στρατού από φασιστικά στοιχεία. Τα λεγόμενα Φράικορπς.

Φράικορπς

Η Συνθήκη των Βερσαλλιών, το πραξικόπημα Καπ και η εισβολή των Γάλλων στο Ρουρ

Το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα όμως, δεν ενέπνεε εμπιστοσύνη στην αστική τάξη. Γι’ αυτήν ακόμη και η υποψία «αριστερής» συμπεριφοράς ήταν καταδικαστέα. Έτσι, οι εκπρόσωποι του γερμανικού χρηματιστικού κεφαλαίου ανατρίχιαζαν και μόνο στη σκέψη ότι ο πρόεδρος του Ράιχ, ο Έμπερτ, συνεδρίαζε ως επικεφαλής των σοβιέτ στο Βερολίνο τον Νοέμβρη του 1918. Κάτι τέτοιο δεν έπρεπε να επαναληφθεί σε γερμανικό έδαφος. Παρ’ όλα αυτά, οι σοσιαλδημοκράτες δεν είχαν ολοκληρώσει την αποστολή τους. Ήταν οι μόνοι που μπορούσαν να επικυρώσουν και να επιβάλουν τη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Αμέσως μετά, τα Φράικορπς, μαζί με τμήματα του γερμανικού στρατού πραγματοποίησαν πραξικόπημα για να ανατρέψουν τη δημοκρατία και να βάλουν τέλος στις στοιχειώδεις ελευθερίες που είχε κατακτήσει η εργατική τάξη με το αίμα της.

Η συνθήκη των Βερσαλλιών προέβλεπε αστρονομικού ύψους πολεμικές επανορθώσεις από την ηττημένη Γερμανία προς τους νικητές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το βάρος επωμιζόταν, σχεδόν αποκλειστικά, το γερμανικό προλεταριάτο, είτε μέσω της μείωσης μισθών και της υπερεκμετάλλευσης της εργασίας είτε μέσω της ληστρικής φορολόγησης. Η Γερμανία έχανε 65.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα από την επικράτεια της και εφτά εκατομμύρια γερμανούς πολίτες!

Στις 13 Μαρτίου 1920 η ταξιαρχία Έρχαρντ, τμήμα των Φράικορπς, διάβαινε την πύλη του Βραδεμβούργου, κατευθυνόμενη προς το χώρο της καγκελαρίας. Ο Βόλφγκανγκ Καπ, επικεφαλής ομάδας ακροδεξιών στελεχών, πραγματοποιούσε, με τη βοήθεια των Φράικορπς, πραξικόπημα ανατρέποντας την κυβέρνηση των σοσιαλδημοκρατών.

Έχουμε φτάσει στη διάσπαση του Ανεξάρτητου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας (USPD) και την ένωση της πλειοψηφίας με το KPD. Τον πρώτο χρόνο μετά τη συνένωση της αριστερής πτέρυγας του USPD με το KPD, σημαντικό τμήμα της εργατικής τάξης στις κεντρικές περιοχές της Γερμανίας βρισκόταν στις γραμμές των κομμουνιστών.

Τον Γενάρη του 1923 η κυβέρνηση του Κούνο (τεχνοκράτες από διάφορα κεντρώα κόμματα) δεν μπορούσε να καταβάλει τις επανορθώσεις με τον ρυθμό που υπαγόρευε η συνθήκη των Βερσαλλιών. Η κυβέρνηση υιοθέτησε πολιτική επιδότησης των γερμανικών βιομηχανιών έναντι των ξένων ιμπεριαλιστών, υποτίμησε το μάρκο και κήρυξε στάση πληρωμών. Τότε, ο γαλλικός στρατός εισέβαλε στη βιομηχανική περιοχή του Ρουρ,θέτοντας τη λειτουργία των βιομηχανιών υπό κατοχικό διοικητικό και οικονομικό έλεγχο, με αντάλλαγμα τη δόση των αποζημιώσεων που χρωστούσε η Γερμανία στη Γαλλία.

Το “κόκκινο”  Αμβούργο και ο “ηγέτης” Χίτλερ

Ξημερώματα 23 Οκτώβρη 1923, οι εργάτες του Αμβούργου, υπό την καθοδήγηση του Ερνστ Τέλμαν,επιτέθηκαν στα αστυνομικά τμήματα, απαλλοτρίωσαν τον οπλισμό και έστησαν οδοφράγματα στην πόλη. Αντιμετώπισαν τις επιθέσεις της αστυνομίας και περίμεναν ενισχύσεις από την κυβέρνηση της Σαξονίας. Ο στρατός, σε Σαξονία-Θουριγγία, αιφνιδίασε τους εργάτες, συλλαμβάνοντας τους ηγέτες τους και ανατρέποντας την κυβέρνηση του ενιαίου μετώπου. Στο Αμβούργο οι εξεγερμένοι εργάτες αντιστάθηκαν σθεναρά στο στρατό. Στο τέλος υποχώρησαν, όμως είχαν φτιάξει τον θρύλο του κόκκινου Αμβούργου. Γεγονός που θα στοίχειωνε τους αστούς και του βασικού τους στηρίγματος, τους σοσιαλδημοκράτες.

Ερνστ Τέλμαν

Τα τάγματα θανάτου (Φράικορπς) αρχίζουν να σχηματίζουν τις πρώτες πολιτικές ομαδοποιήσεις. Ανάμεσα τους θα ξεχώριζε ως ηγετική φυσιογνωμία ο Αδόλφος Χίτλερ. Το 1920 θα έπαιρνε από τον Καπ τα εύσημα του δεινού ρήτορα και αξιόλογου οργανωτή στο «κίνημα» των Φράικορπς. Το 1923 ο Χίτλερ θα οδηγούσε μια ομάδα του πραξικοπήματος Καπ στο «πραξικόπημα της μπιραρίας». Ο Χίτλερ προσπάθησε να οδηγήσει τους επικεφαλής του πραξικοπήματος σε μια «μεγάλη πορεία» προς το Βερολίνο, κατά το πρότυπο του Μουσολίνι το 1922. Η αντίσταση που προέβαλε η ομάδα του σε μιαχούφτα μπάτσους δεν κράτησε ούτε ώρα.

Ο Χίτλερ κατανοούσε ήδη από το 1923 ότι μόνο ένα κίνημα που θα χρησιμοποιούσε  ένα πρόγραμμα κοινωνικής δημαγωγίας με αντικαπιταλιστική φρασεολογία, σε συνδυασμό με τρομοκρατικές μεθόδους από πειθαρχημένα και οργανωμένα τάγματα εφόδου, θα ήταν σε θέση να χτυπήσει αποφασιστικά το επαναστατικό κίνημα, να αποκτήσει ερείσματα στην εργατική τάξη και να επιβάλει τη φασιστική δικτατορία της αστικής τάξης. Στην προσπάθεια του βρήκε εξαρχής χρηματοδότηση στο πρόσωπο του μεγιστάνα Φριτς Τίσεν. Δεν στήριξε εξαρχής το σύνολο της αστικής τάξης τον Χίτλερ, παρά μόνο το κέντρο της.

Οι ΗΠΑ μπαίνουν στο παιχνίδι

Οι ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να απουσιάσουν από αυτή την ιμπεριαλιστική κούρσα. Μετά την κρίση του Ρουρ «πατάνε πόδι» στο ζήτημα των γερμανικών επανορθώσεων. Υπό την άμεση εποπτεία του χρηματιστικού κολοσσού της JP Morgan, εκπονήθηκε σχέδιο καταβολής πιστώσεων και δανείων στη Γερμανία, καθώς και αναβολής πληρωμής των δόσεων των γερμανικών επανορθώσεων. Ήταν το σχέδιο της αμερικανικήςεπιτροπής Ντόουζ.

Η ενίσχυση και ανάκαμψη της γερμανικής βιομηχανίας ήταν αναγκαία τόσο για να εξασφαλιστεί η μελλοντική καταβολή των επανορθώσεων όσο και ευκαιρία για το αμερικανικό κεφάλαιο να εισβάλει στην Ευρώπη. Το επαναστατικό κύμα είχε αρχίσει να υποχωρεί σε όλη την Ευρώπη. Το SPD, με πρωτεργάτη τον Έμπερτ και με τη στήριξη της Δεύτερης Διεθνούς όσο και της Διεθνούς του Άμστερνταμ, πρωτοστάτησε στην εφαρμογή του σχεδίου Ντόουζ.

Μετά τα χρόνια της επανάστασης, η επαναστατική πρωτοπορία της εργατικής τάξης είχε συγκεντρωθεί στο KPD. Η τεράστια διείσδυση του στον εργατικό ξεσηκωμό του Ρουρ θορύβησε το γερμανικό –και όχι μόνο- μονοπωλιακό κεφάλαιο.

Καπιταλιστικές διαφωνίες και ο “σοβαρός” Αδόλφος

Το κεφάλαιο της Γερμανίας στήριξε την επιβολή της δικτατορίας του Χίτλερ το 1933. Μολαταύτα, την περίοδο1929-1933 μόνο μια μερίδα του στάθηκε υπέρ της λύσης Χίτλερ. Το 1929 η κυβέρνηση συνεργασίαςκέντρου-σοσιαλδημοκρατών και δεξιάς, υπό τον σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Χέρμαν Μίλερ, ανέλαβε να ανανεώσει τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, υιοθετώντας το σχέδιο Γιανγκ. Αυτό προέβλεπε την επέκταση της καταβολής επανορθώσεων από τη Γερμανία έως το 1988! Η εφαρμογή του σήμαινε αμέσως αντεργατικά μέτρα: Κατάργηση οκταώρου, μείωση μισθών, υψηλοί έμμεσο φόροι σε είδη λαϊκής κατανάλωσης, κ.α. Η πλειοψηφία των εκπροσώπων του χρηματιστικού κεφαλαίου, με πρωτεργάτες τους εκπροσώπους της ηλεκτροβιομηχανίας και του τεράστιου τραστ της χημικής βιομηχανίας (μετέπειτα μονοπώλια Bayer, Hoechst,BASF), καθώς και τμήμα της βαριάς βιομηχανίας του Κρουπ, στήριξαν το σχέδιο. Προσέβλεπαν σε διευθέτηση του χρέους και των αντιτιθέμενων συμφερόντων με το χρηματιστικό κεφάλαιο της Αγγλίας και της Γαλλίας. Η ομάδα αυτή θεωρούσε ότι το SPD είναι το βασικό κοινωνικό-πολιτικό στήριγμα στην πολιτική αφοπλισμού και υποταγής της εργατικής τάξης.

Ο παλιός ευεργέτης του Χίτλερ, το αφεντικό της βαριάς βιομηχανίας χάλυβα, ο Φριτς Τίσεν και μαζί ο Εμίλ Κίρντορφ, της βιομηχανίας άνθρακα, απέρριψαν το σχέδιο Γιανγκ. Η ομάδα αυτή επιθυμούσε την εφαρμογή μιας εθνικής στρατηγικής στρατιωτικοποίησης της οικονομίας, μονομερούς κατάργησης του χρέους, υποτίμηση του νομίσματος για ενίσχυση των εξαγωγών έναντι των άλλων ιμπεριαλιστών. Θεωρούσε ότι αυτός ο στόχος μπορούσε να πραγματοποιηθεί μόνο με την επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας που θα έβαζε την εργατική τάξη στον γύψο. Μάλιστα, χρηματοδότησε την καμπάνια συλλογής υπογραφών για τη διενέργεια δημοψηφίσματος ενάντια στο σχέδιο Γιανγκ το καλοκαίρι του 1929. Σύμμαχος ο βαρόνος των ΜΜΕ Αλφρεντ Χούγκενμπεργκ, ηγέτης του Εθνικού Γερμανικού Λαϊκού Κόμματος (DNVP), Ο Χίτλερ και ο επικεφαλής των «χαλυβδόκρανων» (παραστρατιωτική οργάνωση του DNVP). Σε αυτό το γκρουπ  ο Χίτλερ απέκτησε το κύρος του «σοβαρού» ηγέτη της «εθνικής αντιπολίτευσης» και ένα βήμα που δεν διέθετε πριν.

Φριτς Τίσεν

Το KPD έδειχνε τον δρόμο και προειδοποιούσε…

Το Κομμουνιστικό Κόμμα (KPD) πολύ πριν τις εκλογές του Σεπτέμβρη 1930, όταν οι ναζί αναδείχτηκαν δεύτερο κόμμα, έβλεπε τη δυναμική άνοδο τους. Ο Ερνστ Τέλμαν, ηγέτης του KDP, είχε περιγράψει  αναλυτικά τον κίνδυνο άλματος των ναζί που το 1928 είχαν πάρει μόλις 2.6%. Είχε εντοπίσει τη μερίδα του μονοπωλιακού κεφαλαίου που τους στήριζε, καθώς και τα στρώματα που έλκονταν από την κοινωνική δημαγωγία του Χίτλερ. Συγκεκριμένα, φτωχούς και μεσαίους αγρότες, σημαντικό τμήμα του προλεταριάτου της υπαίθρου.

Οι γερμανοί κομμουνιστές δεν καλλιεργούσαν αυταπάτες. Εδειχαν την επαναστατική προοπτική, αλλά τόνιζαν ότι η Γερμανία  δεν είχε ακόμη επαναστατική κατάσταση. Δεν μετέδιδαν μεταβατικά συνθήματα (εργατικός έλεγχος, εθνικοποιήσεις, κ.α) αποπροσανατολίζοντας και απομακρύνοντας τους εργάτες από το τεράστιο έργο της συγκέντρωσης των αναγκαίων δυνάμεων για την προλεταριακή επανάσταση και την επιβολή της δικτατορίας του προλεταριάτου. Δεν αποπειράθηκαν να εγκλωβίσουν την εργατική τάξη σε ρεφορμιστικές λύσεις διαχείρισης του καπιταλισμού. Διακήρυτταν  ότι οποιαδήποτε λύση και να ακολουθηθεί στο πλαίσιο του καπιταλισμού θα είναι ολέθρια για την εργατική τάξη.

Στρώνεται ο δρόμος για τους ναζί. Οι εργάτες αντιστέκονται

Φτάνουμε στην περίοδο διακυβέρνησης Μπρίνινγκ. Εξαρχής πήρε μέτρα λιτότητας. Η ανεργία εκτινάχτηκε στα ύψη. Στα τέλη του 1931 το 44% του ενεργού πληθυσμού ήταν άνεργο. Περίπου 6 εκατομμύρια Γερμανοί! Η εργατική τάξη είχε δεχτεί ένα από τα σημαντικότερα πλήγματα στην ιστορία της. Οι σοσιαλδημοκράτες στήριξαν και αυτή την επίθεση του μονοπωλιακού κεφαλαίου στην εργατική τάξη.

Στις αρχές του 1932 η διακυβέρνηση Μπρίνινγκ έστρωνε το έδαφος για την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του χρηματιστικού κεφαλαίου. Η απουσία μαζικών αγώνων, ταξικής οπτικής, «έσπρωχνε» την πλειοψηφία των εργατών στη «λύση» των εκλογών. Σε αυτό πόνταρε και μεγάλη μερίδα του μονοπωλιακού κεφαλαίου που στήριζε τη διακυβέρνηση. Η χρονική διεύρυνση της κυβέρνησης μειοψηφίας, χωρίς τη λειτουργία του κοινοβουλίου, αλλά με έκδοση προεδρικών διαταγμάτων βάσει του άρθρου 48 του Συντάγματος της Βαϊμάρης, περνούσε από την επανεκλογή του μοναρχοφασίστα Χίντενμπουργκ στη θέση του προέδρου του Ράιχ. Η θητεία του έληγε τον Μάρτιο του 1932.

Χίντενμπουργκ

Ο Χίντενμπουργκ επανεκλέγεται και τον Ιούνιο του 1932 ακολουθεί η κυβέρνηση μειοψηφίας του Φραντς φον Πάπεν, εκπροσώπου της δεξιάς, φιλομοναρχικής τάσης του Κέντρου. Η νέα διακυβέρνηση εξακολουθούσε να έχει τη στήριξη της πλειοψηφίας του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Οι εκπρόσωποι της ηλεκτροβιομηχανίας και της χημικής βιομηχανίας άναψαν πράσινο φως στον φον Πάπεν να διερευνήσει συμμετοχή του Χίτλερ στην κυβέρνηση. Ο Χίτλερ, όμως, όπως και οι υποστηρικτές του βιομήχανοι, ήθελε την καγκελαρία. Στις διαπραγματεύσεις πήρε την άρση της παρανομίας των ταγμάτων εφόδου των ναζί. Οι κομμουνιστές, μαζί με τους σοσιαλδημοκράτες εργάτες συγκρούονται μαζί τους. Η τρομοκρατία των ναζί δεν έπιανε. Μόνο με την ενίσχυση από τις δυνάμεις καταστολής της σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης της Πρωσίας μπορούσαν να υπερισχύσουν. Έτσι και έγινε.

Τα αφεντικά επιβάλλουν τον Χίτλερ

Το KPD, παρά τον άνισο αγώνα, άντεχε. Μάλιστα, στις εκλογές του Νοέμβρη του 1932, πέντε μέρες πριν την απεργία στα ΜΜΜ του Βερολίνου, το ποσοστό των ναζί πέφτει στο 33%. Αντιθέτως το KPD έπαιρνε άλλες 600 χιλιάδες ψήφους από το SPD, φτάνοντας στο 16.9% και τις 6.000.000 ψήφους συνολικά. Το SPD έπεφτε στο20.4%. Τα αποτελέσματα αυτά έφεραν πανικό στα επιτελεία του μονοπωλιακού γερμανικού κεφαλαίου.

Τα αφεντικά της ηλεκτρικής και χημικής βιομηχανίας έβλεπαν ως μοναδική διέξοδο σωτηρίας τον Χίτλερ. Μαζί με τους Τίσεν και Κίρντορφ επέβαλαν στον Χίντενμπουργκ τον διορισμό του Χίτλερ στην καγκελαρία στις 30 Γενάρη του 1933.  Μάλιστα, στην παράδοση της εξουσίας δεν είναι τυχαία η επιστολής στήριξης των Εθνικοσοσιαλιστών που απέστειλαν ο τραπεζίτης Κουρτ φον Σρέντερ, ο πρόεδρος του Δ.Σ των μεταλλείων Ε. Χέκερ. Από κοντά φυσικά και οι Κέπλερ, Ρόστεργκ, ο γενικός διευθυντής των χαλυβουργείων, εκπρόσωποι της βιομηχανίας Hoesch, κ.α.

Το KPD απηύθυνε έκκληση στην ηγεσία του SPD για πραγματοποίηση γενικής απεργίας προκειμένου να εμποδιστεί η είσοδος των ναζί στην κυβέρνηση. Αυτή τη φορά οι σοσιαλδημοκράτες, ενώ είχαν καταγγείλει την κυβέρνηση φον Πάπεν ως κυβέρνηση «Ναζί-Βαρόνων», δεν θα δίσταζαν να ψηφίσουν το πρόγραμμα εξωτερικής πολιτικής του Χίτελρ στις προγραμματικές του δηλώσεις στο Ράιχσταγκ. Ο Τέλμαν πάσχιζε να κρατήσει τη φλόγα της ταξικής πάλης. Οι κομμουνιστές πρέπει πάση θυσία να πυροδοτούν μεγάλα ή μικρά γεγονότα μαζικών συγκρούσεων παρασύροντας τμήματα εργατικών μαζών στον αγώνα. Κύριος στόχος η ανατροπή της κυβέρνησης Χίτλερ. Οι ναζί όμως, θα κάνουν την κίνηση ματ. Ο εμπρησμός του Ράιχσταγκ στις27 Φεβρουαρίου 1933 και απόδοση της ευθύνησς στους κομμουνιστές, έδωσε τη δυνατότητα στους σοσιαλδημοκράτες ηγέτες να προβοκάρουν το ενιαίο μέτωπο με τους κομμουνιστές. Στις 3 Μαρτίου 1933συλλαμβάνεται ο Τέλμαν και στην ουσία οι ναζί επιφέρουν το τελειωτικό χτύπημα στο KPD.

Πηγές:

-«Διδάγματα από τον Μεσοπόλεμο. KPD. Η συνεπής αντιφασιστική και επαναστατική οργάνωση της γερμανικής εργατικής τάξης» εφημ. «Κόντρα», Μάης 2015.

 -moneypro.gr

dithen2010