Η διεθνοποίηση του κεφαλαίου και τα όρια του έθνους-κράτους (σύντομο απόσπασμα από το έργο του Simon Clarke)

Simon Clarke,H ταξική πάλη και η παγκόσμια υπερσυσσώρευση του κεφαλαίου, σελ. 5-6.

Ουσιαστικό στοιχείο των συμβατικών ερμηνειών της μεταπολεμικής ανάπτυξης (post-war boom) είναι η πεποίθηση πως η αυξανόμενη διείσδυση του κράτους από την δεκαετία του 1930 στην κοινωνία των πολιτών (civil society) μετασχημάτισε τους νόμους κίνησης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής μέσα από την εγκαθίδρυση τρόπων ρύθμισης (modes of regulation) οι οποίοi θα μπορούσαν να περιορίσουν την τάση υπερσυσσώρευσης και κρίσης. Σύμφωνα με αυτή την άποψη,τα όρια αυτών των τρόπων ρύθμισης προσδιορίζονταν από το γεγονός πως αυτοί θεμελιώνονταν σε μια εθνική βάση,και έτσι έχουν υπονομευτεί προοδευτικά από την διεθνοποίηση του κεφαλαίου.

Είναι σίγουρα αληθές πως η ελευθερία του έθνους-κράτους να επιδιώξει μια ανεξάρτητη οικονομική πολιτική έχει μειωθεί δραματικά από την δεκαετία του 1970 λόγω της αυξανόμενης πίεσης του διεθνούς ανταγωνισμού και των κερδοσκοπικών κινήσεων του διεθνούς χρήματος. Ωστόσο,η διεθνοποίηση του κεφαλαίου δεν ήταν η πηγή των επανερχόμενων κρίσεων του τελευταίου τετάρτου τού [εικοστού] αιώνα. Η αυξανόμενη πίεση του διεθνούς ανταγωνισμού δεν έκφραζε τόσο την διεθνοποίηση του κεφαλαίου,όσο μάλλον την αναπτυσσόμενη υπερσυσσώρευση κεφαλαίου σε παγκόσμια κλίμακα. Πράγματι η διεθνοποίηση του κεφαλαίου συνεχίζει να είναι το μέσο δια του οποίου το κεφάλαιο επιδιώκει να υπερβεί τα εμπόδια που μπαίνουν στην συσσώρευση ενόσω τα περισσότερο δυναμικά κεφάλαια,με την εξελισσόμενη υποστήριξη του κράτους,προσπαθούν να κατακτήσουν τις παγκόσμιες αγορές. Η «διεθνοποίηση» συνιστά μια απειλή για τα ανεπαρκώς ανεπτυγμένα κεφάλαια (backward capitals),αλλά συνιστά επίσης και μια ευκαιρία για τα περισσότερο ανεπτυγμένα. Παρομοίως οι κερδοσκοπικές κινήσεις του διεθνούς χρήματος εκφράζουν όχι την κατάρρευση των προηγούμενων «εθνικών» τρόπων ρύθμισης,αλλά την άνιση ανάπτυξη του κεφαλαίου η οποία συνιστά το υπόστρωμα για τις αυξανόμενες ανισσοροπίες στις διεθνείς πληρωμές για τις οποίες χρηματοδότης θεωρούνταν το διεθνές κεφάλαιο. Η διεθνοποίηση του χρηματικού κεφαλαίου έκανε δυνατή την διατήρηση της συσσώρευσης,σε πείσμα αυτών των ανισορροπιών,μέσα από την μαζική επέκταση της διεθνούς πίστης (international credit). Έτσι η κρίση ήταν όχι το αποτέλεσμα της διεθνοποίησης του κεφαλαίου,αλλά μάλλον εκφράζει το γεγονός πως αυτή η διεθνοποίηση προσεγγίζει τα όρια της.

Η πεποίθηση πως η μεταπολεμική άνοδος βασιζόταν στην θεσμοποίηση (institutionalization) των μηχανισμών ρύθμισης της συσσώρευσης μέσα από την οποία η συσσώρευση του κεφαλαίου υποτάσσεται στην κατεύθυνση του έθνους κράτους είναι εξίσου εσφαλμένη. Μολονότι το κράτος σίγουρα παρενέβη περισσότερο ενεργά στην ρύθμιση της συσσώρευσης,αυτό το γεγονός δεν συνεπαγόταν μια αναστροφή της σχέσης ανάμεσα στο κεφάλαιο και στο κράτος. Η κρατική παρέμβαση στη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου οριοθετούνταν από την αντιφατική μορφή της συσσώρευσης σε παγκόσμια κλίμακα. Οι τάσεις προς τη διεθνοποίηση του κεφαλαίου και την απελευθέρωση της κρατικής ρύθμισης δεν είναι καθ' οποιονδήποτε τρόπο καινούργιες,αλλά υπήρξαν οι ηγεμονικές τάσεις από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ύστερα,κεντρικά χαρακτηριστικά του boom όπως επίσης και της κρίσης.

 https://bestimmung.blogspot.gr

Οι παιδουπόλεις της Φρ(ε)ίκης – Ένα αρρωστημένο σχέδιο, από έναν νοσηρό νου

Η Φρειδερίκη Λουίζα Θηρεσία Βικτώρια Μαργαρίτα Σοφία Όλγα Καικιλία Ελισάβετ Χριστίνα, πριγκίπισσα του Ανοβέρου και δούκισσα της Βρουνσβίκης, έστρωσε το μεταξένιο φόρεμά της, κάθισε σε μια καρέκλα και έσμιξε τα παχιά της φρύδια.

Μεσαιωνικός πύργος Μπλάνκεμπουργκ. Όρη Χαρτς, Γερμανία, 1933

 Κοίταξε όλο μίσος, σαν φίδι, τη μητέρα της. «Εγώ είμαι μέλος του ναζιστικού κόμματος και ακολουθώ τον μεγάλο μας Φύρερ και εσύ μου ζητάς να πάω στην Αγγλία;» τη ρώτησε φτύνοντας τις λέξεις. Και όχι μόνο αυτό, αλλά μου ζητάς να παντρευτώ ποιον; Τον πρώτο σου ξάδερφο. Πφφφ, πρίγκιπας Παύλος της ποιας, της Ελλάδας. Αηδίες.

Αυτός κοιμάται όρθιος

Η μητέρα της, πριγκίπισσα Βικτώρια Λουίζα της Πρωσίας, την πήρε από το χέρι, τη σήκωσε όρθια και την πήγε στο παράθυρο του σαλονιού τους: «Θα κάνεις ό,τι σου λέω. Αν είμαστε τυχεροί, Φρειδερίκη, κάποια μέρα όλα αυτά που βλέπεις δεν θα είναι τίποτε μπροστά σε αυτά που θα έχεις. Πού ξέρεις, μπορεί να γίνεις και βασίλισσα της Ελλάδας».

1η Απριλίου 1947, Ελλάδα – βασιλικά ανάκτορα 

«Έλα, Παύλο, σταμάτα πια, δεν ωφελεί σε τίποτε να θρηνείς. Πάει, τελείωσε. Ο συχωρεμένος έφυγε. Τώρα ο Βασιλεύς της Ελλάδας δεν είναι ο Γεώργιος, αλλά ο Παύλος ο Α’.

Ο σύζυγός μου, εσύ δηλαδή, εάν δεν το έχεις καταλάβει».

Η Φρειδερίκη μιλούσε χαιρέκακα προς τον σύζυγό της καθώς έβγαζε το πανάκριβο παλτό της και το άφηνε στα χέρια μιας γυναίκας από το υπηρετικό προσωπικό που στεκόταν αμίλητη πίσω της. «Και φυσικά η βασίλισσα αυτού του τόπου είμαι εγώ» μονολόγησε. «Σε άκουσα» της φώναξε με λυγμούς από το μέσα δωμάτιο ο Παύλος και έκλεισε με δύναμη την πόρτα του γραφείου του, όπου είχε αποσυρθεί για να της δείξει τη δυσαρέσκειά του.

Η Φρειδερίκη δεν του έδωσε σημασία. Προχώρησε πάνω στο παχύ χαλί και πήγε στο σαλόνι. Κάθισε, σταύρωσε τα πόδια της και τα κοίταξε με αποστροφή:

«Πώς είναι δυνατόν να είμαι τόσο όμορφη και να έχω τόσο χοντρά πόδια;». Σηκώθηκε, προχώρησε σε έναν καθρέπτη και ξανακοίταξε το σημείο του σώματός της που μισούσε. «Αυτό σου βγήκε σε καλό. Εάν δεν είχες χοντρά πόδια, τώρα θα ήσουν παντρεμένη με τον Πέτρο, αλλά δεν θα ήσουν Βασίλισσα. Ποιον, τον Πέτρο, τον πρίγκιπα που έχει παντρευτεί μια κομμουνίστρια Ρωσίδα. Τον μισώ» σκέφτηκε λίγο δυνατότερα από όσο θα έπρεπε.

«Ποιον μισείς, Φρειδερίκη»; Ο Παύλος με το κεφάλι του να αρχίζει να αραιώνει από μαλλιά, είχε ακουμπήσει στην κάσα της μεγάλης ξύλινης πόρτας και κοίταζε τη γυναίκα του. «Τους κομμουνιστές» απάντησε ετοιμόλογα το πρώην μέλος της ναζιστικής Νεολαίας της Γερμανίας και νυν βασίλισσα των Ελλήνων. «Θέλω να τους εξαφανίσω από τη χώρα αυτή. Και εκείνους και τη γενιά τους»…

Παιδιά τα θύματα

Η βασίλισσα Φρειδερίκη είχε αποφασίσει πώς θα έκανε πράξη αυτό που σκέφτηκε. Θα εξαφάνιζε τους κομμουνιστές. Και εάν ο άνδρας που θαύμαζε, ο Αδόλφος Χίτλερ, δεν τα είχε καταφέρει με τους Εβραίους, εκείνη είχε κάτι διαφορετικό στο μυαλό της. Όχι τόσο αιματηρό, αλλά εξίσου σκληρό και απάνθρωπο. Θα έπαιρνε τα παιδιά όλων των ανταρτών, όλων των κομμουνιστών και θα τα έκλεινε σε ειδικές παιδουπόλεις στο πλαίσιο των Kinderdorf της χώρας της. Εκεί τα παιδάκια θα ξεπλένονταν από το μίασμα του κομμουνισμού, δεν θα γίνονταν εκκολαπτόμενοι συμμορίτες, εκδοροσφαγείς ΕΑΜοβούλγαροι κατσαπλιάδες. Θα μάθαιναν με αυστηρότατες μεθόδους τα ιδεώδη του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού.

Ένας άλλος ελληνοχριστιανικός πολιτισμός λάμβανε χώρα εκείνη την περίοδο στη Μακρόνησο και σε άλλα ξερονήσια…

Η Ιστορία δεν γράφεται με μια «Ελένη» και ένα παιδομάζωμα. Η Ιστορία γράφεται από πολλές «Ελένες» και μαζικά παιδομαζώματα.

Το 1947 οι Άγγλοι σιγά-σιγά αρχίζουν να αποχωρούν από τα ελληνικά δρώμενα, αφού αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις οικονομικές απαιτήσεις του νέου καθεστώτος και τη θέση τους αναλαμβάνει ένας ακόμη ισχυρότερος σύμμαχος: οι ΗΠΑ. Η στάση της ΕΣΣΔ και το περίφημο «σβαρνούτ» του Στάλιν, που με Άγγλους και Αμερικάνους χώρισαν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής, είναι μέχρι και παγερή απέναντι στο αντάρτικο που στο όνομα ενός οράματος πολέμησε τους ναζί και τους συνεργάτες τους.

Οι ΗΠΑ ανοίγουν την κάνουλα σε έναν λαό που πεινάει, ενώ ταυτόχρονα θέλουν να εξολοθρεύσουν εντελώς τους «αντάρτες» που πλέον ονομάζονται «συμμορίτες».

Εκείνους που μέχρι πριν από δυο χρόνια πολεμούσαν στο πλευρό των συμμάχων, αλλά τώρα τη θέση τους έχουν πάρει οι πρώην συνεργάτες (και οι έχοντες στάση απάθειας) των ναζί. Στις 12 Μαρτίου ο πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοινώνει το «δόγμα Τρούμαν». Ταυτόχρονα, επειδή οι μαθημένοι στον ανταρτοπόλεμο και μπαρουτοκαπνισμένοι αντάρτες κάθε άλλο παρά εύκολος στόχος ήταν για τους Άγγλους, οι Αμερικάνοι εφαρμόζουν την τακτική της καμένης γης και των διωγμών προκειμένου να τους εγκλωβίσουν.

Τον Απρίλιο τέθηκε σε εφαρμογή από την κυβέρνηση το σχέδιο «Τέρμινους» με σκοπό την εκμηδένιση των αντάρτικων ομάδων που δρούσαν στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα. Μάταια. Θα χρειαστούν πολλά «Τέρμινους» και πολλές επιχειρήσεις «Πυρσός» μαζί με μπόλικες βρισιές από Αμερικάνους αξιωματικούς προς τους αξιωματικούς του Εθνικού Στρατού για να καμφθεί το αντάρτικο. Μέχρι να αρχίσουν να πέφτουν οι ναπάλμ στον Γράμμο και το Βίτσι, ο καπεταν-Μάρκος κυριολεκτικά έκανε πλάκα με τους «εθνικόφρονες» τους οποίους καθημερινά ο Τζέιμς Βαν Φλιτ στόλιζε με διάφορα κοσμητικά επίθετα και έλεγε ότι «σπαταλούν άχρηστα τη βοήθεια των ΗΠΑ».

Το «Τέρμινους» ήταν η τακτική της καμένης γης και το άδειασμα των χωριών της υπαίθρου από τους κατοίκους τους, προκειμένου όχι μόνο να διασκορπιστούν οι συμπαθούντες το αντάρτικό, που ήταν και η πλειοψηφία του κόσμου, αλλά και οι αντάρτες να μην μπορούν να βρουν εφόδια, φαγητό και πληροφορίες από τους ντόπιους.

Χωριό Λευκοθέα, Άργος Ορεστικόν

«Πρέπει να φύγω, να ανέβω στο βουνό. Θα με περάσουν από μαχαίρι εδώ. Σε ικετεύω να προσέχεις τα παιδιά μας». Ο Κώστας Κάτσας τακτοποιούσε ένα πρόχειρο σακίδιο και μέσα έβαζε το πιστόλι Λούγκερ που ως αντάρτης του ΕΛΑΣ είχε αποσπάσει από έναν Γερμανό αξιωματικό. Η γυναίκα του, η Μαργαρίτα, με δάκρυα στα μάτια, είχε στην αγκαλιά της τον επτάχρονο Βασίλη και τη δίχρονη Ευγενία. Καθόταν απέναντί του και έγνεφε σε ό,τι της έλεγε. «Εσύ να προσέχεις, Κωστή μου, μη σε σκοτώσουν».

Ο αντάρτης γονάτισε και τους έσφιξε και τους τρεις στην αγκαλιά του.

«Σας λατρεύω. Θα προσέχω, δεν θα σκοτωθώ. Βασίλη μου, να προσέχεις τη μαμά και την αδερφή σου, ναι; Και να θυμάσαι, ό,τι και να ακούσεις, γιε μου, εσείς είστε η ζωή μου. Να εδώ στην καρδιά μου βάζω τη φωτογραφία σας και κάθε πρωί θα σας μιλώ, όπου και να είμαι. Τα πρωινά να κάνεις ησυχία και μπορεί να με ακούσεις». Ο Βασίλης με κατακόκκινα ματάκια κούνησε το κεφαλάκι του καταφατικά και ο αντάρτης έβαλε τη φωτογραφία στην τσέπη του πουκαμίσου του. Τους ξαναφίλησε και με δυο δρασκελιές βγήκε από το σπίτι και χάθηκε μέσα στη νύχτα, πίσω στο βουνό. Έκλαιγε γοερά μέχρι που του κόπηκε η ανάσα. Σε λίγη ώρα ξημέρωνε.

Δεν πρέπει να είχαν περάσει δυο ώρες από το ξημέρωμα, όταν ολόκληρο το χωριό το έζωσαν χωροφύλακες και ΜΑΥδες.

Άνοιγαν πόρτες, έδιναν λίγα λεπτά προθεσμία στους κατοίκους να πάρουν τα απαραίτητα και τους μετέφεραν στην κοντινότερη πόλη. Η πόρτα του σπιτιού του Κάτσα έτριξε, τα μάνταλα έσπασαν έπειτα από μερικές κλοτσιές και μέσα εισέβαλε μια ομάδα από ΜΑΥδες. Ο μικρός Βασίλης είχε αγκαλιάσει το πόδι της όρθιας μητέρας του και τους κοίταζε δίχως φόβο.

Η  Ευγενία φοβισμένη από τον θόρυβο έκλαιγε στην αγκαλιά της. «Πάρτε τα παιδιά έξω» είπε ο επικεφαλής και με τη βία οι πρώην συνεργάτες των Γερμανών και νυν εθνικόφρονες απέσπασαν από τη μάνα τα παιδιά που τώρα ούρλιαζαν και τα δυο. Ο Βασίλης κλοτσούσε στον αέρα και φώναζε «μαμά» μέχρι που ένα δυνατό χαστούκι έκανε το αυτί του να σφυρίξει. Το μάγουλο κοκκίνισε και ένα χέρι τον έπιασε από τα μαλλιά και τον τράβηξε έξω μαζί με την αδερφή του.

«Τα παιδιά μου, τομάρια» ούρλιαξε η Μαργαρίτα και χίμηξε προς την πόρτα. Ο υποκόπανος από το τουφέκι ενός ΜΑΥ την πέταξε πίσω. Της έσπασε τα δόντια και το στόμα της έγινε μια πληγή. «Σε θυμάμαι εσένα» γύρισε και είπε σε εκείνον που τη χτύπησε. «Είχες γερμανοντυθεί». Τον έφτυσε στο πρόσωπο μαζί με σάλια, αίμα και κομμάτια από δόντια.

Την ώρα που ο μικρούλης Βασίλης καθόταν στο φορτηγό της Χωροφυλακής με την Ευγενία στην αγκαλιά του, δίπλα σε άλλους τρομαγμένους συγχωριανούς του, ο επικεφαλής των ΜΑΥδων ρωτούσε μέσα στο σπίτι τη Μαργαρίτα που βρισκόταν ο άνδρας της. Όταν το φορτηγό έπαιρνε τη στροφή της κατηφόρας για να βγει από το χωριό, ο ΜΑΥς έμπηγε βασανιστικά αργά το ακονισμένο του μαχαίρι στον λαιμό της γυναίκας που σφάδαζε από την αγωνία του θανάτου. Ύστερα έφτυσε πάνω στο πτώμα της, σκούπισε τη λάμα στο παντελόνι του και έκλεισε την κατεστραμμένη πόρτα πίσω του.

Ο Βασίλης μαζί με την αδερφούλα του οδηγήθηκαν σε ένα από τα 52 «ιδρύματα» της Φρειδερίκης που η ίδια αποκαλούσε «Παιδουπόλεις» και ο κόσμος τα έλεγε «ιδρύματα της Φρείκης».

Απαράδεκτη

Η κατάσταση που επικρατούσε στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης μπορεί να χαρακτηριστεί με δυο 

λέξεις: Απαράδεκτη και απάνθρωπη. Σε μικρά παιδιά που το μεγαλύτερο ήταν μέχρι 16 ετών γινόταν μια άθλια κατήχηση που ισοπέδωνε τους γονείς τους και ό,τι εκείνοι είχαν κάνει. Οι συνθήκες εκπαίδευσης δεν άγγιζαν καν τις συνθήκες εκπαίδευσης σε σχολεία της Νοτίου Αφρικής, εκεί όπου η Φρειδερίκη είχε μεταβεί με τον σύζυγό της κατά τη διάρκεια του πολέμου για «μεγαλύτερη ασφάλεια», την ώρα που στα βουνά και τις πόλεις της Ελλάδας οι άνθρωποι δολοφονούνταν ή έδιναν το αίμα τους για την ελευθερία.

Δεν είναι τυχαίο ότι κανένα απ’ τα έγκλειστα παιδιά όχι μόνο δεν πήγε στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αλλά δεν τέλειωσε καν τη δευτεροβάθμια.

Ένας ελάχιστος αριθμός κοριτσιών πήγε μέχρι την 3η τάξη του Γυμνασίου. (Υπολογίζεται στο 4%).

Η Φρειδερίκη και οι άλλες 72 κυρίες της καλής κοινωνίας, που συνέδραμαν στη δημιουργία των παιδουπόλεων, μάλλον δεν είχαν αγαθές προθέσεις για αυτά τα παιδιά. Μάλλον τα ήθελαν αμόρφωτα και ανίκανα να αντεπεξέλθουν στη μετέπειτα ζωή. Όταν κάποιο παιδάκι δεν περνούσε το όριο των 172 βαθμών τον χρόνο, τότε «κοβόταν» από αυτό το… πανεπιστήμιο και οι υπεύθυνοι το έστελναν να εργαστεί σε διάφορα μεγάλα εργοστάσια καπνού ή υφαντουργίας, οι ιδιοκτήτες των οποίων τα δημιούργησαν με τα χρήματα του δόγματος Τρούμαν σε μια μεταπολεμική Ελλάδα που ζούσε στον εμφύλιο και έγλειφε τις πληγές της.

Παιδάκια μετατράπηκαν σε φτηνή εργατική δύναμη

Επίσης σε πολλές περιπτώσεις, οικογένειες της «υψηλής» κοινωνίας επισκέπτονταν τις παιδουπόλεις για να αγοράσουν, στην κυριολεξία, υπηρετικό προσωπικό. Μαύρη σελίδα και οι εκατοντάδες παράνομες υιοθεσίες που έγιναν. Την επόμενη μέρα της υιοθεσίας το παιδί έφευγε για Αμερική για να ζήσει με τη νέα του οικογένεια. Όλα αυτά με το αζημίωτο και ενώ πολλά από αυτά τα παιδιά είχαν κάποιον συγγενή εν ζωή.

Η συνήθης τιμή για παράνομη υιοθεσία ήταν 4.000 δολάρια το κεφάλι. Και εάν κάποτε, έπειτα από χρόνια, ένας γονιός γυρνούσε από την εξορία ή τις χώρες του ανατολικού μπλοκ και ζητούσε το παιδί του, εισέπραττε την απάντηση: «Πέθανε». Όσα παιδάκια ήταν σαν τον Βασίλη και δεν συνετίζονταν υπήρχαν και άλλοι τρόποι. Τα περιστατικά κακοποίησης ανηλίκων και ξυλοδαρμών είχαν και αυτά τη θέση τους στον μακρύ κατάλογο της φρίκης των παιδουπόλεων της βασίλισσας.

Ο Γιώργος Χατζάτογλου, ένα από τα παιδιά του παιδομαζώματος της Φρειδερίκης, περιγράφει:

«Το στρατόπεδο είχε φρουρά και ήταν περιφραγμένο με συρματόπλεγμα 4 μέτρα ύψος. Υπήρχαν παιδιά ηλικίας από 2 μέχρι 16, που έκλαιγαν γιατί είχαν με τη βία αποχωριστεί απ’ τους γονείς τους. Μέναμε σε τολ, που το καλοκαίρι οι λαμαρίνες τους καίγανε και το χειμώνα πάγωναν. Κοιμόμασταν σε σιδερένια κρεβάτια, σε τρεις σειρές και χωρισμένα κατά 25άδες. Με την άφιξή μας στην παιδούπολη στο Καστρί, μας μοίρασαν στρατιωτικές φόρμες. Πρώτο μέλημά τους ήταν να μας στείλουν ιεροκήρυκα, να δημιουργήσουν κατηχητικά και στελέχη προσκόπων. Θυμάμαι ότι σε όλους τους τοίχους ήταν ζωγραφισμένη μια μορφή ενός αγριανθρώπου γενειοφόρου με μια χατζάρα στο στόμα, που έσταζε αίμα, να αρπάζει απ’ την αγκαλιά της μάνας το παιδί της. Επίσης, στους τοίχους υπήρχαν συνθήματα για το έθνος και τη βασίλισσα Φρειδερίκη. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα γίνονταν η διαπαιδαγώγηση και η νουθέτηση για τη “μάνα μας” τη βασίλισσα. Νύχτα – μέρα αυτά διαρκώς μας έλεγαν».

Η Σταυρούλα Ιωάννου πέρασε και αυτή από τη φρίκη της παιδούπολης:

«Μας είχανε μαζεμένα μια μέρα όλα μαζί στην Αθήνα. Ήταν Γενάρης ή Φλεβάρης και χιόνιζε αραιά, αλλά το κρύο τρύπαγε ώς το μεδούλι. Έκοβες καρφί. Μας είχαν στοιβαγμένα σε σειρά δίπλα στον δρόμο με τις στολές μας για να χαιρετίσουμε τη Φρειδερίκη που θα περνούσε με το αυτοκίνητο από μπροστά μας. Τουρτουρίζαμε και μπλαβιάζαμε δύο ώρες όρθια και μερικά κορίτσια είχαν και πυρετό. Μετά ήρθε και ο υπεύθυνος κι εμείς κάτσαμε “προσοχή”. “Έρχεται η Βασίλισσά μας” μας είπε και μας ορμήνεψε να φωνάξουμε “μάνα, μάνα” όταν τη δούμε. Αργότερα πέρασε το αμάξι της και την είδαμε μέσα με τη γούνα της και τα γάντια της και φωνάξαμε όπως μας είπαν, αλλά εκείνη δεν γύρισε καν να μας χαιρετίσει…».

Γράμμος, 25 Αυγούστου 1949, ξημέρωμα

Ο Κωστής Κάτσας βρισκόταν στο χαράκωμά του και είχε «πιάτο» όλη την πλευρά του βουνού. Τις προηγούμενες ημέρες είχε καταφέρει μαζί με τους ελάχιστους πλέον συντρόφους του να τρέψει σε άτακτη φυγή, όσες φορές το επιχείρησαν, τόσο τα ΛΟΚ όσο και τους στρατιώτες του Εθνικού Στρατού.

Μόλις είδε τις πρώτες ακτίνες του ήλιου να ξεπροβάλλουν πίσω από το θεόρατο βουνό, σκέφτηκε πως ήταν η ώρα για το «ραντεβού – υπόσχεσή» του. Πήγε πίσω, λίγα μέτρα μέσα στο δάσος, και έβγαλε τη φθαρμένη και τσαλακωμένη ασπρόμαυρη φωτογραφία από την τσέπη του βρόμικου πουκαμίσου του. Χάιδεψε με τα άγρια δάχτυλά του τα προσωπάκια του Βασίλη και της Ευγενίας. Βούρκωσε. Άρχισε να ψιθυρίζει στον γιο του, λες και τον άκουγε. Λόγια τρυφερά, λόγια γλυκά. Με την ανάστροφη του άλλου του χεριού που βαστούσε το δίκοχο του Δημοκρατικού Στρατού, σκούπισε τα δάκρυά του.

Ο Κώστας δεν άκουσε τον μακρινό βόμβο από αεροπλάνα που όλο και πλησίαζε στην πλαγιά που βρισκόταν. Δεν άκουσε καν τους συντρόφους του που φώναξαν: «Βαρελάκια». Η ναπάλμ έπεσε λίγα μέτρα μακριά του. Ρούφηξε όλο το οξυγόνο από την ατμόσφαιρα και το έβγαλε με ορμή σε μια τεράστια υγρή φλόγα που κατέκαψε τα πάντα. Εκείνος πρόλαβε μόνο να σφίξει τη φωτογραφία στο χέρι του και να σκύψει.

Μια εβδομάδα αργότερα στρατιώτες του Εθνικού Στρατού βρήκαν σε κείνη την καμένη πλαγιά λίγα απανθρακωμένα πτώματα. Ένα βρισκόταν πιο πίσω, κουλουριασμένο και γυμνό. Σαν από θαύμα μέσα στην κλειστή παλάμη του βαστούσε μια φωτογραφία που δεν είχε καεί…

———————————————————

Βενιζέλος  Λεβεντογιάννης–ΠΟΝΤΙΚΙ

Ομόηχα των Κοινών

Bruegel_1568_Parable-of-the-Blind

Αν και ετυμολογικά η προέλευση του όρου Τα κοινά συγχέεται συχνά με την ιστορική του προέλευση από την ελληνική θέσμιση της πόλης ( το κοινόν ) όπως και τη ρωμαϊκή res publica ( οι δημόσιες υποθέσεις ), λίγη ή καθόλου σχέση έχει η σύγχρονη ερμηνεία του μαζί τους. Τις περισσότερες φορές αποδίδουμε στα νέα ελληνικά τον όρο Τα Κοινά από το αγγλικό commons ή τους commoners ( λαϊκούς ) της ευρωπαϊκής υπαίθρου, άλλες φορές πάλι είναι απλά αποτέλεσμα μιας βεβιασμένης μετάφρασης όπως στην περίπτωση της Hannah Arendt όπου o όρος που χρησιμοποιεί στο Vita Activa, αυτό που μεταφράστηκε άγαρμπα στα ελληνικά ως «Η Δημόσια Σφαίρα: τα Κοινά» είναι στην πραγματικότητα «Public Realm: the Common», δηλαδή, σε μια κυριολεκτική μετάφραση «το κοινόν» καθότι είναι ενικός.

Η διαφοροποίηση Των Κοινών με το κοινόν δεν είναι μόνο γλωσσική∙ η συζήτηση που συνοδεύει σήμερα Τα Κοινά είναι τόσο πολύ επικεντρωμένη στο κοινωνικό -ή έστω στον τρόπο της διαχείρισης τους- που θα λέγαμε πως στην πραγματικότητα πρόκειται για τα ομώνυμα ονόματα δύο απολύτως διαφορετικών σημασιών.

Όταν μιλάμε για Τα Κοινά αναφερόμαστε σχεδόν εξ ορισμού σε «πόρους», κοινωνικούς ή φυσικούς, οι οποίοι και θα έπρεπε να προσφέρονται «δωρεάν». Η αμερικανίδα συγγραφέας Ostrom Elinor θεωρείται πως είναι η μητέρα των «commons» καθότι είναι η πρώτη που χρησιμοποίησε στο βιβλίο της “Η διαχείριση των κοινών πόρων” τον όρο αυτό σύμφωνα με την τρέχουσα ακαδημαϊκή του εκδοχή. Ο όρος προφανώς χρησιμοποιούνταν και παλιότερα αλλά με εντελώς διαφορετικό νόημα, όπως π.χ. customs and commons «τα έθιμα» ( είναι πλεονασμός στην ελληνική να πούμε «τα κοινά έθιμα» καθώς τα έθιμα είναι πάντα κοινά ) ή όντως την καθημερινή απλότητα. Είναι σημαντικό να πούμε το ότι η Ostrom Elinor αναφέρει εξαρχής τα commons περιορίζοντας τα στα στους περιβαλλοντικούς πόρους (ψαρότοπους, δάση, βοσκοτόπια, αρδευτικά συστήματα κ.ά. ). Η προσέγγιση της όμως είναι και οικονομική, για την ακρίβεια φιλελεύθερη, τα αντιλαμβάνεται δηλαδή μέσα από την εξατομικευμένη σχέση του ιδιώτη-καταναλωτή με τα αντίστοιχα δημόσια-μαζικά ή αγαθά-εμπορεύματα και αυτό που ζητά στο τέλος και αυτό που καταδεικνύει είναι μια πιο «αποτελεσματική» εκμετάλλευση των κοινών πόρων∙ όχι ως το επιμέρους κομμάτι μιας ολιστικής πολιτικής αλλά ως κεντρικό ζήτημα διευθέτησης.

Γίνεται σαφές πως οποιαδήποτε συζήτηση διευθέτησης του κοινωνικού χαρακτήρα των “κοινών πόρων” μπορεί να επιλυθεί κάλλιστα χωρίς κανένας να προδιαγράφει εάν αυτή γίνει εντός των αγοραίων σχέσεων ή κάτω από την πατρωνία του κρατικού μονοπωλίου. Η αυτό-διαχείριση Των Κοινών σε κανένα σημείο δεν υπονοεί ούτε καν κάποιον σοσιαλιστικό προσανατολισμό που εύλογο θα ήταν να αναμένουμε. Είναι περισσότερο ένας «ηθικός καπιταλισμός» παρά ένας γνήσιος αντικαπιταλισμός που υπόσχεται μια άλλη οργάνωση της ζωής.  Με τον τρόπο αυτό γίνεται αντιληπτό γιατί στην γενική του εκδοχή ο αγώνας για την υπεράσπιση Των Κοινών επικεντρώνεται τόσο πολύ ενάντια στην εμπορευματοποίηση τους και όχι στην ανάδειξη ενός διαφορετικού τρόπου πολιτικής.

Κοινά: Δωρεάν ή εμπόρευμα;

Στο βιβλίο Κοινά: μια σύντομη εισαγωγή (David Bollier, 2016) ο «blogger» συγγραφέας και ακτιβιστής Των Κοινών (όπως ο ίδιος παρουσιάζει τον εαυτό του) προσδιορίζει Τα Κοινά με βάση ένα κατεξοχήν κριτήριο: την περίφραξη. Κοινά είναι, γράφει ο Bollier, «ότι πριν προσφέρονταν σε όλους δωρεάν και μπορεί να περιφραχτεί, να εμπορευματοποιηθεί». Έτσι ως Κοινά ορίζονται φυσικοί πόροι, δημόσιες υπηρεσίες και δημόσιοι άυλοι τόποι, «Υλικά ή άυλα στοιχεία» τα οποία συγκροτούν την κοινωνική αναπαραγωγή στις οικονομικές σχέσεις των «μελών μιας κοινωνίας» ( παραγωγή – κατανάλωση – χρήση ). Σχέσεις που είναι αναγκαστικά κατεξοχήν εξατομικευμένες καθώς ερμηνεύονται μέσα από την, υπαρκτή ή όχι, διαμεσολάβηση του κεφαλαίου με το άτομο καταναλωτή. Έτσι ως Κοινό περιγράφεται εκείνο το αγαθό που ο καθένας, ξεχωριστά ως οντότητα, έχει -ή δεν έχει- εμπορευματική σχέση μαζί του.

Με βάση ορισμό από έκδοση του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς:

«Ως κοινά ορίζουμε εκείνα τα αγαθά ή τους πόρους τους οποίους η κοινότητα αντιλαμβάνεται ως δώρα της φύσης (κανείς δεν παράγει το νερό, τον υδρολογικό κύκλο, τον αέρα ή τα δάση) ή ως κληρονομιά των  προηγούμενων γενεών (όπως η γνώση, οι  κώδικες, οι νόμοι ή η γλώσσα). Κοινά είναι τα αγαθά που θεωρούνται απαραίτητα για τη ζωή, όπως και δομές που συνδέουν τα άτομα μεταξύ τους. Υλικά ή άυλα στοιχεία που όλοι έχουμε από κοινού και μας καθιστούν μέλη μιας κοινωνίας και όχι μεμονωμένες οντότητες σε ανταγωνισμό μεταξύ τους. Τα κοινά αγαθά είναι τόποι συναντήσεων και συζητήσεων μεταξύ των μελών μιας κοινότητας».

Τ. Φατόρι (αναφέρεται στο ΝΕΡΟ | ΚΟΙΝΟ ΑΓΑΘΟ, Η προστασία και η διαχείριση του νερού ως «κοινού αγαθού», εκδόσεις νήσος)

Κατά τον Φατόρι, Τα Κοινά αποτελούν εκείνα τα αγαθά ή τα προϊόντα που «δεν παράγονται», ή είναι «δωρεάν» ή είναι προσφορά «κληρονομιάς» και κατά την εκτίμηση του δεν θα έπρεπε να μεσολαβούνται από εγχρήματη σχέση. Η ύπαρξη των κοινών μέσα στην κοινωνία γίνεται αντιληπτή μέσα από τις δομές που συνδέουν τα άτομα μεταξύ τους και τις σχέσεις ανταγωνισμού ή συνεργασίας που έχουν οι μεμονωμένες οντότητες. Αναφορικά με τις δομές αυτές η ερμηνεία του Φατόρι λίγο διαφέρει από εκείνη του Πλάτωνα στην Πολιτεία για τον καταμερισμό της εργασίας.

Η πληθυντική πρόθεση Τα Κοινά προκύπτει επομένως μέσα από την αθροιστική πράξη των εξατομικευμένων σχέσεων. Η κατανόηση αυτή γίνεται ακόμα πιο προφανής αν αναλογιστούμε τις περιπτώσεις από το παρελθόν που σήμερα θεωρούμε πως ανήκουν στις κατηγορίες Των Κοινών. Για παράδειγμα κανένας δεν θα διανοούνταν πριν από 50 χρόνια να αναφερθεί για το νερό ως «κοινό αγαθό». Και όμως μετά την είσοδο των εταιριών στο παιχνίδι για την κερδοσκοπική αξιοποίηση των υπηρεσιών κατανάλωσης ύδρευσης αυτός ο ορισμός φαίνεται να είναι απόλυτα δικαιολογημένος.

Το άλμα των κοινών: Από τις κατσίκες των «κοινών» βοσκότοπων στα Creative Commons (CC) του ιντερνετοχώρου

Με παρονομαστή την «περίφραξη», Τα Κοινά αποκτούν διαχρονική υπόσταση και εξασφαλίζουν θέση στην πάλη των τάξεων. Την θέση των παλαιών αντιπάλων εργάτη-κεφαλαιοκράτη καταλαμβάνουν τώρα νέα υποκείμενα όπως καταναλωτής-εταιρία και εξασφαλίζουν έστω και με ένα πλάγιο τρόπο τη διαιώνιση της ταξικής θεωρίας. Ο κόσμος όσο δύσκολα μπορεί σήμερα να ερμηνευθεί με βάση την εργασία γίνεται πιο κατανοητός με βάση την κατανάλωση. Από την αλλοτρίωση της εργατικής (δωρεάν) δύναμης περνάμε στην αλλοτρίωση των (δωρεάν) Κοινών.
Έτσι έγινε και μια προ-καπιταλιστική δραστηριότητα, στις αρχές του 17ου αιώνα, η περίφραξη των κοινών γαιών που προκάλεσε την εξέγερση των πρώτων «Ισοπεδωτών» (Levellers) στην Αγγλία και σε μεγάλο βαθμό τις Ζακερί (αγροτικές εξεγέρσεις) στην Γαλλία, εξισώνεται κάτω από τον ίδιο ορισμό με τα σύγχρονα Κοινά. Βιοποριστικοί χώροι, φυσικοί πόροι που μπαίνουν στο στόχαστρο από τις εταιρίες (νερό, παραλίες, ποτάμια), δημόσιες υπηρεσίες (μέσα μαζικής μεταφοράς) έως αφηρημένες έννοιες, όπως γνώση και πολιτισμός, συμπεριλαμβάνοντας τελευταία και τις σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες και τα ανοιχτά λογισμικά, δηλαδή κατά βάση υπηρεσίες της τεχνολογίας του κοινού, γίνονται όλα πεδία «περιφράξεων».

Για να διαπιστώσουμε τον βαθμό ισοπέδωσης που προκαλεί αυτός ο συμψηφισμός αρκεί να συγκρίνει κανείς το παρακάτω απόσπασμα από την Τρίτη Επανάσταση του Murray Bookchin με τον ορισμό Των Κοινών από τον Φατόρι.

“Οι χωρικοί ζούσαν παραδοσιακά σε χωριά με έντονα αισθήματα συλλογικότητας….Οι κοινότητες εμπόδιζαν την περίφραξη των χωραφιών και απαιτούσαν την εναλλαγή της σοδειάς με διάφορους τρόπους. Η συγκομιδή θεωρούνταν συχνά κοινοτική ιδιοκτησία, και οι χωρικοί μοιράζονταν το δικαίωμα να συλλέγουν τα άχυρα που παρέμεναν μετά τον θερισμό. Τα λιβάδια φυλάσσονταν ως κοινοτικοί βοσκότοποι, όπως και τα δάση για κοινοτική υλοτομία. Τα κοινά αυτά δικαιώματα ήταν απαραίτητα για την καθημερινή επιβίωση των χωρικών“.

Murray Bookchin, Η τρίτη επανάσταση (α’ τόμος), εκδόσεις Αλεξάνδρεια

Χρειάζεται ή μεγάλη φαντασία (αφαίρεση) ή ένα πολύ πωρωμένο μυαλό για να μπορέσει κανείς να διαγνώσει κάποια ιστορική σύνδεση ανάμεσα στον ζοφερό αγώνα για την επιβίωση με τους σύγχρονους -και κατά γενικής ομολογίας καλοταϊσμένους δυτικούς – «χρήστες» του διαδικτύου. Κι όμως η αφαίρεση αυτή φαίνεται να είναι αρκετά ικανοποιητική για τον David Bollier ο οποίος δεν βρίσκει καμία διαφορά ανάμεσα στους αγώνες για τα «ψηφιακά κοινά» και «τις κατσίκες των φτωχών χωρικών που στερούνταν από τα κοινά τους δικαιώματα» (Bookchin).

Μια γλωσσική παρεξήγηση

Ο ελληνικός όρος το κοινόν στην καθημερινή χρήση έχει υιοθετηθεί με μια σημασία που πέρασε στο δικό μας λεξιλόγιο περισσότερο μέσα από μια λοξή διαδρομή -ως ένα αντιδάνειο από την λατινική γλώσσα- παρά ως οργανική εξέλιξη μιας έκφρασης από τη μητρική γλώσσα στην καθημερινή επικοινωνία. Περισσότερο λοιπόν ως θύμα παρεξήγησης και ελλιπούς μετάφρασης από τα λατινικά του όρου το κοινόν που ο μεσαιωνικός άνθρωπος αδυνατούσε να κατανοήσει πλήρως για να μπορέσει να τον μεταφράσει με το πλήρες νόημα του, βρισκόμαστε σήμερα αντιμέτωποι με την έκφραση Τα Κοινά στον καθημερινό μας λόγο. ‘Όχι με την ιστορική της σημασία, αλλά μεταφράζοντας την στην κυριολεξία από μια στρεβλή μετάφραση. Μεταφράζοντας στα νέα ελληνικά από τα λατινικά μια αρχικά ελληνική έκφραση που εξαρχής μεταφράστηκε στα λατινικά με ελλιπή τρόπο.

Συνήθως για να εξηγήσουμε ετυμολογικά Τα Κοινά αναφερόμαστε στο λατινικό commun, προερχόμενο από την λατινική ρίζα -munus, που σημαίνει στα λατινικά «καθήκοντα-υποχρεώσεις» και  λόγω αυτής της ερμηνείας τονίζεται η κοινοτική/δεσμευτική εξήγηση του όρου communisme (κομμουνισμός) προερχόμενη από το communaute (κοινότητα). Η ρίζα αυτή όμως στην αρχική της χρήση σήμαινε περισσότερο τις υποχρεώσεις ιερού χαρακτήρα (munus) που πηγάζανε από τις σχέσεις που προέκυπταν από τις συναλλαγές αγαθών και τις παροχές, όπως το δώρο ή η φιλοξενία, παρά εκείνη την πολιτική διάσταση η οποία περιγράφετε στην έκφραση το κοινόν όταν την συναντάμε στα ελληνικά κείμενα, άγνωστη σε μεγάλο βαθμό στους Λατίνους μεταφραστές.

Στο Πλατωνικό Λεξικό ελληνικών και λατινικών όρων Lexicon Platonicum Sive Vocum Platonicarum Index του γερμανού φιλοσόφου Georg Friedrich Ast (1841) η απόδοση της ελληνικής λέξης κοινός γίνεται με την λατινική communis στην οποία όταν προσθέτει την κατάληξη -ον τότε το κοινός (communis) παίρνει την έκφραση το κοινόν (civitatem pertinens) το οποίο στο λεξικό των Ιστοριών του Πολύβιου (Index Græcitatis Polybianæ Sive Lexicon Polybianvm) έχει την σημασία πολιτικός και πολιτική χώρα. Βλέπουμε λοιπόν μεταξύ των δύο λεξικών του Πολύβιου και του Friedrich Ast την εξής αντιστοιχία: το κοινόν =  civitatem pertinens  =  πολιτικός. Ο Friedrich Ast αποδίδει στον όρο το κοινόν και άλλες μεταφράσεις ως omnibus patens = το υμέτερον κοινόν, ως publicus = under the influence of the people, ως το δημόσιο, ως κοινό αγαθό ή ως  from the people το, δημόσιο ως λαός, ακόμα το αναφέρει ως civitas = πολίτης αλλά και ως πολιτεία, και τέλος το αναφέρει ως communis salus = συμφέρον πάντων. Όποτε ο Friedrich Ast μεταφράζει το ελληνικό κοινός, χωρίς την κατάληξη -ον, αυτό μεταφράζεται ως «μαζί» (κοινός… υμίν ειμί) ή «δεμένος» (κοινή φιλία δια βίου) ή «ίδιος» (εκ φιλίας της κοινής αρετής). Όποτε όμως γίνεται η χρήση του με την κατάληξη -όν τότε το κοινός αλλάζει εντελώς νόημα και περιεχόμενο, γίνεται μια νέα λέξη και σημαίνει δημόσιο συμφέρον, πολιτική ιδιότητα ή πολιτικό σώμα. Ο όρος το κοινόν χρησιμοποιείται λοιπόν για να περιγράψει είτε για ένα άτομο ή για ένα σώμα μια κατεξοχήν πολιτική ιδιότητα.

Την ίσως πιο παλιά και έγκυρη έννοια της σημασίας το κοινόν βρίσκουμε στον Πλάτωνα στους Νόμους Θ’ 161, όταν διαβάζουμε: «γνώναι μεν γαρ πρώτον χαλεπόν ότι πολιτική και αληθεί τέχνη ού το ίδιον αλλά το κοινόν ανάγκη μέλειν – τό μέν γάρ κοινόν ξυνδεί, το δε ίδιον διασπά τοίς πόλοις – καί ότι ξυμφέρει το κοινω τε καί ιδίων τοίν αμφοίν, ήν τό τιθήται καλός μάλλον ή το ίδιον δεύτερον δέ» [Είναι  δύσκολο,  πράγματι,  εν  πρώτοις  να  γνωρίζει  κανείς  ότι  είναι   ανάγκη  για  την  αληθινή  πολιτική  τέχνη  να  ενδιαφέρεται,  όχι  για  το  ιδιωτικό,  αλλά  για  το  κοινό  συμφέρον  -διότι  ενώ  το  δημόσιο   συμφέρον  ενώνει   τις πόλεις,  το  ιδιωτικό τις διασπά]. Στο χωρίο αυτό του Πλάτωνα, μοναδικό μέσα στο βιβλίο των Νόμων, βρίσκουμε συγκεντρωμένες τρεις παραπλήσιες και αλληλεπικαλυπτόμενες έννοιες που έχουν να κάνουν με την λειτουργική έννοια του όρου το κοινόν τελείως διαφορετικές από εκείνες που συναντάμε στην νεοελληνική όπως κοινά αγαθά, πόρους και υπηρεσίες ή τις κοινές δεσμεύσεις που απορρέουν από το λατινικό munus. Το κοινόν στο χωρίο του Πλάτωνα είναι η «πολιτική τέχνη», το «κοινό συμφέρον» και οι «δημόσιες υποθέσεις».

Δεν υπάρχει πλέον καμία αμφιβολία. Το κοινόν είναι η πολιτική συνθήκη που συνάπτουν οι πολίτες στην συγκρότηση μιας πόλης. Είναι αυτό που συγκροτεί μια πόλη ή μια κοινότητα ατόμων σε πολιτικό σώμα και δηλώνει την σχέση των ατόμων με το σώμα αυτό. Στον ελληνικό κόσμο η έκφραση Το κοινόν υποδήλωνε τον συντακτικό χάρτη της πολιτείας.

Εξισώνοντας Τα Κοινά με Το κοινόν αυτό που αλλοιώνεται επί της ουσίας είναι η πολιτική διάσταση της έννοιας που προδίδει η έννοια Το κοινόν. Αυτό που απομένει από αυτή την αφαίρεση είναι μια κατεξοχήν κοινωνική προσέγγιση, δηλαδή κατά βάση οικονομική. Η ουσία του προβλήματος που παραθέτουμε βρίσκεται ακριβώς σε αυτή την εξατομικευμένη αντίληψη του όρου Τα Κοινά. Είναι κάτι που η συλλογική του διάσταση βρίσκεται στην ποσοτική του έκταση, ως κάτι δηλαδή που απολαμβάνει ο καθένας ξεχωριστά στην ατομική του υπόσταση και όλοι μαζί ταυτόχρονα. Αυτή όμως η έννοια Των Κοινών δεν δημιουργεί ενότητα αλλά μαζικότητα. Αδυνατεί να μιλήσει για την πολιτική διακυβέρνηση του αγαθού και το αντιλαμβάνεται περισσότερο μέσα από την κοινωνική του διαχείριση. Ο όρος Το κοινόν είναι ακριβώς το αντίθετο πράγμα. Είναι η άρνηση του ιδιωτικού προς όφελος του πολιτικού.

Αντιπαραθέτοντας την πολιτική διακυβέρνηση, που προωθεί ο ορισμός Το κοινόν, στην κοινωνική διαχείριση που αντανακλά η έννοια που έχει πάρει σήμερα η συζήτηση για Τα Κοινά αντιπαραθέτουμε δυο εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές αντιλήψεις. Η πρώτη αναζητάει την κοινή αναγνώριση μέσα σε ένα αυτοκυβερνώμενο πολιτικό οργανισμό. Η δεύτερη την κοινή συμβίωση μέσα σε ένα περιβάλλον υπηρεσιών και προσφορών. Η επιλογή της δεύτερης αντίληψης από τους ακαδημαϊκούς ακτιβιστές εξηγεί και την αδυναμία ή την αδιαφορία τους να επεξεργαστούν και να προτάξουν θέσεις για την πολιτική συγκρότηση των σύγχρονων κινημάτων, ενώ αυτά εξακολουθούν και λιμνάζουν στα απόνερα της κοινωνικής διαμαρτυρίας, της αντίστασης και της μερικότητας και γίνονται μοιραία τόσο εύκολοι στόχοι-αφού τα ίδια αρνούνται να εξελιχθούν σε πολιτικές προτάσεις- των κοινοβουλευτικών κομμάτων.

Τα Κοινά στην κοινωνική τους διάσταση είναι πρωτίστως μια συζήτηση που αφορά το ποιός θα μας κυβερνά και με ποιό τρόπο.

 http://www.respublica.gr

21 Φλεβάρη 1965 δολοφονείται ο ηγέτης για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών Μαλκολμ Χ

Γράφει η Αργυρώ Κραββαρίτη


21/02/1965 Δολοφονείται στη Νέα Υόρκη ο ηγέτης Μάλκολμ Χ (πραγματικό όνομα: Μάλκολμ Λιτλ), ο οποίος υπήρξε μια από τις ηγετικές φυσιογνωμίες του αγώνα για τα δικαιώματα των αφροαμερικανών στις ΗΠΑ

O Μάλκομ Χ υπήρξε ο φλογερότερος ηγέτης του κινήματος των μαύρων στις ΗΠΑ στις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Εξέφρασε, ίσως καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον, την οργή, τον αγώνα και τις προσδοκίες των Αφροαμερικανών.

Από μικρός στους δρόμους του Χάρλεμ, ζυμώθηκε με τον κόσμο του, έζησε στο πετσί του την παρανομία και εγκληματικότητα, μαζί με την ατμόσφαιρα της τζαζ σκηνής, για να καταλήξει στη φυλακή για ένοπλη ληστεία. Εκεί ασπάστηκε το μουσουλμανισμό, ενώ όταν αποφυλακίστηκε εντάχτηκε στο Έθνος του Ισλάμ εκφράζοντας τον ανυποχώρητο και ασυμβίβαστο αγώνα ενάντια στο ρατσισμό των λευκών. Αργότερα ήρθε σε ρήξη με την ηγεσία των Μαύρων Μουσουλμάνων και, ύστερα από το προσκύνημα του στη Μέκκα, άρχιζε να ενστερνίζεται μια ανθρωπιστική και πιο «ανοιχτή», αλλά πάντα αγωνιστική, αντίληψη για το Ισλάμ. Πέθανε δολοφονημένος κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Χάρλεμ στις 21 Φεβρουαρίου 1965.

Κορνήλιος Καστοριάδης: Η ανθρωπολογική κρίση του καπιταλισμού

Πρόκειται για την κατακλείδα του τρίτου μέρους (“Έχει μέλλον το πρόταγμα της αυτονομίας;”) της ομιλίας που έκανε ο Καστοριάδης το Σεπτέμβριο του 1991 στο Πόρτο Αλέγκρε με γενικό τίτλο “Ο σοσιαλισμός του μέλλοντος”. Μεταφράστηκε από τον Θ. Πολλάτο και δημοσιεύτηκε στο τρίτο τεύχος του περιοδικού Μάγμα τον Δεκέμβρη του 2008

Εν τέλει, φτάνω στον τίτλο αυτής της παρουσίασης: έχει μέλλον το πρόταγμα της αυτονομίας; Φυσικά, δεν πρόκειται να επιδοθώ σε προφητείες ούτε σε προβλέψεις, αλλά νομίζω ότι μπορούμε να διαυγάσουμε την παρούσα κατάσταση. Μιλάω για τις πλούσιες χώρες τις οποίες γνωρίζω καλύτερα. Η κατάστασή τους μοιάζει σκοτεινή, γιατί αυτό που επικρατεί είναι η απάθεια του πληθυσμού, μια αυξανόμενη ιδιώτευση του κόσμου και ο κυνισμός. Σκέφτομαι όμως ότι όλα αυτά, που φαινομενικά θα έπρεπε να ικανοποιούν τα κυρίαρχα στρώματα, περιέχουν τα σπέρματα μιας βαθιάς κρίσης του συστήματος. Δεν πρόκειται για μια κρίση με το νόημα του Μαρξ, αλλά για μια κρίση πολύ πιο βαθιά και πολύ πιο σημαντική.



Νομίζω κατ’ αρχάς ότι υπάρχει αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ανθρωπολογική κρίση του καπιταλισμού, η οποία είναι εμφανής αν εξετάσουμε την βασιλεύουσα ιδεολογία, δηλαδή αυτό που ονομάζουμε ατομικισμό. Λέμε ότι το άτομο είναι κυρίαρχο και επιλέγει αυτό που θέλει να κάνει, χωρίς να αναφερόμαστε στο γεγονός ότι το 70 ή το 80% του πληθυσμού δεν αποφασίζουμε για τα βασικά πράγματα της ζωής μας. Αυτή την πλευρά την παραβλέπουμε. Στην πραγματικότητα υπάρχει ένας γενικευμένος κομφορμισμός και στην πραγματικότητα το άτομο επιλέγει ανάμεσα σε πέντε τηλεοπτικά κανάλια που μεταδίδουν τις ίδιες ματαιότητες. Μα ποιο είναι το περιεχόμενο αυτού του ατομικισμού; Ισχυριζόμαστε ότι το άτομο είναι κυρίαρχο· μπράβο, συμφωνώ κι εγώ, αλλά για ποιο άτομο πρόκειται; Πρόκειται για τον άνδρα ή για τη γυναίκα γενικώς; Μα όχι, πρόκειται για το συγκεκριμένο άτομο, όπως το έχει κατασκευάσει ο καπιταλισμός, δηλαδή για το οικονομικό άτομο με μια έννοια. Είναι το άτομο το οποίο στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρεται παρά για την επέκταση της κατανάλωσης και της παραγωγής. Κι απ’ αυτό προκύπτουν δύο ερωτήματα εγγενή στο φιλελεύθερο καπιταλισμό: Θα μπορεί πάντοτε αυτό το καθεστώς να αυτοαναπαράγεται από κοινωνική και ανθρωπολογική άποψη; Ποιοι είναι οι ανθρωπολογικοί τύποι που του επιτρέπουν να λειτουργεί; Λοιπόν, πρόκειται για τύπους τους οποίους δε δημιούργησε αυτό το καθεστώς, αλλά δημιουργήθηκαν από προηγούμενες ιστορικές φάσεις και τους οποίους το καθεστώς εκμεταλλεύεται, ενώ ταυτόχρονα τους εξαφανίζει. Για παράδειγμα ο αδέκαστος δικαστής. Χωρίς αδέκαστο δικαστή, ο παραδοσιακός καπιταλισμός που γνωρίζαμε ή που γνωρίζουμε ακόμα λίγο, δε μπορεί να λειτουργήσει. Σήμερα, αν ο σύγχρονος δικαστής διαθέτει πράγματι το σύγχρονο πνεύμα, θα τηλεφωνήσει στις έντεκα το βράδυ στους δύο αντιδίκους και θα πει στον καθένα τους: «Πόσα; Α, περιμένετε λίγο, θα σας ξαναπάρω», και θα ξαναπάρει τον πρώτο: «Λυπάμαι, δεν είναι αρκετά! Μπορείτε να κάνετε καλύτερη πρόταση;». Αυτό είναι το πνεύμα του καπιταλισμού. Το ίδιο ισχύει και για τους δημοσίους υπαλλήλους. Οι δημόσιοι υπάλληλοι οφείλουν να είναι αδέκαστοι και οφείλουν να είναι ικανοί. Οι εργάτες οφείλουν να είναι ευσυνείδητοι, οι εκπαιδευτικοί, από τους δασκάλους ως τους καθηγητές πανεπιστημίου, οφείλουν να είναι αφοσιωμένοι. Γιατί, διάολε, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές πανεπιστημίου θα όφειλαν να είναι αφοσιωμένοι; Πού είναι η απάντηση μέσα στο σύστημα; Γιατί να βασανιζόμαστε με τα πιτσιρίκια του άλλου προσπαθώντας να τα εκπαιδεύσουμε ή να τα νταντεύουμε, ενώ μπορούμε απλά να περνάμε την ώρα μας στην τάξη και να εισπράττουμε έναν μισθό ο οποίος είναι σε κάθε περίπτωση άθλιος; Για να το πούμε διαφορετικά: η ανευθυνότητα και η διαφθορά ανταποκρίνονται επακριβώς σ’ αυτό που έχει γίνει ο σύγχρονος καπιταλισμός και κερδίζουν διαρκώς έδαφος. Το βλέπουμε στις πλούσιες και αναπτυγμένες πολιτιστικά χώρες με μεγάλες παραδόσεις.

Κατά δεύτερον, ο καπιταλισμός από το 1800 ως το 1950, λειτούργησε όχι πάρα τους εργατικούς αγώνες, αλλά εξαιτίας των εργατικών αγώνων. Γιατί ο Μαρξ προέβλεπε την οικονομική κατάρρευση του καπιταλισμού; Γιατί μέσα στην οικονομική του θεωρία είχε ξεχάσει την εργατική τάξη και την πάλη των τάξεων. Στο Κεφάλαιο όλα συμβαίνουν ερήμην των εργατών, όπως θα ήθελαν οι καπιταλιστές: οι εργάτες είναι παθητικά αντικείμενα της εκμετάλλευσης, δεν αντιδρούν καν. Αλλά στη πραγματικότητα για 150 χρόνια και περισσότερο οι εργάτες αγωνίστηκαν ασταμάτητα, είτε με τυπικό είτε με άτυπο τρόπο. Αγωνίστηκαν για να αυξήσουν τον πραγματικό τους μισθό, για να μειώσουν το χρόνο εργασίας και αγωνίστηκαν επίσης, στο εσωτερικό του εργοστασίου, στοχέδιο παραγωγής, για να περιορίσουν τους παραλογισμούς της καπιταλιστικής οργάνωσης της παραγωγής. Αν υπάρχουν κάποιοι που ξαφνιάζονται από τα περί παραλογισμού της καπιταλιστικής οργάνωσης της παραγωγής, δεν έχουν παρά να σκεφτούν αυτό που ονομάζουμε απεργία ζήλου ή διακοπτόμενη απεργία, που είναι και η πιο αποτελεσματική μορφή απεργίας.

Αν θέλετε η πόλη του Πόρτο Αλέγκρε να παραλύσει, δεν έχετε παρά να εφαρμόσετε κατά γράμμα τους κανονισμούς για την παραγωγή ηλεκτρισμού, για την ύδρευση, για την κυκλοφορία στους δρόμους κ.λπ. Αν μπείτε σε ένα οποιοδήποτε εργοστάσιο και εφαρμόσετε κατά γράμμα τις οδηγίες παραγωγής, όλα θα λειτουργήσουν στραβά και μέσα σε 24 ώρες το εργοστάσιο θα σταματήσει. Οι εργάτες είναι υποχρεωμένοι όχι μόνο να εργάζονται, αλλά και να διορθώνουν πάνω στη δουλειά αυτούς τους παραλογισμούς. Συνεπώς, χάρη σ’ αυτούς εργατικούς αγώνες δημιουργήθηκε μια τεράστια εσωτερική αγορά που απορρόφησε την αυξανόμενη παραγωγή του καπιταλισμού και χάρη σ’ αυτούς τους αγώνες οι εργάσιμες ώρες μειώθηκαν. Κι όμως στην πραγματικότητα σήμερα έχουμε ολοένα και λιγότερες εσωτερικές συγκρούσεις στις πλούσιες χώρες· αυτό σημαίνει πως το σύστημα έγινε ανεξέλεγκτο, γιατί δεν υπάρχει εσωτερικό αντίβαρο και οι παρεκτροπές των καπιταλιστών και των πολιτικών δεν τιμωρούνται πια, με αποτέλεσμα να διευρύνονται οι ανορθολογισμοί της καπιταλιστικής οικονομίας.

Πάνω σ’ αυτό έχουμε ένα λαμπρό παράδειγμα: από το 1840 ως το 1940 οι εργάσιμες ώρες στις βιομηχανικές χώρες μειώθηκαν από τις 72 στις 40 ώρες ανά εβδομάδα. Αυτό απορρόφησε ένα τεράστιο μέρος της αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας. Από το 1940 ως το 1990, ενώ η παραγωγικότητα της εργασίας αυξήθηκε αναμφίβολα περισσότερο από τον προηγούμενο αιώνα, η διάρκεια της εργασίας δε μειώθηκε, αλλά παραμένει πάντοτε στις 40 ή στις 39 ώρες. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα σε όλες τις βιομηχανικές χώρες να υπάρχει τεράστια ανεργία, την οποία οι κυβερνήσεις και οι κυβερνητικές πολιτικές αδυνατούν να απορροφήσουν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει φαινομενικά λιγότερη ανεργία, αλλά γιατί; Γιατί ο κόσμος, καθώς δε βρίσκει δουλειά, καταφεύγει σε προσωρινές μικροδουλίτσες, που πληρώνονται πολύ άσχημα, στις υπηρεσίες, στα εστιατόρια, στα μοτέλ κ.λπ. Άρα, το τέλος των εσωτερικών συγκρούσεων του καπιταλισμού υποσκάπτει το ίδιο το καθεστώς. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει η καταστροφή του περιβάλλοντος. Ο πλανήτης δε μπορεί να αντέξει τη σημερινή ανάπτυξη η οποία μάλιστα θα γινόταν απολύτως ανυπόφορη αν ο Τρίτος Κόσμος έπρεπε να βιομηχανοποιηθεί και να αποκτήσει το επίπεδο ζωής των πλουσίων χωρών. Τέλος, υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα το οποίο αναφέρω τελευταίο και πάνω στο οποίο δε θα επεκταθώ· είναι η προφανής ανικανότητα του φιλελεύθερου καπιταλισμού να οδηγήσει τις χώρες του Τρίτου Κόσμου σε ένα φιλελεύθερο βιομηχανικό καθεστώς.

Γιορτάζουμε σήμερα εδώ κι εκεί το θρίαμβο του καπιταλισμού. Είμαι σίγουρος πως όταν κατακαθίσει ο κουρνιαχτός των γεγονότων θα δούμε πως τα προβλήματα είναι πάντα εδώ και πως η καπιταλιστική κοινωνία βυθίζεται στην παρακμή. Και μ’ αυτήν εδώ την κοινωνία, είναι η ανθρωπότητα που ρισκάρει να υποστεί μια αμετάκλητη καταστροφή. Δε μπορεί να βρεθεί καμία διέξοδος, αν οι άνδρες και οι γυναίκες ανά τον κόσμο δεν ξυπνήσουν και αποφασίσουν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους. Αυτό ακριβώς είναι το πρόταγμα της αυτονομίας. Τίποτα δε μας εγγυάται πως θα το κάνουν, αλλά τίποτα δε μας εγγυάται και πως δε θα το κάνουν. Δε μπορούμε να κάνουμε τίποτε άλλο παρά να εργαζόμαστε για να ξυπνήσουν· να ξυπνήσουν από την απάθεια και την αποβλάκωση, από τα σούπερ μάρκετ και από την τηλεόραση. Και αν ξυπνήσουν, νομίζω πως μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι θ’ αποφασίσουν να εκθρονίσουν την οικονομία και την παραγωγή από την κυρίαρχη θέση όπου τις έχει τοποθετήσει ο καπιταλισμός και ο μαρξισμός και να τις βάλουν στη σωστή τους θέση, εκεί δηλαδή που η οικονομία και η παραγωγή είναι απλά μέσα της ανθρώπινης ζωής και όχι σκοποί της. Γιατί από τότε που υπάρχει η ανθρωπότητα, από όλους τους σκοπούς που οι κοινωνίες υιοθέτησαν, ο σκοπός της χωρίς όριο επέκτασης της παραγωγής και της κατανάλωσης είναι αναμφίβολα ο πιο γελοίος και ο πιο αισχρός. Πρέπει να υιοθετήσουμε σαν σκοπό την εγκαθίδρυση ελεύθερων συλλογικοτήτων αποτελούμενων από άτομα ελεύθερα, υπεύθυνα και ικανά να δώσουν στη ζωή τους ένα νόημα διαφορετικό από την απόκτηση περισσότερης σαβούρας. Ποιο θα είναι αυτό το νόημα; Κανείς δε μπορεί να το αποφασίσει αντ’ αυτών, αλλά θα κλείσω λέγοντας αυτό που εγώ ο ίδιος βλέπω σαν τέτοιο νόημα: τη δημιουργία ανθρώπινων όντων που αγαπούν τη σοφία, που αγαπούν την ομορφιά και που αγαπούν το κοινό καλό. Ευχαριστώ.

Το θέμα είναι η παραγωγή, όχι το ευρώ ή η δραχμή

Γιάννης Μακριδάκης

Ποτέ δεν είναι αργά για να κατανοήσουμε επιτέλους ότι δεν υπάρχει περίπτωση να σταματήσει ποτέ το γαϊτανάκι των μέτρων, της φτωχοποίησης, της υποβάθμισης, της εκποίησης, τουλάχιστον μέχρι να μη μείνει ούτε ένας πολίτης αυτής της χώρας με κινητή και ακίνητη περιουσία στην ιδιοκτησία του.

Το μέλλον μας είναι προδιαγεγραμμένο από το 2002 που συνδεθήκαμε με το ευρώ. Όταν συνδέεσαι με ένα σκληρό νόμισμα, πόσω μάλλον και όταν δεν έχεις παραγωγή, το μέλλον σου είναι η φτωχοποίηση και η μετατροπή σε αποικία. Κινητή και ακίνητη δημόσια και ιδιωτική περιουσία των πολιτών αυτής της χώρας θα γίνει λοιπόν νομοτελειακά και πολύ σύντομα κτήμα άλλων, των λεγόμενων δανειστών αν δεν μπει ένα τέλος σε αυτή την κατάσταση των μνημονιακών κυβερνήσεων άμεσα και αν δεν εκμεταλλευτούμε την πρόταση που καταθέτει ο Σόιμπλε, ο οποίος την κάνει εκ του ασφαλούς βέβαια, αφού ξέρει ότι είναι τόσο εθελόδουλοι μέχρι στιγμής οι Έλληνες και τόσο χυδαίοι σαν αυτόν οι πολιτικάντηδές τους, που τρέμουν στην προοπτική του grexit και άρα μπορεί να υποστηρίζει ο ίδιος ψευδώς, ως απειλή, ότι το θέλει, χωρίς όμως να κινδυνεύει να πραγματοποιηθεί αυτό και να τον ζημιώσει ανεπανόρθωτα πολιτικά και οικονομικά.

Το να πάρει η Ελλάδα σήμερα 50 δις ευρώ ανθρωπιστική βοήθεια, συν ένα γενναίο κούρεμα χρέους και να βγει από το ευρώ, όπως μας λέει ο Σόιμπλε, είναι η καλύτερη προοπτική που μπορεί να μας συμβεί.

Αφενός επειδή και μέσα στο ευρώ που είμαστε, δεν απολαμβάνουμε κανενός είδους αλληλεγγύη, ούτε οικονομικής φύσης, ούτε πολιτικής πχ υποστήριξη ως προς τις σχέσεις μας με την Τουρκία, απεναντίας βιώνουμε μια εκφυλιστική πορεία που οδηγεί στην οριστική και πλήρη απώλεια της πατρίδας και της ζωής μας, αφετέρου δε επειδή το ευρώ θα διαλυθεί πολύ σύντομα είτε μείνουμε είτε φύγουμε, αφού δεν είναι τίποτε άλλο παρά το σύγχρονο βαρύ όπλο του γερμανικού επεκτατισμού, ο οποίος θα φάει πάλι τα μούτρα του και θα ζητάει συγνώμη από την ανθρωπότητα για άλλη μια φορά, θα βαράνε πάλι για πολλά χρόνια καθημερινά στα μεγάφωνα του λιμανιού του Αμβούργου, ως σύμβολο συγνώμης, τους εθνικούς ύμνους των κρατών, οι σημαίες των οποίων κυματίζουν στην πρύμνη των βαποριών που εισέρχονται.

Για να λειτουργήσει όμως μια χώρα, είτε με ευρώ είτε με οποιοδήποτε άλλο νόμισμα χρειάζεται παραγωγή. Οι νεοέλληνες που ξέρουν μόνο να ανοίγουν καφενεία και μπαρ και ψαγμένα εστιατόρια, όπως δυστυχώς βλέπουμε να βαδίζει εδώ και χρόνια η ντόπια επιχειρηματικότητα, πρέπει να συνειδητοποιήσουν άμεσα ότι δεν έχουν κανένα μέλλον, όχι μόνο στο ευρώ αλλά ούτε στον πλανήτη, ότι θα μείνουν όλοι τους άστεγοι πολύ σύντομα, και ότι καλό είναι να αλλάξουν ρότα το γρηγορότερο.

Έχουμε μια χώρα χαρισματική. Με κλίμα εξαιρετικό, με φυσικό και πολιτισμικό κεφάλαιο σπουδαίο, και θα μπορούσαμε να ζούμε μόνον από αυτά. Ένα τεράστιο σύνολο από μονάδες πολύ μικρής, μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας γύρω από την πρωτογενή παραγωγή αγνών, φυσικών, αμόλυντων προϊόντων γης και πνεύματος, καθώς και ενέργειας, αλλά και γύρω από την φιλοξενία, την ξενάγηση, την παρατήρηση, την εκμάθηση, την επικοινωνία των επισκεπτών με το τοπίο και τους ανθρώπους του και τους πόρους του, επίσης γύρω από την προστασία των τόπων και την ανάδειξή τους, αυτό το τεράστιο αναπτυξιακό σύνολο θα έπρεπε να αποτελεί την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας. Μια χώρα, σύνολο μικρών παραδείσων, μπορεί να υπάρξει, να προοδεύσει και να ευημερήσει με κάθε νόμισμα.

Πηγή: yiannismakridakis.gr

Καρλ Μαρξ: ”Εγώ ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο”

Την ημέρα των 208ων γενεθλίων του Αβραάμ Λίνκολν ο Ντόναλντ Τραμπ αναπαρήγαγε στο Twitter μια διάσημη φράση του 16ου προέδρου των ΗΠΑ: ”Στο τέλος σημασία δεν έχουν τα χρόνια που είχε η ζωή σου αλλά η ζωή που είχαν τα χρόνια σου”. Το πρόβλημα, όπως σωστά έσπευσε να επισημάνει το BBC, ήταν ότι ο Λίνκολν ουδέποτε είπε κάτι τέτοιο.

Το περιστατικό συμπεριλήφθηκε αμέσως στα δεκάδες ψέματα που εκστομίζει ανερυθρίαστα ο Τραμπ σε κάθε δημόσια εμφάνιση του. Σχεδόν κανένας όμως δεν θέλησε να μας θυμίσει ότι σχεδόν όλοι οι Αμερικανοί πρόεδροι των τελευταίων δεκαετιών χρησιμοποιούσαν ψευδή ή εμφανώς παραποιημένα αποφθέγματα τα οποία απέδιδαν στον Λίνκολν.

Ο Ρόναλντ Ρίγκαν του απέδιδε τη φράση ”Δεν μπορείς να ενισχύσεις τον αδύναμο αποδυναμώνοντας των ισχυρό”, η οποία ήταν απόλυτα συμβατή με τη νεοφιλελεύθερη κοσμοθεωρία του γελαδάρη προέδρου, αλλά δεν ειπώθηκε ποτέ από τον Λίνκολν. Ο Ομπάμα παραπληροφορούσε, συνειδητά ή ασυνείδητα, το ακροατήριο του αποδίδοντας στον Λίνκολν την δράση ”Δεν είμαι προορισμένος να κερδίσω αλλά είμαι προορισμένος να είμαι αληθινός”. Το αποκορύφωμα όμως ήταν ο Μπιλ Κλίντον, ο οποίος του απέδωσε την παρακάτω φράση: ”Μπορείς να κοροϊδέψεις όλους τους ανθρώπου για κάποιο χρονικό διάστημα και κάποιους ανθρώπους για πάντα, αλλά δεν μπορείς να κοροϊδεύεις όλους τους ανθρώπους συνέχεια”. Πριν σπεύσετε να υποστηρίξετε ότι ο Κλίντον εμπνεύστηκε τη φράση ακούγοντας τον Μπομπ Μάρλεϊ υπό την επήρεια μαλακών ναρκωτικών, να διευκρινίσουμε ότι το απόφθεγμα υπάρχει, ανήκει πιθανότατα στον Γάλλο προτεστάντη Ζακ Αμπαντιέ και χρονολογείται από τον 17ο αιώνα. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν ειπώθηκε από τον Λίνκολν.

Σε αρκετές περιπτώσεις τέτοιου είδους λάθη είναι αθώα και οφείλονται σε παρεξηγήσεις. Το γεγονός, παραδείγματος χάριν, ότι αποδίδεται λανθασμένα στον Βολταίρο η φράση ”Διαφωνώ με αυτό που λες αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμα σου να το λες” (η οποία ανήκει στο βιογράφο του, Εβελίν Μπέατρις Χολ) δεν έρχεται σύγκρουση με το πνεύμα του Γάλλου φιλοσόφου.

Τις περισσότερες φορές όμως οι ψευδείς αναφορές χρησιμοποιούνται για να ”επιβεβαιώσουν’ την κυρίαρχη αφήγηση για ιστορικά πρόσωπα, ενώ αποσιωπούν τις πιο ριζοσπαστικές πτυχές της προσωπικότητας τους. Ακόμη μάλιστα και μεταξύ ψευδών ή ανεπιβεβαίωτων αποφθεγμάτων, κυριαρχούν αυτά που συνάδουν με την καθεστηκυία τάξη. Ελάχιστοι λόγου χάριν αναφέρονται στην αμφισβητούμενη φράση του Μαχάτμα Γκάντι ”Η φτώχεια είναι η χειρότερη μορφή φοβίας” – παρά το γεγονός ότι του την αποδίδει το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνη. Αντίθετα, πολλοί παπαγαλίζουν την φράση ”Να είσαι η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο”, η οποία θυμίζει περισσότερο τις αμπελοφιλοσοφίες του Πάουλο Κοέλιο (”Όταν θέλεις κάτι, όλο σύμπαν συνωμοτεί για να τα καταφέρεις”). Για την ακρίβεια, όπως υποστήριζαν οι New York Times, η συγκεκριμένη ”απολίτικη” φράση ταιριάζει τέλεια σαν ”αυτοκόλλητο στο πίσω μέρος ενός Nissan Prius”, αλλά ο Γκάντι πίστευε ακριβώς το αντίθετο: ότι η προσωπική αλλαγή δεν αρκεί αν δεν συνδυάζεται με τον κοινωνικό μετασχηματισμό.

Στην Ελλάδα, μια από τις δημοφιλέστερες φράσεις που ουδέποτε ειπώθηκαν αποδίδεται στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, που φέρεται να είπε ”Τα σοβιετικά τανκς χόρευαν βαλς (για άλλους τανγκό) στην Πράγα (ή στην Βουδαπέστη).

Ο ποιητής δηλαδή υποτίθεται ότι χαιρετίζει είτε την καταστολή της επανάστασης στην Ουγγαρία το 1956 είτε τη σοβιετική εισβολή στην Τσεχοσλοβακία το 1968. όπως απέδειξε όμως ο Νίκος Σαραντάκος, αυτό που πραγματικά είχε πει ο Ρίτσος ήταν ότι κατά τη διάρκεια μιας στρατιωτικής παρέλασης το 1977 στη Μόσχα, ”τα τανκς περνούσαν κι αυτά με έναν ρυθμός χορευτικό”. Η παρανόηση πιθανότατα προκλήθηκε όταν ο Νίκος Πουλαντζάς, ο Κώστας Βεργόπουλςο και ο Κων. Τσουκαλάς απάντησαν σε ιδιαίτερα επιθετικό τόνο στον Ρίτσο, θέτοντας το ερώτημα:”Γιάννη Ρίτσο, η εισβολή των σοβιετικών τανκς στην Πράγα το 1968 έγινε μήπως με τον ίδιο αξιαγάπητο και χορευτικό ρυθμό;”.

Το ερώτημα είναι αν θα είχε επικρατήσει η συγκεκριμένη παρανόηση εάν δεν ταυτιζόταν με την κυρίαρχη αφήγηση που προωθούσαν, για τον κομμουνιστή ποιητή, τόσο η ελληνική Δεξιά όσο και η ανανεωτική Αριστερά.

Ο Τραμπ λοιπόν μπορεί να είχε αποδεδειγμένα ψεύτης με περικεφαλαία, αλλά σε ό,τι αφορά τα αποφθέγματα απλώς συνεχίζει την πολυετή παράδοση προηγούμενων προέδρων: αποδίδει ότι θέλει σε όποιον θέλει.

Πηγή: ”Εφ.Συν” (18/2)
Πηγή: http://anemosantistasis.blogspot.com

Πλοία θανάτου με ραδιενέργεια βυθίστηκαν σε Πελοπόννησο, Κεφαλλονιά και Ζάκυνθο

Τα βούλιαξαν σκόπιμα από το 1985 έως το 1996. Θανάσιμες συνέπειες (και για την Ελλάδα) σε ανθρώπους και οικοσύστημα

Ενενήντα εμπορικά πλοία-ραδιενεργές βόμβες βυθίστηκαν σκόπιμα στη Μεσόγειο Θάλασσα κατά την περίοδο 1985-1996, μετατρέποντας σχεδόν το σύνολο της θαλάσσιας περιοχής σε υγρό τάφο, με τις θανάσιμες συνέπειες (και για την Ελλάδα) που είναι δεδομένο πως υπάρχουν για την ανθρώπινη υγεία, αλλά και το οικοσύστημα, να παραμένουν ανυπολόγιστες!

Ενα από αυτά, μάλιστα, όπως έγραφε χθες η εφημερίδα «Il Messaggero», καταβυθίστηκε την περίοδο εκείνη ανοιχτά των ακτών της Καλαβρίας, όπου πρόσφατα υπήρξαν καταγγελίες για «αυξημένα επίπεδα ραδιενέργειας», γεγονός που έδωσε αφορμή στις Αρχές να δώσουν εντολή πραγματοποίησης μετρήσεων, τα αποτελέσματα των οποίων όμως δεν έχουν εκδοθεί ακόμη.

Σαν να μην έφτανε αυτό, η εφημερίδα αναφέρεται και σε έγγραφο του 2009 του δικαστή Μπρούνο Τζορντάνο, σχολιάζοντας ότι η υπόθεση θάφτηκε, καθώς «κρατήθηκε μυστικό για χρόνια». Σε αυτό το έγγραφο μάλιστα ο δικαστής καταγγέλλει ότι εντοπίστηκε στο Ιόνιο, ανοιχτά των ακτών της Καλαβρίας, το πλοίο-φάντασμα «Cunsky», στο οποίο επίσης υπήρχαν βαρέλια με επικίνδυνα απόβλητα, αλλά και ανθρώπινα κρανία!

Την αποκάλυψη του σκανδάλου έκανε χθες επιτροπή του ιταλικού Κοινοβουλίου, η οποία την περίοδο αυτή ερευνά υποθέσεις παράνομης διακίνησης ραδιενεργών και τοξικών αποβλήτων. Απόρρητα έγγραφα των μυστικών υπηρεσιών που αποχαρακτηρίστηκαν πρόσφατα δείχνουν, σύμφωνα με τη «Messaggero», ότι περίπου 90 σκοπίμως βυθισμένα πλοία έχουν δηλητηριάσει τη θαλάσσια γειτονιά μας. Πιο συγκεκριμένα, την αποκάλυψη έκανε ο πρόεδρος της επιτροπής Αλεσάντρο Μπράτι, ανακοινώνοντας ότι 60 έγγραφα της πρώην υπηρεσίας πληροφοριών Sismi έχουν αποχαρακτηριστεί έπειτα από αίτημά του και το περιεχόμενό τους πρόκειται να δοθεί στη δημοσιότητα.

Εγγραφα

Ανάμεσά τους βρίσκονται και έγγραφα, τα οποία αφορούν πλοία που βυθίστηκαν στη Μεσόγειο. «Τα ναυάγια μπορεί να περιέχουν επικίνδυνα ή ραδιενεργά απόβλητα» σημειώνει η κοινοβουλευτική επιτροπή, σύμφωνα με την εφημερίδα. Ενα από τα έγγραφα, το οποίο η Sismi απέστειλε στο πρωθυπουργικό γραφείο του Λαμπέρτο Ντίνι και το υπουργείο Αμυνας της Ιταλίας στις 5 Σεπτεμβρίου 1995, αποκαλύπτει ότι από τις 14 Απριλίου 1989 έως τις 22 Ιουλίου 1995 περίπου 90 εμπορικά πλοία με επικίνδυνα απόβλητα βυθίστηκαν στη Μεσόγειο.

Οπως σημειώνει η «Messaggero», καταγράφονται οι συντεταγμένες των ναυαγίων, το φορτίο, τα στοιχεία των εφοπλιστών, η διαδρομή τους κ.ά. Αγνωστο παραμένει δε, και το αν υπάρχει ελληνική εμπλοκή, καθώς θα χρειαστεί να περιμένει κανείς να δει το περιεχόμενο των εγγράφων για να μπορέσει να διαπιστώσει αν στα ονόματα των πλοιοκτητών αναφέρεται και το όνομα κάποιου Ελληνα εφοπλιστή.

«Τα τοξικά προκαλούν λευχαιμία και άλλες θανατηφόρες ασθένειες»

«Τα πυρηνικά είναι γεννήτορες της λευχαιμίας και πολλών άλλων θανατηφόρων ασθενειών. Πρόκειται για ένα τεράστιο περιβαλλοντικό σκάνδαλο, ένα έγκλημα που αποσιωπάται…» αναφέρει  ο διευθυντής στο Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος Θοδωρής Τσιμπίδης, σχολιάζοντας τα όσα αποκαλύφθηκαν χθες από τον ιταλικό Τύπο.

«Τα βαρέλια αυτά (με τοξικά και πυρηνικά απόβλητα) κάποια στιγμή θα ανοίξουν. Κάποια πιθανώς να υπέστησαν ρήγματα την ώρα που βυθίζονταν. Μετά τα 100-150 μέτρα θέλει ειδική κατασκευή (για να μη διαρρεύσουν), η οποία προφανώς δεν υπήρχε. Και όσα δεν έσπασαν από την πίεση που ασκεί το βάθος από εκεί και πέρα κινδυνεύουν από τη διάβρωση που θα προέλθει από την ηλεκτρόλυση, η οποία διαρκεί περίπου μία δεκαετία. Αρα, σήμερα κινδυνεύουμε άμεσα.

Πρέπει ο κόσμος να καταλάβει πως είναι τα απόβλητα των Βορειοευρωπαίων. Δεν υπάρχουν μικρές χημικές βιομηχανίες, αλλά και η πυρηνική βιομηχανία στην Ευρώπη είναι συγκεκριμένη. Μία “μαφία” οργανωμένη, με κοστούμια, έκανε συμφωνίες με μεγάλες βιομηχανίες στην Ευρώπη, με την “υπόσχεση” ότι θα πάνε τα απόβλητα κοντά στην Αφρική και θα τα θάψουν εκεί».

Πηγή: dimokratia.gr

Πηγή: http://anemosantistasis.blogspot.com

Ο Ν. Μπελογιάννης, οι ναζιστές και η Καθημερινή

του Χρήστου Κάτσικα

Η Βουλή με απόφαση του πρόεδρου της θα τιμήσει, όπως γράφεται, τη μνήμη του Νίκου Μπελογιάννη με αφορμή την συμπλήρωση 65 χρόνων από την εκτέλεσή του, στις 30 Μάρτη 1952 
Με αφορμή την είδηση, η ναζιστική Χρυσή Αυγή αφήνιασε: «Η λογική λέει ότι το να τιμάται από το Κοινοβούλιο μας Χώρας ένας καταδικασμένος για κατασκοπεία εναντίον της Πατρίδος του αποτελεί όχι απλώς μη υπαρκτό φαινόμενο αλλά μακάβρια φαντασίωση προσβολής της Ιστορικής Μνήμης». Και συνεχίζει η ναζιστική εφημερίδα: «Ιδιαίτερα για τον Μπελογιάννη αξίζει να σημειωθεί η ενεργή συμμετοχή του στην σφαγή αμάχων και γυναικόπαιδων στον Μελιγαλά τον Σεπτέμβριο του 1944, καθώς και η απίστευτη προσήλωσή του στο πρόσωπο του μεγαλύτερου εγκληματία όλων των εποχών, τον Ιωσήφ Στάλιν, με αποτέλεσμα να αποτελεί κι αυτός ένα από τα πιο πιστά ''σκυλιά'' του».
Αυτά, λοιπόν, γράφει η εφημερίδα των εγχώριων ναζιστών στις 9 Φεβρουαρίου 2017 και δεν μας εκπλήσσουν καθόλου, βέβαια, οι ιδεολογικοί απόγονοι των ταγματασφαλιτών. Υπερασπίζονται την εγκληματική ιστορία τους.

Ποιος έρχεται να τους συνδράμει; Ο γνωστός αρθρογράφος της Καθημερινής κ. Στέφανος Κασιμάτης.
Να, λοιπόν τι γράφει στην «Καθημερινή» την Κυριακή 12/2/2017:

Αξίζει την τιμή; 
Η Βουλή, πληροφορούμαι, ετοιμάζεται να τιμήσει τη μνήμη του Νίκου Μπελογιάννη. Μάλλον από λεπτότητα στη μνήμη του νεκρού (διότι ο Μπελογιάννης αγωνιζόταν για να καταργήσει τη Βουλή...), η εκδήλωση δεν θα γίνει στο γνωστό κτίριο που δεσπόζει της πλατείας Συντάγματος, αλλά στην Αμαλιάδα, τόπο καταγωγής του Μπελογιάννη. Ωστόσο, ο Μπελογιάννης καταδικάστηκε για κατασκοπεία εις βάρος της πατρίδας του και εξ όσων γνωρίζω δεν έχει υπάρξει ποτέ αναθεώρηση της δίκης. Μπορεί, λοιπόν, η θανατική ποινή που του επιβλήθηκε τότε να ήταν σκληρή και, ενδεχομένως, άδικη· όμως η καταδίκη του ήταν δίκαια και εξακολουθεί να ισχύει. Δεν είναι παράλογο η Βουλή να τιμά έναν καταδικασθέντα για κατασκοπεία εις βάρος της χώρας του; Μου φαίνεται ότι αρχίζω να καταλαβαίνω τι εννοεί ο Πρωτάνθρωπος των Σφακίων όταν λέει «προσπαθούμε ακόμη να πάρουμε την πραγματική εξουσία. 

Προφανώς όποιος γνωρίζει τα γραπτά του Στέφανου Κασιμάτη δεν εκπλήσσεται: Ο ίδιος, στην ίδια εφημερίδα (16/09/12), έγραψε άρθρο με τίτλο «Η ευκαιρία της Χρυσής Αυγής για τη δημοκρατία», όπου σημείωνε:

«Όσοι πιστεύουμε στην δημοκρατία οφείλουμε ένα μεγάλο "ευχαριστώ" στην Χρυσή Αυγή - και σοβαρολογώ απολύτως. Της το οφείλουμε για την ευκαιρία που μας προσφέρει -και μάλιστα την ώρα που την έχουμε μεγαλύτερη ανάγκη- ώστε να διορθώσουμε λάθη δεκαετιών και να κάνουμε μια νέα αρχή στην πολιτική ζωή. Είναι η ευκαιρία που δίνεται στη νομιμότητα να αναμετρηθεί, επιτέλους, με την οιονεί νομιμοποιημένη βία της Αριστεράς: αυτό το καρκίνωμα της Μεταπολίτευσης (...).»
Ναι, δεν μας εκπλήσσει ο κ. Στέφανος Κασιμάτης αλλά δεν μας εκπλήσσει ούτε η Καθημερινή που τον φιλοξενεί! Και δεν μας εκπλήσσει γιατί η καλή αυτή εφημερίδα έχει δώσει το στίγμα της εδώ και πολλά χρόνια. Για παράδειγμα στις 29 Απρίλη 1941, δυο μόλις μέρες, από την είσοδο των γερμανικών Ες-Ες στην Αθήνα η «Καθημερινή» έγραφε:

"Ο αθηναϊκός λαός αντιμετωπίζει τα γεγονότα με σταθεράν πεποίθησιν ότι όλα βαίνουν προς το καλύτερον, ότι λήξαντος του πολέμου, διά την Ελλάδα τουλάχιστον, ανοίγεται η περίοδος της ειρήνης και της εντός των πλαισίων της ειρήνης αυτής παραγωγικής δραστηριότητος. Η θέλησις των Ελλήνων, όπως εντός του ειρηνικού πλαισίου, το οποίο εξασφαλίζει εις αυτούς ο τερματισμός του πολέμου, αναπτύξουν όλας των τας ικανότητας και όλας των τας πρωτοβουλίας, θα δώση ασφαλώς αφορμήν διά να εκδηλωθούν όλαι εκείναι αι κεκρυμμέναι αρεταί της φυλής μας, αι οποίαι είτε εξ αδιαφορίας, είτε εξ αισθημάτων ηλαττωμένης αλληλεγγύης δεν είχον ανέλθει εις την επιφάνειαν τους τελευταίους καιρούς. Αι γερμανικαί αρχαί εμφορούμεναι από τας φιλικωτέρας των διαθέσεων απέναντι του ελληνικού πληθυσμού, τας αρετάς και τα προτερήματα του οποίου δεν ήργησαν να γνωρίσουν, θα τον συντρέξουν -περί τούτου δεν υπάρχει αμφιβολία- εις πάσαν θετικήν και οικοδομητικήν του προσπάθειαν".

Αυτά γράφονταν τότε. Από την «Καθημερινή». Σε μια περίοδο, που, όπως σημειώνει εύστοχα και ο Νίκος Μπογιόπουλος, ο «χρυσαυγιτισμός» δεν είχε ανάγκη, όπως σήμερα, να κυκλοφορεί... με πολιτικά.

Ήταν τότε που οι «κατάσκοποι» σαν τον Μπελογιάννη πολεμούσαν τους ναζί κατακτητές. Αλλά η «Καθημερινή» διακήρυττε ότι οι Γερμανοί ναζί «είναι φίλοι μας»...

Λίγα χρόνια αργότερα, στις 15 Φεβρουαρίου του 1952, στη δεύτερη δίκη στην οποία είχε παραπεμφθεί με βάση τον νόμο 375 του 1936, ο Νίκος Μπελογιάννης τόνιζε στο δικαστήριο (η σύνθεση του οποίου είχε προεπιλεγεί από την παραστρατιωτική οργάνωση ΙΔΕΑ και ένας απο τους στρατοδίκες ήταν και ο μετέπειτα δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος):

"Θα έλεγα ότι "δε μιλάνε για σχοινί στο σπίτι του κρεμασμένου", γιατί ο κόσμος το 'χει τούμπανο τι ρόλο παίζουν οι Αμερικανοί στην Ελλάδα. Και εδώ μέσα αποδείχτηκε ο ρόλος τους, ακόμη και στις ανακρίσεις της Ασφάλειας. Οι κομμουνιστές δεν είναι όργανα των ξένων. Ο κομμουνισμός είναι πανανθρώπινο ιδανικό και παγκόσμιο κίνημα (...). Μπορεί ποτέ όργανα των ξένων να δημιουργήσουν ένα τέτοιο μεγαλειώδες κίνημα; Ποιος ξένος πράκτορας δίνει με τέτοια απλοχεριά τη ζωή του, όπως τη δίνουν χιλιάδες κομμουνιστές; Οι θυσίες αυτές μόνο με τις θυσίες των πρώτων χριστιανών μπορεί να συγκριθούν. Αλλά και πάλι υπάρχει μια διαφορά, ότι ενώ οι χριστιανοί δέχονταν το μαρτύριο και το θάνατο, ελπίζοντας να κληρονομήσουν τη βασιλεία των ουρανών, οι κομμουνιστές δίνουν τη ζωή τους μην ελπίζοντας σε τίποτα. Τη δίνουν για ν' ανατείλει στην ανθρωπότητα ένα καλύτερο, ευτυχισμένο αύριο, που αυτοί δε θα το ζήσουν. Ποιο όργανο των ξένων μπορεί να προσφέρει τη ζωή του σ' έναν τέτοιο μεγάλο σκοπό;".

«Αγαπάμε την Ελλάδα και το λαό της περισσότερο από τους κατηγόρους μας. Το δείξαμε όταν κινδύνευε η ελευθερία, η ανεξαρτησία και η ακεραιότητά της και, ακριβώς, αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν στη χώρα μας καλύτερες μέρες χωρίς πείνα και πόλεμο. Για το σκοπό αυτό αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας».

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Όποιος μπορεί να ορίσει μια τιμή για τον Παρθενώνα μπορεί να πουλήσει και τη μάνα του και τον πατέρα του...

Πολύ φοβάμαι τους ανθρώπους οι οποίοι μπορούν να ορίσουν μια τιμή για το οτιδήποτε. Αυτό φοβάμαι περισσότερο κι από την ενοικίαση, για παράδειγμα, της Ακρόπολης σε οίκο μόδας, η οποία ευτυχώς αποτράπηκε. Άλλωστε με ποιο δικαίωμα θα υψώναμε φωνή στο Βρετανικό Μουσείο την επόμενη φορά που θα ενοικίαζε για δεξίωση την αίθουσα των Γλυπτών του Παρθενώνα όταν εμείς θα είχαμε νοικιάσει τον Ιερό Βράχο για τριάντα αργύρια; Δεν παύει, ωστόσο, να με προβληματίζει η άνεση με την οποία ορισμένοι χρησιμοποιούν το επιχείρημα της είσπραξης χρημάτων για να πουλήσουν ή, έστω, να ενοικιάσουν το οτιδήποτε. Ενδεχομένως οι ίδιοι να είναι ικανοί να πουλήσουν και τη μάνα τους και τον πατέρα τους αν η τιμή είναι συμφέρουσα...

Πόσες φορές, εξάλλου, στα πολλά πλέον χρόνια τής κρίσης δεν έχουμε πει πως δεν θα ξεπουλήσουμε και τον Παρθενώνα για να αποπληρώσουμε το δημόσιο χρέος; Θα ισχυριστείτε πως αυτά είναι ψιλά γράμματα όταν ετοιμάζεται να λειτουργήσει το Υπερταμείο Αποκρατικοποιήσεων, στο οποίο θα ενταχθεί όλη η δημόσια περιουσία για σχεδόν εκατό χρόνια, όση βεβαίως δεν θα έχει πουληθεί στο μεταξύ. Μερικές φορές, όμως, η διαχείριση των συμβόλων αποδεικνύεται ουσιαστικότερη στην πορεία ενός έθνους από οτιδήποτε άλλο...

Τι μήνυμα θα δίναμε στο εξωτερικό αν επιτρέπαμε να σουλατσάρουν μοντέλα και σταρ τού Χόλιγουντ δίπλα σε ένα από τα σημαντικότερα μνημεία τού παγκόσμιου πολιτισμού, που στέκεται όρθιο 2.500 χρόνια, διαφημίζοντας τα ρούχα μιας εταιρείας που δεν μετρά ούτε εκατό έτη ζωής; Ακόμα και οι Αμερικανοί, αρκετοί από τους οποίους πιστεύουν ότι υφίσταται ακόμα η Ανατολική Γερμανία, γνωρίζουν τι εστί Παρθενώνας κι ας μην ξέρουν ποια είναι η Gucci. Ποιος θα διαφήμιζε ποιον επομένως;...

Η Ακρόπολη δεν ανήκει μόνο στους Έλληνες, αλλά σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Μόνο που σε εμάς έμελλε να γίνουμε οι κληρονόμοι της, γι' αυτό και θα είμαστε υπόλογοι σε όλο τον πλανήτη αν δεν τη διαχειριστούμε όπως της αξίζει, όπως για παράδειγμα αν τη βγάλουμε στο γιουσουρούμ ακόμα κι αν τα λεφτά είναι πολλά. Καθένας έχει προφανώς το δικαίωμα να την επισκέπτεται, να μαθαίνει την ιστορία της και να φωτογραφίζεται στη σκιά της, κανείς ωστόσο δεν δικαιούται να την εκμεταλλεύεται για να πουλήσει μερικά συνολάκια παραπάνω μιας μόδας που από τη φύση της είναι καταδικασμένη να είναι εφήμερη. Αν θέλει η Gucci και η κάθε Gucci μπορεί να στήσει μια γιορτή στη Διονυσίου Αεροπαγίτου με θέα τον Ιερό Βράχο και να κάνει τη δουλειά της, αφού οι άνθρωποί της είναι ανίκανοι να δημιουργήσουν ένα νέο Παρθενώνα, αλλά ας αφήσει τους προγόνους μας ήσυχους στον αιώνιο ύπνο τους πριν τους ξυπνήσει η οργή από την ύβρι των επιγόνων τους...

 http://tripioevro.blogspot.gr

Πάτα το Κιμ, πάτα το!..

     Εβδομήντα-δύο χρόνια μετά το τέλος του Β' παγκόσμιου πόλεμου, και η ανθρωπότητα αντί να πάει μπροστά έχει υποχωρήσει σε όλα τα σημεία.
     Είναι διάχυτη η εντύπωση πως κάτι δεν πάει καλά στην πορεία του ανθρώπου επί της γής.
     Και είναι διάχυτη γιατί
είναι αλήθεια.

     Και εδώ ας μην ακουστούν μπούρδες περί επιστήμης, βιοτικού επιπέδου, και άλλα συναφή.
     Η επιστήμη είναι επιστήμη όσο υπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες του ανθρώπου.
     Όσο αναπτύσσεται παράλληλα με την πνευματική και ηθική ανάπτυξη της ανθρωπότητας.
     Όταν τις προσπερνάει και υπηρετεί μόνον τα κατώτερα ένστικτα του κάθε ατόμου, τον εγωισμό, την προσπάθεια επιβολής επί του άλλου, τον χωρίς λόγο ανταγωνισμό,
     ..γίνεται μιά έξαλλη σκύλα που αποτέλεσμα έχει την ανάπτυξη των λίγων σε βάρος των πολλών, την άκριτη και καταστροφική συσσώρευση πλούτου, την υπερκατανάλωση, και το χειρότερο: την αλόγιστη κατανάλωση των πόρων του πλανήτη και την ήδη ορατή καταστροφή του περιβάλλοντος.

     Η επιστήμη που προσπερνάει την ηθική και το πνεύμα, τα αφήνει να τρέχουν ασθμαίνοντας ξοπίσω της μπας και την προλάβουν, δημιουργώντας χάσματα και κενά απ' την βιασύνη,
     ..χάσματα και κενά που έρχονται να συμπληρώσουν η κατ' επίφαση "ηθική" και η ψευτοτέχνη, η εφήμερη εκείνη "τέχνη" που τρέφει τα ίδια κατώτερα ένστικτα που υπηρετεί και η έξαλλη επιστήμη.

     Όλα γίνονται γρήγορα και βεβιασμένα. Να προλάβουμε τί;
     Να προλάβουν ορισμένοι μέσα στο πεπερασμένο όριο αυτής της ζωής να εξουσιάσουν, να συσσωρεύσουν πλούτο άχρηστο εν πολλοίς, να δημιουργήσουν οικονομικές και πολιτικές αυτοκρατορίες,
     ..που όπως θα στηρίζονται στην μιζέρια και στην δυστυχία των πολλών,
     ..η κατάρρευση αυτών των πολλών θα φέρει και την κατάρρευση αυτών των αυτοκρατοριών.
     Και τί θα απομείνει; Ποιά θα είναι η κληρονομιά αυτής της "ανάπτυξης";
     Μα αυτό που ήδη βλέπουμε: 
     Έκπτωση κάθε είδους ηθικής αξίας,
     ..αποδόμηση της όποιας δημοκρατίας έχει ώς τώρα επιτευχθεί με πολύ κόπο και αίμα ανά τους αιώνες,
     ..βία, πνευματική αλλαζονεία, θρησκευτική μισαλλοδοξία,
     ..υποχώρηση των ιδεών του ουμανισμού σε όλα τα πεδία,
     Ένας κόσμος μπάχαλο, βεβιασμένος και βιασμένος, χωρίς ηθική πυξίδα, και χωρίς πνευματικό προσανατολισμό,
     ..που μιά αλλοπρόσαλλη και χωρίς έλεγχο τεχνολογική επιστήμη τον οδηγεί στην καταστροφή, στον πόλεμο και στον θάνατο.

     Υπάρχει λύση και σωτηρία; Απ' ό,τι φαίνεται δυστυχώς όχι.
     Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μιά κατηφορική πορεία χωρίς φρένα, χωρίς τιμόνι, χωρίς καν οδηγό,
     ..επιταχύνοντας συνεχώς, και ελπίζοντας μόνον (ορισμένοι) να είναι μακρύς ο κατήφορος πριν την τελική πρόσκρουση στα όρια φυσικής αντοχής του πλανήτη,
     ..ή στο δάχτυλο του τρελλού που θα πατήσει το κόκκινο κουμπί,
     ..στέλνοντας τούτη την εκδοχή της ανθρώπινης ιστορίας εκεί που ανήκει: στον διάολο.

     Ίσως μετά από πολλές χιλιετηρίδες ένας καινούργιος homo sapiens, πολύ πιό  "sapiens" απ' τον προκάτοχό του εμφανιστεί επί της γής,
     ..για να τα πάει καλύτερα!.. 

 http://mandatoforos.blogspot.gr

Παγκοσμιοποίηση και δημοκρατία: Ανανοηματοδότηση και διαλεκτική σύνθεση

Οι δύο κυρίαρχες (δυστυχώς) θεωρήσεις της σύγχρονης πολιτικής και κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας (νεοφιλελευθερισμός, εθνολαϊκισμός) μπορεί να καταλήγουν σε αντίθετο συμπέρασμα, αλλά εκκινούν από την ίδια αφετηρία όσον αφορά το ζήτημα της σχέσης παγκοσμιοποίησης-δημοκρατίας. Και οι δύο προσεγγίσεις αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικά την παγκοσμιοποίηση και τη δημοκρατία, δίνοντας προβάδισμα στη μία ή την άλλη κατεύθυνση αντίστοιχα.

Ο πολιτικός φιλελευθερισμός του 19ου αιώνα, σε μεγάλο βαθμό, υιοθετούσε μια συσταλτική έννοια της πολιτικής ελευθερίας και της δημοκρατίας, ταυτίζοντάς τες με τη συμμετοχή του πολίτη στις περιοδικά διεξαγόμενες εκλογικές αναμετρήσεις.

Τουλάχιστον, προσέγγιζε τις εκλογές ως μέσο νομιμοποίησης της πολιτικής εξουσίας.

Ο ιδεολογικός μέντορας του νεοφιλελευθερισμού, Hayek, προτάσσοντας την οικονομική ελευθερία των ατόμων και την αγοραία τάξη του σύμπαντος, πίστευε πως η οικονομική ελευθερία οδηγεί νομοτελειακά στην εμπέδωση της πολιτικής ελευθερίας και των δημοκρατικών θεσμών. Ωστόσο, σχετικοποίησε τη δημοκρατία ως πολίτευμα, παραδεχόμενος ότι προτιμά ως προσωρινή λύση μια «φιλελεύθερη δικτατορία από μια αντιφιλελεύθερη δημοκρατία» (από συνέντευξη-απολογία υπέρ του «νεοφιλελεύθερου δικτάτορα» Πινοσέτ στη χιλιανή εφημερίδα El Mercurio, 12.4.1981). Στις μέρες μας, ο μετα-δημοκρατικός καπιταλισμός πηγαίνει ένα ακόμα βήμα πίσω όσον αφορά τη σημασία που αποδίδει στους δημοκρατικούς θεσμούς.

Η δημοκρατία περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στη συμμετοχή του πολίτη στις εκλογές (όπως στον θετικιστικό πολιτικό φιλελευθερισμό), ωστόσο επανέρχεται στο προσκήνιο ο φόβος της εισόδου των –χειραγωγούμενων από τους δημαγωγούς- μαζών στην πολιτική ζωή. Πλέον, οι εκλογές αφεαυτές δεν εγγυώνται τη νομιμοποίηση της πολιτικής εξουσίας, αλλά το ίδιο το εκλογικό αποτέλεσμα σχετικοποιείται. Το εκλογικό αποτέλεσμα κρίνεται ως καλό ή κακό, άρα η ίδια η δημοκρατία σταθμίζεται ad hoc ως καλό ή κακό πολίτευμα ανάλογα με το αν προάγεται ή όχι η οικονομική αποτελεσματικότητα.

Από την άλλη πλευρά, τα εθνολαϊκιστικά μορφώματα, ιδίως της Άκρας Δεξιάς, χωρίς δυστυχώς να λείπουν εθνολαϊκιστικές εκδοχές της Αριστεράς, αντιμετωπίζουν τη δημοκρατία ως αυτοσκοπό και όχι ως το κατάλληλο μέσο-εχέγγυο κατοχύρωσης ατομικών, πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και πραγμάτωσης των ιδεατών αρχών δικαιοσύνης του νεωτερικού κόσμου (ελευθερία, ισότητα, αλληλεγγύη). Έτσι, ο κάθε λαός-έθνος θεωρείται a priori «σοφός», άρα μπορεί να αποφασίζει ό, τι και όπως θέλει. Αυτή η υπερ-δημοκρατική, αλλά αντι-φιλελεύθερη (σε βάρος της προσωπικής και συλλογικής αυτονομίας) προσέγγιση υποκρύπτει επίσης μια επικίνδυνη εργαλειοποίηση-σχετικοποίηση των δημοκρατικών θεσμών.

Με το να λησμονείται η δημιουργική, ενεργητική, χειραφετητική διάσταση της δημοκρατίας (κοινή πολιτική ζωή αυτόνομων και αλληλέγγυων ανθρώπων), η δημοκρατία καταπίπτει σε μέσο (αυτό)δικαίωσης μιας προαιώνιας, μεταφυσικής και παρελθοντολαγνικής εθνικής ταυτότητας.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η λύση στη δυσεπίλυτη εξίσωση μεταξύ οικονομικής παγκοσμιοποίησης των λίγων και -δημοψηφισματικού τύπου- δημοκρατίας της «ανάθεσης» μπορεί να προκύψει όχι μέσα από τον αλληλοαποκλεισμό, αλλά από την ανανοηματοδότηση και διαλεκτική σύνθεση των δύο εννοιών. Η παγκοσμιοποίηση, εφόσον ιδωθεί πέρα και κόντρα από το τεχνοκρατικό-οικονομικίστικο περιεχόμενό της, συνιστά μια απελευθερωτική προοπτική για τα άτομα, τους λαούς και τις κοινωνίες σε σχέση με την εθνικιστική αναδίπλωση και αναψηλάφηση των ολέθριων μεσοπολεμικών διχασμών.

Η δημοκρατία, με τη σειρά της, στη συμμετοχική της διάσταση (άμεση και αντιπροσωπευτική) είναι ο ιδεότυπος του ελεύθερου και υπεύθυνου πολίτη που καθίσταται συννομοθέτης του κοινού παρόντος και μέλλοντος παίρνοντας επ’ ώμου και το βάρος των συνεπειών των αποφάσεών του.

Η οικοδόμηση ενός «από τα κάτω» «μετα-εθνικού αστερισμού» περνάει καταλυτικά μέσα από:

α) τη διεθνοποίηση-χειραφέτηση των κοινωνικών κινημάτων (αντί για τη διεθνοποίηση-απελευθέρωση των αγορών),

β) την επαναπολιτικοποίηση της δημόσιας σφαίρας (αντί για την υποταγή της στην τεχνοκρατική, βιοπολιτική διαχείριση της καθημερινότητας),

γ) τη δημοκρατική διαβούλευση σε επίπεδο υπερεθνικών θεσμών (αντί για το εγγενές δημοκρατικό έλλειμμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή των συμφωνιών διατλαντικού εμπορίου) και

δ) την ορθολογικοποίηση της πολιτικής και ταξικής αντιπαράθεσης (αντί για την προκατειλημμένη αποθέωση ή δαιμονοποίηση της συναίνεσης ή της σύγκρουσης).

Υπό την παραπάνω οπτική, καθίσταται δυνατή η διαλεκτική συμπόρευση μεταξύ παγκοσμιοποίησης και δημοκρατίας, χωρίς φυσικά να παραγνωρίζονται οι (ταξικά μεροληπτικές) εστίες πρόκλησης εξόφθαλμων κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων στην παραγωγή και διανομή των πόρων. Σε τελική ανάλυση, η συμμετοχική δημοκρατία είναι το σημείο συνάντησης της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης (οικουμενικών αξιών της νεωτερικότητας), δηλαδή των υλικών, θεσμικών και πολιτισμικών όρων ύπαρξής μας.

nostimonimar.gr