Ο νεοφιλελευθερισμός δημιουργεί μοναξιά. Εξαρθρώνει την κοινωνία

Του Τζορτζ Μόμπιοτ

Θα μπορούσε να υπάρχει μεγαλύτερη καταδίκη ενός συστήματος από το ότι δημιουργεί επιδημία ψυχικών ασθενειών; Άγχος, στρες, κοινωνική φοβία, διαταραχές που σχετίζονται με τη λήψη τροφής, τάσεις αυτοκαταστροφής και μοναξιά πλήττουν σήμερα ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Τα πιο πρόσφατα συγκλονιστικά στοιχεία για την ψυχική υγεία των παιδιών στην Αγγλία αντανακλούν μια παγκόσμια κρίση. Υπάρχει πλήθος και άλλων, δευτερευόντων, λόγων γι' αυτά τα δεινά, αλλά μου φαίνεται ότι η υποκείμενη αιτία είναι ίδια παντού: τα ανθρώπινα όντα, τα υπερκοινωνικά θηλαστικά, των οποίων ο εγκέφαλος είναι φτιαγμένος για να ανταποκρίνεται σε άλλους ανθρώπους, αποσπώνται, διαχωρίζονται. Η οικονομική και τεχνολογική αλλαγή παίζει μείζονα ρόλο, όπως και η ιδεολογία. Αν και η ευημερία μας συνδέεται αδιάρρηκτα με τις ζωές των άλλων, όπου βρεθούμε και όπου σταθούμε ακούμε να μας λένε ότι θα ευημερήσουμε μέσω του ανταγωνιστικού ιδιοτελούς συμφέροντος και του ακραίου ατομισμού.

Στη Βρετανία, άνθρωποι που έχουν περάσει όλη τη ζωή τους σε ευχάριστα αίθρια –στο σχολείο, στο κολέγιο, στα μπαρ, στο κοινοβούλιο-- μας διδάσκουν πώς να στεκόμαστε στα δικά μας πόδια. Κάθε έτος που περνάει, το σύστημα εκπαίδευσης γίνεται όλο και πιο βίαια ανταγωνιστικό. Η εξεύρεση δουλειάς είναι καθημερινή μάχη, μέχρι θανάτου σχεδόν, με ένα πλήθος άλλων απελπισμένων ανθρώπων που διαγκωνίζονται για όλο και λιγότερες θέσεις εργασίας. Οι μοντέρνοι επιστάτες των φτωχών τούς αποδίδουν ατομικές ευθύνες για την οικονομική τους κατάσταση. Ατέλειωτοι διαγωνισμοί στην τηλεόραση τροφοδοτούν απίθανες προσδοκίες σαν συμβόλαια αληθινών ευκαιριών.

Ο καταναλωτισμός γεμίζει το κοινωνικό κενό. Όμως, αντί να θεραπεύσει την ασθένεια της απομόνωσης εντείνει τις κοινωνικές συγκρίσεις μέχρι το σημείο που , έχοντας καταναλώσει όλα τα άλλα, αρχίζουμε να κάνουμε θηράματα τους εαυτούς μας. Τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης μας φέρνουν πιο κοντά και ταυτόχρονα μας απομακρύνουν, επιτρέποντας να ποσοτικοποιούμε επακριβώς την κοινωνική θέση μας και να βλέπουμε ότι οι άλλοι άνθρωποι έχουν περισσότερους φίλους και οπαδούς από ό,τι εμείς.

Όπως έχει τεκμηριώσει στέρεα η Ράινον Λούσι Κόσλετ, τα κορίτσια και οι νεαρές γυναίκες αλλάζουν συνεχώς τις φωτογραφίες που ανεβάζουν στο διαδίκτυο για να δείχνουν όλο και πιο αρυτίδωτες και αδύνατες. Ορισμένα τηλέφωνα, χρησιμοποιώντας τα περιβάλλοντα “ομορφιάς”, το κάνουν για λογαριασμό σας χωρίς να ρωτούν. Τώρα μπορείτε να γίνετε η δική σας φαντασίωση για το λεπτό σώμα. Καλώς ήλθατε στη μεταχομπσιανή δυστοπία: στον πόλεμο όλων εναντίον του εαυτού τους.

Είναι να απορεί κανείς για το ότι, στους μοναχικούς εσωτερικούς κόσμους όπου το άγγιγμα έχει αντικατασταθεί από το ρετουσάρισμα, αυτές οι νεαρές γυναίκες βυθίζονται στο ψυχικό στρες; Μια πρόσφατη έρευνα στην Αγγλία δείχνει ότι μία στις τέσσερις γυναίκες ηλικίας 16-24 ετών βλάπτει τον εαυτό της και μία στις οκτώ υποφέρει πλέον από τη διαταραχή του μετατραυματικού στρες. Άγχος, κατάθλιψη, φοβίες ή εμμονικός καταναγκασμός πλήττουν το 26% των γυναικών αυτής της ομάδας. Πρόκειται ακριβώς για μια κρίση της δημόσιας υγείας.

Εάν η διάρρηξη των κοινωνικών δεσμών δεν αντιμετωπίζεται εξίσου σοβαρά με τα σπασμένα ισχία, αυτό οφείλεται στο ότι δεν μπορούμε να τη δούμε. Μια σειρά από εξαιρετικές εργασίες υποδεικνύουν ότι η κοινωνική οδύνη και η φυσική οδύνη γίνονται αντικείμενο επεξεργασίας από τα ίδια νευρικά κυκλώματα. Αυτό μπορεί να εξηγεί το γιατί , σε πολλές γλώσσες, είναι δύσκολο να περιγραφεί η ρήξη των κοινωνικών δεσμών χωρίς να χρησιμοποιηθούν λέξεις που υποδηλώνουν φυσικό πόνο και τραύμα. Τόσο στους ανθρώπους όσο και στα άλλα κοινωνικά θηλαστικά, η κοινωνική επαφή μειώνει τον φυσικό πόνο. Γι' αυτό αγκαλιάζουμε τα παιδιά μας όταν χτυπάνε: η στοργή είναι ισχυρό αναλγητικό. Τα οπιοειδή ανακουφίζουν τόσο την φυσική αγωνία όσο και το στρες του αποχωρισμού. Ίσως αυτό να εξηγεί τη σχέση ανάμεσα στην κοινωνική απομόνωση και στον εθισμό στα ναρκωτικά.

Πειράματα, τα συμπεράσματα των οποίων δημοσίευσε το περιοδικό Physiology & Behaviour τον περασμένο μήνα, δείχνουν ότι αν τα θηλαστικά είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν ανάμεσα στον φυσικό πόνο και την απομόνωση, θα επέλεγαν τον φυσικό πόνο. Οι πίθηκοι καπουτσίνοι που στερούνται τροφή και επαφή επί 22 ώρες περιμένουν να ενωθούν πρώτα με τους συντρόφους τους και μετά τρώνε. Τα παιδιά που τα αντιμετωπίζουν με συναισθηματική αδιαφορία υφίστανται, σύμφωνα με κάποια ευρήματα, χειρότερες συνέπειες στην ψυχική τους υγεία από ό,τι τα παιδιά που βιώνουν συναισθηματική αδιαφορία και φυσική κακοποίηση: όσο κι αν είναι απεχθής, η βία εμπεριέχει προσοχή και επαφή. Η βλάβη που προκαλεί κανείς στον εαυτό του συχνά χρησιμοποιείται σαν μια απόπειρα να ανακουφιστεί από τα ψυχικά δεινά: άλλη μια ένδειξη ότι ο φυσικός πόνος δεν είναι τόσο ισχυρός όσο ο συναισθηματικός πόνος. Το σύστημα των φυλακών που γνωρίζει πολύ καλά ότι αυτό ισχύει, χρησιμοποιεί ως ένα από τα πιο αποτελεσματικά βασανιστήρια την απομόνωση.

Δεν είναι καθόλου δύσκολο να διαπιστώσει κανείς ποιες θα μπορούσαν να είναι οι εξελικτικές αιτίες της κοινωνικής οδύνης. Η επιβίωση των κοινωνικών θηλαστικών ενισχύθηκε τα μέγιστα όταν ανέπτυξαν ακατάλυτους δεσμούς με την υπόλοιπη αγέλη. Τα απομονωμένα και περιθωριοποιημένα ζώα ήταν πιο εύκολη λεία για τα αρπακτικά ή δυσκολεύονταν να βρουν τροφή. Όπως ο φυσικός πόνος μας προστατεύει από το φυσικό τραύμα, ο συναισθηματικός πόνος μας προστατεύει από το κοινωνικό τραύμα. Μας οδηγεί να επανασυνδεθούμε. Όμως, για πολλούς ανθρώπους αυτό είναι σχεδόν αδύνατον.

Δεν προκαλεί έκπληξη το ότι η κοινωνική απομόνωση συνδέεται στενά με την κατάθλιψη, τις αυτοκτονίες, το άγχος, την αϋπνία, το φόβο και την αίσθηση της απειλής. Περισσότερη έκπληξη προκαλεί η ανακάλυψη του φάσματος των φυσικών ασθενειών που προκαλεί ή επιδεινώνει. Ανάμεσα στους χρονίως μοναχικούς ανθρώπους κοινές είναι η άνοια, η υψηλή αρτηριακή πίεση, οι στεφανιαία νόσος, τα εγκεφαλικά, η χαμηλή αντίσταση στους ιούς, ακόμη και τα ατυχήματα. Η μοναξιά έχει συγκρίσιμο αντίκτυπο στην υγεία με το κάπνισμα 15 τσιγάρων την ημέρα: αυξάνει τον κίνδυνο πρώιμου θανάτου κατά 26% . Αυτό οφείλεται εν μέρει στο ότι ενισχύει την παραγωγή της κορτιζόλης, που είναι η ορμόνη του στρες, η οποία καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα.

Μελέτες σε ανθρώπους και ζώα υποδεικνύουν μια αιτία για την πολυφαγία: η απομόνωση μειώνει τον έλεγχο της παρόρμησης, οδηγώντας σε παχυσαρκία. Εφόσον όσοι βρίσκονται στο χαμηλότερο σκαλοπάτι της κοινωνικοοικονομικής κλίμακας είναι πιθανότερο να υποφέρουν από μοναξιά, άραγε δίνεται έτσι μια εξήγηση για τη στενή σχέση της φτώχειας με την παχυσαρκία;

Ο καθένας μπορεί να δει ότι πάει στραβά κάτι πολύ πιο σημαντικό από τα περισσότερα θέματα με τα οποία δυσανασχετούμε. Γιατί λοιπόν εμπλεκόμαστε σ΄ αυτή τη φρενίτιδα της περιβαλλοντικής καταστροφής και της κοινωνικής εξάρθρωσης που κατατρώει τον κόσμο και καταστρέφει εμάς τους ίδιους, αν όλα αυτά προκαλούν αφόρητη οδύνη; Δεν θα έπρεπε όλα αυτά τα θέματα να καίνε τα χείλη όλων στη δημόσια ζωή;

Υπάρχουν ορισμένα θαυμάσια φιλανθρωπικά ιδρύματα που κάνουν ό,τι μπορούν για να πολεμήσουν αυτή την πλημμυρίδα, με ορισμένα από τα οποία σκοπεύω να συνεργαστώ ως μέρος του σχεδίου μου για τη μοναξιά. Αλλά για κάθε ένα άτομο στο οποίο φτάνουν, πολλά άλλα προσπερνιούνται.

Όλα αυτά δεν απαιτούν μια πολιτική αντίδραση. Απαιτούν κάτι πολύ μεγαλύτερο: την επανεκτίμηση της κοσμοθεώρησης στο σύνολό της. Απ' όλες τις φαντασιώσεις των ανθρώπων, η ιδέα ότι μπορούμε να ζούμε μόνοι είναι η πιο παράλογη και ίσως η πιο επικίνδυνη. Θα σταθούμε ο ένας δίπλα στον άλλο ή θα διαλυθούμε.

Πηγή:https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/oct/12/neoliberalism-creating-loneliness-wrenching-society-apart

Άρθρα και έρευνες στις οποίες παραπέμπει ο αρθρογράφος προς τεκμηρίωση:
The global prevalence of common mental disorders: a systematic review and meta-analysis 1980–2013http://ije.oxfordjournals.org/content/early/2014/03/19/ije.dyu038.full
Quarter of a million children receiving mental health care in England

https://www.theguardian.com/society/2016/oct/03/quarter-of-a-million-children-receiving-mental-health-care-in-england
Neoliberalism – the ideology at the root of all our problems

https://www.theguardian.com/books/2016/apr/15/neoliberalism-ideology-problem-george-monbiot
Thinner, smoother, better: in the era of retouching, that’s what girls have to be

https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/sep/08/thinner-retouching-girls-image-manipulation-women
Honey G’s X Factor act isn’t funny. It’s modern-day blackface

https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/oct/11/honey-g-x-factor-blackface-novelty-rapper-post-brexit-uk
Mental illness soars among young women in England – survey

https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2016/sep/29/self-harm-ptsd-and-mental-illness-soaring-among-young-women-in-england-survey
What is PTSD? You asked Google – here’s the answer

https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/oct/05/what-is-post-traumatic-stress-disorder

An experimental study of shared sensitivity

to physical pain and social rejection

http://www.scn.ucla.edu/pdf/Eisenberger,Jarcho,Lieberman,Naliboff(2006).pdf

Why It Hurts to Be Left Out

The Neurocognitive Overlap Between

Physical and Social Pain

http://www.scn.ucla.edu/pdf/RT424X_C07-1.pdf
Developmental sequelae of maltreatment in infancy

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/cd.23219811106/abstract

The relationship between wealth and loneliness among older

people across Europe: is social participation protective?

https://healthyenvironmentsresearch.files.wordpress.com/2016/07/niedzwiedz2016_prevmed_postprint1.pdf

Μετάφραση : Αριάδνη Αλαβάνου

Τι είναι η κλίμακα Καρντάσεφ και σε ποιο σημείο της βρίσκεται σήμερα ο άνθρωπος;

Η κλίμακα Καρντάσεφ (Kardashev) κατατάσσει έναν πολιτισμό σύμφωνα με την ενέργεια που είναι σε θέση να καταναλώνει και να χειραγωγεί, η οποία και αντιστοιχεί ταυτόχρονα στο βαθμό εξάπλωσης του πολιτισμού αυτού στον Κόσμο. Προτάθηκε το 1964 από τον Ρώσο αστρονόμο Νικολάι Καρντάσεφ.

Με την επέκταση της κλίμακας Καρντάσεφ και πριν τη μονάδα προκύπτει μέτρο αξιολόγησης και του ανθρώπινου πολιτισμού στην ιστορία του. Η βασική βαθμονόμηση γίνεται με βάση τρεις ενεργειακές θέσεις στην κλίμακα που αντιστοιχούν στην ικανότητα πλήρους διαχείρισης των ενεργειακών πόρων ενός πλανήτη που κατοικείται (τύπος Ι), του άστρου του αντίστοιχου ηλιακού συστήματος (τύπος ΙΙ) και του γαλαξία του (τύπος ΙΙΙ).  Δείγματα πολιτισμών που θα μπορούσαν να αντιστοιχιστούν στην επεκταμένη κλίμακα Καρντάσεφ, είναι ο ανθρώπινος και υποθετικοί πολιτισμοί.

Εν έτει 2012, ο ανθρώπινος πολιτισμός βρίσκεται στο 0,72 της κλίμακας, ενώ σύμφωνα με σχετικούς υπολογισμούς, πιθανώς να φτάσουμε τον Τύπο I σε 100 – 200 χρόνια, τον Τύπο II σε μερικές χιλιάδες χρόνια (κατά την εκτίμηση του Freeman Dyson, γύρω στο έτος 11.200) και τον Τύπο III σε 100.000 έως 1 εκατομμύριο χρόνια.

Επίπεδα αντιστοίχισης πολιτισμών στην κλίμακα Καρντάσεφ

 Τύπος μηδέν (προέκταση κλίμακας)

Ένας πολιτισμός που στηρίζεται στην ενέργεια από τον πλανήτη στον οποίο κατοικεί, αντλώντας την κυρίως από πηγές που οι μορφές ενέργειας είναι ήπια αποθηκευμένες, βρίσκεται πριν των ορισμένων τύπων (Ι, ΙΙ και ΙΙΙ) στην κλίμακα Καρντάσεφ. Έτσι ονομάζεται τύπος μηδέν καθώς βαθμολογείται κάτω της μονάδας στη λογαριθμική αυτή κλίμακα. Ένας τέτοιος πολιτισμός είναι ο σημερινός δικός μας που χρησιμοποιεί ως επί το πλείστον ενέργεια που έχει αποθηκευτεί από νεκρές πλέον μορφές ζωής σε πηγές όπως τοκάρβουνο, το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο. Καθίσταται αντιληπτό ότι δεν έχουμε ακόμη φθάσει την μονάδα στην κλίμακα Kardashev. Σύμφωνα με τον Καρλ Σαγκάν, που επέκτεινε και βαθμονόμησε την κλίμακα Καρντάσεφ πριν τον τύπο Ι, κατά τη βιομηχανική επανάσταση, το έτος 1900, ήμασταν στο 0,58 και το 2012 βαθμολογούμαστε στο 0,72. Σύμφωνα με σχετικούς υπολογισμούς, πιθανώς να φτάσουμε τον Τύπο I σε 100 – 200 χρόνια.

 Τύπος Ι

Ο πολιτισμός Τύπου Ι έχει καταφέρει να δαμάσει και καταναλώνει την ενέργεια που του προσφέρει ο ίδιος ο πλανήτης του, τον οποίο και ελέγχει πλήρως. Η θερμοκρασία και το κλίμα του πλανήτη ελέγχονται ή και αλλάζουν κατά βούληση, ενώ τα έντονα καιρικά φαινόμενα (τυφώνες και ισχυρές καταιγίδες) ελέγχονται απόλυτα και προσφέρουν την ενέργειά τους στον πολιτισμό αυτό. Πιθανώς και τα ηφαίστεια ή ακόμα και οι σεισμοί μπορούν να αλλάξουν κατά βούληση από έναν τέτοιο πολιτισμό. Επίσης, εμφανίζεται οίκηση σε απίθανα ως πρότινος μέρη, όπως στους ωκεανούς (με πλωτές πόλεις). Για τον ανθρώπινο πολιτισμό στη Γη, ορατά πλέον σημάδια μετάβασης σε πολιτισμό Τύπου Ι από Τύπου μηδέν, θεωρούνται η τιθάσευση της πυρηνικής ενέργειας, οι προσπάθειες παγκοσμιοποίησης στην οικονομία (Ευρωπαϊκή Ένωση), την γλώσσα, την κουλτούρα, το πολιτικό σύστημα, τη διεπικοινωνία (ίντερνετ), οι επιτυχημένες προσπάθειες πρόγνωσης και πρόκλησης σεισμών, οι τεράστιες κατασκευές που προστατεύουν την ξηρά από την εισβολή της θάλασσας (Κάτω Χώρες) κλπ.

 Τύπος ΙΙ

Ο πολιτισμός Τύπου ΙΙ ελέγχει την ενέργεια του άστρου του και έχει ήδη αποικίσει το αστρικό του σύστημα. Στην περίπτωση του ανθρώπου της Γης θα έλεγχε τον Ήλιο, αντλώντας την ενέργεια του από εκεί, έχοντας πια εξαντλήσει τα αποθέματα ενέργειας του πλανήτη που κατοικεί και των πλανητών του ηλιακού συστήματος που έχει επίσης αποικίσει. Ο πολιτισμός σε αυτό το επίπεδο θεωρείται ήδη αθάνατος και κανένα γνωστό σημερινό όπλο μαζικής καταστροφής ή φυσική διεργασία δε μπορεί να τον αφανίσει, καθώς είτε μπορεί να σταματήσει τις πυρηνικές αντιδράσεις και να αποτρέψει την έκρηξη του άστρου του ως Υπερκαινοφανούς (Supernova), είτε να μετακινήσει τον ίδιο του τον πλανήτη ώστε να διαφύγει της έκρηξης, είτε απλώς να μετοικήσει σε άλλο ηλιακό σύστημα. Σημειωτέον ότι η ενέργεια που καταναλώνει είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια ενός πολιτισμού Τύπου I.

 Τύπος ΙΙΙ

Ο πολιτισμός Τύπου ΙΙΙ ελέγχει την ενέργεια σε γαλαξιακό επίπεδο στο σύνολο του γαλαξία του και πιθανώς να έχει αποικίσει έναν ή περισσότερους γειτονικούς γαλαξίες. Ένας τέτοιος πολιτισμός έχει φτάσει σε επίπεδο να πειραματίζεται ενεργειακά ακόμη και με τις μαύρες τρύπες και τις σκουληκότρυπες. Μπορεί να πραγματοποιήσει ταξίδια στο χώρο και το χρόνο εντός του ιδίου σύμπαντος και έχει τη δυνατότητα να διαφύγει στο παρελθόν σε περίπτωση που στο σύμπαν του επέλθει θερμικός θάνατος. Παρομοίως, η ενέργεια που καταναλώνει είναι 10 δισεκατομμύρια φορές περισσότερη από την παραγόμενη ενέργεια ενός πολιτισμού Τύπου II.

 Τύπος ΙV (προέκταση κλίμακας)

Ο Zoltan Galantai έχει ορίσει μία θεωρητική προέκταση της κλίμακας, με πολιτισμό τύπου IV (που βρίσκεται εκτός των ορισμένων τύπων της κλίμακας Καρντάσεφ) αυτόν που μπορεί και ελέγχει την ενέργεια ολόκληρου του ορατού σύμπαντος και πιθανόν και της σκοτεινής ύλης. Πιθανώς να μπορεί να ταξιδέψει σε άλλα σύμπαντα ή να στείλει πληροφορία σε αυτά, ώστε να αναπτυχθεί πολιτισμός Τύπου μηδέν, με προοπτική να εξελιχθεί σε πολιτισμό Τύπου Ι. Ένας τέτοιος πολιτισμός προσεγγίζει ή και υπερβαίνει ακόμα και τα εξωτικά όρια της επιστημονικής φαντασίας, με βάση τις σημερινές μας επιστημονικές γνώσεις και ίσως να είναι αδύνατο να υπάρξει. Ο ίδιος ο Galantai μάλιστα έχει συμφωνήσει ότι ένας τέτοιος πολιτισμός δεν θα ήταν ανιχνεύσιμος, καθώς οι πράξεις του δεν θα διέφεραν από τις ίδιες τις φυσικές διεργασίες. 

Ο Dr. Michio Kaku, στο βιβλίο του Parallel Worlds (Παράλληλοι Κόσμοι), έχει δώσει έναν εναλλακτικό ορισμό στον Τύπο IV, ονομάζοντας έτσι τον πολιτισμό που μπορεί να ελέγχει και μη γαλαξιακές πηγές ενέργειας, όπως την λεγόμενη σκοτεινή ενέργεια.

 *  Η περίοδος μετάβασης από ένα πολιτισμό Τύπου μηδέν σε Τύπου Ι θεωρείται η πιο κρίσιμη και πιο επικίνδυνη στην κλίμακα, καθώς ο πολιτισμός στο στάδιο αυτό δεν έχει αναπτύξει επαρκή συλλογική νοημοσύνη και η χρήση των νέων δυνάμεων μπορεί να αφανίσει εντελώς τον πολιτισμό αυτό, πριν την ολοκλήρωση της πλήρους μετάβασης σε Τύπου Ι (πυρηνικά, βιολογικά, γεωφυσικά όπλα μαζικής καταστροφής, ανεξέλεγκτη άνοδος της θερμοκρασίας του πλανήτη, καταστροφή των φυσικών μηχανισμών προστασίας όπως η μαγνητόσφαιρα, το στρώμα του όζοντος κλπ).

 http://antikleidi.com

Οι καλοί μας εργοδότες...

Ο διαγωνισμός τελείωσε, δύο νέοι καναλάρχες πήραν άδειες, δύο παλιοί τις έχασαν, το MEGA δεν μπήκε στον... κόπο, ο ΣΚΑΪ ξεκίνησε από την επομένη την «επανάσταση» στο πλευρό των χιλιάδων(;) εργαζομένων που θα...
χάσουν τη δουλειά τους, με τα στελέχη του να αφήνουν υπονοούμενα. Ο χάρτης της επόμενης μέρας, τα κροκοδείλια δάκρυα που... στάζουν από τις οθόνες και η μόνη πραγματικά οδυνηρή παράμετρος.
Τα ιλιγγιώδη ποσά δανεισμού πριν αλλά και στα χρόνια της κρίσης και οι διαφημιστικές ενέσεις των τραπεζών δεν έφταναν ποτέ στους εργαζομένους των τηλεοπτικών σταθμών που συνήθως έβλεπαν και βλέπουν μόνο την... πίσω όψη του νομίσματος πάντα για το καλό της εταιρείας.
Οι μικρές παλιές ιστορίες βρίθουν από παραδείγματα ακραίων συμπεριφορών.

► MEGA ΤΗΛΕΤΥΠΟΣ Α.Ε. (Ψυχάρης ΔΟΛ, Μπόμπολας ΠΗΓΑΣΟΣ, Βαρδινογιάννης κ.λπ.)
Ηταν Ιούνιος του 2012 όταν ο πρώην διευθυντής του MEGA Χ. Παναγιωτόπουλος έγραφε για τη δύσκολη μέρα που πέρασε αποχαιρετώντας τους 24 δημοσιογράφους που αναγκάστηκαν να αποδεχτούν έπειτα από άλλους τρεις την εθελουσία έξοδο από την εργασία τους στο κανάλι..
όταν εκβιαστικά τους επιβλήθηκαν μεγάλες μειώσεις στον μισθό τους.
«Οι συνάδελφοί μου φεύγουν αρνούμενοι να αποδεχθούν τη μείωση των αποδοχών τους -που η οικονομική δυσπραγία και του ΜEGA επιβάλλει- και φοβούμενοι ότι στο μέλλον -αν αλλάξει επί τα χείρω ο νόμος, πράγμα καθόλου απίθανο- μπορεί να μην καταφέρουν να πάρουν το σύνολο της αποζημίωσής τους», έγραφε, κάπως απειλητικά, ο Χ.Π.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του 902.gr (Δεκέμβριος του 2012), στο ΜΕGA, στα τέλη του 2008 δούλευαν 645 και το 2012 δούλευαν 500 (μείωση 22,5%).
Επίσης, επιβλήθηκαν ατομικές συμβάσεις και μειώσεις μισθών στα τέλη του 2011 και τον Απρίλη του 2012.
► ALPHA Δορυφορική τηλεόραση (Ομιλος Κοντομηνά)
Το 2009 εξανάγκασε 200 εργαζομένους σε εθελουσία έξοδο την περίοδο που οι Γερμανοί είχαν εξαγοράσει το κανάλι. Τότε επιβλήθηκαν ατομικές συμβάσεις με μειώσεις στους ονομαστικούς μισθούς από 7% έως 22%. Και πάλι σύμφωνα με ρεπορτάζ του 902.gr, το 2012 στην τηλεόραση του ALPHA εργάζονται συνολικά 416 σε όλες τις ειδικότητες, ενώ δραματική ήταν η μείωση του προσωπικού στον ομώνυμο ραδιοφωνικό σταθμό.
Το 2012 το κανάλι απολύει δύο έμπειρους δημοσιογράφους, στελέχη ειδήσεων, μετά έντεκα χρόνια εργασίας εκεί.

► STAR Νέα Τηλεόραση Α.Ε.
Από το 2008 μέχρι το 2012 το προσωπικό έχει μειωθεί κατά 160 άτομα (από 560 σε 400) και έχουν επιβληθεί μειώσεις μισθών από 8% έως 20%. Στη συνέχεια ακολούθησαν κι άλλες περικοπές μέχρι και το 2015 που ανήλθαν σε ποσοστό 12%.
Το 2011 η εργοδοσία του STAR προέβη σε παράνομες, εκδικητικές και καταχρηστικές απολύσεις έξι δημοσιογράφων, οι οποίοι είχαν αρνηθεί να υπογράψουν ατομικές συμβάσεις εργασίας με τη μείωση των αποδοχών τους (στοιχεία ΕΣΗΕΑ).

► ΑΝΤΕΝΝΑ TV Α.Ε.
Πάνω από 100 απολύσεις και εθελουσίες έξοδοι (2009-2011). Το 2012 στον 24ωρο ειδησεογραφικό και ενημερωτικό ΑΝΤ1 είχαν απομείνει πέντε δημοσιογράφοι. Το 2011 έγιναν μειώσεις 20% και ακολούθησαν νέες μειώσεις το 2012.
Τον Ιούλιο του 2015 οι μαζικές απολύσεις στον ΑΝΤ1 έφτασαν τις 40 μέσα σε μία μόνον ημέρα με άλλες 37 να έπονται. Η δικαιολογία ήταν αποκλειστικά η μελλοντική ρύθμιση των αδειών. Είχαν ακολουθήσει τότε κινητοποιήσεις, ενώ για κάποιες ημέρες δεν μεταδόθηκε δελτίο ειδήσεων. Τον Σεπτέμβριο του 2015 νέο «κούρεμα» των αποδοχών των εργαζομένων κατά 20% ώς το τέλος του έτους, με ρήτρα επιστροφής στο παλαιό καθεστώς από την 1η Ιανουαρίου 2016.
Στον ΑΝΤ1 εντύπωση δεν προκαλεί τόσο η μείωση στον αριθμό των εργαζομένων του όσο η αλλαγή της εργασιακής σχέσης μαζί τους. Με διάφορους τρόπους. Τους απέλυσαν όλους σε διάφορα τμήματα (τμήμα επικοινωνίας π.χ.), αλλά συνεχίζουν να συνεργάζονται μαζί τους με πιο... χαλαρή σχέση, χωρίς μισθολόγιο αλλά πληρωμές με απόδειξη δαπάνης. Τους παύουν δηλαδή από μόνιμους υπαλλήλους γλιτώνοντας έτσι ασφαλιστικές εισφορές, δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα κ.ο.κ.
Σκεφτείτε πως άλλαξαν τα τελευταία χρόνια στον όμιλο Κυριακού ακόμα και τη μορφή του ειδησεογραφικού τους ραδιοφώνου, του ιστορικού ΑΝΤ1 Radio, κάνοντάς το μουσικό (Easy 97,2) και διώχνοντας έτσι πολύ κόσμο.

► ΣΚΑΪ-«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»:
Στον «πρωτοπόρο» στην επιβολή ατομικών συμβάσεων και μειώσεων μισθών ΣΚΑΪ (και στην «Καθημερινή») έγιναν μειώσεις μισθών 10% στα τέλη του 2010 και ύστερα από έναν χρόνο ακολούθησαν νέες της τάξης του 20% και έτσι, μαζί με άλλες περικοπές, η συνολική μείωση μισθών το 2012 ξεπέρασε το 40%, ενώ πάνω από 40 ήταν οι απολύσεις τα προηγούμενα χρόνια μόνο στην «Καθημερινή».
Το 2011 η εργοδοσία του ραδιοφωνικού σταθμού ΣΚΑΪ έδειξε για μία ακόμη φορά το ανάλγητο πρόσωπό της.
Βαδίζοντας στην ίδια πορεία που έχει χαράξει τους τελευταίους μήνες, εκδικούμενη όλους όσοι δεν υπέκυψαν στον εκβιασμό για υπογραφή ιδιωτικών συμφωνητικών μείωσης αποδοχών, έδωσε τέλος σε μια προαναγγελθείσα απόλυση συναδέλφου ενώ προηγήθηκαν άλλες δύο.
Το 2013 συνεχίζονται οι μαζικές απολύσεις εργαζομένων στον Ομιλο ΣΚΑΪ.
Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ΕΣΗΕΑ, είναι «ο όμιλος που ξεκίνησε πρώτος τη “φάμπρικα” των εκβιαστικών ατομικών συμβάσεων εργασίας με μειώσεις αποδοχών, απολύοντας όσους αρνούνταν να συναινέσουν και συγκροτώντας έναν σκληρό απεργοσπαστικό μηχανισμό από διευθυντικά στελέχη.
Κλιμακώνοντας την εργοδοτική τρομοκρατία ο ΣΚΑΪ προχώρησε σε 16 νέες απολύσεις εργαζομένων, μεταξύ των οποίων δύο μητέρες μονογονεϊκών οικογενειών και ο συνδικαλιστικός εκπρόσωπος του ραδιοφώνου».
Στον ΣΚΑΪ σήμερα πληρώνονται κανονικά και στην ώρα τους μετά τα πογκρόμ απολύσεων.
Και μη νομίζετε πως είναι και πολλοί σε κάποια από τα ΜΜΕ του ομίλου.
Ο ΣΚΑΪ διαθέτει το Νο 1 μουσικό ραδιόφωνο της Αθήνας, τον «Μελωδία 99,2», και σε αυτό υπάρχουν μόλις 6 (έξι) ραδιοφωνικοί παραγωγοί, εκ των οποίων δύο προέρχονται από τον ΣΚΑΪ.
Ετσι ανησυχούν εκεί στο Φάληρο για τις χαμένες θέσεις εργασίας;...

zoornalistas.gr

Ο θεμελιωτής της κριτικής

Ο Τέοντορ B. Αντόρνο εν ώρα εργασίας στο γραφείο του

* Ο Αντόρνο ήξερε να πείθει, τόσο με τα κείμενά του όσο και με τον προφορικό του λόγο – παρ” όλο που οι ακροατές του δεν μπορούσαν σχεδόν ποτέ, λόγω των άκρως δυσνόητων διατυπώσεών του, να τον καταλάβουν

Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ στις 21/09/2003 και το αναδημοσιεύουμε για αρχειακούς λόγους

Ηταν παιδί-θαύμα. Ο Τέοντορ B. Αντόρνο είχε από μικρός το χάρισμα να σκέφτεται και να τα ξέρει όλα. Αργότερα έγινε το πρότυπο του «οργανικού διανοουμένου» που περιφερόταν, σαν να έκανε περίπατο, στα πιο διαφορετικά πεδία σκέψης και δράσης. Διάνοια ανατρεπτική: Ο συγγραφέας της «Αρνητικής Διαλεκτικής» ήταν, όπως λέει ο Γκαίτε, «το πνεύμα που πάντα αρνείται» – ήτοι εντελώς ανεξάρτητο. Ο,τι χρειάζεται δηλαδή για να μένει συνεχώς επίκαιρο.

Ετσι δεν είναι περίεργο που έχει γίνει σήμερα «εικόνα», επιστημονική «ποπ». Απόδειξη οι εκατοντάδες εκδηλώσεις που γίνονται εφέτος στη Γερμανία και σε όλον τον κόσμο για την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννησή του – ο Αντόρνο γεννήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1903. H γενέτειρά του μάλιστα, η Φραγκφούρτη, τον τιμά τώρα ως το δεύτερο μεγάλο τέκνο της, δίπλα στον Γκαίτε.

Σε τι συνίσταται όμως η επικαιρότητα του Αντόρνο; Παράδειγμα η βιοτεχνολογία: Πολλοί διανοητές στηρίζονται σε αυτόν για να αποκρούσουν τις εφαρμογές της, όπως οι ανθρώπινοι κλώνοι. H αποδοχή τους «θα έκανε τους ανθρώπους να μη συμπεριφέρονται πλέον μεταξύ τους ως αυτόνομα όντα, αλλά ως νεκροζώντανα ντιζάιν-προϊόντα, ως ταυτόσημα» λέει φέρ’ ειπείν ο δημοσιολόγος Τόμας Ασάουερ.

Ο Αντόρνο είχε βέβαια και πολλές «λόξες» και αδυναμίες. Παράδειγμα ο σεξισμός του ή ο «μανιερισμός» του λόγου του, όπως λέει ο φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας. Στον τελευταίο ανήκει, κατά τα άλλα, και η αναίρεση ενός βασικού θεωρήματος του Αντόρνο: ότι λόγω της εσωτερικής καταπίεσης που υφίστανται οι άνθρωποι, καταπιέζοντας τη φύση, πρέπει, σώνει και καλά, να είναι καταπιεστικές (όπως στο καπιταλιστικό σύστημα) και οι ανθρώπινες σχέσεις.

Οσες όμως απόψεις του Αντόρνο και αν αναιρούνται, άλλες τόσες «ξαναζωντανεύουν». «Το Βήμα» παρουσιάζει σύντομη περίληψή τους – δίνοντας έτσι στον αναγνώστη την ευκαιρία να κρίνει μόνος του τι είναι ακόμη ζωντανό και τι όχι.

Ζούσε στον έβδομο ουρανό της σκέψης – παρέα με τον Πλάτωνα, τον Καντ, τον Χέγκελ και τον Μαρξ. Ο Τέοντορ B. Αντορνο, σύμφωνα με τον βιογράφο του Ντέτλεβ Κλάυσεν είναι η «τελευταία μεγαλοφυΐα» της εποχής μας. Μεγάλη διάνοια όχι με την κλασική έννοια του όρου, από αυτές δηλαδή που έχουν κατά καιρούς «θεϊκές εμπνεύσεις», αλλά με τη μοντέρνα: του ταλαντούχου διανοητή, που ξεκινώντας ως «παιδί-θαύμα» αξιοποιεί με ακατάπαυστη εργασία το ταλέντο του για να γίνει κάποτε το νούμερο ένα – δείχνοντας έτσι στους άλλους ότι, αν δουλέψουν σκληρά, θα μπορούσαν να γίνουν και αυτοί κάποτε σαν εκείνο. «Αυτή ήταν η δημοκρατική πλευρά της προσωπικότητάς του» τονίζει ο κ. Κλάυσεν.

Παρ’ όλα αυτά ο Τέντι, όπως τον αποκαλούσαν οι δικοί του, δεν ήταν αιθεροβάμων. Και πάντως δεν ανήκε σε εκείνους τους αθεράπευτα «αφηρημένους» διανοουμένους που, όπως λέει άλλος βιογράφος του, «όταν κατεβαίνουν από το ταξί, δίνουν πουρμπουάρ στη γυναίκα τους και φιλούν τον ταξιτζή».

Το αντίθετο συνέβαινε. Ο γερμανός φιλόσοφος πατούσε και με τα δυο του πόδια στη γη. Απόδειξη ο αγώνας που έκανε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 για να εγκατασταθεί ένα φανάρι της τροχαίας μπροστά στο κτίριο που δούλευε, το Ινστιτούτο Κοινωνικής Ερευνας της Φραγκφούρτης, επειδή σημειώνονταν εκεί πολλά αυτοκινητικά δυστυχήματα. Για πολλούς μήνες οι εφημερίδες «το γλεντούσαν» μαζί του αναφερόμενες στη διένεξή του με τους γραφειοκράτες του δημαρχείου. Στο τέλος βέβαια ο Αντόρνο νίκησε. Το φανάρι στήθηκε. Και σήμερα ακόμη οι κάτοικοι της περιοχής μιλούν για το «φανάρι του Αντόρνο» – που διαφέρει βέβαια εντελώς, χρηστικά και συμβολικά, από το περιλάλητο φανάρι ενός άλλου εκκεντρικού συναδέλφου του, του Διογένη.

* Πολιτισμός και «λαϊκή κουλτούρα»

Αυτή η στενή επαφή του με την πραγματικότητα, που οφειλόταν και στην ιδιότητά του ως κοινωνιολόγου, ήταν μια από τις βασικές προϋποθέσεις για να γίνει ο Αντόρνο ο σπουδαιότερος κριτικός της πολιτιστικής βιομηχανίας του καπιταλισμού τον εικοστό αιώνα. Απόδειξη τα μοναδικά στην πρωτοτυπία τους έργα όπως η Διαλεκτική του διαφωτισμού (που συνέγραψε με τον διευθυντή του Κέντρου Κοινωνικής Ερευνας Μαξ Χορκχάιμερ) και το Minima Moralia. Σε αυτά ασκεί, μεταξύ άλλων, αδυσώπητη κριτική σε μία, όπως έλεγε, από τις πλέον αρνητικές τάσεις της εποχής μας: τη συγχώνευση της «υψηλής» κουλτούρας με τη «φτηνή» τυποποιημένη διασκέδαση. Παράδειγμα, το σινεμά που παράγει το Χόλιγουντ: «Ορισμένα φιλμ, ιδίως κωμωδίες, αρχίζουν με έξυπνα ευρήματα,που διεγείρουν θετικά τη φαντασία και τη διάθεση των θεατών» γράφει στη Διαλεκτική του διαφωτισμού. Ομως καλή αρχή, άσχημο τέλος. Οι ιθύνοντες της πολιτιστικής βιομηχανίας, προσθέτει, παρεμβαίνουν από ένα σημείο και μετά στη ροή των έργων για να τα «καπελώσουν» ιδεολογικά – «στο όνομα ενός δήθεν συνεκτικού νοήματος που είναι ταυτόχρονα και το πρόσχημα για την εμφάνιση ενός σταρ». Πρόκειται, συμπεραίνει, για την επιβολή και στον πολιτισμό του συστήματος των «ready made», των «έτοιμων» προϊόντων με ημερομηνία λήξης, στα οποία μετατρέπονται, μέσω «εκλαΐκευσης», και τα έργα της γνήσιας κουλτούρας, εκείνα δηλαδή που στην κανονική τους μορφή μπορούν να αντισταθούν, λόγω ποιότητας, σε κάθε φθορά του χρόνου.

Στα νιάτα του ο συγγραφέας της Αισθητικής Θεωρίας, που ήταν γέννημα-θρέμμα της Φραγκφούρτης, ονομαζόταν, πολύ γερμανικά, Τέοντορ Βίζενγκρουντ. Το «Αντόρνο» ήταν το προσωνύμιο που έφερε ο κορσικανός παππούς του από μητρική πλευρά, ο «σπαθιστής» του γαλλικού στρατού Ζαν Φρανσουά Καλβελί. Ο εγγονός του έγινε «Αντόρνο» στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 1943, κατά την πολιτογράφησή του σε Αμερικανό. Ετσι κατάφερε να αποβάλει, ως καταδιωκόμενος Εβραίος, όχι μόνο την ανεπιθύμητη γερμανική του ταυτότητα, αλλά να αποκτήσει και όνομα σπάνιας μελωδικότητας, που επιπλέον, επειδή άρχιζε από «άλφα», του εξασφάλιζε πολλές πρωτιές στις δοσοληψίες του με τις αμερικανικές αρχές.

H μετονομασία αυτή ρίχνει όμως φως και σε μια άλλη πλευρά της φυσιογνωμίας του, εκείνη της αυταρέσκειας και της αυτοπροβολής που έφθανε στο όριο του αυτισμού. «Ηταν φοβερός Νάρκισσος.Και στην ουσία διαλογιζόταν μόνο με τον εαυτό του» θυμάται πρώην φοιτητής του. Παράδειγμα, οι θρυλικές συζητήσεις στο ραδιόφωνο, τη δεκαετία του ’60, με άλλες διασημότητες, όπως ο Ερνστ Μπλοχ, ο δεύτερος μεγάλος μαρξιστής φιλόσοφος εκείνης της εποχής, που δεν φημίζονταν καθόλου για την έλλειψη ευφράδειας. «Ο Αντόρνο κατάφερνε να μιλάει τουλάχιστον κατά το 90% του χρόνου»προσθέτει.

Ο Αντόρνο όμως δεν ήταν μόνο «πολυλογάς» αλλά και συμπαραγωγός (μαζί με τον Χορκχάιμερ) της περίφημης «κριτικής θεωρίας» της «Σχολής της Φραγκφούρτης», που συνδύαζε τον κλασικό μαρξισμό, την ψυχανάλυση και τη μοντέρνα κοινωνιολογία. Οι δεκαετίες του ’50 και του ’60 ήταν ιδιαίτερα παραγωγικές. «Το Ινστιτούτο Κοινωνικής Ερευνας έμοιαζε τότε με μεθυσμένο καράβι» θυμάται παλιός συνεργάτης του ιδρύματος. Εξίσου εντυπωσιασμένος δείχνει και ο φιλόσοφος Γιούργκεν Χάμπερμας, που το 1956-59 εργάστηκε εκεί ως βοηθός του Αντόρνο. «H λάβα της σκέψης ήταν εδώ στη ροή της»έγραφε τις προάλλες στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Die Zeit». «Ποτέ νωρίτερα δεν είχα δει έναν τόσο σύνθετο και διαφοροποιημένο στοχασμό στην κατάσταση της γένεσής του – προτού ακόμη αποτυπωθεί σε κείμενο».

* H προσφιλής του διαλεκτική μέθοδος

Ο Αντόρνο ήξερε να πείθει, τόσο με τα κείμενά του όσο και με τον προφορικό του λόγο – παρ’ όλο που οι ακροατές του δεν μπορούσαν σχεδόν ποτέ, λόγω των άκρως δυσνόητων διατυπώσεών του, να τον καταλάβουν. Εκείνο που τους συνάρπαζε ήταν – όπως το χαρακτήριζε ο ίδιος – το «πνεύμα της απόλυτης διανοητικής εντιμότητας» πάνω στο οποίο στηριζόταν και το περίφημο απόφθεγμά του ότι«δεν υπάρχει σωστή ζωή στη λάθος».

Ετσι ήταν επόμενο οι παλιοί και νέοι θαυμαστές του να τρίβουν σήμερα τα μάτια τους διαβάζοντας στις νεοεκδοθείσες βιογραφίες του, καθώς και σε αμέτρητα άρθρα στον Τύπο, τα άπλυτα από τον «κρυφό» βίο και την πολιτεία του, που συμπεριλαμβάνουν, εκτός από επισκέψεις σε οίκους ανοχής, και τη συνεχή ταπείνωση της γυναίκας του, της Γκρέτελ Αντόρνο, την οποία όχι μόνο απατούσε κατά συρροήν και εξακολούθησιν, αλλά και της υπαγόρευε αναλυτικά, για να τις καταγράψει, τις λεπτομέρειες των εξωσυζυγικών «αταξιών» του, καθώς και των ερωτικών του φαντασιώσεων.

Λάθος ζωή στη σωστή, ο Αντόρνο; Σωστή στη λάθος; Οι μελετητές του βρίσκονται τώρα μπροστά σε νέο αίνιγμα – εξίσου δυσνόητο, όπως και άλλοι γρίφοι του, όπως: «Οι αληθινές σκέψεις είναι μόνο εκείνες που δεν καταλαβαίνουν τον εαυτό τους». Ή ότι «μετά το Αουσβιτς δεν μπορεί πλέον να γράψει κανείς ποιήματα». Σίγουρο είναι ότι η λύση του μπορεί να βρεθεί μόνο με τη βοήθεια της προσφιλούς του μεθόδου, της διαλεκτικής. Μόνο που η εφαρμογή της θα πρέπει να γίνει τώρα όχι στα λόγια αλλά στη ζωή του.
Ο καθηγητής κ. Σπύρος Σημίτης, ο οποίος μαθήτευσε δίπλα στον Αντόρνο, περιγράφει τις εμπειρίες τουH πανεπιστημιακή έρευνα προϋποθέτει υπερβάσεις

– Τι επίδραση είχε στη μεταπολεμική Γερμανία ο Αντόρνο;

«Για να καταλάβει κανείς την επίδρασή του πρέπει να ανατρέξει στη δεκαετία του ’50 και να αναφερθεί σε δύο στοιχεία. Το πρώτο είναι ότι η επιρροή της “Σχολής της Φραγκφούρτης” ήταν τότε μικρή. Ηταν μια αρχή, η προσέγγιση των κοινωνικών προβλημάτων και της επιστήμης γενικά με ένα νέο τρόπο, αλλά τίποτα παραπάνω.

Το δεύτερο στοιχείο είναι ότι ο Αντόρνο ανήκε σε ομάδα διανοουμένων, όπως ο Χορκχάιμερ και ο Μαρκούζε, που είχαν εγκαταλείψει το 1933 τη Γερμανία και επέστρεψαν σ’ αυτήν, είτε μόνιμα είτε ως επισκέπτες, μετά τον πόλεμο. Οι διανοούμενοι αυτοί είχαν γαλουχηθεί στις ευρωπαϊκές, δηλαδή οικουμενικές αξίες της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, είχαν τους προβληματισμούς της προναζιστικής περιόδου και επηρεάζονταν από την ψυχανάλυση. Ο καθένας τους είχε τη δική του άποψη, όλοι τους κινούνταν όμως στο ίδιο ριζοσπαστικό μήκος κύματος. Και αυτό είναι, αν θέλετε, που προσέλκυσε τότε εμάς τους νέους, αν και στην πρώτη φάση ο αριθμός μας ήταν πολύ μικρός».

– Ο Αντόρνο λατρεύτηκε από τους φοιτητές, ήταν ο «υπερπατέρας» τους. Πώς έτσι; Επειδή έλεγε εκείνο που δεν έλεγαν οι «φυσικοί» πατέρες τους, ότι δηλαδή είχαν καταντήσει ανδρείκελα του Χίτλερ;

«Αυτό ισχύει απόλυτα για τη δεκαετία του ’60, όχι όμως για εκείνη του ’50. Το πρωτεύον ήταν τότε η ανασυγκρότηση της οικονομίας, του κράτους, των πανεπιστημίων. Υπό την σκιά του Ψυχρού Πολέμου, η αναλυτική σκέψη και η κοινωνική κριτική ήταν τελείως υπανάπτυκτες. H “Σχολή της Φραγκφούρτης” αντιτάχθηκε σε αυτό και από αυτή την άποψη έπαιξε τότε, σε εισαγωγικά, επαναστατικό ρόλο».

– Από τις βιογραφίες του, που κυκλοφόρησαν τελευταία, προκύπτει ότι ο Αντόρνο ήταν σεξιστής. Πώς εξηγείτε αυτή τη στάση;

«Θα αρχίσω με κάτι άλλο που δεν είναι ίσως πολύ γνωστό. Ο Αντόρνο γύρισε μαζί με τον Χορκχάιμερ από την Αμερική μετά τον πόλεμο. Στην εξορία είχε παίξει σημαντικό ρόλο, σκεφτείτε για παράδειγμα τη συνεργασία του με τον Τόμας Μαν και τις κοινωνιολογικές του έρευνες στις ΗΠΑ. Αλλά η θέση του στο πανεπιστήμιο ήταν πολύ κατώτερη από τις διανοητικές του δυνάμεις και την επιρροή που ασκούσε. Ο Αντόρνο έγινε πολύ αργά καθηγητής πανεπιστημίου, στα μέσα της δεκαετίας του ’50, αλλά και τότε ακόμη βρισκόταν υπό την εποπτεία του Χορκχάιμερ. Ο Χορκχάιμερ ήταν που έδινε για τα πάντα εντολές, και από αυτόν εξαρτιόταν ο Αντόρνο. Και αυτό ακριβώς ήταν που τον ωθούσε συνεχώς στο να θέλει να αποδείξει ότι είναι κάτι σπουδαίο.

Σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με τις γυναίκες, είχε μια κλασικά αστική στάση. Σε έναν βαθμό ήταν πραγματικός μάτσο! Διάβασα κι εγώ αυτά που δημοσιεύονται τελευταία για το ημερολόγιό του, στο οποίο περιγράφει τις ερωτικές του περιπέτειες, καθώς και το γεγονός ότι η γυναίκα του έπρεπε να γράφει τις σημειώσεις αυτές στη γραφομηχανή. H συμπεριφορά του ήταν δηλαδή το ακριβώς αντίθετο από εκείνο που θα περίμενε κανείς. Αντί να δείχνει σεβασμό στις γυναίκες έκανε διακρίσεις εις βάρος τους και τις εκμεταλλευόταν. H αποκάλυψη αυτού του γεγονότος, παλαιότερα, ήταν εκείνο που οδήγησε στην ιστορική σκηνή του 1969, με τις γυμνόστηθες κοπέλες, που τον περικύκλωσαν στην αίθουσα παραδόσεων του πανεπιστημίου – κάτι που τον έκανε να φύγει για ένα χρονικό διάστημα από το πανεπιστήμιο και να υποστεί, σε τελευταία ανάλυση, την καρδιακή προσβολή που προκάλεσε τον θάνατό του».

– Ο Αντόρνο κήρυττε την απόλυτη πνευματική εντιμότητα. Ηταν σε αυτό το σημείο συνεπής;

«Ηταν πάντα θαυμάσια προετοιμασμένος. Ηξερε εξ αρχής τι θέλει να πει και τι θέλει να ακούσει. Αυτό είχε όμως δύο συνέπειες. H πρώτη ήταν ότι τα σεμινάριά του ήταν πολύ δύσκολα. Ο Αντόρνο διέκοπτε συνεχώς τους φοιτητές του και γενικά τους έκανε τη ζωή αφόρητη. H δεύτερη, ότι δεν ανεχόταν αντίρρηση. Ηταν αυταρχικός. Γι’ αυτό και λίγοι ήταν εκείνοι που μπορούσαν να σταθούν δίπλα του. Παρόμοια συμπεριφορά είχε και ο Χορκχάιμερ. Ηταν και οι δυο τους καθηγητές της παλιάς εποχής, με την έννοια ότι αυτοί μιλάνε και οι άλλοι ακούνε».

– Τι μένει σήμερα από τη σκέψη του Αντόρνο;

«Υπάρχουν κλάδοι, όπως η αισθητική ή η μουσική, στους οποίους η σκέψη του παίζει μεγάλο ρόλο. Οσον αφορά τη διαλεκτική, αυτή αντικατοπτρίζει μια ορισμένη ιστορική περίοδο, εκείνη του ’40 και του ’50 – όχι όμως τη σημερινή».

– Σε σας προσωπικά τι έχει μείνει από τη σκέψη του;

«Το κύριο όφελος που είχα από εκείνα τα χρόνια ήταν ότι η νομική επιστήμη και το δίκαιο δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε υψηλές απαιτήσεις αν δεν λάβουν υπόψη την κοινωνική βάση. Ταυτόχρονα πρέπει να αποδεχθεί κανείς, ως επιστήμονας, την απαισιοδοξία που χαρακτήριζε τη σκέψη του Αντόρνο, κάτι που πήρε από τον Φρόιντ. Και το δεύτερο όφελος είναι, ότι η “Σχολή της Φραγκφούρτης” μού έδειξε ότι η πανεπιστημιακή έρευνα προϋποθέτει την υπέρβαση των ορίων της δικής σου ειδικότητας και ότι πρέπει να διαμορφώνεις τις απαντήσεις σου σε συνεργασία με άλλες επιστήμες»

 kritikitheoria.wordpress.com

Υπάρχει η, διόλου τυχαία, διαδεδομένη πεποίθηση ότι ο ναζισμός είχε πιο κοντινή σχέση με τον σοσιαλισμό και την εχθρότητα προς το κεφάλαιο, την ιδιωτική ιδιοκτησία και τον καπιταλισμό, μια πεποίθηση που προώθησαν οι ίδιοι οι ναζί στην προσπάθεια να εμφανιστούν σαν αντι-συστημικοί στα μάτια του λαού την ώρα που διαβεβαίωναν το γερμανικό κεφάλαιο ότι δουλεύουν για αυτό. Εξίσου διαδεδομένη είναι ιδέα ότι η πρακτική ιδιωτικοποίησεων δημόσιων/κρατικών εταιρειών είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό αυτού που αποκαλείται νεοφιλελευθερισμός και έκανε την ανάδυση του γύρω στην δεκαετία του ’70.
Αυτή η ιδέα γύρω από τις ιδιωτικοποιήσεις δεν είναι βεβαίως αβάσιμη. Η ιστορική πορεία της καπιταλιστικής οικονομίας πέρασε μέσα από την ανάπτυξη και συγκέντρωση μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων. Τη δεκαετία του 1930 στο πλαίσιο της κρίσης ξεκίνησε ξεκίνησε για πρώτη φορά σε τέτοια κλίμακα μια διαδικασία κρατικοποίησης μεγάλων εταιρειών φτάνοντας σε μια σημαντική παρουσία του κρατικού τομέα στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων του καπιταλισμού σε στενή συνεργασία με το κεφάλαιο και προς όφελος του. Το κύμα ιδιωτικοποιήσεων που ξεκίνησε στην Χιλή και την Βρετανία το 1970 θεωρείται σαν η πρώτη εμφάνιση πολιτικών ιδιωτικοποίησης στην σύγχρονη ιστορία και ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς αλλαγών στις ανάγκες του κεφαλαίου σε σχέση με το κράτος.
Υπάρχει όμως μια σημαντική εξαίρεση. Η περίοδος της ναζιστικής κυβέρνησης στην Γερμανία υπό την ηγεσία του Χίτλερ ήταν μάλλον η πρώτη κυβέρνηση στον κόσμο που προχώρησε σε μια σειρά από σημαντικές ιδιωτικοποιήσεις την στιγμή μάλιστα που σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία κ.α. ακολουθόταν η αντίστροφη πορεία.
Ήταν τόσο πρωτοπόρα στο θέμα των ιδιωτικοποιήσεων η ναζιστική κυβέρνηση που ο αγγλικός οικονομικός όρος privatisation γεννήθηκε και ξεκίνησε για πρώτη φορά να χρησιμοποιείται στην αγγλική βιβλιογραφία από τότε, λόγω ακριβώς της εντύπωσης που προκάλεσε η πολιτική της Γερμανίας.
Τα αμέσως προηγούμενα χρόνια πριν το 1933 (άνοδος των ναζί στην κυβέρνηση) και η Γερμανία κρατικοποίησε μεγάλες εταιρείες που ήταν πριν το ’30 ιδιωτικές. Το ναζιστικό κόμμα περιέλαβε και αυτό στο προεκλογικό του πρόγραμμα κρατικοποιήσεις για προσέλκυση των ψηφοφόρων που ένιωθαν τότε μια ενστικτώδη απέχθεια για την βίαια κρίση του καπιταλισμού, για τις τράπεζες κτλ. Αλλά στις 12 Φεβρουαρίου 1933, η κρατική Γραμματεία για τα Δημόσια Οικονομικά υπό την κυβέρνηση Χίτλερ, ανακοίνωσε επίσημα ότι: ”Η πολιτική των εθνικοποιήσεων που ακολουθήθηκε τα προηγούμενα χρόνια θα σταματήσει. Οι εταιρείες κρατικής ιδιοκτησίας θα μετατραπούν και πάλι σε ιδιωτικές επιχειρήσεις.”

Εργαλείο στα χέρια του Θεού; Παιχνίδι στα χέρια του Thyssen

Μεταξύ των δημόσιων εταιριών που ιδιωτικοποιήσαν οι ναζί ήταν οι μεγαλύτερες τράπεζες της Γερμανίας που είχαν κρατικοποιηθεί τα χρόνια πριν τους ναζί: Deutsche Bank und Disconto-Gesellschaft, Commerzbank, Privatbank, Golddiskontbank, Dresdner Bank.
Ιδιωτικοποιήθηκαν επίσης οι Γερμανικοί Σιδηρόδρομοι (Deutsche Reichsbahn), η μεγαλύτερη τότε δημόσια εταιρεία στον κόσμο με το τεράστιο της δίκτυο, η Εταιρεία Χάλυβα (Vereinigte Stahlwerke A.G.) η οποία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία στην Γερμανία καθώς και άλλες εταιρίες που έλεγχαν την παραγωγή μετάλλων και άνθρακα καθώς και ναυπηγικές/κατασκευαστικές εταιρίες. Η ναζιστική κυβέρνηση προχώρησε επίσης σε αυτό που σήμερα αποκαλούμε outsourcing. Έδωσε στον ιδιωτικό τομέα κοινωνικές υπηρεσίες που ήταν πριν στην κατοχή των δήμων.
Παρόλο που το Γερμανικό κράτος μαζί με τις ιδιωτικοποιήσεις ενίσχυσε την ρύθμιση και την επέμβαση του στην οικονομία με έμμεσους τρόπους κυρίως για την προετοιμασία μιας οικονομίας πολέμου, η συμμετοχή του κράτους έμπρακτα στην οικονομία και τις επιχειρήσεις ήταν μάλλον μικρότερη ακόμα και από των ΗΠΑ, που ακολουθούσαν τότε την κευνσιανή πολιτική.
Η παράδοση αυτή των μεγαλύτερων τομέων της οικονομίας πίσω στα χέρια του ιδιωτικού τομέα ήταν μόνο ένα κομμάτι μιας γενικότερης πορείας της ναζιστικής οικονομίας που επωφέλησε τρομέρα το κεφάλαιο και τα κέρδη του σε όλη την διάρκεια της ναζιστικής κυβέρνησης: και πριν αλλά ιδιαίτερα και κατά την διάρκεια του πολέμου, στην οποία χρησιμοποίηθηκαν εκατομμύρια αιχμάλωτοι για δωρεάν εργασία σε ιδιωτικές εταιρείες όπως η Varta, η ΒΜW, η Siemens και πολλές άλλες.
Γραφήματα:
Το πρώτο γράφημα από το βραβευμένο βιβλίο του A. Tooze ”The Wages of Destruction: The Making and Breaking of the Nazi Economy” δείχνει το ποσοστό επιστροφής του επενδεδυμένου κεφαλαίου στην βιομηχανία, δηλαδή πόσο καλά αποδίδει μια επένδυση. Από το 1933 και μετά υπάρχει μια άνευ προηγούμενου άνοδος:

Adam Tooze, The Wages of Destruction: The Making and Breaking of the Nazi Economy

Το δεύτερο γράφημα είναι από το βιβλιό του Thomas Piketty ”Capital in the Twenty-First Century” και συγκρίνει το μερίδιο του εθνικού εισοδήματος που πήγε στο ιδιωτικό κεφάλαιο στις ΗΠΑ και στην Γερμανία από το 1929 μέχρι το 1938. Εδώ είναι ακόμα πιο ξεκάθαρη η αύξηση των κερδών και των ποσοστών τους για το κεφάλαιο και τους καπιταλιστές κατά την περίοδο της ναζιστικής κυβέρνησης. Το ποσοστό για το γερμανικό κεφάλαιο είναι μεγαλύτερο από αυτό στις ΗΠΑ για το αμερικανικό.

T. PIketty, Capital in the 21st century

Το τρίτο γράφημα είναι από το ακαδημαικό άρθρο των Thomas Ferguson/Hans-Joachim Voth, “Betting on Hitler: The Value of Political Connections in Nazi Germany” που δείχνει την απόδοση του χρηματιστηρίου σε Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία και Γερμανία την περίοδο 1930-33.

Thomas Ferguson and Hans-Joachim Voth, “Betting on Hitler: The Value of Political Connections in Nazi Germany”

«Οι επιχειρήσεις του καπιταλισμού σε διάφορες χώρες (ο αριθμός τους αυξάνεται) δεν μπορούν πια να ευοδωθούν χωρίς τη χρήση ωμής βίας. Μια διακήρυξη ενάντια στο φασισμό δεν μπορεί να έχει ίχνος ειλικρίνειας, όταν μένουν ανέπαφες οι κοινωνικές καταστάσεις, που τον παράγουν σαν φυσική αναγκαιότητα. Οποιος δε θέλει να εγκαταλείψει την ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, όχι μονάχα δε θ’ απαλλαγεί από το φασισμό, αλλά θα τον χρειάζεται» Bertolt Brecht
«Οι πολιτικοί οι οποίοι, κατόπιν τούτων, εξακολουθούν να επιδιώκουν έναν φιλελευθερισμό με ανθρώπινο πρόσωπο, παρανοούν θεμελιωδώς τον χαρακτήρα του φιλελευθερισμού […] Η μαρξιστική θεωρία κατέστρεψε τον μύθο της αρμονίας των συμφερόντων μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου. έδειξε ότι η φιλελεύθερη οικονομία αναπαράγει τις σχέσεις κυριαρχίας μέσω των «ελεύθερων συμβολαίων» που επιβάλλονται εκβιαστικά λόγω των ανισοτήτων της ιδιοκτησίας. Τώρα αυτή η μεσολάβηση έχει καταργηθεί. Ο φασισμός είναι η αλήθεια της σύγχρονης κοινωνίας που η θεωρία είχε εξαρχής συνειδητοποιήσει: ο φασισμός στερεοποιεί τις ακραίες ταξικές διακρίσεις που παράγει αναπότρεπτα ο νόμος της υπεραξίας […] Αλλά όποιος δεν θέλει να μιλήσει για τον καπιταλισμό δεν πρέπει επίσης να μιλάει και για τον φασισμό» Max Horkheimer
Πηγές
Bel, Germà. “Against the mainstream: Nazi privatization in 1930s Germany1.” The Economic History Review 63.1 (2010): 34-55.
https://www.jacobinmag.com/2014/04/capitalism-and-nazism/
Tooze, Adam. The wages of destruction: the making and breaking of the Nazi economy. Penguin, 2008.
Ferguson, Thomas, and Hans-Joachim Voth. “Betting on Hitler: the value of political connections in Nazi Germany.” The Quarterly Journal of Economics (2008): 101-137.

Αφίσα: Der Sinn des Hitlergrusses: Kleiner Mann bittet um grosse Gaben. [Το νόημα του ναζιστικού χαιρετισμού: Ο μικρός άνθρωπος ζητά μεγάλα δώρα. Millonen Stehen Hinter Mir!: ”Εκατομύρρια στέκουν πίσω μου!”], 1932 John Heartfield

Πηγή: Αγκάρρα

Επίθεση εναντίον του δολαρίου

από Analyst Team


Η πρόθεση της Ρωσίας να εκδώσει ομόλογα στο κινεζικό νόμισμα, αποτελεί αιτία πολέμου για τις Η.Π.Α. – ενώ οι φήμες περί προετοιμασίας του χρυσού ρουβλίου συνεχίζονται, αυξάνοντας την επιθετικότητα της υπερδύναμης.
.
Όταν κάποιος Έλληνας αναφέρεται στη Ρωσία θετικά συνήθως κατηγορείται, επειδή θεωρείται πως το κάνει λόγω της αδυναμίας της χώρας του – ελπίζοντας πως κάπως θα βοηθηθεί από τη δεύτερη ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη του πλανήτη που νομίζει αυθαίρετα πως είναι φιλικά διακείμενη απέναντι στην Ελλάδα. Δυστυχώς λοιπόν δεν δίνεται η απαιτούμενη σημασία στο γεγονός ότι, η Ρωσία είναι η μοναδική χώρα που αρνείται να υποταχθεί στις Η.Π.Α., ενώ προσπαθεί να απελευθερωθεί από το σύστημα του χρέους – μέσω του οποίου μία πολύ μικρή ελίτ απομυζεί τους πάντες στον πλανήτη.

Ως εκ τούτου οι προσπάθειες της αυτές, για τις οποίες πληρώνει ένα πολύ ακριβό τίμημα (χρηματοπιστωτικές επιθέσεις των Η.Π.Α. στο νόμισμα της και αλλού, κυρώσεις εκ μέρους της Δύσης κοκ.), είναι λογικό να μας ενδιαφέρουν – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είμαστε θαυμαστές της κυβέρνησης της ή πως περιμένουμε κάποια βοήθεια εκ μέρους της, οικονομική ή/και αμυντική. Πόσο μάλλον αφού βιώνουμε μία πρωτοφανή οικονομική επίθεση, η οποία μας έχει καταδικάσει πρώτους σε σκλάβους χρέους στο διηνεκές – έχοντας απολέσει την εθνική μας κυριαρχία και την ελευθερία μας, ενώ δρομολογείται η λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής μας περιουσίας (άρθρο).

Ανεξάρτητα τώρα από όλα αυτά, η Ρωσία δήλωσε την πρόθεση της να εκδώσει για πρώτη φορά ομόλογα ύψους περί το 1 δις $ στο κινεζικό νόμισμα – αφενός μεν λόγω των κυρώσεων της Δύσης, αφετέρου για να καλύψει τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό της. Με απλά λόγια, η χώρα χρειάζεται αυτά τα χρήματα επειδή η πτώση των τιμών της ενέργειας αύξησε τα ελλείμματα της – ενώ η πρόσβαση της στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου είναι περιορισμένη, εξ αιτίας των κυρώσεων που της έχουν επιβληθεί. Το μεγάλο της πλεονέκτημα βέβαια είναι το πολύ χαμηλό δημόσιο χρέος της συγκριτικά με τον υπόλοιπο πλανήτη (γράφημα) – ενώ η συνεργασία της με την Κίνα είναι δεδομένη.

Επεξήγηση γραφήματος: Εξέλιξη δημοσίου χρέους της Ρωσίας σε σχέση με το ΑΕΠ της.
.
Περαιτέρω, εάν η Ρωσία εξέδιδε πράγματι ομόλογα σε γουάν, τότε θα αποδυνάμωνε το δολάριο, ως το μεγαλύτερο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα του πλανήτη – υπενθυμίζοντας τα εξής:

«Εάν η ποσότητα των δολαρίων στα συναλλαγματικά αποθέματα των κεντρικών τραπεζών μειωθεί, τότε το κόστος δανεισμού των Η.Π.Α. θα εκτοξευθεί στα ύψη – κάτι που, για μία χώρα με δημόσιο χρέος της τάξης των 19 τρις $ ή άνω του 100% του ΑΕΠ της, θα ήταν ίσως αδύνατον να εξυπηρετηθεί ομαλά, επιδεινώνοντας σημαντικά τα ελλείμματα του κρατικού προϋπολογισμού.
Φυσικά δεν είναι εύκολο να υπολογίσει κανείς το αντίκτυπο για τις Η.Π.Α., αν και ο κ. K. Rogoff (πηγή) θεωρεί πως το προνόμιο του δολαρίου, ως αποθεματικού νομίσματος, εξοικονομεί στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα των Η.Π.Α. περί τα 100 δις $ ετησίως. Εάν λοιπόν οι κεντρικές τράπεζες του πλανήτη, οι οποίες διατηρούν το 60% περίπου των αποθεματικών τους σε δολάρια, τα μειώσουν στο 50%, τότε οι Η.Π.Α. θα επιβαρύνονταν ετήσια με 20 δις $ ή με 55 έως 60 δις $, εάν η μείωση φτάσει στο 40% – κάτι που θα προκαλούσε τεράστιες ζημίες στην υπερδύναμη«.

Από την άλλη πλευρά οι αγορές χρυσού εκ μέρους της Ρωσίας, η οποία κατέχει πλέον την 6η θέση όσον αφορά τα αποθέματα της, συνεχίζουν να τροφοδοτούν τις φήμες περί προετοιμασίας του χρυσού ρουβλίου – της σύνδεσης δηλαδή του νομίσματος της με το χρυσό σε μία εποχή που κανένα άλλο νόμισμα στον πλανήτη δεν έχει αντίκρισμα, με αποτέλεσμα να μην αναφερόμαστε πλέον σε νομίσματα αλλά σε συναλλάγματα (Fiat money).

Πόσο μάλλον όταν η ρωσική οικονομία μπορεί να είναι μεν δομικά αδύναμη, αλλά τα νομισματικά θεμέλια της είναι απολύτως στέρεα – με το μερίδιο του χρυσού στα συναλλαγματικά της αποθέματα να υπολογίζεται στο 10%. Όσον αφορά τα ελλείμματα του προϋπολογισμού της, παραμένουν κάτω του -3% – ενώ το ποσοστό φτώχειας έχει μειωθεί σημαντικά, από 35% το 2001 στο 10% το 2010. Εκτός αυτού, η μεσαία της τάξη θεωρείται πως θα φτάσει το 2020 στο 86% του πληθυσμού – όταν σε ολόκληρη την υπόλοιπη Δύση συρρικνώνεται συνεχώς (πηγή: Mises Institute).

Ως εκ τούτου, η υιοθέτηση του χρυσού ρουβλίου δεν θεωρείται μόνο επιθυμητή από τη Ρωσία, αφού θα μετέτρεπε το ρούβλι σε ένα πολύ ισχυρό νόμισμα αλλά, επίσης, εφικτή – κάτι που όμως θα αποτελούσε ένα τεράστιο χτύπημα εναντίον του δολαρίου, το οποίο τυπώνει αφειδώς και χωρίς αντίκρισμα η υπερδύναμη, ήδη από το 1971. Πολύ περισσότερο εάν ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο και η Κίνα – με αποτέλεσμα να διασπασθεί το παγκόσμιο συναλλαγματικό σύστημα σε δύο μέρη.

Η άμεση συνέπεια για τις Η.Π.Α., οι οποίες φυσικά δεν έχουν ούτε την πρόθεση, ούτε τη δυνατότητα να πληρώσουν ποτέ τα τεράστια χρέη τους, θα ήταν ένας πολύ βαρύς πληθωρισμός – επειδή τεράστιες ποσότητες μη επιθυμητών πλέον δολαρίων θα εισέρρεαν από όλο τον κόσμο στο εσωτερικό της υπερδύναμης, πλημμυρίζοντας την αγορά της.

Εκτός αυτού, ενώ οι Η.Π.Α. μπορούν σχετικά εύκολα να προστατεύουν τα συμφέροντα τους σε έναν πλανήτη που το δολάριο είναι το βασικότερο παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα, εάν επέστρεφε ο κανόνας του χρυσού δεν θα τα κατάφερναν. Για παράδειγμα, δεν θα είχαν τη δυνατότητα να επιβάλλουν κυρώσεις και πρόστιμα στις μεγάλες τράπεζες, όταν συναλλάσσονται με κράτη που η υπερδύναμη τα έχει χαρακτηρίσει ως «παρίες» – όπως μέχρι πρόσφατα το Ιράν.

Συμπερασματικά λοιπόν, πολλές άλλες χώρες θα ήθελαν να χάσουν τα προνόμια τους οι Η.Π.Α. από το δολάριο, καθώς επίσης από την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, ευχόμενες να τα καταφέρει η Ρωσία – μεταξύ των οποίων η Γερμανία που δέχεται μία τεράστια επίθεση στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα, η οποία πυροδοτήθηκε από τηDeutsche Bank.

Τέσσερις λόγοι που πρέπει να απομακρυνθεί ο κ. Στουρνάρας

του Γιάνη Βαρουφάκη

Ενα πρόβλημα ρευστότητας λύνεται με δανεισμό. Ενα πρόβλημα όμως πτώχευσης δεν μπορεί ποτέ να λυθεί με νέα δάνεια, ιδίως όταν τα δάνεια αυτά δίνονται υπό τον όρο περαιτέρω συρρίκνωσης του εισοδήματος του χρεοκοπημένου (π.χ. η επιβληθείσα λιτότητα). Προαπαιτούμενο για την υπέρβαση μιας πτώχευσης είναι η αναδιάρθρωση του χρέους, το λεγόμενο «κούρεμα».

Το 2010 η ελληνική πολιτεία κλήθηκε να αποφανθεί για το τι από τα δύο ισχύει: Το κράτος μας έπασχε από πρόβλημα ρευστότητας ή πτώχευσης; Αν επρόκειτο για απλό πρόβλημα ρευστότητας, τότε τα δάνεια του 1ου Μνημονίου θα έλυναν το πρόβλημα και η αναδιάρθρωση χρέους ήταν περιττή, όπως διατυμπάνιζε η κυβέρνηση Παπανδρέου.

Αν όμως επρόκειτο για πρόβλημα πτώχευσης, ο δανεισμός θα βύθιζε τη χώρα ακόμα πιο βαθιά στη χρεοκοπία – κάτι που απεδείχθη εκ των πραγμάτων εντός λιγότερου του ενός έτους, όταν όλοι πλέον αποδέχθηκαν το «κούρεμα», την αναδιάρθρωση χρέους.

Το 2012, η νεοεκλεγμένη κυβέρνηση Σαμαρά έκρινε πως το συμφωνηθέν «κούρεμα» (PSI το ονόμασαν), που έπληξε ως επί το πλείστον τα ασφαλιστικά ταμεία και τους Ελληνες μικρο-ομολογιούχους,(i) αρκούσε για να ξεπεραστεί η πτώχευση του κράτους και να δικαιολογήσει το 2ο, ακόμα μεγαλύτερο, μνημονιακό δάνειο.

Ολη εκείνη την περίοδο, από το 2010 έως και το 2014, επιχειρηματολογούσα ότι οι κυβερνώντες χρησιμοποιούσαν τα μνημονιακά δάνεια για να προσποιούνται ότι υπερέβησαν την πτώχευση του ελληνικού Δημοσίου επεκτείνοντάς την στο διηνεκές.

Συστηματικά ζητούσα αυτό που πρότειναν όλοι οι σοβαροί ανά τον κόσμο οικονομολόγοι: να παραδεχθούν επιτέλους (η ελληνική κυβέρνηση, η Ε.Ε. και το ΔΝΤ) ότι το κράτος μας παραμένει πτωχευμένο, ότι οι δόσεις δεν βοηθούν στην υπέρβαση της πτώχευσης και πως προαπαιτούμενο για την ανάκαμψη ήταν, και παραμένει, η αναδιάρθρωση χρέους.

Στις εκλογές του 2015 η κυβέρνηση Σαμαρά προσπάθησε να πείσει τον λαό ότι η πτώχευση απετράπη και πως, με την επανεκλογή της, η χώρα θα επέστρεφε στην «κανονικότητα».

Σε εκείνες τις εκλογές κατέβηκα με τον ΣΥΡΙΖΑ έχοντας συμφωνήσει με τον Αλέξη Τσίπρα και την ηγετική ομάδα πως θα καταθέταμε στον ελληνικό λαό την αντίθετη άποψη: πως η πτώχευση του κράτους ήταν βαθύτερη από ποτέ και πως μόνο με μια ουσιαστική αναδιάρθρωση χρέους υπήρχε περίπτωση ανάκαμψης.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας επαναλάμβανα αυτό που έλεγα για έξι χρόνια στο BBC, σε άρθρα στον διεθνή Τύπο, στα ελληνικά κανάλια, παντού:

Η ουσιαστική αναδιάρθρωση ήταν το προαπαιτούμενο για τη μείωση του μεσοπρόθεσμου στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος (από το γελοίο 4,5% που μας κληροδότησε η κυβέρνηση Σαμαρά σε μια τάξη μεγέθους 1,5%).

Η μείωση του μεσοπρόθεσμου στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος ήταν το προαπαιτούμενο για τη μείωση του ΦΠΑ και του φόρου στις επιχειρήσεις, που θα αύξανε την οικονομική δραστηριότητα και θα έλκυε επενδύσεις.

Ο ελληνικός λαός, συνεπώς, κλήθηκε να επιλέξει μεταξύ:

■ Της πρότασης της κυβέρνησης Σαμαρά, που βασιζόταν στο αφήγημα ότι το κράτος έπαψε να είναι πτωχευμένο, το χρέος ήταν βιώσιμο και η έξοδος από τα Μνημόνια απαιτούσε μόνο την εκλογική νίκη των κ. Σαμαρά-Βενιζέλου.

■ Της δικής μας πρότασης ότι το κράτος παρέμενε βαθιά πτωχευμένο και η αναδιάρθρωση χρέους, πριν από τη λήψη οποιουδήποτε νέου δανείου ή νέας δόσης, αποτελούσε τον εθνικό μας στόχο.

Οι εκλογείς επέλεξαν τη δική μας πρόταση. Ως υπουργός Οικονομικών, εφοδιασμένος με τους 140 χιλιάδες σταυρούς των ψηφοφόρων της Β’ Αθηνών, και έχοντας ευθαρσώς λάβει την έγκριση από τον πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο για τη στρατηγική μας στο μείζον ζήτημα του χρέους και της δημοσιονομικής πολιτικής, ταξίδεψα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες συνοδευόμενος από τον στενό συνεργάτη μου, αν. υπουργό Εξωτερικών, Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Την 1η Φεβρουαρίου 2015 συναντήσαμε ανεπίσημα τους κ. Τόμσεν, Μοσκοβισί και Κερέ (μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ) στο Παρίσι.

Τους είπα ότι ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι το ελληνικό κράτος είναι φερέγγυο, να αποδεχθούμε πως είναι πτωχευμένο και, έτσι, να προχωρήσουμε στην αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους που αποτελεί προαπαιτούμενο για την όποια ανάκαμψη. Συμφώνησαν. Και οι τρεις! Θα έλεγα μάλιστα ότι υπερθεμάτισαν.

Την επομένη, στις 2 Φεβρουαρίου 2015, συναντήθηκα στο Λονδίνο με πάνω από 200 τραπεζίτες και χρηματιστές, σε μια προσπάθεια στήριξης του χρηματιστηρίου μας και δημιουργίας κλίματος εμπιστοσύνης με επενδυτές.

Στις συναντήσεις εκείνες τους εξήγησα την πολιτική της νέας κυβέρνησης: Επίσημη παραδοχή του κοινού μυστικού ότι το κράτος είναι πτωχευμένο, επιδίωξη αναδιάρθρωσης χρέους ώστε να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές και βαθιές μεταρρυθμίσεις στη φορολογική διοίκηση, καθώς και στην αγορά προϊόντων, με στόχο την πάταξη των καρτέλ.

Ηταν τόσο θετική η υποδοχή του μηνύματός μου που την επόμενη μέρα το Χρηματιστήριο Αθηνών ανέβηκε 11,2% και οι μετοχές των ελληνικών τραπεζών εκτοξεύτηκαν κατά 20%.

Δύο μέρες αργότερα επισκεφτήκαμε τον πρόεδρο της ΕΚΤ, κ. Μάριο Ντράγκι, στη Φρανκφούρτη. Πριν καταθέσω καν τις θέσεις της κυβέρνησης, μου ανακοίνωσε ότι είχε ήδη αποφασιστεί ο αποκλεισμός των ελληνικών τραπεζών από τη ρευστότητα που παρέχει η ΕΚΤ και η παραπομπή τους στην ακριβότερη ρευστότητα της Τραπέζης της Ελλάδος.

Του εξήγησα ότι αυτό αποτελούσε υπονόμευση της νωπής επιτυχίας μας να ανεβάσουμε τις μετοχές των τραπεζών. Μου απάντησε ότι δεν ήταν στο χέρι του. Ηταν ξεκάθαρο: Η επιχείρηση ασφυξίας της νέας κυβέρνησης μέσω της ΕΚΤ είχε αρχίσει με στόχο την ακύρωση της αναδιάρθρωσης χρέους που διαπραγματευόμασταν ώστε να αναπνεύσει η χώρα.

[i] Καθώς οι ξένοι ομολογιούχοι είχαν αγοράσει τα ομόλογα με μεγάλη έκπτωση και οι ελληνικές τράπεζες αποζημιώθηκαν με την ανακεφαλαιοποίηση που επωμίστηκαν οι φορολογούμενοι μέσα από το 2ο μνημονιακό δάνειο.

Επιστημονική ανεπάρκεια και εμπρηστικές δηλώσεις

Ως υπουργός Οικονομικών συχνά δέχτηκα ενδοκυβερνητικές πιέσεις για την απομάκρυνση του κ. Στουρνάρα. Εξηγούσα ότι δεν ήταν στην ευχέρεια της κυβέρνησης μια τέτοια απόφαση, καθώς ο διοικητής της ΤτΕ υπάγεται στην ΕΚΤ και υποστήριζα τη θεσμική συνεργασία με την ΤτΕ στο πλαίσιο του αμοιβαίου αλληλοσεβασμού. Δυστυχώς είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ο συγκεκριμένος διοικητής πρέπει να απομακρυνθεί για τέσσερις λόγους, με αιτιολογημένο αίτημα του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης προς τον πρόεδρο της ΕΚΤ.

Το άρθρο 4 του Καταστατικού της Τραπέζης της Ελλάδος ορίζει ότι «…η Τράπεζα στηρίζει τη γενική οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης».

Ομως, όπως ο ίδιος ομολόγησε στην Επιτροπή Διαφάνειας και Θεσμών της Βουλής, την εποχή που η κυβέρνηση διαπραγματευόταν με την ΕΚΤ και τους άλλους θεσμούς την αναδιάρθρωση δημόσιου χρέους, που προαπαιτεί την παραδοχή ότι το κράτος είναι πτωχευμένο, ο κ. Στουρνάρας εισηγήθηκε στον πρόεδρο της ΕΚΤ «να μην ακούει» τον υπουργό Οικονομικών! Πρόκειται για οφθαλμοφανή παραβίαση της υποχρέωσης του διοικητή να ενεργεί εντός του πλαισίου της κυβερνητικής πολιτικής. Από μόνη της αποτελεί λόγο απομάκρυνσης του κ. Στουρνάρα.

Ενας δεύτερος λόγος είναι η δήλωση στην οποία προέβη τη 15η Δεκεμβρίου 2014 που αποτελεί μοναδικό ατόπημα στην παγκόσμια ιστορία των κεντρικών τραπεζών. Δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο στην οποία δεν θα άρχιζε μαζική εκροή καταθέσεων μετά από δήλωση του κεντρικού της τραπεζίτη ότι «η ρευστότητα στην αγορά μειώνεται με ταχύ ρυθμό» και αναφορά σε κίνδυνο «ανεπανόρθωτης βλάβης».[i] Ηταν ο προπομπός στην επιχείρηση ασφυξίας μιας κυβέρνησης που δεν είχε ακόμα εκλεγεί και οδήγησε σταθερά στα capital controls.

Ο τρίτος λόγος αφορά την εποπτική ανεπάρκεια του κ. διοικητή ο οποίος, σύμφωνα με το ΣτΕ, [ii] αποτελεί διοικητική αρχή για την εποπτεία επί των πιστωτικών ιδρυμάτων και τον έλεγχο της πίστης. Η ανεξέλεγκτη κατάσταση με την Τράπεζα Αττικής, η ασυδοσία στον δανεισμό κομμάτων και καναλιών και η απόλυτη ανυπαρξία πλάνου διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων που ακύρωσαν την τραπεζική πίστη συνιστούν ισχυρές ενδείξεις εποπτικής αποτυχίας.

Ο τέταρτος λόγος είναι η επιστημονική ανεπάρκεια η οποία συνυφαίνεται με εμπρηστικές δηλώσεις που στόχο έχουν την αυτοπροβολή του κ. διοικητή ως «σωτήρα» της χώρας, π.χ. ο ισχυρισμός του ότι η διαπραγμάτευση της περιόδου Ιανουαρίου-Ιουνίου κόστισε 86 δισ. ευρώ στον ελληνικό λαό. Πρόκειται για δημιουργική λογιστική που δεν συνάδει με την κρίσιμη θέση διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος.

Θυμίζω ότι την ημέρα που παραιτήθηκα, το ονομαστικό ΑΕΠ της χώρας ήταν 200 εκατομμύρια υψηλότερο απ’ ό,τι την ημέρα που παρέλαβα το υπουργείο, το πρωτογενές πλεόνασμα κατά τι μεγαλύτερο και το χρέος ακριβώς το ίδιο (καθώς δεν σύναψα ουδέν νέο δάνειο).

Το κόστος που επιφέραμε στον ελληνικό λαό ήταν ακριβώς μηδέν. Το ίδιο βέβαια δεν ισχύει για τα capital controls, που αποτέλεσαν το εργαλείο ασφυξίας της ΕΚΤ, με αρωγό τον κ. Στουρνάρα ο οποίος, σημειωτέον, με πίεζε να τα επιβάλουμε άμεσα στη Ρίγα την 25η Απριλίου.

Αρωγός της χρεοδουλοπαροικίας

Αυτές τις μέρες δρομολογείται, άλλη μια φορά από το Βερολίνο, η επιχείρηση ακύρωσης της αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους μας. Ο κ. Σόιμπλε εξακολουθεί να αρνείται ότι επείγει.

Το ψεύδος ότι το ελληνικό κράτος δεν είναι πτωχευμένο εντάσσεται σε αυτή την πάγια τακτική. Η ελληνική κυβέρνηση, η όποια ελληνική κυβέρνηση, δεν δικαιούται πλέον να ανέχεται έναν διοικητή στην Τράπεζα της Ελλάδος που αποτελεί μόνιμο αρωγό της χρεοδουλοπαροικίας της χώρας μας.

[i] «…η ρευστότητα στην αγορά μειώνεται με ταχύ ρυθμό, ότι ο κίνδυνος όχι μόνο ανακοπής της αναπτυξιακής πορείας που μόλις ξεκίνησε, αλλά ο κίνδυνος μιας ανεπανόρθωτης βλάβης της ελληνικής οικονομίας, είναι μεγάλος».

[ii] ΣτΕ 3016/2014, 2085/2012, 2080/1987 Ολομέλεια

https://www.efsyn.gr

«Θερίζει» βρεφικές ζωές η πείνα

Καταγράφοντας τις συνέπειες του «θαυμαστού κόσμου» της «αγοράς»…

Η πείνα τσακίζει πέντε στα έξι παιδιά κάτω των δύο ετών σε αναπτυσσόμενες χώρες, με τα μισά από τα μωρά μεταξύ 6 και 23 μηνών να μην τρέφονται συχνά – δηλαδή καθημερινά – σύμφωνα με την UNICEF.

Εκτός από την ποσότητα, σοβαρό πρόβλημα υπάρχει και με την ποιότητα της τροφής, με τον οργανισμό να σημειώνει ότι όποτε και όταν αυτά τα παιδιά τρώνε, κινδυνεύουν «από μη αναστρέψιμη διανοητική και σωματική βλάβη».

Οπως αναμεταδίδει το ΑΠΕ, η διαδεδομένη έλλειψη στερεών τροφών και ποικιλίας στα συστατικά των τροφών στερούν τα παιδιά της ηλικίας αυτής από βασικά θρεπτικά συστατικά και ιχνοστοιχεία όταν ο εγκέφαλός τους, τα κόκαλα και το σώμα τους που εξελίσσονται τα χρειάζονται περισσότερο, τόνισε ο οργανισμός.

Ακόμα και σε οικογένειες που ανήκουν σε υψηλό οικονομικό επίπεδο σε αναπτυσσόμενες χώρες, «πάρα πολλά» βρέφη και μικρά παιδιά παρουσιάζουν ελλείψεις, αποκάλυψε η UNICEF σε έκθεσή της που δημοσιεύεται με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Επισιτισμού στις 16 Οκτωβρίου.

Η βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας των γευμάτων μικρών παιδιών θα μπορούσε να σώσει 100.000 ζωές τον χρόνο, να μειώσει τα έξοδα υγείας και να «βελτιώσει την παραγωγικότητα κατά την ενήλικη ζωή», είπε ο οργανισμός.

Οι περιοχές με τις μεγαλύτερες ελλείψεις είναι η Νότια Ασία και η υποσαχάρια Αφρική, όπου τα παιδιά παρουσιάζουν την μεγαλύτερη υστέρηση σε ύψος, αναλογικά με την ηλικία τους.

Άλλο ένα ανησυχητικό στοιχείο είναι ότι ένα τρίτο των παιδιών δεν τρέφονται με στέρεες τροφές από την συνιστώμενη ηλικία των έξι μηνών, ανέφερε ο οργανισμός. Το 2000, αυτό επηρέαζε τα μισά παιδιά της ηλικίας αυτής.

Τροφές άχρηστες από διατροφική άποψη, με υψηλό δείκτη λίπους, ζάχαρης και αλατιού αλλά χαμηλές σε ιχνοστοιχεία και πρωτείνες, εμφανίζονται όλο και πιο συχνά στη διατροφή των παιδιών, και σε πλούσιες και σε φτωχές χώρες ομοίως, τόνισε η Φρανς Μπεγκίν, ανώτατη σύμβουλος διατροφής της UNICEF στη Νέα Υόρκη,

Έρευνες στη Σενεγάλη, το Νεπάλ, την Τανζανία και την Καμπότζη δείχνουν ότι μεγάλος αριθμός παιδιών τρέφονται με ανθιυγιενά σνακ, κυρίως σε κωμοπόλεις και πόλεις, αλλά ακόμα και σε αγροτικές περιοχές, Τα τρόφιμα αυτά προωθούνται έντονα από εταιρείες σε πολλές χώρες, και οι γονείς δεν γνωρίζουν απαραίτητα ότι ζημιώνουν την υγεία των παιδιών τους, πρόσθεσε η Μπεγκίν.

Αποδεικνύοντας, για πολλοστή φορά, ότι ο καπιταλισμός κερδίζει και πάνω στα θύματα που προκαλεί. Ακόμη κι αν πρόκειται για παιδιά…

toperiodiko.gr

Μπομπ Ντίλαν Νόμπελ Λογοτεχνίας 2016

10 τραγούδια του Μπομπ Ντίλαν που αξίζουν περισσότερα από ένα Νόμπελ

Νόμπελ Λογοτεχνίας στον 75χρονο Μπομπ Ντίλαν για τη στιχουργική του έκφραση. Θυμόμαστε 10 τραγούδια που πραγματικά άλλαξαν όμορφα τον κόσμο της μουσικής και της ποίησης.

Για τον Ντίλαν έχουν γραφτεί πολλά και θα γράφονται ακόμη περισσότερα. Στο οπισθόφυλλο του θρυλικού “Φορτηγού” του Διονύση Σαββόπουλου είχε τυπωθεί το “αυτά που θ’ ακούσετε εδώ μέσα δεν είναι ακριβώς τραγούδια, είναι μάλλον μια σειρά ασκήσεις αναπνοής”, όπως και στο αντίστοιχο που υπάρχει στο “Highway 61 Revisited”. Ο Έλληνας ποιητής Πέτρος Μοροζίνης είχε ξεκινήσει καμπάνια για να δοθεί το Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Ντίλαν, κάτι που έγινε τελικά εν έτει 2016. Ο Γιώργος-Ικαρος Μπαμπασάκης έχει γράψει το “Bob Dylan / Τραγούδια” (εκδ. Ianos) ενώ ο ίδιος έχει αναφέρει: “Τον Ντίλαν τον ακούς όπως διαβάζεις Μέλβιλ, Τσάντλερ, Αριστοτέλη”.

Από το 1962 όταν και κυκλοφόρησαν τα πρωτόλεια Talking New York και Song for Woody, μέχρι τα ιστορικά άλμπουμ της διαμαρτυρίας, τα Highway 61 Revisited, Bringing it all back home, Blonde on Blonde αλλά και το Shadows In The Night του 2015, ο Ντίλαν δεν έχει σταματήσει να γράφει μουσική και κυρίως, ποίηση.

Θεωρώ τον εαυτό μου ποιητή πρώτα και μετά μουσικό. Ζω σαν ποιητής και θα πεθάνω σαν ποιητής

Παρακάτω θα “μιλήσουμε” μόνο με μουσική. Άλλωστε σε περιπτώσεις σαν αυτές του Μπομπ Ντίλαν τα πολλά λόγια για αυτούς, είναι φτώχεια.  Παραθέτουμε τα κομμάτια με τις αποδόσεις τους στα ελληνικά από συγγραφείς και ποιητές, όπως έχουν δημοσιευθεί στο site ποίησης, thepoetoftheuniverse. Είναι μερικοί μόνο από τους στίχους για τους οποίους ο μεγάλος τραγουδοποιός, έλαβε δικαίως το Νόμπελ Λογοτεχνίας.

1 Blowin’ in the Wind

Σαν πόσες να ’ναι οι δημοσιές που πρέπει να διαβεί κανείς
για να τον πούνε άντρα;
Και πόσες να ’ν’ οι θάλασσες που τ’ άσπρο περιστέρι θα περάσει
στην αμμουδιά πριν ξαποστάσει;
Σαν πόσες να ’ναι οι φορές που θα βροντήσει το κανόνι
πριν να το διώξουν απ’ τη γη για πάντα;
Η απάντηση, φίλε, πλανιέται στον άνεμο,
η απάντηση πλανιέται στον αέρα.
Πόσα τα χρόνια που μπορεί ν’ αντέξει ένα βουνό
ως να το φάει η αρμύρα και να λιώσει;
Και κάποιοι άνθρωποι, πόσο να ζήσουν βολετό
ώσπου της λευτεριάς μέρα να ξημερώσει;
Πόσο καιρό μπορεί κανείς να κάνει πως κοιτάει αλλού
να κάνει πως δεν βλέπει πάρα πέρα;
Η απάντηση φίλε πλανιέται στον άνεμο,
η απάντηση πλανιέται στον αέρα.
Πόσες φορές πρέπει κανείς να ρίξει τη ματιά ψηλά
λίγο ουρανό για να μπορέσει ν’ αντικρίσει;
Και να ’χει πόσα πρέπει αυτιά για να γροικήσει
του ανθρώπου το λυγμό;
Ε, και σαν πόσους θάνατους πρέπει να μάθει για να νοιώσει
πως σαν πολλοί ’ναι οι άνθρωποι που έχουνε χαθεί;
Η απάντηση, φίλε, πλανιέται στον άνεμο,
η απάντηση πλανιέται στον αέρα.

Μετάφραση: Τούλα Τόλια

2 Girl From The North Country

Αν πας ποτέ στον όμορφο Βοριά,
εκεί που οι άνεμοι λυντσαίρνουν τ’ ακρογιάλι,
χαιρέτησέ μου κάποια κοπελιά –
ήτανε κάποτε αγάπη μου μεγάλη.
Αν κάποτε βρεθείς μες στο χιονιά,
σε παγωμένες όχτες δίχως καλοκαίρι,
αν είν’ το ρούχο της ζεστό ρίξε ματιά,
αν τη φυλάει απ’ τ’ ανέμου το μαχαίρι.
Για κοίτα αν είναι τα μαλλιά της μακριά,
αν κυματίζουνε και παίζουν με τα στήθια.
Για κοίτα αν είναι τα μαλλιά της μακριά,
γιατί έτσι μένουν στων ονείρων μου τα βύθια.
Να με θυμάται λίγο έχω καημό
και προσευχές χιλιάδες έχω κάνει
στης νύχτας μου τη σκοτεινιά
στης μέρας μου το φέγγος και τη χάρη.
Αν λοιπόν τύχει και βρεθείς στον όμορφο Βοριά,
εκεί που οι άνεμοι λυντσαίρνουν τ’ ακρογιάλι,
χαιρέτησέ μου κάποια κοπελιά –
ήτανε κάποτε αγάπη μου μεγάλη.

Μετάφραση: Τούλα Τόλια

3. Ballad Of Hollis Brown

 

Ο Χόλλις Μπράουν, το ξέραν όλοι
σε μια παράγκα ζούσε έξω απ’ την πόλη·
ναι, ο Χόλλις Μπράουν, καθώς το ξέραν όλοι
σε μια παράγκα ζούσε έξω απ’ την πόλη,
με τη γυναίκα και τα πέντε τους παιδιά
κι όλο η παράγκα να σωριάζεται
στα κεφάλια τους ξανά.
Γύρευες λίγα χρήματα, γύρευες δουλειά
κι ένα κακοτράχαλο βάδισες μίλι·
γύρευες χρήματα, έψαχνες για δουλειά
κι ένα κακοτράχαλο βάδισες μίλι·
και τα παιδιά σου είν’ τόσο πεινασμένα,
που δεν ξέρουν τι θα πει χαμόγελο στα χείλη,
όχι, δεν ξέρουν τι θα πει χαμόγελο στα χείλη.
Τα μάτια του μωρού σου λάμπουν σαν τρελά
σε τραβάνε απ’ τα μανίκια σου ξανά·
ναι, τα μάτια του μωρού σου λάμπουνε τρελά,
σε τραβάνε απ’ τα μανίκια σου ξανά,
περπατάς ασήκωτα, βαριά
κι αναρωτιέσαι με κάθε ανάσα σου βαθιά,
γιατί να συμβαίνουν όλ’ αυτά.
Το αλεύρι σου το φάγαν τα ποντίκια
κι ένας κακός ξέκανε τη φοράδα σου·
αχ, ναι, το αλεύρι σου το φάγαν τα ποντίκια
κι ένας κακός ξέκανε τη φοράδα σου.
Νογάει άραγε κανείς;
Νοιάζεται άραγε κανείς;
Κάνεις στον Θεό μια προσευχή
ω, στείλε σε παρακαλώ ένα φίλο·
κάνεις στον Θεό μια προσευχή,
Θε’ μου στείλε μου ένα φίλο,
μα πως φίλος δε θα ’ρθεί,
σου λέει η τσέπη σου η αδειανή.
Τα μωρά σου κλαιν πιο δυνατά,
σου τρελαίνουν τα μυαλά·
τα μωρά σου τώρα κλαιν πιο γοερά
σου τρελαίνουν τα μυαλά·
και της γυναίκας σου οι κραυγές
πέφτουν σαν άγριες μαχαιριές,
ναι, και της γυναίκας σου οι κραυγές
άγριες είναι μαχαιριές.
Το χορτάρι σου μαυρίζει
γιατί είν’ άδειο το πηγάδι·
το χορτάρι σου μαυρίζει
γιατί στέρεψε η πηγή·
το τελευταίο σου δολάριο εδώ και μέρες
το δίνεις και παίρνεις εφτά σφαίρες.
Μακριά στην ερημιά
ένα κογιότ να αλυχτά·
πέρα μακριά στην ερημιά
ένα κογιότ να αλυχτά·
τρέμεις και ιδρώνεις
στην καραμπίνα σου που ’ν’ στον τοίχο
το βλέμμα σου στυλώνεις,
ναι, στην καραμπίνα που ’ν’ στον τοίχο
το βλέμμα σου στυλώνεις.
Το μυαλό σου αιμορραγεί
το πόδι σου δεν σε βαστεί·
ω, το μυαλό σου αιμορραγεί
και το πόδι άλλο δεν βαστεί·
τώρα το βλέμμα το καρφώνεις
στην καραμπίνα που το χέρι σου κρατεί
ναι, τώρα το βλέμμα σου καρφώνεις
στην καραμπίνα που το χέρι σου κρατεί.
Εφτά φυσάνε άνεμοι
γύρω απ’ τη θύρα της παράγκας·
ναι, εφτά φυσάν αγέρηδες
γύρω απ’ τη θύρα της παράγκας
και πυροβολισμοί εφτά βροντάνε,
σαν το βρυχηθμό του ωκεανού·
ναι, και πυροβολισμοί εφτά βροντάνε,
σαν το βρυχηθμό του ωκεανού.
Εφτά άνθρωποι πέσαν νεκροί
σε μια φάρμα στην Ντακότα·
ναι, εφτά άνθρωποι πέσαν νεκροί
σε μια φάρμα στην Ντακότα·
και την ίδια τη στιγμή,
σε μια γη αλαργινή,
εφτά άλλοι είχαν μόλις γεννηθεί·
ναι, και την ίδια τη στιγμή,
εφτά άλλοι είχαν μόλις γεννηθεί.

Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

 

4 It’s Alright, Ma (I’m Only Bleeding)

 

Μες στο καταμεσήμερο πλακώνει σκοτεινιά
σκιά απλώνει ακόμα και στ’ ασημένια πιατικά
η χειροποίητη λεπίδα, το μπαλόνι του παιδιού
έκλειψη προκαλούν και του ήλιου και του φεγγαριού
να σε καταλάβω πιο γρήγορα απ’ όσο μπορώ
δεν έχει νόημα να το προσπαθώ.
Απειλές αιχμηρές εκτοξεύονται με χλευασμό
αυτόχειρες παρατηρήσεις βγάζουν το σκασμό
απ’ του τρελού το επιστόμιο το χρυσό
το κούφιο κέρας παίζει λόγια χαμένα
λόγια που προειδοποιούν απεγνωσμένα
πως δεν καταπιάνεται με το να μένει ζωντανός
μα καταπιάνεται με το να είναι νεκρός.
Σαν μια σελίδα πετάει έξω από την πόρτα ο πειρασμός
την ακολουθείς, σε πόλεμο μπλέκεσαι ο φτωχός
βλέπεις πως βρυχώνται του οίκτου οι καταρράκτες
νοιώθεις πως θέλεις να θρηνήσεις
αλλά αντίθετα από πριν θ’ ανακαλύψεις
πως τώρα πια θ’ αλλάξεις
και θα ’σαι, ακόμα ένας
έτοιμος να κλάψεις.
Έτσι λοιπόν μη φοβηθείς
αν στ’ αυτί σου φτάσει
ένας ξένος ήχος
όλα εντάξει, εγώ είμαι μονάχα
που έχω απλώς στενάξει.
Κάποιοι προβλέπουν νίκη, κάποιοι συντριβή
υπάρχουν λόγοι προσωπικοί
άλλοι σπουδαίοι, άλλοι ποταποί
στα μάτια αυτών που καλούν μπορείς να δεις
ότι άλλοι να σε σκοτώσουν θέλουν
και άλλοι να σε κάνουν στο χώμα να συρθείς
ενώ άλλοι λένε ότι τίποτα εξόν το μίσος
δεν πρέπει να μισείς.
Λέξεις γυμνές σαν σφαίρες αλυχτούνε
θεοί ανθρώπινοι σκοπεύουν και χτυπούνε
κατασκευάζουνε τα πάντα πια
από πλαστικά οπλοπολυβόλα που σπινθηροβολούνε
μέχρι πλαστικούς Εσταυρωμένους που στο σκοτάδι λαμποκοπούνε
Δεν είναι δύσκολο να δεις δίχως να κοιτάξεις μακριά
ότι στ’ αλήθεια λίγα έχουν μείνει όσια και ιερά.
Ενώ κήρυκες κηρύσσουν για κακές μοίρες
δάσκαλοι διδάσκουν ότι η γνώση έχει υπομονή
μπορεί να σε οδηγήσει σε πιατικά που κάνουν χίλιες λίρες
κι η καλοσύνη λουφάζει πίσω απ’ τις δικές της θύρες
Αλλά ακόμα και ο πρόεδρος των ΗΠΑ ο τρανός
καμιά φορά πρέπει να στέκεται γυμνός.
Και μ’ όλο που του δρόμου οι νόμοι έχουν καθιερωθεί
είναι μονάχα τα τεχνάσματα των ανθρώπων
που πρέπει ν’ αποφύγουν οι δικοί σου ελιγμοί
και όλα εντάξει, κανείς να μην ανησυχεί
θα τα καταφέρω εγώ μια και καλή.
Έρχονται να σ’ εξαπατήσουν οι διαφημίσεις
πως είσαι ένας και μοναδικός να νομίσεις
ότι μπορείς να κάνεις ό,τι κανείς δεν μπόρεσε ως τώρα
ότι καθετί μπορείς να νικήσεις με τη δική σου φόρα
στο μεταξύ, εσύ χαμένος στην ευκολία
και η ζωή ν’ αλλάζει κι εσύ να είσαι η λεία.
Χάνεσαι, ξαναγυρίζεις, να’ σαι
και νιώθεις ξαφνικά ότι τίποτε δεν έχεις να φοβάσαι
στέκεις μόνος και κανείς δεν είν’ κοντά
όταν μια τρεμάμενη φωνή, ακούγεται μα όχι καθαρά
κι αιφνιδιάζει τα κοιμισμένα σου αυτιά
και λέει ότι σε βρήκανε ξανά.
Μια ερώτηση τα νεύρα σου τραντάζει
μα ξέρεις, δεν βρίσκεται απάντηση να ταιριάζει
να σε ικανοποιήσει
πως δεν τα παρατάς και πάλι να σε πείσει
να μείνει μέσα σου και το μυαλό σου να μη λησμονήσει
πως από καιρό, από πολύ καιρό
δεν ανήκεις μήτε σ’ αυτήν μήτε σ’ αυτόν μήτε σ’ αυτό.
Μ’ όλο που οι αφέντες φτιάχνουν τους κανόνες
και για τον σοφό και για τον τρελό
δεν έχω τίποτε, στους δρόμους, στους λειμώνες
κι εγώ για ν’ ανταποκριθώ.
Γι’ αυτούς που υπακούνε σε κάθε εξουσία
ο έντιμος ο σεβασμός δεν έχει καμία σημασία
περιφρονούν τη μοίρα τους, την ίδια τους την εργασία
αυτοί μιλάν με ζήλια για όσους ζουν μ’ ελευθερία
αυτοί είν’ ικανοί τα λουλούδια να φροντίσουν
μόνο και μόνο για να ‘χουν κάτι να πουλήσουν.
Κάποιοι είναι βαφτισμένοι σε αρχές
σε κομμάτων αυστηρές επιταγές
σε μεταμφιεσμένες λέσχες κοινωνικές
κι όσους είναι στην απέξω άγρια επικρίνουν
η ελευθερία τούς κάνει να τα χάνουν
άλλο δεν συζητάν παρά ποιον είδωλο να κάνουν
Γι’ αυτό κινούνε ουρανό και γη
αυτόν παρακαλάνε τον Θεό να τον ευλογεί.
Κάποιος που η φωτιά τη γλώσσα του τσουρουφλίζει
στην άθλια χορωδία γαργαρίζει
της κοινωνίας οι τανάλιες τον έχουνε παραμορφώσει πια
κι αυτός διόλου δεν νοιάζεται ν’ ανέβει στα ψηλά
αλλά μάλλον εσένα να τραβήξει χαμηλά
σε μια τρύπα φοβερή
όπου εκεί έχει χωθεί.
Μα δεν έχω τίποτα εναντίον μήτε θέλω να κατηγορήσω
όποιον σ’ ένα κελάρι κατοικεί
δικιά του είν’ η ζωή
κι είναι εντάξει, ακόμα κι αν δεν μπορώ να τον ευχαριστήσω.
Γριές δικαστίνες τα ζευγάρια παρακολουθούν
που τον έρωτα πια ν’ απολαύσουν δεν μπορούν
κίβδηλα ήθη διαλαλούν
προσβολές, άγριες βλοσυρές ματιές
ενώ το χρήμα δεν μιλάει
το χρήμα βλαστημάει
αισχρότητα, ναι, μα ποιος νοιάζεται στ’ αλήθεια
όλα προπαγάνδα, ελεεινή συνήθεια.
Άλλοι υπερασπίζονται αυτό που να δουνε δεν μπορούν
ενός φονιά την περηφάνια, απορούν
ασφάλεια ζητάνε μανιακά
μα μυαλά τινάζονται στον αέρα πικρά
γι’ αυτούς που θαρρούν πως του θανάτου η σφυριά
η έντιμη κατραπακιά
δεν θα έρθει να τους χτυπήσει φυσικά
της ζωής τα δευτερόλεπτα καμιά φορά
θα πρέπει να είναι πολύ μοναχικά.
Τα μάτια μου συγκρούονται μετωπικά
με παραγεμισμένα νεκροταφεία, φριχτά
με ψεύτικους θεούς, και σέρνομαι ξανά
στης μικροψυχίας τα σκοτεινά στενά
πασχίζω από χειροπέδες νοερές ν’ απαλλαγώ
λέω φτάνει, την κοπανάω από δω
το έχω δει το έργο ξανά εγώ.
Αν μπορούσαν να δουν τα όνειρα μου όλα
και τις σκέψεις μου, θα μ’ έστελναν στην καρμανιόλα
Αλλά εντάξει, τι μπορεί κανείς να πει
Εντάξει, λέω, αυτή κι όχι άλλη είν’ η ζωή.

Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

5 It’s All Over Now, Baby Blue

Πρέπει να φύγεις τώρα, πάρε ότι νομίζεις πως θ’ αντέξει.
Μα ότι θέλεις να κρατήσεις, καλύτερα από τώρα να τ’ αρπάξεις.
Πέρα εκεί το ορφανό σου στέκεται με τ’ όπλο,
κλαίγοντας σαν την φωτιά στον ήλιο.
Κοίταξε έξω, οι άγιοι αρχίσανε να καταφτάνουν
κι όλα τελειώσαν τώρα, θλιμμένο μου παιδί.
Οι δημοσιές είναι για τυχοδιώκτες, καλύτερα φυλάξου.
Πάρε μαζί σου ότι από δω κι εκεί έχεις μαζέψει.
Στο δρόμο ο ζωγράφος με τ’ αδειανά τα χέρια
μες στα σεντόνια σου τρελά μοτίβα ζωγραφίζει.
Κι ο ουρανός αυτός επίσης σε τυλίγει
κι όλα τελειώσαν τώρα, θλιμμένο μου παιδί.
Όλοι οι ζαλισμένοι ναύτες γραμμή τραβάνε σπίτι.
Κι οι πεζοναύτες σου κι αυτοί γυρνάνε πίσω.
Ο εραστής που απ’ την πόρτα σου έξω μόλις βγήκε
όλες τις κουβέρτες απ’ το πάτωμα μαζί του πήρε.
Κι η φλοκάτη κάτω απ’ τα πόδια φεύγει
κι όλα τελειώσαν τώρα, θλιμμένο μου παιδί.
Τα χώματα που πάτησες άσε τα πίσω, κάτι άλλο σε καλεί.
Ξέχνα το θάνατο που άφησες, δεν θα σ’ ακολουθήσουν.
Ο μπαγαπόντης που την πόρτα σου χτυπάει
είναι ντυμένος με τα ρούχα που κάποτε φορούσες.
Άναψε ένα ακόμη σπίρτο και πάλι ξανά ξεκίνα
κι όλα τελειώσαν τώρα, θλιμμένο μου παιδί.

Μετάφραση: Γιάννης Τζώρτζης

6 Ballad of a thin man

Μες στο δωμάτιο περπατάς
στο χέρι το μολύβι σου κρατάς
βλέπεις κάποιον να στέκεται γυμνός
ρωτάς, ‘‘Μα ποιος είν’ αυτός;’’
πασχίζεις πολύ
μα δεν καταλαβαίνεις γρυ
τι θα πεις
πίσω σαν βρεθείς.
Γιατί κάτι γίνεται εδώ
και δεν ξέρεις τι, λέω εγώ
έτσι δεν είναι, μίστερ Τζόουνς;
Σηκώνεις το κεφάλι
‘‘Εδώ είναι το εδώ αυτό;’’ ρωτάς πάλι
και κάποιος σε δείχνει με το δάχτυλο και λέει
‘‘Δικό του είναι’’
κι εσύ ‘‘Τι ’ναι δικό μου;’’ λες
και κάποιος άλλος λέει, ‘‘Που είναι τι, πες’’
κι εσύ λες, ‘‘Ω Θέ’ μου, τι να πω;
Μπας κι είμαι ολομόναχος εδώ;’’
Γιατί κάτι γίνεται εδώ
και δεν ξέρεις τι, λέω εγώ
έτσι δεν είναι, μίστερ Τζόουνς;
Με το εισιτήριο στο χέρι
πας να δεις τον Παλιάτσο Τρελοχασομέρη
που έρχεται αμέσως στη μεριά σου
και τον ακούς να σου λέει μες στ’ αυτιά σου
‘‘Πώς νοιώθεις να ’σαι τόσο τέρας;’’
κι εσύ λες, ‘‘Σαν δίχως παιδί πατέρας’’
κι αυτός αντί σέκος να μείνει
αμέσως ένα κόκαλο σου δίνει.
Γιατί κάτι γίνεται εδώ
και δεν ξέρεις τι, λέω εγώ
έτσι δεν είναι, μίστερ Τζόουνς;
Έχεις πιάσει φιλία
μ’ αυτούς που εμπορεύονται ξυλεία
για να σου δώσουνε στοιχεία
αν κάποιος σου επιτεθεί στη φαντασία
αλλά κανείς δεν δείχνει σεβασμό
κι από σένα περιμένουν μονάχα υδωρ και γη
να δώσεις και καμιά επιταγή
σ’ αυτούς που καταφέρνουν και μειώνουν το δασμό.
Με καθηγητές έκανες παρέα
που έβρισκαν τη μούρη σου πολύ ωραία
και με δικηγόρους μεγάλους και τρανούς
κουβέντιασες για λαμόγια και λεπρούς
και διάβασες όλα του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ τα βιβλία
το ξέρουν αυτό σ’ όλη την παραλία.
Γιατί κάτι γίνεται εδώ
και δεν ξέρεις τι, λέω εγώ
έτσι δεν είναι, μίστερ Τζόουνς;
Κι έρχεται αυτός που καταπίνει τα σπαθιά
και γονατίζει σ’ εσένα, ναι, σιμά
και κάνει το σταυρό του και ορκίζεται
και δίχως να ζορίζεται
λέει, ‘‘Να πάρε πίσω το λαιμό σου
σ’ ευχαριστώ για το δάνειό σου’’.
Γιατί κάτι γίνεται εδώ
και δεν ξέρεις τι, λέω εγώ
έτσι δεν είναι, μίστερ Τζόουνς;
Και τον μονόφθαλμο τον νάνο να δεις ήρθε η ώρα
κι ουρλιάζει τη λέξη, ‘‘ΤΩΡΑ’’
κι εσύ, ‘‘Τι σημαίνει πάλι αυτό;’’ ρωτάς
κι αυτός λέει ‘‘Πώς;’’
κι εσύ λες, ‘‘Μα που το πας;’’
κι αυτός κραυγάζει γελαστός
‘‘Είσ’ ένα γελάδι
δώσ’ μου γάλα τώρα
ή χάσου στης χώρας το σκοτάδι’’.
Γιατί κάτι γίνεται εδώ
και δεν ξέρεις τι, λέω εγώ
έτσι δεν είναι, μίστερ Τζόουνς;
Το λοιπόν, στο δωμάτιό σου περπατάς
σαν καμήλα, μορφάζεις, δεν ξέρεις που πατάς
τα μάτια σου στην τσέπη βάζεις
τη μύτη σου στο πάτωμα κατεβάζεις
θα ’πρεπε να ’χουμε ένα νόμο αυστηρό
να μην ξαναπατήσεις το πόδι σου εδώ
σαν φτάνεις, να φεύγεις βιαστικά
κι όλη μέρα να φοράς ακουστικά.
Γιατί κάτι γίνεται εδώ
και δεν ξέρεις τι, λέω εγώ
έτσι δεν είναι, μίστερ Τζόουνς;

Μετάφραση: Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης

7 All along the watchtower

‘‘Θα υπάρχει κάποια διέξοδος’’, είπ’ ο παλιάτσος στον ληστή,
‘‘γύρω μας βλέπω σύγχυση, γαλήνη δεν θα βρεις.
Έμποροι πίνουν το κρασί μας, κι άλλοι σκάβουν τη γη
κανένας νόμος δεν ισχύει, τα πάντα έχουν χαθεί’’.
‘‘Δεν χρειάζεται ν’ ανησυχείς’’, ήταν τα λόγια του ληστή,
‘‘βρίσκοντ’ εδώ πολλοί από μας, που ’χουν γι’ αστείο τη ζωή,
κι ας μην ήτανε γραφτό, τα ’χουμε ζήσει όλ’ αυτά,
ας μη μιλάμε πια λοιπόν, η ώρα είν’ αργά’’.
Γύρω-γύρω στη σκοπιά, πρίγκιπες ξαπρυπνούν
καθώς γυναίκες και παιδιά, ξυπόλητοι περνούν.
Κάπου απ’ έξω μακριά, αγριόγατος βογκάει
πλησιάζουν καβαλάρηδες, τ’ αγέρι λυσσομανάει.

Μετάφραση: Δημήτρης Πουλικάκος

8 The wicked messenger

Άγγελος εξάγγελος μας ήρθε από μακριά
γερμένος πάνω σ’ ένα δεκανίκι.
Δεν ήξερε καθόλου μα καθόλου να μιλά
και είχε γλώσσα μόνο για να γλείφει.
Τα νέα που μας έφερε ήταν όλα μια ψευτιά
κι ακούγονταν ευχάριστα στ’ αυτί μας
γιατί έμοιαζε μ’ αλήθεια η κάθε του ψευτιά
κι ακούγοντάς τον ησύχαζε η ψυχή μας.
Έστησε το κρεβάτι του πίσω απ’ την αγορά
κι έλεγε καλαμπούρια στην ταβέρνα
μπαινόβγαινε κεφάτος στα κουρεία και στα λουτρά
και χάζευε τα ψάρια μες στη στέρνα.
Και πέρασε ο χειμώνας κι ήρθε η καλοκαιριά
κι ύστερα πάλι ξανάρθανε τα κρύα
ώσπου κάποιο βραδάκι, τι του ’ρθε ξαφνικά
κι άρχισε να φωνάζει με μανία:
‘‘Τα πόδια μου καήκανε σ’ αυτήν την ερημιά
η νύχτα εναλλάσσεται με νύχτα
τα νέα που σας έφερα σας χάιδεψαν τ’ αυτιά
μ’ απέχουνε πολύ απ’ την αλήθεια’’.
Αμέσως καταλάβαμε τι πήγαινε να πει
και του ’παμε να φύγει μουδιασμένα.
Αφού δεν είχε νέα ευχάριστα να πει
καλύτερα να μην μας πει κανένα.

Μετάφραση: Διονύσης Σαββόπουλος

9 The Times They Are A-Changin’

Κόσμε ελάτε, συναχθείτε
Όπου κι αν περιπλανιόσασταν
Και παραδεχθείτε
Πως γύρω σας φουσκώνουν τα νερά
Θα σας μουσκέψουν ως το κόκαλο, για τα καλά
Κι αν θαρρείτε
Πως αξίζει να σωθείτε
Να κολυμπάτε αρχίστε τώρα
Αλλιώς σαν πέτρες θα βυθιστείτε
Ναι, τα νερά μανιάζουν
Οι καιροί αλλάζουν

Μετάφραση: Γιώργος Ίκαρος Μπαμπασάκης

10 Like a Rolling Stone

Στο πρωτότυπο μιας και δεν υπάρχει ελληνική απόδοση:

“Once upon a time
You dressed so fine,
You threw the bums a dime,
In your prime,
Didn’t you?
People’d call,
Say, “Beware doll,
You’re bound to fall.”
You thought they were all
Kiddin’ you.
You used to laugh about
Everybody that was hangin’ out.
Now you don’t talk so loud.
Now you don’t seem so proud
About having to be scrounging
for your next meal.
How does it feel?
How does it feel,
To be without a home,
Like a complete unknown
Like a rolling stone?
You’ve gone to the finest school
All right, Miss Lonely,
But you know you only
Used to get
Juiced in it.
And nobody has ever taught you
How to live on the street
And now you find out
You’re gonna have to get
Used to it.
You said you’d never compromise
With the mystery tramp, but now you realize
He’s not selling any alibis,
As you stare into the vacuum of his eyes
And ask him do you want to
Make a deal?
How does it feel?
How does it feel
To be on your own,
With no direction home,
Like a complete unknown
Like a rolling stone?
You never turned around
To see the frowns
On the jugglers and the clowns
When they all come down
And did tricks for you.
You never understood
That it ain’t no good,
You shouldn’t let
Other people get
Your kicks for you.
You used to ride on the chrome horse with your diplomat,
Who carried on his shoulder a Siamese cat.
Ain’t it hard when you discover that
He really wasn’t where it’s at,
After he took from you everything
He could steal?
How does it feel?
How does it feel,
To be on your own,
With no direction home,
Like a complete unknown,
Like a rolling stone?
Princess on the steeple
And all the pretty people,
They’re drinkin’, thinkin’
That they
Got it made.
Exchanging all
Precious gifts,
But you’d better
Take your diamond ring, you’d better
Pawn it, babe.
You used to be so amused
At Napoleon in rags and the language that he used.
Go to him now, he calls you, you can’t refuse.
When you ain’t got nothing, you got nothing to lose.
You’re invisible now, you got no secrets
To conceal.
How does it feel?
How does it feel,
To be on your own,
With no direction home,
Like a complete unknown,
Like a rolling stone?

news247.gr

11 σοφοί στίχοι του Bob Dylan

 

THE TIMES THEY ARE A-CHANGIN'

 

Album: The Times They Are A-Changin'(1964)

 "Come mothers and fathers,

Throughout the land,

And don’t criticize,

What you can’t understand."

BLOWIN' IN THE WIND

Album: The Freewheelin' Bob Dylan(1963)
"The answer, my friend, is blowin' in the wind."

LAY, LADY, LAY

  Album: Nashville Skyline (1969)

"Why wait any longer for the one you love When he’s standing in front of you."

LIKE A ROLLING STONE

  Album: Highway 61 Revisited (1965)

"When you got nothing, you got nothing to lose."

MASTERS OF WAR

 

​Album: The Freewheelin' Bob Dylan (1963)

 "Come you masters of war,

You that build all the guns,
You that build the death planes,
You that build the big bombs,
You that hide behind walls,
You that hide behind desks,
I just want you to know,
I can see through your masks."

NOT DARK YET

Album: Time Out Of Mind (1997)
"Behind every beautiful thing there's been some kind of pain."

BUCKETS OF RAIN

  Album: Blood On The Tracks (1975)

"Life is sad,
Life is a bust,
All ya can do is do what you must."

JUST LIKE A WOMAN

  Album: Blonde On Blonde (1966)

"She takes just like a woman, yes, she does,
She makes love just like a woman, yes, she does,
And she aches just like a woman,
But she breaks just like a little girl."

SUBTERRANEAN HOMESICK BLUES

  Album: Bringing It All Back Home (1965)

"You don't need a weatherman to know which way the wind blows."

IT'S ALL OVER NOW, BABY BLUE

 

Album: Bringing It All Back Home(1965)

"The highway is for gamblers, better use your sense."

ALL ALONG THE WATCHTOWER

Album: John Wesley Harding (1967)

"Businessmen, they drink my wine, plowmen dig my earth,
None of them along the line know what any of it is worth."

http://www.apotis4stis5.com

Πως η ΕΕ επιβάλει και την ατζέντα της ιδιωτικοποίησης του νερού

Mετατρέπουν με νομολογίες από ΕΕ το νερό σε εμπόρευμα με πλήρως καπιταλιστικούς επιχειρηματικούς όρους, με πολλά παραθυράκια αισχροκέρδιας και αυθαιρεσίας (πχ κόστος για αποσβέσεις και συντήρηση πάγιων επενδύσεων που έχουν γίνει εδώ και πολλά χρόνια, δεν γίνονται καν ή θα υπόκεινται σε αυθαίρετες αποτιμήσεις).

Εισάγουν την παρανοική έννοια του κόστους ευκαιρίας και εύλογου κέρδους (διαφυγόντων κερδών) για ένα αγαθό σαν το νερό, λες και είναι οι λίρες που μάζεψαν οι παπούδες τους και απαιτούν την καλύτερη δυνατή απόδοση από την αγορά. Και θέτουν και τον όρο «κόστος πόρου» όπου τυχόν μόλυνση και ακαταλληλότητα υδάτινων αποθεμάτων θα την πληρώνει ο τελικός απλός καταναλωτής και όχι όσοι μόλυναν ή μολύνουν τα αποθέματα (λες και δημιουργήθηκε χθες η γη, βρήκαν το νερό και είναι δικό τους αυτοί που αποφασίζουν με «ορθολογικά κριτήρια» ) σχετιζόμενο και ξανά μανά με το «κόστος ευκαιρίας για εναλλακτικές χρήσεις». Και όλα αυτά και άλλα μαζί, θα αθροίζονται φυσικά στην τελική τιμή για τον απλό καταναλωτή, με τις κλασικές εξαιρέσεις για εκλεκτούς (δείτε πιο κάτω κείμενο στο λινκ που παρατίθεται).

Βέβαια γιατί να τα κάνει αυτά μια κρατική-ακόμη-εταιρεία; Να λειτουργεί με τόσο αμείλικτους όρους αγοράς. Γιατί σαφώς και η όσο γίνεται υψηλότερη κερδοφορία των κρατικών-για όσο είναι ακόμη-επιχειρήσεων προσβλέπει στην εξυπηρέτηση του τεράστιου χρέους της μικρής αποικίας μας, αλλά και γιατί προλειάνουν και το έδαφος για μια μελλοντική ιδιωτικοποίηση με τους καλύτερους δυνατούς όρους για τον κάθε «επενδυτή» φυσικά. (προς το παρόν κερδίζουν ως συνήθως διάφοροι υπεργολάβοι μόνο).

H πιο λεπτομερής και τεκμηριωμένη ανάλυση πιο κάτω στο λινκ είναι από τη  «Πρωτοβουλία για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα SAVEGREEKWATER (SGW)»

Νερό: Με το παραπάνω, θα πληρώσουμε την «οικολογική ευσυνειδησία» υπουργείου και πολυεθνικών

Και το πιο κάτω βίντεο είναι από ρεπορτάζ της Γερμανικής κρατικής τηλεόρασης για το πως η ΕΕ επιβάλει σιγά σιγά την ιδιωτικοποίηση του νερού σε χώρες της Ευρώπης, με πρωταρχικούς εύκολους στόχους τις πιο αδύναμες και σε καθεστώς μνημονίου χώρες όπως η Ελλάδα. Μια ιδιωτικοποίηση που σχεδόν πάντα αποτυχαίνει εις βάρος των καταναλωτών και καταλήγει σε πολύ υψηλές τιμές και κακή ποιότητα υπηρεσιών, με όφελος μόνο στα κέρδη πολυεθνικών Ευρωπαικών εταιρειών.

Ο ΓΑΤΟΣ ΤΟΥ ΛΕΝΙΝ