Μιας κι αυτό είναι άλλο ένα από τα «λεπτά» άρθρα που μετέφρασε το Contra Info,
ας ξεκαθαριστεί ότι, παρά το ενδιαφέρον του, στο κομμάτι που αναφέρεται
στα στριπτιτζάδικα –το οποίο κατά πάσα πιθανότητα θα εξοργίσει
αρκετούς– μάλλον αρμόζει καλύτερα μια αντίδραση σαν αυτήν εδώ.
Η «Αναρχική Ομοσπονδία Μεγάλης Βρετανίας» (Anarchist Federation, UK) συνοψίζει απόψεις και συζητήσεις αναρχικών ως προς το σεξ και τη σεξουαλικότητα
Οι
αναρχικές οπτικές στο σεξ κυμαίνονται από την ιδέα ότι «όλα
επιτρέπονται» μεταξύ συναινούντων ενηλίκων μέχρι πιο παραδοσιακές
προσεγγίσεις τού τι αποτελεί ελεύθερο έρωτα μεταξύ ατόμων. Ένα πράγμα
που αυτές οι διιστάμενες απόψεις έχουν κοινό, ωστόσο, είναι η ιδέα της
σεξουαλικής ελευθερίας και της εναντίωσης στη σεξουαλική εκμετάλλευση.
Παρ’ όλα αυτά, το να είναι κανείς υπέρ της σεξουαλικής ελευθερίας και
κατά της σεξουαλικής εκμετάλλευσης είναι ανοιχτό σε ένα εύρος ερμηνειών
και μπορεί να ενσωματώνει ποικίλες, ενίοτε και συγκρουόμενες αναλύσεις
απ’ τον έναν αναρχικό στον άλλον.
Μέσα σε συγκεκριμένες αναρχικές παραδόσεις (όπως επίσης στην αριστερά) συχνά έχει υπάρξει ένα σημαντικό κύμα «πουριτανισμού» απέναντι στο σεξ και σε όποιες δραστηριότητες ανακηρύσσονται γενικά ασύνετες.
Όλοι ξέρουμε την ιστορία σχετικά με την Έμμα Γκόλντμαν, που χόρευε όλη νύχτα με άντρες σε μια αναρχική κοινωνική εκδήλωση και κατηγορήθηκε για συμπεριφορά που δεν αρμόζει σ’ έναν επαναστάτη (ξέρουμε επίσης και τη συνακόλουθη έκρηξη οργής της). Ξέρουμε κι ότι κάποιοι τομείς του αναρχικού κινήματος στην Ισπανική Επανάσταση έχουν κατηγορηθεί για παρόμοιο πουριτανισμό, και η ιδέα ότι οι αναρχικοί και κομμουνιστές επαναστάτες θα έπρεπε περίπου να ζουν τις ζωές τους ως ασκητές μοναχοί ή καλόγριες συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε κάποια μέρη.
Τα μυθιστορήματα αναρχικών συγγραφέων του 19ου αιώνα όπως ο Οκτάβιος Μιρμπώ κατηγοριοποιήθηκαν ως πορνογραφία απ’ το φιλολογικό καθεστώς της εποχής. Το «Ημερολόγιο μιας καμαριέρας» απεικονίζει τις σεξουαλικές συνήθειες της αστικής τάξης με τέτοιον τρόπο ώστε ο Ζαν Γκραβ να σχολιάσει «τι βρόμα και ξεπεσμός υπάρχει κάτω από την όμορφη επιφάνεια της κοινωνίας μας». Για να είμαστε δίκαιοι, η Σελεστίν, η προλεταριακή αντι-ηρωίδα του Μιρμπώ, σίγουρα δεν ήταν και σεξουαλικά αγία, αλλά η έμφαση στην ξακουστή σεξουαλική «ανωμαλία» και «αχρειότητα» των πλουσίων υπαινίσσεται ξεκάθαρα ότι τα σεξουαλικά καπρίτσια είναι κατά έναν τρόπο αστικά. Αυτό στ’ αλήθεια δεν είναι τόσο διαφορετικό από την παλιά Μαχητική Τάση (σήμερα το Σοσιαλιστικό Κόμμα), που μας έλεγε πριν μερικά χρόνια ότι η ομοφυλοφιλία δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά μια αστική ασθένεια.
Βικτωριανές αξίες
Σ’ αυτά προστίθεται και η ανθεκτική επίδραση συγκεκριμένων στοιχείων του κινήματος για την απελευθέρωση των γυναικών, που οδήγησε πολλές φεμινίστριες και τους άντρες υποστηρικτές τους να υιοθετήσουν «πουριτανικές» συμπεριφορές απέναντι στο σεξ και στη σεξουαλικότητα και να ασπαστούν τη λογοκρισία στην πορνογραφία και σε όλα τα είδη της ερωτικής τέχνης.
Δεν χωράει αμφιβολία ότι πολλά θετικά πράγματα προέκυψαν από το φεμινισμό και το κίνημα των γυναικών γενικά, ωστόσο μια σημαντική αρνητική πτυχή του υπήρξε η πεποίθηση ότι οι άντρες γενικά είναι εκ φύσεως εκμεταλλευτικοί προς τις γυναίκες (κατά κοινή ομολογία, βασισμένη στο πολύ πραγματικό γεγονός ότι πολλοί άντρες όντως φέρονται έτσι για πολύ ή για κάποιον καιρό), ενώ οι γυναίκες πάντα αντιμετωπίζονται ως θύματα της αντρικής κυριαρχίας και καταπίεσης. Για κάποιες φεμινίστριες, αυτή η οπτική οδήγησε σε ένα τεράστιο άλμα με το οποίο υποστηρίχτηκε ότι όλοι οι άντρες είναι βασανιστές ή τουλάχιστον εν δυνάμει βασανιστές γυναικών. Οι γυναίκες, από την άλλη, αντιμετωπίστηκαν ως θεμελιακά άγια και σχεδόν μη σεξουαλικά πλάσματα, έρμαια της αντρικής διαφθοράς. Και οι γυναίκες που έκαναν πράγματα όπως να βγαίνουν έξω, να φλερτάρουν και να πηδιούνται με άντρες (ή ακόμα και να συνάπτουν σχέσεις με τον «εχθρό») ζούσαν απλά ως υποχείρια των αντρών και του πατριαρχικού τους συστήματος. Συνεπώς, η «ασεξουαλική εκμεταλλευόμενη» οπτική των γυναικών είναι πολύ κοινή με τη βαλτώδη θρησκευτική στάνταρ μυθολογία του «γυναίκα όπως η Παναγία, ή πόρνη» και εμπεριέχει αρκετά στοιχεία των παλιών, καλών «βικτωριανών αξιών». Δυστυχώς, ο εκάστοτε αναρχικός ακόμα είναι γαντζωμένος σε μερικές απ’ αυτές τις προστατευτικές ηθικές αποσκευές.
Στον καπιταλισμό όλα και όλοι είναι εμπορεύματα, όλοι έχουμε την τιμή αγοράς μας. Και είτε πουλώντας την εργατική μας δύναμη ως εργάτες ή αγοράζοντας τα απαραίτητα (και κάποια όχι και τόσο απαραίτητα) ως καταναλωτές, όλοι υπάρχουμε ως μέρος και τεμάχιο του εμπορευματικού συστήματος του παγκόσμιου καπιταλισμού. Τότε το σεξ δε διαφέρει: αποτελεί κάτι που όχι μόνο είναι κατάλληλο για την αγορά, αλλά μαχητικά εμπορεύσιμο στον καπιταλισμό (όπως όλοι ξέρουμε, το σεξ πουλάει). Ωστόσο, όταν το σεξ αγοράζεται και πωλείται –μέσω της πορνογραφίας, της πορνείας κ.λπ.– οι αριστεροί υπέρμαχοι της λογοκρισίας φεμινιστές και κάποιοι αναρχικοί έχουν την τάση να αντιμετωπίζουν αυτό το εμπόριο σαν κάτι χειρότερο από τις άλλες μορφές της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
Καθίζοντάς το στα γόνατα
Παραδείγματος χάριν, ένα στριπτιτζάδικο άνοιξε πρόσφατα στο Νότινγχαμ και οργανώθηκε μια κίνηση προκειμένου να κλείσει. Τώρα, δεν ξέρω αν αναρχικοί ήταν όντως αναμειγμένοι σ’ αυτή την κίνηση, αλλά ξέρω ότι κάποιοι αναρχικοί βλέπουν μια τέτοια κίνηση ως κάτι αξιόλογο.
Καταλαβαίνω τα επιχειρήματα των φεμινιστριών υπέρ της λογοκρισίας. Ωστόσο, η οπτική ότι η πορνογραφία (και σ’ αυτή την περίπτωση) κατά κάποιον τρόπο προτρέπει τους άντρες σε βιαιοπραγίες και βιασμούς γυναικών είναι πολύ αμφισβητήσιμη. Επίσης, η απλουστευτική θεώρηση της πορνογραφίας και της βιομηχανίας του σεξ γενικά –που αντιμετωπίζεται ως ένα μέρος όπου οι εμπλεκόμενες γυναίκες είναι υπερεκμεταλλευόμενα θύματα– μου φαίνεται να βασίζεται σε μια μορφή συντηρητισμού ή φιλελευθερισμού, κρυπτο-θρησκευτικού μοραλισμού με τη μεγάλη συνεισφορά της αισθησιοκρατικής μυθολογίας των μίντια να εμπλέκεται για να δέσει το πράγμα. Μα μόνο η ανεπαρκής γνώση αυτής της οπτικής βασίζεται στην πραγματικότητα της εργασίας και της βιομηχανίας του σεξ, η οποία είναι εξαιρετικά ευρεία και πολυεδρική. Ναι, τομείς της είναι φρικιαστικά εκμεταλλευτικοί, ενίοτε ισοδυναμούν και με την πραγματική (άμισθη) σκλαβιά και είναι ελάχιστα παραπάνω από ένα μέσο ενσωμάτωσης των εμπορευματικών συμφερόντων, μεγάλων ή μικρών, νόμιμων ή παράνομων.
Αλλά θα έλεγα ότι (σίγουρα σ’ αυτή την χώρα) πολλοί τομείς της βιομηχανίας του σεξ είναι ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο εκμεταλλευτικοί σε σύγκριση με οποιοδήποτε καπιταλιστικό συμφέρον, κι άλλοι είναι όσο μη εκμεταλλευτικοί γίνεται στον καπιταλισμό. Οπότε, το να γενικολογεί κανείς για τη βιομηχανία του σεξ, οδηγεί σε μια πολύ περιορισμένη και αφελή κατανόησή της και δε λέει τίποτα για τις πραγματικές συνθήκες εκεί.
Τώρα, τείνω να αντιμετωπίζω τα στριπτιτζάδικα ως… μαλακίες. Αλλά στο κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό των πραγμάτων εντός καπιταλισμού θα τα έβαζα στην παραπάνω «ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο» κατηγορία των εκμεταλλευτικών βιομηχανιών του συστήματος. Στα στριπτιτζάδικα υπάρχουν συνήθως σαφείς κανόνες ασφαλείας «απαγόρευσης της φυσικής επαφής» μεταξύ χορεύτριας και θεατών, κι αν δε σε πειράζει να σε αυγατίζει ένας τύπος ή μερικοί τύποι, τα λεφτά δεν είναι κι άσχημα, και πληρώνει πολύ καλύτερα από τις άλλες δουλειές της εργατικής τάξης. Είναι επίσης δουλεία στην οποία πας και έρχεσαι όποτε θέλεις και οι ώρες είναι συχνά πολύ ευέλικτες. Είναι αλήθεια ότι οι εργοδότες συνήθως κάνουν διακρίσεις, προσλαμβάνοντας γυναίκες που πληρούν τα στερεότυπα του «ελκυστικού» ή του «σέξι» και έχοντας ένα ανώτερο όριο ηλικίας – στη βάση του ότι αυτό θα φέρει στο μαγαζί τα κορόιδα που θα πληρώσουν.
Άρα, ως αναρχοκομμουνιστές η στάση μας απέναντι σε ένα στριπτιτζάδικο θα έπρεπε να είναι παρεμφερής μ’ αυτήν απέναντι σε έναν κινηματογράφο ή ένα χυτήριο ή ένα σουπερμάρκετ – με άλλα λόγια, αφορά τις μπίζνες ως συνήθως. Αλλά φυσικά δεν είναι τόσο απλό, είναι; Γιατί κάποιοι άνθρωποι εξανίστανται τόσο ισχυά σ’ αυτά τα κλαμπ, ώστε θέλουν να διαδηλώσουν για να τα κλείσουνπερισσότερο απ’ ό,τι θέλουν το τοπικό μαγαζί με τα μεταχειρισμένα ρούχα που πληρώνει «παράνομους» εργάτες μιάμιση λίρα την ώρα για δωδεκάωρες μέρες; Είναι επειδή στο πρώτο η γυναίκα έχει το θράσος να χορέψει γυμνή ή ημίγυμνη για 12 ώρες την ημέρα; Ή είναι επειδή οι διαδηλωτές δε θέλουν να έχουν (στ’ αλήθεια όχι και τόσο πολύ) άσεμνα γεγονότα κεκλεισμένων των θυρών της γειτονιάς τους;
Και γιατί οι άνθρωποι έχουν πολύ λιγότερη προδιάθεση να ενδιαφερθούν να διαμαρτυρηθούν ενάντια στο μαγαζί με τα μεταχειρισμένα; Επειδή είναι μόνο «μια χούφτα αλλοδαποί» που δουλεύουν εκεί και, στην πραγματικότητα, δεν τους καίγεται καρφί για τους πρόσφυγες που δουλεύουν υπερωρίες σε άθλιες συνθήκες με ελάχιστους ή και καθόλου κανονισμούς υγιεινής και ασφάλειάς τους και πληρώνονται ψίχουλα; Επειδή το να δουλεύεις στο εμπόριο ρούχων είναι τουλάχιστον «έντιμος μόχθος» όπου κανείς δεν έχει να τσιτσιδωθεί; Ή απλά δεν έχουν πρόβλημα οι άνθρωποι να έχουν τέτοια εξαθλιωμένα πράγματα να συμβαίνουν κεκλεισμένων των θυρών της γειτονιάς τους;
Τώρα, όταν μιλάμε γι’ αυτό που αποκαλώ το μέσο των «ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο» εκμεταλλευτικών τομέων της βιομηχανίας του σεξ (π.χ. στριπτιτζάδικα), μου προκαλείται η υποψία ότι αυτό στο οποίο καταλήγουν όλα είναι η ηθικότητα. Το θέμα εδώ είναι ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα κορμιά τους σεξουαλικά για λεφτά. «Και μόνο ένα πραγματικά εκμεταλλευόμενο άτομο θα το έκανε αυτό, όχι; Ή κάποιος ψυχολογικά κατεστραμμένος… σεξουαλικά κακοποιημένος ως παιδί… ένα αβοήθητο υποχείριο… κάποιος στην πλευρά του εχθρού… Λοιπόν, πώς μπορεί οποιαδήποτε γυναίκα που σέβεται τον εαυτό της να επιτρέψει να αντικειμενοποιηθεί με τέτοιον τρόπο;»
Λυπάμαι που θα το πω αυτό, αλλά είναι λες και κάποιοι από εμάς δεν έχουν στ’ αλήθεια προχωρήσει από την εποχή της βασίλισσας Βικτωρίας και το σεξ είναι ακόμα το μεγάλο ταμπού που πάντα ήταν. Σεξ για πούλημα, σεξ ως εμπόρευμα, σεξ δημοσίως, σεξ τυπωμένο ή φιλμογραφημένο, εκκεντρικό, περίεργο, διαστροφικό, φετιχιστικό, αλλοπρόσαλλο σεξ, σεξ σε ιεραποστολική στάση, για την ακρίβεια κάθε είδους σεξ στη δημόσια σφαίρα είναι το ζήτημα.
Οι άνθρωποι που επιλέγουν να επιτεθούν στο τοπικό στριπτιτζάδικο, αλλά όχι στο τοπικό βενζινάδικο, το κάνουν λόγω προσωπικής ηθικότητας αναφορικά με το σεξ. Το σεξ το κάνει ηθικό ζήτημα, καθώς αν μιλούσαμε μόνο για μιαν απλή οικονομική σχέση, τότε είναι τόσο τυπικό όσο η κάθε βιομηχανία. Αλλά δεν μιλάμε γι’ αυτό, έτσι; Οπότε, όταν κάποιοι αναρχικοί απομονώνουν τα στριπτιτζάδικα ή τα ενήλικα βιβλιοπωλεία, δε βασίζουν τις πράξεις τους σε μια ταξική ανάλυση, αλλά σ’ αυτό που θεωρούν ηθικά καλό ή κακό για εμάς τους υπόλοιπους (που θέτει ερωτήματα για τον τρόπο που ερμηνεύουν τον αναρχισμό). Αυτή η εξύψωση της αντίθεσής τους στη βιομηχανία του σεξ είναι μια προσωπική ηθική επιλογή, μα δε συνδέεται καθόλου είτε με μια επαναστατική ταξική ανάλυση είτε με τον ίδιο τον αναρχισμό.
Επαναστατικές τσόντες
Άλλο ένα ανησυχητικό σημείο στην ιδεολογία υπέρ της λογοκρισίας είναι η (πιθανότατα εθελούσια) αδιαφορία για τη σεξουαλική ευελιξία ως απελευθερωτική, ακόμα και επαναστατική δύναμη. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια πολλών επαναστατικών επεισοδίων, η πορνογραφία και η ερωτική τέχνη έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη δημοφιλή επαναστατική κουλτούρα. Σεξουαλικές εικόνες που δημιουργήθηκαν για την ευχαρίστηση έχουν φυσικά υπάρξει για χιλιετίες, αλλά συνήθως ήταν προσβάσιμες μόνο στους ευκατάστατους, στους μορφωμένους και στον υψηλό κλήρο. Όμως, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, μια μεγαλύτερη ελεύθερη σεξουαλική έκφραση και μια διανομή πορνογραφικού υλικού ήρθαν στο προσκήνιο. Με άλλα λόγια, έγινε προσβάσιμο και σ’ εμάς τους πληβείους επίσης. Θυμάμαι να διαβάζω για τις πρώτες μέρες της Πορτογαλικής Επανάστασης του 1974, όταν η φασιστική δικτατορία είχε μόλις πέσει και η απαγορευμένη λογοτεχνία ξαφνικά γινόταν διαθέσιμη ελεύθερα, έτσι ώστε ο καθένας μπορούσε να βρει τα έργα του Μπακούνιν, του Κροπότκιν, του Μαρξ και του Λένιν δίπλα δίπλα με τα πορνογραφικά περιοδικά!
Και ιστορικά δεν είναι τυχαίο ότι, όταν η αντίδραση αρχίσει να επιβάλλεται ξανά, και ο Μπακούνιν και τοπορνοπεριοδικά είναι τα πρώτα που θα βρεθούν στο στόχαστρο. Ούτε είναι τυχαίο ότι η πορνογραφία και το λεγόμενο «αθέμιτο σεξ» είναι παράνομα και τιμωρούνται αυστηρά σε κάποια από τα πιο καταπιεστικά (και όλως τυχαίως αντι-γυναικεία) καθεστώτα του κόσμου.
Δεν εννοώ ότι η πορνογραφία είναι ένα υπέροχο απελευθερωτικό πράγμα καθεαυτό. Η συντριπτική πλειονότητα της πορνογραφίας (και ιδιαίτερα η μαλακή ποικιλία, που παράγεται από τις μεγάλες εταιρικές αυτοκρατορίες των μίντια) είναι απόλυτα τρομακτική, αντανακλά πολύ σεξιστικές καπιταλιστικές αξίες και φαίνεται εξοπλισμένη μόνο για να απευθυνθεί στο τρομακτικότερο, πιο σεξουαλικά καταπιεσμένο, κομφορμιστικό αρσενικό. Έτσι, αν η πορνογραφία ήταν το φαΐ της αγάπης, θα ήταν ένα Μπιγκ Μακ.
Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι αυτά τα μαλακά σκουπίδια διατίθενται ελεύθερα σε κάθε περίπτερο ή ψιλικατζίδικο. Προωθούνται ενεργά από τα κυρίαρχα μίντια και τα δίκτυα διανομής, και αντιμετωπίζονται από το καθεστώς ως αποδεκτά και υποθαλπόμενα από κάποιους από τους πλέον συντηρητικούς θεσμούς. Απ’ την άλλη πλευρά, η σκληροπυρηνική πορνογραφία λογίζεται ως επικίνδυνη, ανατρεπτική και αποτελεί συνήθως αστυνομικό ζήτημα που θα αντιμετωπιστεί με τη νομοθεσία περί άσεμνων εκδόσεων. Ενώ κάποιο υλικό που χαρακτηρίζεται σκληροπυρηνικό μπορεί να είναι αποφασιστικά ζόρικο ή ακόμα και επικίνδυνο, δεν προκαλεί επίσης καμία έκπληξη ότι ένα κομμάτι του πιο ενδιαφέροντος, αντιεμπορικού, ελάχιστα στερεοτυπικά και σεξουαλικά ποικίλου ερωτικού υλικού μπαίνει άνετα κάτω από αυτή την επικεφαλίδα.
Αναρχο-σεξ με τα στοιχειώδη!
Έχοντας πει όλα αυτά, η πορνογραφία (καλή και κακή) είναι απλώς περισσότερο θέαμα, κάτι που θα χρησιμοποιηθεί από τον παθητικό (συνήθως) θεατή. Το σεξ και η σεξουαλικότητα, ωστόσο, δεν είναι περαστικά αλλά πράγματα που κάνουμε, πράγματα στα οποία συμμετέχουμε ενεργά. Κάτι που με οδηγεί στο εξής ερώτημα: Μπορεί να υπάρξει κάποια αναρχική οπτική του σεξ ή έστω μια αναρχική σεξουαλικότητα;
Το γεγονός ότι κάποιοι αναγνώστες ενδέχεται να διαφωνήσουν έντονα με κάποιο απ’ τα σχόλια που εγείρει το άρθρο, σημαίνει ότι είναι πολύ δελεαστικό να απαντήσω όχι. Επίσης, κάποιος σύντροφος μπορεί να υποστηρίξει ότι είναι όλα απλώς ένας αντιπερισπασμός από τους κοινωνικούς αγώνες ενάντια στον καπιταλισμό και τα ταξικά θέματα που αφορούν τα προς το ζην. Ωστόσο, δε νομίζω ότι μια αναρχική οπτική του σεξ και της σεξουαλικότητας είναι κάποιας μορφής αντιπερισπασμός. Συγχρόνως, πιστεύω ότι δεν είναι τόσο μακριά από τα στοιχειώδη ταξικά ζητήματα όσο ενδέχεται να πιστεύουν μερικοί σύντροφοι.
Το φαΐ, το ποτό, μια στέγη πάνω από το κεφάλι μας και το σεξ είναι όλα βασικές ανθρώπινες ανάγκες. ΟΚ, η έλλειψη σεξ δε σε σκοτώνει γενικά (όπως η πείνα), αλλά το να είσαι σεξουαλικά στερημένος μπορεί σοβαρά να σε γαμήσει ψυχολογικά. Ως προς αυτό, πολλοί ενήλικες συμμετέχουν σε σχετικά συχνή σεξουαλική δραστηριότητα, που φυσικά μερικές φορές πάει πολύ καλά ενώ άλλες δεν είναι και τόσο διασκεδαστική. Ας προστεθεί και το γεγονός ότι πιο ανοιχτές και ποικίλες σεξουαλικότητες καταπιέζονται σθεναρά όχι μόνο από την οικογένεια, την Εκκλησία,το κράτος, το εκπαιδευτικό σύστημα, κοινωνικές ομάδες ομοίων (peergroups), τα μίντια και φυσικά τον καπιταλισμό εν γένει, αλλά επίσης από κάποιους απ’ αυτούς που πρόσκεινται σε φαινομενικά πιο προοδευτικές ιδεολογίες·– επαναστάτες, ριζοσπάστες, αριστεριστές, αναρχικούς και κομμουνιστές.
Συνεπώς, παρ’ ότι δεν είναι ακριβώς πεινασμένοι, υποθέτω ότι μεγάλο μέρος του ενήλικου πληθυσμού του κόσμου είναι τουλάχιστον σεξουαλικά υποσιτισμένος (που οδηγεί σε προβλήματα όπως έλλειψη αυτοπεποίθησης, κατάθλιψη και άλλες ψυχικές ασθένειες, αλκοολισμό, χρήση ναρκωτικών, αυτοκτονία). Οπότε θα έλεγα ότι αυτή η κατάσταση είναι κάτι που αξίζει να διαπραγματευτούν οι επαναστάτες.
Απόκλιση
Υπάρχει επίσης η προαναφερόμενη προβληματική άποψη, ότι δηλαδή κάθε σεξουαλικό καπρίτσιο (που συνήθως κατονομάζεται ως «αποκλίνουσα», «διεφθαρμένη συμπεριφορά» ή «διαστροφή») κατά έναν τρόπο συνιστά προϊόν του καπιταλισμού, γνώρισμα αστών. Αν ισχύει αυτό, τότε το σεξ, η σεξουαλική πρακτική σε μια αναρχική κοινωνία θα είναι μόνο το είδος το οποίο είναι βαθύτατα ριζωμένο στην αναρχοκομμουνιστική κοινωνική πραγματικότητα; Ή, πιο ωμά, αυτό σημαίνει πως από κάθε πιθανή μελλοντική αναρχική-κομμουνιστική κοινωνία θα έλειπαν τα βίτσια, οι σεξουαλικοί εκκεντρισμοί; Προσωπικά τουλάχιστον, ελπίζω πως όχι. Ένα σεξουαλικό μέλλον σαν αυτό με παραπέμπει στην οπτική της παιδικής ηλικίας περί χριστιανικού «παραδείσου», όπου θα πρέπει κανείς να κάθεται σε ένα σύννεφο όλη μέρα παίζοντας την άρπα του. Και, πολύ ορθά, η κόλαση πάντοτε μ’ έλκυε περισσότερο. Χμ… εκτός αν γουστάρει κανείς σεξουαλικές φαντασιώσεις που βασίζονται σε κοινωνικά δίκαια και ισότιμα πάρε δώσε, σούρτα φέρτα μεταξύ του μέλους μιας εργατικής συνέλευσης και του εντεταλμένου τοπικού αντιπροσώπου. Ή ίσως «θα ’λεγε» μια μικρή «μαζική δράση»;
Το σεξ, βέβαια, μπορεί συχνά να αντανακλά κοινωνικές πραγματικότητες, αλλά δεν πρέπει και μπορεί να είναι εντελώς άσχετο με οτιδήποτε γνωρίζουμε ή έχουμε βιώσει. Ας το παραδεχτούμε: το σεξ δε λειτουργεί πάντα πολύ καλά σε ορθολογιστικό και φιλοσοφικό επίπεδο (με εξαίρεση άρθρα όπως αυτό!). Κι οι άνθρωποι κάνουν κάθε είδους ανεξήγητα, παράξενα και εκκεντρικά πράγματα όταν βρίσκονται σε καθαρά σεξουαλική λειτουργία, πράγματα όπως σεξουαλικά παιχνίδια εξουσίας, ανταλλαγή φαντασιώσεων, φετιχισμός, τρανσεξουαλικές δραστηριότητες κ.λπ. Συχνά, οι λόγοι που μας αρέσει να κάνουμε ό,τι κάνουμε δεν μπορούν ακριβώς να εξηγηθούν, ούτε και θα θέλαμε να τους εξηγήσουμε απαραίτητα (μόνο και στο ενδεχόμενο ότι ξαφνικά θα γειώσουμε κάτι που μας συναρπάζει). Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε επιδοθεί (ή θέλουμε να επιδοθούμε) σε ανθυγιεινές σεξουαλικές προτιμήσεις ή δραστηριότητες. Δυστυχώς, παραδοσιακά η ψυχιατρική πρόσφερε φαρμακευτικές αγωγές και ασυλοποίηση σε άτομα (προπαντός της εργατικής τάξης) με οποιεσδήποτε εκκεντρικές και «περίεργες» σεξουαλικές τάσεις. Η αστική κοινωνία στο σύνολό της και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποκαλούν τα αποκλίνοντα αυτά άτομα «διεστραμμένα».
Είναι σημαντικό να μην παγιδευτούμε ποτέ σε αυτή την κατεύθυνση σκέψης. Αν άρχιζαν οι επαναστάτες αναρχικοίνα καταγγέλλουν και να απορρίπτουν οποιοδήποτε άτομο με «μη mainstream» σεξουαλικό προσανατολισμό ή προτίμηση, θα ήταν σκέτη καταστροφή όχι μόνο για τον αναρχισμό ως φιλοσοφία, αλλά και για την τάξη μας και για το μέλλον της ανθρωπότητας. Για μένα, η επαναστατική αναρχική στάση απέναντι στο σεξ και στη σεξουαλικότητα χρειάζεται να περικλείει την πεποίθηση ότι οι σεξουαλικές δραστηριότητες και σχέσεις πρέπει να είναι ασφαλείς, ελεύθερες, πολυτασικές και συναινετικές, αναγνωρίζοντας ότι οι άνθρωποι είναι ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι, μονογαμικοί έως πολυερωτικοί, ανιδιοτελείς ασεξουαλικοί μέχρι αχαλίνωτοι υπερσεξουαλικοί, από χαλβάδες μέχρι ακραία σαδομαζοχιστικοί. Στο τέλος της μέρας, αν υπάρχει μια ασφαλής και αμοιβαία συναινετική δραστηριότητα (όσο παράξενο κι αν φαίνεται), και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη το απολαμβάνουν, τότε πού το πρόβλημα;
Ας ελπίσουμε ότι ο αναρχισμός αποσκοπεί στη σεξουαλική ελευθερία, ειλικρίνεια, τιμιότητα και ισότητα. Και μ’ αυτό δεν εννοώ να επινοεί καθένας συστήματα εκ περιτροπής για να βλέπει ποιανού σειρά είναι να καβαλήσει. Ειλικρίνεια είναι οι άνθρωποι να μπορούν, αληθινά και αυθόρμητα, να εκφραστούν σεξουαλικά, χωρίς να φοβούνται να στιγματιστούν σαν διεστραμμένοι, αποκλίνοντες ή πούστηδες. Όταν πράγματι οι άνθρωποι γίνουν σεξουαλικά ειλικρινείς, κάτι σκατά μπορεί να συμβεί. Κι αυτό, με τον τρόπο του, μπορεί να είναι αρκετά επαναστατικό.
eagainst.com
Η «Αναρχική Ομοσπονδία Μεγάλης Βρετανίας» (Anarchist Federation, UK) συνοψίζει απόψεις και συζητήσεις αναρχικών ως προς το σεξ και τη σεξουαλικότητα
Οι
αναρχικές οπτικές στο σεξ κυμαίνονται από την ιδέα ότι «όλα
επιτρέπονται» μεταξύ συναινούντων ενηλίκων μέχρι πιο παραδοσιακές
προσεγγίσεις τού τι αποτελεί ελεύθερο έρωτα μεταξύ ατόμων. Ένα πράγμα
που αυτές οι διιστάμενες απόψεις έχουν κοινό, ωστόσο, είναι η ιδέα της
σεξουαλικής ελευθερίας και της εναντίωσης στη σεξουαλική εκμετάλλευση.
Παρ’ όλα αυτά, το να είναι κανείς υπέρ της σεξουαλικής ελευθερίας και
κατά της σεξουαλικής εκμετάλλευσης είναι ανοιχτό σε ένα εύρος ερμηνειών
και μπορεί να ενσωματώνει ποικίλες, ενίοτε και συγκρουόμενες αναλύσεις
απ’ τον έναν αναρχικό στον άλλον.Μέσα σε συγκεκριμένες αναρχικές παραδόσεις (όπως επίσης στην αριστερά) συχνά έχει υπάρξει ένα σημαντικό κύμα «πουριτανισμού» απέναντι στο σεξ και σε όποιες δραστηριότητες ανακηρύσσονται γενικά ασύνετες.
Όλοι ξέρουμε την ιστορία σχετικά με την Έμμα Γκόλντμαν, που χόρευε όλη νύχτα με άντρες σε μια αναρχική κοινωνική εκδήλωση και κατηγορήθηκε για συμπεριφορά που δεν αρμόζει σ’ έναν επαναστάτη (ξέρουμε επίσης και τη συνακόλουθη έκρηξη οργής της). Ξέρουμε κι ότι κάποιοι τομείς του αναρχικού κινήματος στην Ισπανική Επανάσταση έχουν κατηγορηθεί για παρόμοιο πουριτανισμό, και η ιδέα ότι οι αναρχικοί και κομμουνιστές επαναστάτες θα έπρεπε περίπου να ζουν τις ζωές τους ως ασκητές μοναχοί ή καλόγριες συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε κάποια μέρη.
Τα μυθιστορήματα αναρχικών συγγραφέων του 19ου αιώνα όπως ο Οκτάβιος Μιρμπώ κατηγοριοποιήθηκαν ως πορνογραφία απ’ το φιλολογικό καθεστώς της εποχής. Το «Ημερολόγιο μιας καμαριέρας» απεικονίζει τις σεξουαλικές συνήθειες της αστικής τάξης με τέτοιον τρόπο ώστε ο Ζαν Γκραβ να σχολιάσει «τι βρόμα και ξεπεσμός υπάρχει κάτω από την όμορφη επιφάνεια της κοινωνίας μας». Για να είμαστε δίκαιοι, η Σελεστίν, η προλεταριακή αντι-ηρωίδα του Μιρμπώ, σίγουρα δεν ήταν και σεξουαλικά αγία, αλλά η έμφαση στην ξακουστή σεξουαλική «ανωμαλία» και «αχρειότητα» των πλουσίων υπαινίσσεται ξεκάθαρα ότι τα σεξουαλικά καπρίτσια είναι κατά έναν τρόπο αστικά. Αυτό στ’ αλήθεια δεν είναι τόσο διαφορετικό από την παλιά Μαχητική Τάση (σήμερα το Σοσιαλιστικό Κόμμα), που μας έλεγε πριν μερικά χρόνια ότι η ομοφυλοφιλία δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά μια αστική ασθένεια.
Βικτωριανές αξίες
Σ’ αυτά προστίθεται και η ανθεκτική επίδραση συγκεκριμένων στοιχείων του κινήματος για την απελευθέρωση των γυναικών, που οδήγησε πολλές φεμινίστριες και τους άντρες υποστηρικτές τους να υιοθετήσουν «πουριτανικές» συμπεριφορές απέναντι στο σεξ και στη σεξουαλικότητα και να ασπαστούν τη λογοκρισία στην πορνογραφία και σε όλα τα είδη της ερωτικής τέχνης.
Δεν χωράει αμφιβολία ότι πολλά θετικά πράγματα προέκυψαν από το φεμινισμό και το κίνημα των γυναικών γενικά, ωστόσο μια σημαντική αρνητική πτυχή του υπήρξε η πεποίθηση ότι οι άντρες γενικά είναι εκ φύσεως εκμεταλλευτικοί προς τις γυναίκες (κατά κοινή ομολογία, βασισμένη στο πολύ πραγματικό γεγονός ότι πολλοί άντρες όντως φέρονται έτσι για πολύ ή για κάποιον καιρό), ενώ οι γυναίκες πάντα αντιμετωπίζονται ως θύματα της αντρικής κυριαρχίας και καταπίεσης. Για κάποιες φεμινίστριες, αυτή η οπτική οδήγησε σε ένα τεράστιο άλμα με το οποίο υποστηρίχτηκε ότι όλοι οι άντρες είναι βασανιστές ή τουλάχιστον εν δυνάμει βασανιστές γυναικών. Οι γυναίκες, από την άλλη, αντιμετωπίστηκαν ως θεμελιακά άγια και σχεδόν μη σεξουαλικά πλάσματα, έρμαια της αντρικής διαφθοράς. Και οι γυναίκες που έκαναν πράγματα όπως να βγαίνουν έξω, να φλερτάρουν και να πηδιούνται με άντρες (ή ακόμα και να συνάπτουν σχέσεις με τον «εχθρό») ζούσαν απλά ως υποχείρια των αντρών και του πατριαρχικού τους συστήματος. Συνεπώς, η «ασεξουαλική εκμεταλλευόμενη» οπτική των γυναικών είναι πολύ κοινή με τη βαλτώδη θρησκευτική στάνταρ μυθολογία του «γυναίκα όπως η Παναγία, ή πόρνη» και εμπεριέχει αρκετά στοιχεία των παλιών, καλών «βικτωριανών αξιών». Δυστυχώς, ο εκάστοτε αναρχικός ακόμα είναι γαντζωμένος σε μερικές απ’ αυτές τις προστατευτικές ηθικές αποσκευές.
Στον καπιταλισμό όλα και όλοι είναι εμπορεύματα, όλοι έχουμε την τιμή αγοράς μας. Και είτε πουλώντας την εργατική μας δύναμη ως εργάτες ή αγοράζοντας τα απαραίτητα (και κάποια όχι και τόσο απαραίτητα) ως καταναλωτές, όλοι υπάρχουμε ως μέρος και τεμάχιο του εμπορευματικού συστήματος του παγκόσμιου καπιταλισμού. Τότε το σεξ δε διαφέρει: αποτελεί κάτι που όχι μόνο είναι κατάλληλο για την αγορά, αλλά μαχητικά εμπορεύσιμο στον καπιταλισμό (όπως όλοι ξέρουμε, το σεξ πουλάει). Ωστόσο, όταν το σεξ αγοράζεται και πωλείται –μέσω της πορνογραφίας, της πορνείας κ.λπ.– οι αριστεροί υπέρμαχοι της λογοκρισίας φεμινιστές και κάποιοι αναρχικοί έχουν την τάση να αντιμετωπίζουν αυτό το εμπόριο σαν κάτι χειρότερο από τις άλλες μορφές της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
Καθίζοντάς το στα γόνατα
Παραδείγματος χάριν, ένα στριπτιτζάδικο άνοιξε πρόσφατα στο Νότινγχαμ και οργανώθηκε μια κίνηση προκειμένου να κλείσει. Τώρα, δεν ξέρω αν αναρχικοί ήταν όντως αναμειγμένοι σ’ αυτή την κίνηση, αλλά ξέρω ότι κάποιοι αναρχικοί βλέπουν μια τέτοια κίνηση ως κάτι αξιόλογο.
Καταλαβαίνω τα επιχειρήματα των φεμινιστριών υπέρ της λογοκρισίας. Ωστόσο, η οπτική ότι η πορνογραφία (και σ’ αυτή την περίπτωση) κατά κάποιον τρόπο προτρέπει τους άντρες σε βιαιοπραγίες και βιασμούς γυναικών είναι πολύ αμφισβητήσιμη. Επίσης, η απλουστευτική θεώρηση της πορνογραφίας και της βιομηχανίας του σεξ γενικά –που αντιμετωπίζεται ως ένα μέρος όπου οι εμπλεκόμενες γυναίκες είναι υπερεκμεταλλευόμενα θύματα– μου φαίνεται να βασίζεται σε μια μορφή συντηρητισμού ή φιλελευθερισμού, κρυπτο-θρησκευτικού μοραλισμού με τη μεγάλη συνεισφορά της αισθησιοκρατικής μυθολογίας των μίντια να εμπλέκεται για να δέσει το πράγμα. Μα μόνο η ανεπαρκής γνώση αυτής της οπτικής βασίζεται στην πραγματικότητα της εργασίας και της βιομηχανίας του σεξ, η οποία είναι εξαιρετικά ευρεία και πολυεδρική. Ναι, τομείς της είναι φρικιαστικά εκμεταλλευτικοί, ενίοτε ισοδυναμούν και με την πραγματική (άμισθη) σκλαβιά και είναι ελάχιστα παραπάνω από ένα μέσο ενσωμάτωσης των εμπορευματικών συμφερόντων, μεγάλων ή μικρών, νόμιμων ή παράνομων.
Αλλά θα έλεγα ότι (σίγουρα σ’ αυτή την χώρα) πολλοί τομείς της βιομηχανίας του σεξ είναι ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο εκμεταλλευτικοί σε σύγκριση με οποιοδήποτε καπιταλιστικό συμφέρον, κι άλλοι είναι όσο μη εκμεταλλευτικοί γίνεται στον καπιταλισμό. Οπότε, το να γενικολογεί κανείς για τη βιομηχανία του σεξ, οδηγεί σε μια πολύ περιορισμένη και αφελή κατανόησή της και δε λέει τίποτα για τις πραγματικές συνθήκες εκεί.
Τώρα, τείνω να αντιμετωπίζω τα στριπτιτζάδικα ως… μαλακίες. Αλλά στο κοινωνικοοικονομικό σχηματισμό των πραγμάτων εντός καπιταλισμού θα τα έβαζα στην παραπάνω «ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο» κατηγορία των εκμεταλλευτικών βιομηχανιών του συστήματος. Στα στριπτιτζάδικα υπάρχουν συνήθως σαφείς κανόνες ασφαλείας «απαγόρευσης της φυσικής επαφής» μεταξύ χορεύτριας και θεατών, κι αν δε σε πειράζει να σε αυγατίζει ένας τύπος ή μερικοί τύποι, τα λεφτά δεν είναι κι άσχημα, και πληρώνει πολύ καλύτερα από τις άλλες δουλειές της εργατικής τάξης. Είναι επίσης δουλεία στην οποία πας και έρχεσαι όποτε θέλεις και οι ώρες είναι συχνά πολύ ευέλικτες. Είναι αλήθεια ότι οι εργοδότες συνήθως κάνουν διακρίσεις, προσλαμβάνοντας γυναίκες που πληρούν τα στερεότυπα του «ελκυστικού» ή του «σέξι» και έχοντας ένα ανώτερο όριο ηλικίας – στη βάση του ότι αυτό θα φέρει στο μαγαζί τα κορόιδα που θα πληρώσουν.
Άρα, ως αναρχοκομμουνιστές η στάση μας απέναντι σε ένα στριπτιτζάδικο θα έπρεπε να είναι παρεμφερής μ’ αυτήν απέναντι σε έναν κινηματογράφο ή ένα χυτήριο ή ένα σουπερμάρκετ – με άλλα λόγια, αφορά τις μπίζνες ως συνήθως. Αλλά φυσικά δεν είναι τόσο απλό, είναι; Γιατί κάποιοι άνθρωποι εξανίστανται τόσο ισχυά σ’ αυτά τα κλαμπ, ώστε θέλουν να διαδηλώσουν για να τα κλείσουνπερισσότερο απ’ ό,τι θέλουν το τοπικό μαγαζί με τα μεταχειρισμένα ρούχα που πληρώνει «παράνομους» εργάτες μιάμιση λίρα την ώρα για δωδεκάωρες μέρες; Είναι επειδή στο πρώτο η γυναίκα έχει το θράσος να χορέψει γυμνή ή ημίγυμνη για 12 ώρες την ημέρα; Ή είναι επειδή οι διαδηλωτές δε θέλουν να έχουν (στ’ αλήθεια όχι και τόσο πολύ) άσεμνα γεγονότα κεκλεισμένων των θυρών της γειτονιάς τους;
Και γιατί οι άνθρωποι έχουν πολύ λιγότερη προδιάθεση να ενδιαφερθούν να διαμαρτυρηθούν ενάντια στο μαγαζί με τα μεταχειρισμένα; Επειδή είναι μόνο «μια χούφτα αλλοδαποί» που δουλεύουν εκεί και, στην πραγματικότητα, δεν τους καίγεται καρφί για τους πρόσφυγες που δουλεύουν υπερωρίες σε άθλιες συνθήκες με ελάχιστους ή και καθόλου κανονισμούς υγιεινής και ασφάλειάς τους και πληρώνονται ψίχουλα; Επειδή το να δουλεύεις στο εμπόριο ρούχων είναι τουλάχιστον «έντιμος μόχθος» όπου κανείς δεν έχει να τσιτσιδωθεί; Ή απλά δεν έχουν πρόβλημα οι άνθρωποι να έχουν τέτοια εξαθλιωμένα πράγματα να συμβαίνουν κεκλεισμένων των θυρών της γειτονιάς τους;
Τώρα, όταν μιλάμε γι’ αυτό που αποκαλώ το μέσο των «ούτε λιγότερο ούτε περισσότερο» εκμεταλλευτικών τομέων της βιομηχανίας του σεξ (π.χ. στριπτιτζάδικα), μου προκαλείται η υποψία ότι αυτό στο οποίο καταλήγουν όλα είναι η ηθικότητα. Το θέμα εδώ είναι ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα κορμιά τους σεξουαλικά για λεφτά. «Και μόνο ένα πραγματικά εκμεταλλευόμενο άτομο θα το έκανε αυτό, όχι; Ή κάποιος ψυχολογικά κατεστραμμένος… σεξουαλικά κακοποιημένος ως παιδί… ένα αβοήθητο υποχείριο… κάποιος στην πλευρά του εχθρού… Λοιπόν, πώς μπορεί οποιαδήποτε γυναίκα που σέβεται τον εαυτό της να επιτρέψει να αντικειμενοποιηθεί με τέτοιον τρόπο;»
Λυπάμαι που θα το πω αυτό, αλλά είναι λες και κάποιοι από εμάς δεν έχουν στ’ αλήθεια προχωρήσει από την εποχή της βασίλισσας Βικτωρίας και το σεξ είναι ακόμα το μεγάλο ταμπού που πάντα ήταν. Σεξ για πούλημα, σεξ ως εμπόρευμα, σεξ δημοσίως, σεξ τυπωμένο ή φιλμογραφημένο, εκκεντρικό, περίεργο, διαστροφικό, φετιχιστικό, αλλοπρόσαλλο σεξ, σεξ σε ιεραποστολική στάση, για την ακρίβεια κάθε είδους σεξ στη δημόσια σφαίρα είναι το ζήτημα.
Οι άνθρωποι που επιλέγουν να επιτεθούν στο τοπικό στριπτιτζάδικο, αλλά όχι στο τοπικό βενζινάδικο, το κάνουν λόγω προσωπικής ηθικότητας αναφορικά με το σεξ. Το σεξ το κάνει ηθικό ζήτημα, καθώς αν μιλούσαμε μόνο για μιαν απλή οικονομική σχέση, τότε είναι τόσο τυπικό όσο η κάθε βιομηχανία. Αλλά δεν μιλάμε γι’ αυτό, έτσι; Οπότε, όταν κάποιοι αναρχικοί απομονώνουν τα στριπτιτζάδικα ή τα ενήλικα βιβλιοπωλεία, δε βασίζουν τις πράξεις τους σε μια ταξική ανάλυση, αλλά σ’ αυτό που θεωρούν ηθικά καλό ή κακό για εμάς τους υπόλοιπους (που θέτει ερωτήματα για τον τρόπο που ερμηνεύουν τον αναρχισμό). Αυτή η εξύψωση της αντίθεσής τους στη βιομηχανία του σεξ είναι μια προσωπική ηθική επιλογή, μα δε συνδέεται καθόλου είτε με μια επαναστατική ταξική ανάλυση είτε με τον ίδιο τον αναρχισμό.
Επαναστατικές τσόντεςΆλλο ένα ανησυχητικό σημείο στην ιδεολογία υπέρ της λογοκρισίας είναι η (πιθανότατα εθελούσια) αδιαφορία για τη σεξουαλική ευελιξία ως απελευθερωτική, ακόμα και επαναστατική δύναμη. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά τη διάρκεια πολλών επαναστατικών επεισοδίων, η πορνογραφία και η ερωτική τέχνη έχουν παίξει σημαντικό ρόλο στη δημοφιλή επαναστατική κουλτούρα. Σεξουαλικές εικόνες που δημιουργήθηκαν για την ευχαρίστηση έχουν φυσικά υπάρξει για χιλιετίες, αλλά συνήθως ήταν προσβάσιμες μόνο στους ευκατάστατους, στους μορφωμένους και στον υψηλό κλήρο. Όμως, κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, μια μεγαλύτερη ελεύθερη σεξουαλική έκφραση και μια διανομή πορνογραφικού υλικού ήρθαν στο προσκήνιο. Με άλλα λόγια, έγινε προσβάσιμο και σ’ εμάς τους πληβείους επίσης. Θυμάμαι να διαβάζω για τις πρώτες μέρες της Πορτογαλικής Επανάστασης του 1974, όταν η φασιστική δικτατορία είχε μόλις πέσει και η απαγορευμένη λογοτεχνία ξαφνικά γινόταν διαθέσιμη ελεύθερα, έτσι ώστε ο καθένας μπορούσε να βρει τα έργα του Μπακούνιν, του Κροπότκιν, του Μαρξ και του Λένιν δίπλα δίπλα με τα πορνογραφικά περιοδικά!
Και ιστορικά δεν είναι τυχαίο ότι, όταν η αντίδραση αρχίσει να επιβάλλεται ξανά, και ο Μπακούνιν και τοπορνοπεριοδικά είναι τα πρώτα που θα βρεθούν στο στόχαστρο. Ούτε είναι τυχαίο ότι η πορνογραφία και το λεγόμενο «αθέμιτο σεξ» είναι παράνομα και τιμωρούνται αυστηρά σε κάποια από τα πιο καταπιεστικά (και όλως τυχαίως αντι-γυναικεία) καθεστώτα του κόσμου.
Δεν εννοώ ότι η πορνογραφία είναι ένα υπέροχο απελευθερωτικό πράγμα καθεαυτό. Η συντριπτική πλειονότητα της πορνογραφίας (και ιδιαίτερα η μαλακή ποικιλία, που παράγεται από τις μεγάλες εταιρικές αυτοκρατορίες των μίντια) είναι απόλυτα τρομακτική, αντανακλά πολύ σεξιστικές καπιταλιστικές αξίες και φαίνεται εξοπλισμένη μόνο για να απευθυνθεί στο τρομακτικότερο, πιο σεξουαλικά καταπιεσμένο, κομφορμιστικό αρσενικό. Έτσι, αν η πορνογραφία ήταν το φαΐ της αγάπης, θα ήταν ένα Μπιγκ Μακ.
Έχει ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι αυτά τα μαλακά σκουπίδια διατίθενται ελεύθερα σε κάθε περίπτερο ή ψιλικατζίδικο. Προωθούνται ενεργά από τα κυρίαρχα μίντια και τα δίκτυα διανομής, και αντιμετωπίζονται από το καθεστώς ως αποδεκτά και υποθαλπόμενα από κάποιους από τους πλέον συντηρητικούς θεσμούς. Απ’ την άλλη πλευρά, η σκληροπυρηνική πορνογραφία λογίζεται ως επικίνδυνη, ανατρεπτική και αποτελεί συνήθως αστυνομικό ζήτημα που θα αντιμετωπιστεί με τη νομοθεσία περί άσεμνων εκδόσεων. Ενώ κάποιο υλικό που χαρακτηρίζεται σκληροπυρηνικό μπορεί να είναι αποφασιστικά ζόρικο ή ακόμα και επικίνδυνο, δεν προκαλεί επίσης καμία έκπληξη ότι ένα κομμάτι του πιο ενδιαφέροντος, αντιεμπορικού, ελάχιστα στερεοτυπικά και σεξουαλικά ποικίλου ερωτικού υλικού μπαίνει άνετα κάτω από αυτή την επικεφαλίδα.
Αναρχο-σεξ με τα στοιχειώδη!
Έχοντας πει όλα αυτά, η πορνογραφία (καλή και κακή) είναι απλώς περισσότερο θέαμα, κάτι που θα χρησιμοποιηθεί από τον παθητικό (συνήθως) θεατή. Το σεξ και η σεξουαλικότητα, ωστόσο, δεν είναι περαστικά αλλά πράγματα που κάνουμε, πράγματα στα οποία συμμετέχουμε ενεργά. Κάτι που με οδηγεί στο εξής ερώτημα: Μπορεί να υπάρξει κάποια αναρχική οπτική του σεξ ή έστω μια αναρχική σεξουαλικότητα;
Το γεγονός ότι κάποιοι αναγνώστες ενδέχεται να διαφωνήσουν έντονα με κάποιο απ’ τα σχόλια που εγείρει το άρθρο, σημαίνει ότι είναι πολύ δελεαστικό να απαντήσω όχι. Επίσης, κάποιος σύντροφος μπορεί να υποστηρίξει ότι είναι όλα απλώς ένας αντιπερισπασμός από τους κοινωνικούς αγώνες ενάντια στον καπιταλισμό και τα ταξικά θέματα που αφορούν τα προς το ζην. Ωστόσο, δε νομίζω ότι μια αναρχική οπτική του σεξ και της σεξουαλικότητας είναι κάποιας μορφής αντιπερισπασμός. Συγχρόνως, πιστεύω ότι δεν είναι τόσο μακριά από τα στοιχειώδη ταξικά ζητήματα όσο ενδέχεται να πιστεύουν μερικοί σύντροφοι.
Το φαΐ, το ποτό, μια στέγη πάνω από το κεφάλι μας και το σεξ είναι όλα βασικές ανθρώπινες ανάγκες. ΟΚ, η έλλειψη σεξ δε σε σκοτώνει γενικά (όπως η πείνα), αλλά το να είσαι σεξουαλικά στερημένος μπορεί σοβαρά να σε γαμήσει ψυχολογικά. Ως προς αυτό, πολλοί ενήλικες συμμετέχουν σε σχετικά συχνή σεξουαλική δραστηριότητα, που φυσικά μερικές φορές πάει πολύ καλά ενώ άλλες δεν είναι και τόσο διασκεδαστική. Ας προστεθεί και το γεγονός ότι πιο ανοιχτές και ποικίλες σεξουαλικότητες καταπιέζονται σθεναρά όχι μόνο από την οικογένεια, την Εκκλησία,το κράτος, το εκπαιδευτικό σύστημα, κοινωνικές ομάδες ομοίων (peergroups), τα μίντια και φυσικά τον καπιταλισμό εν γένει, αλλά επίσης από κάποιους απ’ αυτούς που πρόσκεινται σε φαινομενικά πιο προοδευτικές ιδεολογίες·– επαναστάτες, ριζοσπάστες, αριστεριστές, αναρχικούς και κομμουνιστές.
Συνεπώς, παρ’ ότι δεν είναι ακριβώς πεινασμένοι, υποθέτω ότι μεγάλο μέρος του ενήλικου πληθυσμού του κόσμου είναι τουλάχιστον σεξουαλικά υποσιτισμένος (που οδηγεί σε προβλήματα όπως έλλειψη αυτοπεποίθησης, κατάθλιψη και άλλες ψυχικές ασθένειες, αλκοολισμό, χρήση ναρκωτικών, αυτοκτονία). Οπότε θα έλεγα ότι αυτή η κατάσταση είναι κάτι που αξίζει να διαπραγματευτούν οι επαναστάτες.
Απόκλιση
Υπάρχει επίσης η προαναφερόμενη προβληματική άποψη, ότι δηλαδή κάθε σεξουαλικό καπρίτσιο (που συνήθως κατονομάζεται ως «αποκλίνουσα», «διεφθαρμένη συμπεριφορά» ή «διαστροφή») κατά έναν τρόπο συνιστά προϊόν του καπιταλισμού, γνώρισμα αστών. Αν ισχύει αυτό, τότε το σεξ, η σεξουαλική πρακτική σε μια αναρχική κοινωνία θα είναι μόνο το είδος το οποίο είναι βαθύτατα ριζωμένο στην αναρχοκομμουνιστική κοινωνική πραγματικότητα; Ή, πιο ωμά, αυτό σημαίνει πως από κάθε πιθανή μελλοντική αναρχική-κομμουνιστική κοινωνία θα έλειπαν τα βίτσια, οι σεξουαλικοί εκκεντρισμοί; Προσωπικά τουλάχιστον, ελπίζω πως όχι. Ένα σεξουαλικό μέλλον σαν αυτό με παραπέμπει στην οπτική της παιδικής ηλικίας περί χριστιανικού «παραδείσου», όπου θα πρέπει κανείς να κάθεται σε ένα σύννεφο όλη μέρα παίζοντας την άρπα του. Και, πολύ ορθά, η κόλαση πάντοτε μ’ έλκυε περισσότερο. Χμ… εκτός αν γουστάρει κανείς σεξουαλικές φαντασιώσεις που βασίζονται σε κοινωνικά δίκαια και ισότιμα πάρε δώσε, σούρτα φέρτα μεταξύ του μέλους μιας εργατικής συνέλευσης και του εντεταλμένου τοπικού αντιπροσώπου. Ή ίσως «θα ’λεγε» μια μικρή «μαζική δράση»;
Το σεξ, βέβαια, μπορεί συχνά να αντανακλά κοινωνικές πραγματικότητες, αλλά δεν πρέπει και μπορεί να είναι εντελώς άσχετο με οτιδήποτε γνωρίζουμε ή έχουμε βιώσει. Ας το παραδεχτούμε: το σεξ δε λειτουργεί πάντα πολύ καλά σε ορθολογιστικό και φιλοσοφικό επίπεδο (με εξαίρεση άρθρα όπως αυτό!). Κι οι άνθρωποι κάνουν κάθε είδους ανεξήγητα, παράξενα και εκκεντρικά πράγματα όταν βρίσκονται σε καθαρά σεξουαλική λειτουργία, πράγματα όπως σεξουαλικά παιχνίδια εξουσίας, ανταλλαγή φαντασιώσεων, φετιχισμός, τρανσεξουαλικές δραστηριότητες κ.λπ. Συχνά, οι λόγοι που μας αρέσει να κάνουμε ό,τι κάνουμε δεν μπορούν ακριβώς να εξηγηθούν, ούτε και θα θέλαμε να τους εξηγήσουμε απαραίτητα (μόνο και στο ενδεχόμενο ότι ξαφνικά θα γειώσουμε κάτι που μας συναρπάζει). Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε επιδοθεί (ή θέλουμε να επιδοθούμε) σε ανθυγιεινές σεξουαλικές προτιμήσεις ή δραστηριότητες. Δυστυχώς, παραδοσιακά η ψυχιατρική πρόσφερε φαρμακευτικές αγωγές και ασυλοποίηση σε άτομα (προπαντός της εργατικής τάξης) με οποιεσδήποτε εκκεντρικές και «περίεργες» σεξουαλικές τάσεις. Η αστική κοινωνία στο σύνολό της και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποκαλούν τα αποκλίνοντα αυτά άτομα «διεστραμμένα».
Είναι σημαντικό να μην παγιδευτούμε ποτέ σε αυτή την κατεύθυνση σκέψης. Αν άρχιζαν οι επαναστάτες αναρχικοίνα καταγγέλλουν και να απορρίπτουν οποιοδήποτε άτομο με «μη mainstream» σεξουαλικό προσανατολισμό ή προτίμηση, θα ήταν σκέτη καταστροφή όχι μόνο για τον αναρχισμό ως φιλοσοφία, αλλά και για την τάξη μας και για το μέλλον της ανθρωπότητας. Για μένα, η επαναστατική αναρχική στάση απέναντι στο σεξ και στη σεξουαλικότητα χρειάζεται να περικλείει την πεποίθηση ότι οι σεξουαλικές δραστηριότητες και σχέσεις πρέπει να είναι ασφαλείς, ελεύθερες, πολυτασικές και συναινετικές, αναγνωρίζοντας ότι οι άνθρωποι είναι ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι ή ετεροφυλόφιλοι, μονογαμικοί έως πολυερωτικοί, ανιδιοτελείς ασεξουαλικοί μέχρι αχαλίνωτοι υπερσεξουαλικοί, από χαλβάδες μέχρι ακραία σαδομαζοχιστικοί. Στο τέλος της μέρας, αν υπάρχει μια ασφαλής και αμοιβαία συναινετική δραστηριότητα (όσο παράξενο κι αν φαίνεται), και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη το απολαμβάνουν, τότε πού το πρόβλημα;
Ας ελπίσουμε ότι ο αναρχισμός αποσκοπεί στη σεξουαλική ελευθερία, ειλικρίνεια, τιμιότητα και ισότητα. Και μ’ αυτό δεν εννοώ να επινοεί καθένας συστήματα εκ περιτροπής για να βλέπει ποιανού σειρά είναι να καβαλήσει. Ειλικρίνεια είναι οι άνθρωποι να μπορούν, αληθινά και αυθόρμητα, να εκφραστούν σεξουαλικά, χωρίς να φοβούνται να στιγματιστούν σαν διεστραμμένοι, αποκλίνοντες ή πούστηδες. Όταν πράγματι οι άνθρωποι γίνουν σεξουαλικά ειλικρινείς, κάτι σκατά μπορεί να συμβεί. Κι αυτό, με τον τρόπο του, μπορεί να είναι αρκετά επαναστατικό.
eagainst.com
