Για τις επερχόμενες εκλογές, τη δανειακή σύμβαση και τους ωμούς εκβιασμούς των ελίτ

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης σε συνέντευξή του το 1993 είχε πει:

"Παρακολουθούμε τον θρίαμβο ενός φαντασιακού, του καπιταλιστικού φαντασιακού – «φιλελεύθερου» – και τη σχεδόν εξαφάνιση της άλλης μεγάλης φαντασιακής σημασίας της σύγχρονης εποχής, του προτάγματος της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας. Επιφανειακά αυτό μεταφράζεται, από την αρχή της δεκαετίας του ’80, στη νίκη της λεγόμενης «νεο-φιλελεύθερης» αντεπίθεσης – υλοποιημένης από τις πολιτικές Θάτσερ-Ρέηγκαν – αντεπίθεση η οποία επέβαλλε πράγματα που προηγουμένως φαίνονταν αδιανόητα. Καθαρή και απλή περικοπή των πραγματικών μισθών και καμιά φορά ακόμη και των ονομαστικών, για παράδειγμα· ή ακόμη τα επίπεδα ανεργίας, για τα οποία εγώ ο ίδιος είχα σκεφθεί και γράψει το 1960, ότι είχαν γίνει αδύνατα διότι θα προκαλούσαν μια κοινωνική έκρηξη".

Το παραπάνω απόσπασμα που είναι μέχρι σήμερα επίκαιρο, μας δίνει την ευκαιρία – δεδομένης και της ελληνικής πολιτικής επικαιρότητας – να μιλήσουμε πλέον για τον εντελώς ανορθολογικό χαρακτήρα των δανειακών συμβάσεων και των Μνημονίων και κυρίως της δεύτερης δανειακής σύμβασης.

Αφού το δίλημμα που τίθεται εκβιαστικά εν όψει και των επερχόμενων εκλογών από το ευρωπαϊκό και εγχώριο νεοφιλελεύθερο μπλοκ είναι «τήρηση των συμπεφωνημένων ή έξοδος από την ευρωζώνη και την Ε.Ε.» κι εμείς θα προσπαθήσουμε να αποδείξουμε ότι το δίλημμα αυτό είναι μια τεραστίου μεγέθους πολιτική απάτη.

Η εκ μέρους μας απόρριψη του Οικονομισμού, ο οποίος κυριαρχεί στις σύγχρονες κοινωνίες, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να μιλήσουμε με οικονομικούς όρους! Το αντίθετο: η απόρριψη αυτή εδράζεται κυρίως στην κατανόηση της ανορθολογικότητας του σύγχρονου καπιταλισμού. 

Κατανοώντας το νεοφιλελεύθερο δόγμα, δικαιούμαστε να απορρίπτουμε τον Οικονομισμό και να επιμένουμε πως η λύση πρέπει ν’ αναζητηθεί εκτός της οικονομικής σφαίρας• να επιμένουμε πως η λύση δεν μπορεί παρά να είναι πολιτική.

Πριν περάσουμε στην συγκεκριμένη ανάλυση, αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι δεν πιστεύουμε ούτε στην αντιπροσωπευτική «δημοκρατία» και τον κοινοβουλευτισμό, ούτε θεωρούμε ότι μπορεί να δοθεί πραγματική λύση μέσω των εκλογών – απόψεις που έχουμε εκφράσει σε πρόσφατη ανάρτησή μας . 

Για τους λόγους αυτούς άλλωστε, θεωρούμε πως πρέπει να εξηγήσουμε γιατί το προαναφερόμενο δίλημμα που τίθεται από τις πολιτικές δυνάμεις (κυρίως από αυτές που χαρακτηρίζονται ως «μνημονιακές») στις επερχόμενες εκλογές του Ιουνίου είναι ψεύτικο. Το δίλημμα δεν είναι αν θα επικρατήσει στις εκλογές ένα φιλοευρωπαϊκό μέτωπο ή το αντίθετο. Το πραγματικό δίλημμα είναι εάν με τα σημερινά δεδομένα έχουμε ελπίδες επιβίωσης ή όχι• αν ο δρόμος που ακολουθούμε έχει μια πιθανή διέξοδο ή αν οδηγεί απευθείας στο νεκροταφείο.

Σχετικά με τη νέα δανειακή σύμβαση 

Η νέα δανειακή σύμβαση αποτελεί τον τελευταίο κρίκο – μέχρι σήμερα τουλάχιστον – μιας αλυσίδας που άρχισε τον Μάιο του 2010 με την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου και συνεχίστηκε τον Ιούλιο 2010 με την αλλαγή του ασφαλιστικού, τον Αύγουστο 2010 με την 1^η επικαιροποίηση, το Νοέμβριο 2010 με την 2^η επικαιροποίηση και τον Φεβρουάριο 2011 με την 3^η επικαιροποίηση του Μνημονίου, με τις περικοπές των μισθών και συντάξεων που συντελέστηκαν τον Μάρτιο 2011, με την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου και των εφαρμοστικών του νόμων τον Ιούνιο 2011 (παρά τη γενικευμένη λαϊκή οργή και αντίσταση), με την επιβολή της εισφοράς αλληλεγγύης και του ενιαίου μισθολογίου στο Δημόσιο τον Αύγουστο του 2011 και με την συμφωνία για το «κούρεμα» του χρέους, τις ιδιωτικοποιήσεις, την δραματική μείωση του αφορολόγητου ορίου και το χαράτσι που επιβλήθηκε στα ακίνητα μέσω των λογαριασμών της Δ.Ε.Η. τον Οκτώβριο του 2011.

Τα νέα μέτρα που εξαγγέλθηκαν τον Φεβρουάριο 2012 – μέτρα που πρέπει να ληφθούν τον επόμενο μήνα (Ιούνιο 2012) και που ανέρχονται στο ύψος των 11 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ, είναι τόσο δυσβάσταχτα και εξοντωτικά ώστε να μπορεί να ειπωθεί πως η ειδοποιός διαφορά μεταξύ του πρώτης και της δεύτερης δανειακής σύμβασης και των αντίστοιχων Μνημονίων δεν είναι μόνο ποιοτική αλλά καθίσταται πια ποιοτική (εξαιρουμένης της υπαγωγής των διαφορών στο αγγλικό δίκαιο που ίσχυε εξ αρχής).

Τα κυριότερα σημεία της νέας δανειακής σύμβασης είναι τα εξής:

1.Κλείσιμο φορέων και απολύσεις στο Δημόσιο (15.000 εντός του 2012 και 150.000 έως το τέλος του 2015) – στόχος που αν επιτευχθεί θα καταστήσει το ελληνικό δημόσιο το μικρότερο της Ε.Ε. των 27 και ένα από τα μικρότερα παγκοσμίως. Ήδη προς κρίσης και παρά το μπαράζ παραπληροφόρησης από τα ΜΜΕ, οι δημόσιοι υπάλληλοι αντιστοιχούσαν στο 15 % του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας, όταν ο μέσος όρος της Ευρωζώνης ήταν στο16,5 %, ενώ το κόστος του ελληνικού κράτους έφτανε στο 17,3  % του ΑΕΠ με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης στο 21,8 %. Μάλιστα, μετά το κύμα συνταξιοδοτήσεων και το πάγωμα των προσλήψεων, οι 768.000 δημόσιοι υπάλληλοι του Ιουλίου 2010 μειώθηκαν σε 650.000.

Ας σημειωθεί εδώ ότι με την απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων, συνυπολογίστηκαν ως τέτοιοι και όσοι μισθοδοτούνται ευκαιριακά από το δημόσιο, αφού συνδέονται με αυτό με συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου (π.χ. ετήσιες συμβάσεις μίσθωσης έργου σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, οι οποίες βέβαια, κατά κανόνα, δεν πρόκειται να ανανεωθούν). Μάλιστα η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων παραχωρήθηκε, επ’ αμοιβή, σε Γάλλους ειδικούς – γεγονός που καταδεικνύει και τις αποικιακές διαστάσεις που χαρακτηρίζουν τα νέα μέτρα.

2.Μείωση κατά 22 % του κατώτατου μισθού στον ιδιωτικό τομέα και 32 % στους νέους κάτω των 25 ετών. Δηλαδή ο κατώτατος μισθός έφτασε σήμερα τα 586 € μικτά (494 καθαρά) και τα 480 € μικτά (430 καθαρά) αντίστοιχα.

Οι μειώσεις αυτές συμπαρασύρουν όλα τα κλιμάκια της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, όπως επίσης συμπαρασύρουν και διάφορα επιδόματα όπως το οικογενειακό, το επίδομα λοχείας και το επίδομα ανεργίας που έφτασε τα 323 € καθαρά.

Η αντίθετη επιχειρηματολογία, ότι με τη λήψη των προαναφερόμενων μέτρων τάχα σώθηκε ο 13^ος και ο 14^ος μισθός απευθύνεται σε ανόητους. Αρκεί να γίνει αντιληπτό ότι οι προαναφερόμενες περικοπές αντιστοιχούν σε 2,8 μισθούς, οι οποίοι, αν προστεθούν στους 2 που είχαν ήδη κοπεί, φτάνουν στους 4,8 μισθούς – χωρίς μάλιστα να υπολογιστούν τα χαράτσια και ο πληθωρισμός που το 2011 έκλεισε στο 3,1 %…. Η συνολική απώλεια ξεπερνά το 40 % του συνολικού εισοδήματος των εργαζομένων με σχέση εξαρτημένης εργασίας οι οποίοι, στην Ελλάδα, ήταν ήδη, προ κρίσης, οι φτωχότεροι της Ευρωζώνης με μοναδική εξαίρεση τους Πορτογάλους.

Το επιχείρημα ότι, ακόμη κι έτσι οι ελληνικοί μισθοί παραμένουν υψηλότεροι των πορτογαλικών και των βαλκανικών χωρών είναι επίσης σαθρό αφού ο ελληνικός πληθωρισμός και το επίπεδο τιμών στην Ελλάδα δεν συγκρίνεται με τα αντίστοιχα των χωρών αυτών. Όσοι δε, περιμένουν να πέσουν οι τιμές, θα περιμένουν πολύ αφού σχεδόν το 70 % των καταναλωτικών αγαθών είναι εισαγόμενα, όπως εισαγόμενο είναι και πολύ μεγάλο μέρος των πρώτων υλών των εδώ παραγόμενων προϊόντων.

3.Ειδικά μισθολόγια μειωμένα κατά 20 % που αφορούν τους ένστολους και τις ΔΕΚΟ. Το γεγονός ότι πάνω στην απελπισία τους, οι ελίτ χτυπούν ακόμα και την εργατική αριστοκρατία και τις δυνάμεις καταστολής που τόσες φορές τις έβγαλαν ασπροπρόσωπες, ασκώντας ωμή βία κατά της κοινωνίας, είναι πραγματικά ενδιαφέρον…!

4.Ενιαίο ταμείο για τις επικουρικές συντάξεις με μείωση 10 % έως τα 250 €, 15 % έως τα 300 € και 20 % άνω των 300 €. Επίσης, μείωση 12 % σε όλες τις κύριες συντάξεις άνω των 1.300 €, 7 % στις συντάξεις του ΝΑΤ και 20 % στις συντάξεις των «ευγενών» ταμείων.

5.Συμπληρωματικός προϋπολογισμός που προβλέπει αύξηση των εσόδων κατά 2 δισ. € (52,2 από 50,2) και μείωση εξόδων κατά 2,3 δισ. € (69,5 από 72,8) με περικοπή φαρμακευτικής δαπάνης (1,1 δισ.), συντάξεων (400 εκ.), δημοσίων επενδύσεων (400 εκ.),  λειτουργικών δαπανών οργανισμών (200 εκ.), πολυτεκνικού επιδόματος (40 εκ.), γεωργικών επιδοτήσεων κλπ.

6.Μείωση μισθών, απολύσεις και κατάργηση μονιμότητας σε ΔΕΚΟ και τράπεζες που ελέγχονται από το Δημόσιο, ενώ έρχεται και η γενικευμένη άρση μονιμότητας με τη συνταγματική αναθεώρηση του 2013 που έχει ήδη εξαγγελθεί.

7.Μείωση εργοδοτικών εισφορών κατά 5 %. Πρόκειται για το λεγόμενο μη μισθολογικό κόστος το οποίο η ΓΣΕΕ δέχτηκε να συζητήσει…. Η μείωση αυτή βυθίζει ακόμα περισσότερο τα ήδη βυθισμένα ασφαλιστικά ταμεία και κάνει βέβαιο το άνοιγμα ενός νέου, ακόμα πιο επαχθούς, ασφαλιστικού τον Ιούνιο, αφού τα ταμεία χάνουν 6,5 δισ. € από την εκτόξευση της ανεργίας, 8 δισ. € από την εισφοροδιαφυγή, 2,2 δισ. € από τη μείωση του κατώτατου μισθού και 17,5 δισ. € από το κούρεμα, δηλαδή σύνολο 34,2 δισ. €.

8.Πλήρης απελευθέρωση κλειστών επαγγελμάτων με 20 από αυτά σε πρώτη φάση. Οι συνέπειες του εν λόγω μέτρου είναι η προλεταριοποίηση μιας σειράς ελεύθερων επαγγελματιών (κυρίως επιστημόνων αλλά και άλλων) οι οποίοι πλέον θα πρέπει να αναζητήσουν εργασία ως «συνεργάτες» (δηλαδή χωρίς καν σχέση εξαρτημένης εργασίας) σε όσους κεφαλαιούχους και εταιρείες λυμαίνονται τους αντίστοιχους χώρους.

9.Διάλυση του εργατικού δικαίου με κατάργηση κλαδικών συμβάσεων, μείωση της μετενέργειας από 6 σε 3 μήνες, κατάργηση του δικαιώματος των εργαζομένων να προσφεύγουν μονομερώς στην διαιτησία – θεσμός αποτελούσε ένα στοιχειώδες δίχτυ ασφαλείας γι’ αυτούς. Επίσης, η διαιτησία περιορίζεται σε διαφορές που αφορούν μόνο τον κύριο μισθό και όχι επιδόματα ή εργασιακά.

10.Αύξηση 25 % των αντικειμενικών αξιών τον Ιούνιο 2012, η οποία αύξηση θα επιφέρει ανάλογη αύξηση των χαρατσιών, καθιστώντας κατ’ αυτό τον τρόπο την ακίνητη περιουσία ως τη βαρύτερη φορολογούμενη στην Ευρώπη καθώς είναι ήδη ιδιαίτερα επιβαρημένη  με πληθώρα φόρων και τελών. Ταυτόχρονα θα συμπαρασύρει και τα μισθώματα (ενοίκια) την στιγμή μάλιστα που η νομοθεσία για τις εξώσεις απλοποιήθηκε: ας μην εκπλαγεί κανείς αν τους επόμενους μήνες οι άστεγοι πολλαπλασιαστούν απότομα.

11.Ιδιωτικοποιήσεις ύψους 19 δισ. € (από 50 που ήταν ο αρχικός στόχος). Η μείωση αυτή δεν σημαίνει τόσο ότι θα ξεπουληθεί λιγότερη δημόσια (στην πραγματικότητα: κοινωνική) περιουσία αλλά απλώς ότι θα ξεπουληθεί φθηνότερα.

12.Εντατική προσπάθεια είσπραξης όλων των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο – μέτρο που δεν θα πλήξει τόσο τους φοροφυγάδες όσος το πλήθος των οφειλετών που πραγματικά βρίσκεται σε αδυναμία πληρωμής φόρων και εισφορών αφού έχουν γονατίσει από την ύφεση και την ανεργία, καθώς επίσης και από την τακτική του Δημοσίου που προχωρεί σε συμψηφισμό χρεών του προς ιδιώτες με χρέη ιδιωτών προς το κράτος, μόνο στην περίπτωση που ο συμψηφισμός δεν το ζημιώνει.

13.Υπαγωγή της δανειακής σύμβασης στο αγγλικό δίκαιο. Η νομική αυτή ρήτρα ουσιαστικά σημαίνει παραίτηση της χώρας από την ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας (αρχή που καθιερώνεται από το δημόσιο διεθνές δίκαιο), ενώ ανοίγει το δρόμο για την κατάσχεση ακόμη και ακατάσχετων στοιχείων του κοινωνικού πλούτου, η οποία διαδικασία (κατάσχεσης) υπάγεται πλέον στην αρμοδιότητα των διεθνών και όχι των ελληνικών δικαστηρίων. Ταυτόχρονα, δεσμεύονται τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας και τα αποθέματα χρυσού της Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ δεν προβλέπεται η δυνατότητα συμψηφισμού του ελληνικού χρέους με τυχόν ελληνικές ανταπαιτήσεις (όπως π.χ. γερμανικές, πολεμικές αποζημιώσεις).

Σύμφωνα μάλιστα με το αγγλικό δίκαιο – το οποίο είναι δίκαιο αποικιακού τύπου αφού διαμορφώθηκε κατά κύριο λόγο τον 19^ο αιώνα – καθιερώνεται ακόμα και το δικαίωμα σύλληψης αξιωματούχων του ελληνικού κράτους σε περίπτωση που επισκεφτούν πιστώτρια χώρα στην περίπτωση που το ελληνικό χρέος δεν αποπληρώνεται κατά τα συμφωνηθέντα.

14.Δημιουργία ειδικού λογαριασμού στον οποίο θα δεσμεύονται όλα τα χρήματα του δανείου προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα χρησιμοποιούνται κατά προτεραιότητα – αν όχι κατ’ αποκλειστικότητα – για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων. Συνεπώς οι ισχυρισμοί πως δήθεν «θα πέσει χρήμα στην πραγματική οικονομία» είναι εντελώς ανυπόστατοι, όπως εντελώς ψεύτικος αποδεικνύεται και ο ισχυρισμός ότι «αν δεν παίρναμε το δάνειο το κράτος δεν θα μπορούσε να πληρώσει μισθούς και συντάξεις» δεδομένου ότι τα χρήματα αυτά, έτσι κι αλλιώς, δεν προορίζονται για καταβολή μισθών και συντάξεων. Συγκεκριμένα το 91,5 % των ποσών αυτών προορίζεται για την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων και το 8,5 % για λειτουργικά έξοδα του ελληνικού κράτους (όχι μισθούς και συντάξεις) – ποσοστό που από το β’ εξάμηνο του 2012 ή από το 2013 θα εκμηδενιστεί ώστε το 100 % να εξυπηρετεί την αποπληρωμή τοκοχρεολυσίων).

15.Τέλος, είναι υπό συζήτηση : α) η μείωση του εφάπαξ κατά 30 % (σχεδόν βέβαιο) ενώ το 70 % που απομένει, θα καταβάλλεται κατά 40 % προκαταβολικά και το υπόλοιπο σε 5-10 δόσεις εντός πενταετίας και β) η επιβολή ενιαίου ΦΠΑ μεταξύ 19-21 %. Αν αυτό συμβεί θα σημειωθεί εκρηκτική άνοδος του πληθωρισμού αφού όλα τα βασικά είδη διαβίωσης θα αυξηθούν από 13 % που είναι σήμερα, στο νέο ενιαίο μεγαλύτερο συντελεστή, ενώ τα είδη και οι υπηρεσίες που θα πέσουν από τον σημερινό υψηλό συντελεστή του 23 % είναι και πολύ λιγότερα και όχι ζωτικής σημασίας.

Αναφορικά με τον πληθωρισμό αξίζει να αναφερθεί ότι είναι η μόνη συνισταμένη του Μνημονίου που δεν γίνεται σεβαστή… ενώ αποδεικνύεται και τεράστιο ψέμα η υπόσχεση ότι «η πτώση μισθών θα επιφέρει τιθάσευση του πληθωρισμού». Μόνο στον ιδιωτικό τομέα το μισθολογικό κόστος έπεσε πέρσι κατά 9,2 % αλλά ο πληθωρισμός βρίσκεται σταθερά άνω του 3 %!

Γιατί έγινε η νέα δανειακή σύμβαση (ή γιατί λένε ότι έγινε)

Α. Υποτίθεται ότι η νέα δανειακή σύμβαση έγινε για να αποφευχθεί η άτακτη χρεοκοπία. Όμως η άτακτη χρεοκοπία είναι αδύνατο να αποφευχθεί – αντίθετα μάλιστα θα έρθει πολύ σύντομα. Ήδη υπάρχει ελεγχόμενη χρεοκοπία η οποία συνίσταται στην εσωτερική υποτίμηση και την ουσιαστική στάση πληρωμών του Ελληνικού Δημοσίου στο εσωτερικό της χώρας, καθώς ούτε φόροι επιστρέφονται, ούτε προμηθευτές πληρώνονται, ούτε καν εκτελούνται τελεσίδικες αποφάσεις που επιδικάζουν σε πολίτες χρηματικά ποσά σε βάρος του Δημοσίου.

Η απόλυτη χρεοκοπία θα έρθει όταν οι γαλλογερμανικές τράπεζες που κρατούν το 40 % του ελληνικού χρέους ξεφορτωθούν τα τοξικά ελληνικά ομόλογα. Ήδη υπολογίζεται ότι έχουν απαλλαγεί από περισσότερα των 45 δισ. €. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που η ενδοτικότητα των κυβερνήσεων ΠΑ.ΣΟ.Κ. και Λ. Παπαδήμου μπορεί να χαρακτηριστεί «εγκληματική», αφού σύντομα, μια ελληνική χρεοκοπία θα έχει πολύ μικρότερες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή οικονομία από ό,τι πριν την συμφωνία του Οκτωβρίου 2011, το Μεσοπρόθεσμο και βέβαια την υπαγωγή της χώρας στο Μνημόνιο.

Β. Ένα άλλο επιχείρημα είναι ότι η νέα δανειακή σύμβαση έγινε για να καλύψει τις αστοχίες του 1^ου Μνημονίου – αυτές που οι πάντες προέβλεπαν λόγω της υφεσιακής μορφής όλων των μέτρων του. Τα νέα όμως μέτρα είναι ακόμα πιο υφεσιακά, ακόμα πιο αναποτελεσματικά, ανεδαφικά και ανορθολογικά ακόμα και με καπιταλιστικούς όρους από τα προηγούμενα, αφού είναι βέβαιο ότι θα φέρουν αύξηση της ανεργίας και της ύφεσης σε παγκοσμίως πρωτοφανή επίπεδα.

Γ. Τρίτο επιχείρημα είναι ότι η νέα δανειακή σύμβαση έγινε για να «αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας». Αυτό βέβαια είναι ανέφικτο όσο υπάρχει ένα τόσο σκληρό νόμισμα όπως το ευρώ (ίσο με 1,3 του δολαρίου), το οποίο κυριολεκτικά διαλύει τις εξαγωγές της Ελλάδας και κάνει βαριά ελλειμματικό το ισοζύγιο του εξωτερικού εμπορίου. Μπορούμε να είμαστε κατηγορηματικοί: Μέσα στο ευρώ δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της χώρας, όποια μέτρα κι αν ληφθούν.

Γενικά και παρά τον καταιγισμό της προπαγάνδας των ελίτ και των κυρίαρχων στρωμάτων, η ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. δεν ενίσχυσε την οικονομική της θέση, ειδικά μετά το Μάαστριχτ (1992) και την ΟΝΕ (2002). Για παράδειγμα, το 1973, οι εξαγωγές ισοδυναμούσαν με το 38,4 % των εισαγωγών. Ακολούθησε μια συνεχής βελτίωση που κορυφώθηκε το 1987 με το ποσοστό να φτάνει το 52,9 %, για ν’ αρχίσουν να πέφτουν μετά, φτάνοντας το 2008 στο ιστορικό χαμηλό του 30,2%.

Ίδια εικόνα συνεχούς επιδείνωσης παρουσιάζει και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που από ελαφρώς ελλειμματικό το 1994 (4,3 % του ΑΕΠ), έφτασε το 2008 στα όρια της κατάρρευσης (13 % του ΑΕΠ). Αυτή ακριβώς η επιδείνωση είναι που οδήγησε στην εκτόξευση του δανεισμού, ο οποίος μόνο την περίοδο 1999-2008 αυξήθηκε κατά 144,3 δισ. €.

Επίσης, επειδή πολλοί λένε ότι η Ε.Ε. μας βοήθησε με τα πακέτα στήριξης, αξίζει να ειπωθεί ότι στην περίοδο 1999-2008 αυτά ανήλθαν στα 40,4 δισ. € ενώ οι εισαγωγές κοινοτικών προϊόντων στην χώρα στα 239,3 δισ. €, ήταν δηλαδή εξαπλάσιες. Οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις λοιπόν, στην πραγματικότητα επιδότησαν κατά ένα μέρος τις αγορές ευρωπαϊκών προϊόντων από τους Έλληνες καταναλωτές.

Δ. Για να γίνει το «κούρεμα του χρέους» με την ανταλλαγή των ελληνικών ομολόγων (το λεγόμενο PSI που οι πάσης φύσεως οικονομικοί αναλυτές πρόφεραν με ανείπωτη λαγνεία…), από το οποίο υποτίθεται ότι θα γλιτώναμε 107 δισ. € και να πάρουμε το νέο δάνειο των 130 δισ. €.

Όμως τα πράγματα με το «κούρεμα του χρέους» δεν είναι όπως τα λένε: Πρέπει να γίνει σαφές ότι από το συνολικό χρέος των 360 δισ. € (χρέος πριν το κούρεμα – σήμερα, σύμφωνα με πολύ πρόσφατες εκτιμήσεις, ανέρχεται σε 395 δισ. €…) , εξαιρέθηκαν του κουρέματος τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ, ύψους 60 δισ. €, τα είδη εκταμιευμένα δάνεια της τρόϊκας (84,5 δισ. €), τα ομόλογα που λήγουν μετά το 2020 (45 δισ. €), τα βραχύβια έντοκα γραμμάτια του δημοσίου (15 δισ. €) και παλαιά δάνεια ιδιωτών (20 δισ. €). Σύνολο 224,5 δισ. €. Από τα 135,5 που απομένουν (ήδη 170,5) τα 55 βρίσκονται στα χέρια ελληνικών τραπεζών και τα 25 σε ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία (σύνολο 80 δισ. €). Αυτά «κουρεύτηκαν» τελικά σε ποσοστό 53,5 % της ονομαστικής τους αξίας ή 70 % της καθαρής παρούσας αξίας τους (38,5 δισ. € οι τράπεζες και 17,5 δισ. € τα ταμεία). Δηλαδή η ελληνική συμμετοχή στο κούρεμα είναι περίπου 56 δισ. € και συνεπώς η ξένη 107 – 56 – 6,5 (ομόλογα που δεν υπήχθησαν στο κούρεμα) = 49,5 δισ. € που σημαίνει περίπου ποσοστό 13,75% του συνολικού χρέους.

Αυτό είναι το πραγματικό κέρδος της χώρας από το «κούρεμα» αφού τα υπόλοιπα μπορεί να τα γλιτώνει το κράτος αλλά αφαιρούνται από την ελληνική οικονομία και ειδικά αυτά που αφορούν τα ασφαλιστικά ταμεία. Αλλά και τα ποσά που χάνουν οι ξένοι πιστωτές θα τα πάρουν σχεδόν όλα πίσω με την πτώση των τιμών στην πώληση κρατικών επιχειρήσεων που ιδιωτικοποιούνται και οι οποίες θα καταλήξουν στα χέρια τους. Αν μάλιστα τα χρήματα του δανείου δεσμευτούν τελικά σε ειδικό λογαριασμό, το κέρδος για τον λαό είναι μηδαμινό και σε καμία περίπτωση δεν αξίζει τόσες θυσίες.

Συνεπώς το «κούρεμα του χρέους» ήταν μια κολοσσιαία απάτη. Υποτίθεται ότι έγινε για την βιωσιμότητα του χρέους το οποίο «αν όλα πάνε καλά» θα βρίσκεται το 2020 στο 120 % του ΑΕΠ, όσο δηλαδή ήταν το 2009 (μάλιστα, εκ των υστέρων, ο Σόϊμπλε μίλησε για ποσοστό 129 %, η ΕΚΤ για 136 % και το ΔΝΤ για 160 % αν δεν υπάρξει ανάσχεση της ύφεσης, που φυσικά και δεν θα υπάρξει), ενώ ο λαός θα έχει υποστεί μια πραγματική κοινωνική γενοκτονία για πάνω από 10 χρόνια.

Στην Αργεντινή το κούρεμα του χρέους αφορούσε 30 % τους ντόπιους κατόχους ομολόγων, 50 % τους ξένους πιστωτές και 70 % τα κερδοσκοπικά κεφάλαια. Η ελληνική κυβέρνηση κούρεψε την ελληνική οικονομία απεμπολώντας κυριαρχικά της δικαιώματα και εξαθλιώνοντας ολόκληρη την κοινωνία μόνο και μόνο για να μην χάσουν οι ξένοι τοκογλύφοι.

Ακόμα και με βάση τα καπιταλιστικά συναλλακτικά ήθη της ελεύθερης αγοράς, όποιος αναλαμβάνει τεράστια ρίσκα χρηματοδοτώντας διεφθαρμένες και ανίκανες κυβερνήσεις, πρέπει, αν το ρίσκο δεν «του βγει» να χάσει τα λεφτά του. Όμως τώρα οι τράπεζες, οι οποίες τον καιρό της ανάπτυξης έβγαλαν τεράστια κέρδη, σώζονται με κρατικό χρήμα. Ειδικά όσον αφορά τις ελληνικές τράπεζες η κοροϊδία είναι απροκάλυπτη, αφού από το κούρεμα έχασαν περί τα 8,5 δισ. €  αλλά παίρνουν για ανακεφαλαιοποίηση 30 – 50 δισ. €, ενώ μάλιστα είχαν ήδη πάρει από την αρχή του 2009 (κυβέρνηση Κ. Καραμανλή) 40 δισ. €  σε ρευστό και 80 δισ. €  σε εγγυήσεις του Δημοσίου, χωρίς να ρίξουν δεκάρα τσακιστή στην πραγματική οικονομία και μάλιστα παραχωρώντας στο Δημόσιο κοινές μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου.

Τέλος, πρέπει να σημειωθεί και το εξής: με το κούρεμα του ελληνικού χρέους, πιστωτές της Ελλάδας κατέστησαν πια τα υπόλοιπα κράτη που δάνεισαν και δεν είναι πλέον πιστωτές της οι πάσης φύσεως ιδιώτες κερδοσκόποι, οι τράπεζες, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα κλπ. Άμεση συνέπεια του γεγονότος αυτού είναι ότι το οικονομικό βάρος μετακυλύεται στους φορολογούμενους των χωρών αυτών προς όφελος βέβαια των Τραπεζών τους που συνεχίζουν να κερδοσκοπούν, ενώ η διαπραγματευτική ικανότητα της χώρας αποδυναμώνεται αφού απέναντί της έχει πια δανειστές-κράτη και όχι τυχάρπαστους ιδιώτες.

Συνέπειες της νέας δανειακής σύμβασης

α) Ύφεση. Για 5^η συνεχόμενη χρονιά ή χώρα θα βυθιστεί στην ύφεση (2008: 0,2 %, 2009: 3,2 %, 2010: 3,5 %, 2011: 6,8 %) η οποία για το 2012 υπολογιζόταν στο 4,4% όταν βάσει του Προϋπολογισμού είχε εκτιμηθεί στο 2,8 %, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2012 ανήλθε τελικά σε 6,2 %… Συνεπώς, αθροιστικά η ύφεση θα ξεπεράσει, σε κάθε περίπτωση, το 17 % προσεγγίζοντας ίσως ακόμα και το 19 % (13,7 % έως το 2011). Πρόκειται για την μεγαλύτερη ύφεση στην μεταπολεμική Ευρώπη με εξαίρεση το 44 % της Ρωσίας την περίοδο 1991-2002, η οποία όμως δημιουργήθηκε σε 12 και όχι σε 5 χρόνια ενώ ούτε πραγματική ήταν λόγω της απίστευτης ανάπτυξης της παραοικονομίας που υπήρχε εκεί και η οποία δεν μπορεί να συνυπολογιστεί από τις στατιστικές.

β) Ανεργία. Η επίσημη ανεργία είναι σήμερα στο 21, 7 % (1.070.724), ενώ η πραγματική πρέπει να αγγίζει το 23,5 % (1.200.000 περίπου). Αν υπολογιστεί ότι διεθνώς θεωρείται ότι κάθε άνεργος κουβαλάει 1,8 άτομα, έχουμε περί τα 3,3 εκατομμύρια άτομα κάτω από το όριο της φτώχειας. Υπενθυμίζεται ότι το ρεκόρ ανεργίας της χώρας είναι το 25,9 % της άνοιξης του 1961, όταν και άρχισε το τεράστιο μεταναστευτικό κύμα που οδήγησε 1.250.000 Έλληνες πολίτες στο εξωτερικό.

Με τα δεδομένα αυτά, η εξέλιξη της ανεργίας μπορεί να  γίνει ανεξέλεγκτη, παύοντας να έχει γραμμική αλλά σταθερή αύξηση και κάνοντας ένα άλμα προς τα πάνω. Αυτό μπορεί να συμβεί από την στιγμή που το μικροεμπόριο, οι αυτοαπασχολούμενοι και οι μικρές επιχειρήσεις που φυτοζωούν, κλείσουν γονατίζοντας από την πτώση των εσόδων και τους φόρους. Το όριο μιας τέτοιας κατάστασης τοποθετείται κάπου ανάμεσα στο 15 – 17 % του συνολικού πληθυσμού (όχι του ενεργού), δηλαδή, στην περίπτωσή μας κάπου στο 1,7 εκ.

 Η ελληνική οικονομία ως οικονομία σχετικά μικρής κλίμακας είναι αδύνατο να αντέξει την πρωτοφανή επέλαση της φτώχειας που θα συμπαρασύρει την κατανάλωση, τα φορολογικά έσοδα, τα ασφαλιστικά ταμεία και, τέλος, και το ίδιο το τραπεζικό σύστημα. Το τελευταίο μάλιστα, ήδη άρχισε να κλυδωνίζεται παρά την τεράστια κρατική βοήθεια. Είναι π.χ. ενδεικτικό ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια από 10,8 % τον Δεκέμβριο του 2008, έφτασαν το 13,3 % τον Σεπτέμβριο του 2011 και το 14,5 % τον Ιανουάριο του 2012.

γ) Διάλυση του εργατικού δικαίου και των εργατικών κατακτήσεων 6 δεκαετιών.

δ) Μαρτυρική καθημερινότητα που θα εκφραστεί σε εκατομμύρια μικρές ατομικές και οικογενειακές τραγωδίες, ραγδαία αυξανόμενες με το πέρασμα του χρόνου και το βάθεμα της κρίσης.

ε) Τελική διόγκωση του χρέους για τη αποφυγή της οποίας υποτίθεται ότι γίνονται όλες οι θυσίες. Ο υφεσιακός χαρακτήρας οδηγεί σε κατάρρευση της συνολικής οικονομίας. Η συνεχής μείωση μισθών και συντάξεων, κοινωνικών δαπανών και δημοσίων επενδύσεων και η επιβολή ολοένα και βαρύτερων φόρων πλήττει τα εισοδήματα της τεράστιας πλειοψηφίας του κόσμου, καταβαραθρώνοντας την κατανάλωση, μειώνοντας τα φορολογικά έσοδα από άμεσους και έμμεσους φόρους, με αποτέλεσμα την νέα μείωση μισθών και συντάξεων και κοινωνικών δαπανών, την επιβολή ακόμη βαρύτερων φόρων κ.ο.κ., βάζοντας την οικονομία σε έναν υφεσιακό φαύλο κύκλο.

Συμπέρασμα

Στην βαθιά ανορθολογικότητα του Νεοφιλελευθερισμού έχουμε αναφερθεί κατ’ επανάληψη, όπως και στο ότι, κατά την άποψή μας ο σύγχρονος καπιταλισμός τύπου καζίνο, ούτε να σωθεί μπορεί με επιστροφή σε αναπτυξιακά μοντέλα κεινσιανικού τύπου, ούτε  λειτουργεί βάσει ενός γενικού μακροπρόθεσμου σχεδίου με καθορισμένους στόχους, αλλά αντίθετα, χαρακτηρίζεται από μια τακτική του «βλέποντας και κάνοντας» και μια λογική του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω». Επίσης έχουμε κατ’ επανάληψη τοποθετηθεί όσον αφορά τις θεωρίες συνωμοσίας που στις μέρες μας έχουν την τιμητική τους και δεν σκοπεύουμε να επεκταθούμε περαιτέρω.

Η ανάρτηση αυτή σκοπό είχε να καταδείξει τον ψεύτικο δίλημμα που τίθεται εν όψει των εκλογών: «εντός ευρωζώνης και Ε.Ε. τηρώντας τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την δανειακή σύμβαση ή καταστροφή και αφανισμός ;». Το δίλημμα αυτό είναι πέρα για πέρα πλαστό για να μην πούμε κωμικό. Η ολοκληρωτική καταστροφή της ελληνικής κοινωνίας έχει σχεδόν συντελεστεί και θα ολοκληρωθεί σύντομα αν συνεχιστούν οι πολιτικές αυτές που περιγράψαμε παραπάνω.

Η μόνη ελπίδα για την κοινωνία είναι η αλλαγή πλεύσης, μέσα από την ενεργό και διαρκή αντίσταση, την αυτο-οργάνωση, την ανάδειξη νέων προταγμάτων και την πολιτική δράση που θα δημιουργήσει τις συνθήκες για διαρκή κοινωνική επανάσταση.

Υπάρχει ένα μαύρο μπλοκ ανθρώπων που φορούν γραβάτες και ακριβά κοστούμια, (ΠΑ.ΣΟ.Κ., Ν.Δ., Μπακογιάννη, Μάνος, Τζίμερος) πίσω από το οποίο στοιχίζεται όλος ο παγκόσμιος καπιταλισμός, οι ελίτ και τα κυρίαρχα στρώματα. Αυτό το μπλοκ προκειμένου να κρατηθεί στην εξουσία, δίνει έναν λυσσαλέο αγώνα, κινδυνολογώντας και προπαγανδίζοντας μέσω των δικών του ΜΜΕ, χωρίς να διστάζει ούτε να απειλεί, ούτε να προσπαθεί να πανικοβάλει τον κόσμο• χωρίς καν να ντρέπεται να υποστηρίζει ανόητες οικονομίστικες θεωρίες που στην πράξη έχουν αποδειχτεί απόλυτα καταστροφικές.

Υπάρχει και ένα κομμάτι ακροδεξιών συνωμοσιολόγων ή νεοναζί που είναι γέννημα της αδιέξοδης πολιτικής τους και της πλήρους επικράτησης ενός φαντασιακού που πια όχι μόνο δεν φουσκώνει τα μυαλά με πλαστές επιθυμίες αλλά δεν γεμίζει ούτε το στομάχι.

Όλοι αυτοί, πρέπει να εμποδιστούν από την κοινωνία την ίδια, αν φυσικά υποθέσουμε ότι έχει αποκτήσει συναίσθηση του κινδύνου και αν έχει έστω το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.

Από την άλλη πλευρά, αν κάποιοι πιστεύουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν μέσω της κοινοβουλευτικής οδού, δεν έχουν παρά να το αποδείξουν.

Εμείς, από την πλευρά μας, και ενόψει των δεύτερων εκλογών, θα επιμείνουμε στα λόγια του Buenaventura Durruti: «Όποιος  ψηφίσει και δεν προετοιμάσει την κοινωνική επανάσταση είναι για εμάς  βλαβερός, αλλά το ίδιο βλαβερός είναι και όποιος απόσχει από τις εκλογές  και δεν προετοιμάσει την κοινωνική επανάσταση», έχοντας την πεποίθηση πως ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί πρέπει να βάλουμε τέλος σ’ αυτό τον εφιάλτη, προσπαθώντας για την δημιουργία μιας όσο το δυνατόν πιο ελευθεριακής κοινωνίας.

Η λιτότητα, η φτώχεια και η εξαθλίωση, η πολιτική απάθεια ή η (δια)στροφή της πολιτικής σε ολοκληρωτικά ιδεολογήματα μπορούν και πρέπει να εμποδιστούν από όλους εμάς, από την ίδια την κοινωνία. Φαίνεται πως είμαστε μπροστά σε μια ιστορική ευκαιρία να αναδείξουμε το πρόταγμα της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι παρόμοια προβλήματα με τα δικά μας αντιμετωπίζουν οι Ισπανοί, οι Ιταλοί, οι Πορτογάλοι, οι Ιρλανδοί και προσεχώς και πάρα πολλοί άλλοι λαοί.

πηγή: eagainst.com/articles/ και Shortlink: http://wp.me/pyR3u-aHy

Με την Ιταλία στο ευρώ, εξυπηρετούσαμε τη Γερμανία

  Πηγή: http://www.repubblica.it

 

Ο Βιντσέντσο Βίσκο, πρώην υπουργός οικονομικών της Ιταλίας επί κυβέρνησης Πρόντι, την εποχή της εισόδου της χώρας στο ευρώ: «Εξυπηρετούσαμε τη Γερμανία, στο ευρώ, επειδή είμαστε οικονομικά αδύναμοι»

Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα Fatto Quotidiano,ο πρώην υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Πρόντι εξομολογείται ότι  Η είσοδος της Ιταλίας στο ευρώ σχεδιάστηκε από τη Γερμανία για να αποδυναμώσει το ευρώ  και  για να μη μειωθούν οι εξαγωγές της, αλλά αντίθετα  να αυξηθούν. Ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι σε συνέντευξη του στο ιταλικό κανάλι La7- έστω και έμμεσα και με ένα παράδοξο ενθουσιασμό – επιβεβαίωσε αυτή την ανασύνθεση των γεγονότων.[*]

             

Μια Ιταλία έξω από το ευρώ θα αποτελούσε απειλή για τη Γερμανία, αλλά και τη Γαλλία. Απλά επειδή με μια πιο αδύναμη ιταλική λίρα, η Ιταλία θα γινόταν πιο εθελκτική   ως εμπορικός εταίρος σε σύγκριση με μια ελίτ ευρωπαϊκή που θα διαπραγματευόταν έχοντας ένα ενιαίο και ισχυρό νόμισμα. Ο Βίσκο λέει ως προς  αυτό το θέμα:

 

 Η Γερμανία διαχειρίστηκε την παγκοσμιοποίηση με τρόπο συνειδητό. Η ύπαρξη  χωρών όπως η Ιταλία στη ζώνη του ευρώ θα αποδυνάμωνε το ευρώ περισσότερο από το αν  συνέβαινε το αντίθετο  και επέτρεψε στο Βερολίνο να αυξήσει τις εξαγωγές του ...

 

Μια Ιταλία έξω από το ευρώ θα ήταν απειλή για τη Γερμανία, αλλά και τη Γαλλία. Απλά επειδή με μια λίρα πιο αδύναμη (από το ευρώ) η Ιταλία θαγινόταν πιο θελκτική ως εμπορικός εταίρος σε σχέση  με μια ελίτ ευρωπαϊκή που θα διαπραγματευόταν έχοντας ένα ενιαίο και ισχυρό νόμισμα. Ο Βίσκο λέει ως προς  αυτό:

 Η Γερμανία διαχειρίστηκε την παγκοσμιοποίηση με τρόπο συνειδητό. Η ύπαρξη  χωρών όπως η Ιταλία στη ζώνη του ευρώ αποδυνάμωνε το ευρώ περισσότερο από ότι  σε αντίθετη περίπτωση και επέτρεψε στο Βερολίνο να αυξήσει τις εξαγωγές ...

Και συνεχίζει: Μια  Ιταλία εκτός ευρώ, με ισχυρή βιομηχανική βάση θα αποτελούσε πρόβλημα για πολλούς, όπως η Γαλλία και η Γερμανία που θα ένοιωθαν να απειλούνται αν οι  εξαγωγές μας ήταν σε λιρέτες. Αλλά το Βερολίνο χειρίστηκε συνειδητά την παγκοσμιοποίηση : χρειαζόταν ένα υποτιμημένο ευρώ, γιαυτό και σήμερα είναι πλεονασματικό  έναντι όλων των χωρών, πλην της Ρωσίας από την οποία αγοράζει ενέργεια. Επρόκειτο για ένα σχεδιασμό ορθολογικό, και η  Ιταλία συνέφερε να βρίσκεται εντός του ευρώ, ακριβώς επειδή  ήταν αδύναμη. Με αντάλλαγμα τα οφέλη που θα προέκυπταν από την αύξηση των εξαγωγών της, η Γερμανία  αναλάμβανε να σκεφτεί το καλό της ευρωζώνης στο σύνολο της.

 [*]  Τα ίδια,εξάλλου αναφέρονται και σε κείμενο που συντάχθηκε από τους Giuliano Amato, Jacques Attali, Emma Bonino, Romano Prodi, με τίτλο Ο φεντεραλισμός που μπορεί να διασώσει την Ευρώπη και  υπογράφουν οι

:Giuliano Amato 
Jacques Attali
Enrique Baron Crespo
Emma Bonino
Rocco Cangelosi
Jean-Marie Cavada
Fabien Chevalier
Daniel Cohn-Bendit
Stefan Collignon
Catherine Colonna
Pier Virgilio Dastoli
Monica Frassoni
Evelyne Gebhardt
Pauline Gessant
Sandro Gozi
Ulrike Guerot
Guillaume Klossa
Pascal Lamy
Philippe Laurette
Jo Leinen
Anne-Marie Lizin
Alberto Majocchi
Pascual Maragall
Philippe Maystadt
Yves Mény
Haris Pamboukis
Romano Prodi
Alberto Quadrio Curzio
Barbara Spinelli
Francisca Sauquillo
Anna Terròn
Jacques Ziller

 

Η κρίση στην ευρωζώνη, δεν ξεκίνησε με την ελληνική κρίση, αλλά ξέσπασε πολύ νωρίτερα, όταν δημιουργήθηκε μια οικονομική και νομισματική ένωση χωρίς δημοσιονομική ένωση στα πλαίσια  ενός  χρηματοπιστωτικού τομέα εθισμένου στο χρέος και την κερδοσκοπία.

Βέβαια, το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε  στα ύψη τα τελευταία τριάντα χρόνια, αλλά  οι ανισότητες μεταξύ των χωρών της ζώνης του ευρώ είναι αυτές που προκάλεσαν τη σημερινή κατάσταση. Από τη μία , ένα σύνολο από τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης με επικεφαλής τη Γερμανία που στηρίζουν  την οικονομία τους στην ανταγωνιστικότητα και τις εξαγωγές. Από την άλλη, οι περιφερειακές χώρες οι οποίες  με τα χαμηλά επιτόκια τροφοδότησαν την εγχώρια ζήτηση και στήριξαν τις οικονομίες τους σε τομείς μη εξαγώγιμων προϊόντων ή λιγότερων ανταγωνιστικών στο εξωτερικό, όπως στον τομέα των ακινήτων.

Η έκρηξη της ελληνικής κρίσης ανέδειξε αυτές τις διαρθρωτικές αδυναμίες, προκαλώντας μια κρίση εμπιστοσύνης  ως προς τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους  και οι δπιστωτές εντόπισαν τις μη βιώσιμες ανισότητες της ζώνης του ευρώ. Τα επιτόκια δανεισμού εκτινάχθηκαν στα ύψη για να δημιουργηθεί  μια χιονοστιβάδα τεράστιας ισχύος : όταν τα επιτόκια δανεισμού είναι υψηλότερα από την αύξηση του ΑΕΠ, τότε το  χρέος αυτοτροφοδοτείται εκτός και αν επιτευχθούν σημαντικά πλεονάσματα του προϋπολογισμού. Για να επιτευχθούν αυτά τα  πλεονάσματα, η κάθε χώρα αναγκάστηκε να λάβει δραστικά μέτρα διάσωσης και η παρέμβαση της ΕΚΤ τους έδωσε μερικούς μόνο μήνες ανάσας

Ελλάδα: Περισσότερες θυσίες χωρίς κανένα αντίκρυσμα

Ελλάδα: Περισσότερες θυσίες χωρίς κανένα αντίκρυσμα - Αξίζει το ευρώ το κόστος μιας προκυκλικής δημοσιονομικής πολιτικής και μιας εσωτερικής υποτίμησης;

Η Ελλάδα σε δύσκολη καμπή. Δεν μπορεί να συνεχίσει άλλο έτσι, αλλά υπάρχει και ο φόβος του άλματος στο σκοτάδι.

Τα βασικά σημεία μελέτης (paper) των  Weisbrot και Montecino, του Κέντρου Οικονομικής Πολιτικής και Έρευνας (C.E.P.R.)., σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα μπορούσε να μιμηθεί την επιτυχία της Αργεντινής.

Αυτή την εβδομάδα (στμ. η μελέτη γράφτηκε και δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο του 2012) η ελληνική κυβέρνηση κατέληξε σε συμφωνία δανεισμού με τις ευρωπαϊκές αρχές και το ΔΝΤ ύψους 130 δισ. ευρώ, μέρος ενός νέου πακέτου που θα αντικαταστήσει το σημερινό πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που ξεκίνησε το Μάιο του 2010. Παρά το ότι η συμφωνία θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να αποφύγει το Μάρτιο τη στάση πληρωμών,εντούτοις υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για το αν το συμφωνηθέν πρόγραμμα θα καταφέρει να επαναφέρει τη χώρα στο δρόμο της ανάπτυξης, σε ένα βιώσιμο επίπεδο δανειακής επιβάρυνσης, καθώς και την πρόσβαση στην αγορά κεφαλαίων δανεισμού.



Η αποτυχία του προγράμματος

Το πιο σοβαρό πρόβλημα ως προς τις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα τα τελευταία δύο χρόνια είναι ότι η δημοσιονομική πολιτική της είναι προκυκλική – δηλαδή, η κυβέρνηση ήταν και παραμένει προσηλωμένη στην μείωση του προϋπολογισμού, ενώ η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση. Το 2010-11, η ελληνική κυβέρνηση πήρε μέτρα μείωσης  των δαπανών ύψους  8,7 τοις εκατό του ΑΕΠ.
Ωστόσο, η οικονομία συνεχίζει να συρρικνώνεται και αυτό καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την επίτευξη των στόχων των εσόδων. Το ΔΝΤ υποβάθμισε την πτώση του ΑΕΠ στην Ελλάδα, μειώνοντας τις αρχικές του εκτιμήσεις κατά 6,9 τοις εκατό, το Σεπτέμβριο του 2010. Τα δύο τρίτα της πτώσης σημειώθηκαν μέσα σε διάστημα πέντε μηνών μεταξύ τέταρτης  και πέμπτης αναθεώρησης του προγράμματος (Δεκέμβριος 2011).

Παρά το  ότι το μεγαλύτερο μέρος της προβλεπόμενης προσαρμογής για το 2012 ήταν με τη μορφή της αύξησης των εσόδων, η πέμπτη αναθεώρηση του ΔΝΤ αναφέρει ότι στο 2013-2014 πρέπει να υπάρξει μια στροφή προς τις περικοπές των δαπανών. Αυτό θα αυξήσει τους κινδύνους μιας παραπέρα παράτασης της ύφεσης.

Το πρόγραμμα του ΔΝΤ προβλέπει επίσης μεγάλα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις – γύρω στα 15 τοις εκατό του ΑΕΠ για τα επόμενα δύο χρόνια, και 22 τοις εκατό του ΑΕΠ μέχρι το 2017. Αλλά τα τελευταία δύο χρόνια τα έσοδα από τις  ιδιωτικοποιήσεις ήταν ελάχιστα, και η πέμπτη αναθεώρηση σημειώνει ότι και από μόνα τους  τα μειωμένα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις θα μπορούσαν  να ανεβάσουν το λόγο χρέους / ΑΕΠ στο 138 τοις εκατό του ΑΕΠ το 2020, αντί του 120 τοις εκατό, όπως αναμενόταν.

Το πρόγραμμα θα μπορούσε εύκολα να αποτύχει λόγω της μειωμένης ανάπτυξης. Λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα οικονομική ύφεση στη ζώνη του ευρώ, αυτό μοιάζει απολύτως εφικτό.
Τη Δευτέρα, δημοσιεύματα  του Τύπου έκαναν λόγο για ένα εμπιστευτικό έγγραφο που προοριζόταν για τους υπουργούς οικονομικών του Ecofin, το οποίο περιέγραφε ένα σενάριο για την ελληνική οικονομία πολύ πιο απαισιόδοξο. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το χρέος θα έπαιρνε εκρηκτικές διαστάσεις  και η Ελλάδα θα χρειαζόταν «γύρω στα 245 δισεκατομμύρια ευρώ ως βοήθεια, πολύ μεγαλύτερη από τα  170 δισεκατομμύρια ευρώ όπως εκτιμήούσαν οι υπουργοί της ζώνης του ευρώ». Το δε χρέος το 2020 θα εκτοξευθεί στο 160 τοις εκατό του ΑΕΠ . Με δεδομένη την μέχρι τώρα μεγάλη υποτίμηση της πτώσης του ΑΕΠ από μεριάς ΔΝΤ, και την αποτυχία των ευρωπαϊκών αρχών να αναγνωρίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της δημοσιονομικής συρρίκνωσης, το πιο απαισιόδοξο σενάριο θα μπορούσε να είναι το πιο ρεαλιστικό.

Το οικονομικό κόστος της προσαρμογής στην Ελλάδα είναι ήδη αρκετά υψηλό. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ που παίρνουν υπόψη τους  τα τελευταία στοιχεία, αν η οικονομία φέτος βρεθεί σε τροχιά ανάκαμψης θα έχει χάσει το 15,8 τοις εκατό του ΑΕΠ της προ της ύφεσης χρονιάς. Αυτό θα καθιστούσε την Ελλάδα μία από τις χειρότερες περιπτώσεις πτώσης του ΑΕΠ λόγω οικονομικής κρίσης τον 20ο και τον 21ο αιώνα.
Η Ελλάδα υφίσταται ήδη το βάρος των υψηλότερων επιτοκίων δανεισμού από οποιαδήποτε άλλη χώρα της ΕΕ, στο 6,8 τοις εκατό του ΑΕΠ. Μόνο δύο άλλες χώρες φτάνουν στο 4 τοις εκατό (Ιταλία και Πορτογαλία). Ελάχιστες  χώρες στον κόσμο επιβαρύνονται με μεγαλύτερους τόκους από την Ελλάδα, και είναι απίθανο να πέσουν κάτω από 6 τοις εκατό, ακόμη και με τη σχεδιαζόμενη αναδιάρθρωση του χρέους.

Το κοινωνικό και ανθρώπινο κόστος της ύφεσης στην Ελλάδα, έχει σοβαρές επιπτώσεις. Σύμφωνα με τις εθνικές στατιστικές, η ανεργία το Νοέμβριο έφθασε σε επίπεδα ρεκόρ, στο 20,9 τοις εκατό του εργατικού δυναμικού, ενώ οι τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ δείχνουν ότι η ανεργία στην Ελλάδα το 2016 θα εξακολουθείσει να κινείται στο 17 τοις εκατό. Οι προβλέψεις του ΔΝΤ σχετικά με το ποσοστό ανεργίας το 2013 μεταξύ της πρώτης και της πέμπτης αναθεώρησης του προγράμματος αυξήθηκαν  πάνω από το ένα τρίτο, από 14,5 τοις εκατό στο 19,5 τοις εκατό. Το ποσοστό του απασχολούμενου πληθυσμού σε εργάσιμη ηλικία είναι σήμερα κάτω από αυτό του 1994, ενώ παρατηρείται μεγάλη  αύξηση των αυτοκτονιών και της εγκληματικότητας και η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη έχει μειωθεί.

Η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να μειώσει τους δημοσίους υπαλλήλους κατά 150.000 εργαζόμενους  έως το 2015, να περικόψει τον κατώτατο μισθό κατά 20 τοις εκατό (και 32 τοις εκατό για τους νέους κάτω των 25 ετών), και να αποδυναμώσει τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα την πτώση του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων και την αναδιανομή του εισοδήματος προς τα πάνω.
Το σκεπτικό που βρίσκεται  πίσω από όλες αυτές τις αλλαγές είναι η «εσωτερική υποτίμηση», όπου το κόστος εργασίας, υπό την πίεση του υψηλού ποσοστού ανεργίας και την ύφεση, θα συρρικνωθεί  τόσο που η οικονομία θα γίνει περισσότερο ανταγωνιστική σε διεθνές επίπεδο και θα ανακάμψει μέσω των εξαγωγών. Μετά όμως από τέσσερα χρόνια ύφεσης  και ρεκόρ υψηλής ανεργίας, η πραγματική σταθμισμένη συναλλαγματική ισοτιμία στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι υψηλότερη από ό, τι ήταν το 2006. Με άλλα λόγια, ακόμα δεν έχει υπάρξει εσωτερική υποτίμηση.


Υπάρχουν άλλες λύσεις;

Το έγγραφο κάνει και μια σύντομη αναφορά στην εναλλακτική λύση μιας ελεγχόμενης στάσης πληρωμών και εξόδου από το ευρώ, υποστηρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί,  λόγω των επαναλαμβανόμενων κρίσεων και της συνεχόμενης ύφεσης.
Η επιτυχία της παύσης πληρωμών και της υποτίμησης του νομίσματος στη Αργεντινή  αποτελεί  ένα σοβαρό μέτρο σύγκρισης.
Η Αργεντινή επιχείρησε  μάταια μια εσωτερική υποτίμηση επί τρεισήμισι χρόνια ύφεσης, ξεκινώντας από τα μέσα του 1998. Μετά την παύση πληρωμών τον Δεκέμβριο του 2001 και την υποτίμηση του νομίσματος της λίγες εβδομάδες αργότερα, η οικονομία της συρρικνώθηκε για ένα μόνο τρίμηνο (μείωση του ΑΕΠ κατά  4,9% ), στη συνέχεια όμως ανέκαμψε και αναπτύχθηκε πάνω  από 63 τοις εκατό τα επόμενα έξι χρόνια. Αν η Αργεντινή χρειάστηκε τρία χρόνια, για να ανακτήσει το προ της ύφεσης ΑΕΠ, τότε η Ελλάδα με το πρόγραμμα που εφαρμόζεται σήμερα προβλέπεται ότι θα χρειαστεί  πάνω από μια δεκαετία.


Κόντρα στα στερεότυπα, η ανάκαμψη της Αργεντινής δεν ήταν μια «έκρηξη της τιμής των πρώτων υλών» με βάση τις εξαγωγές της σόγιας, αλλά ούτε μία ανάπτυξη με βάση τις εξαγωγές. Σε πραγματικούς όρους, οι εξαγωγές συνεισέφεραν μόνο κατά 12% στην ανάπυξη, και μόνο το ήμισυ των εξαγωγών  ήταν πρώτες ύλες.

Φυσικά, οφείλουμε να τονίσουμε ότι οι εξαγωγές συνέβαλαν με άλλο τρόπο, και κυρίως  επειδή  παρείχαν  ξένο νόμισμα κάτι αναγκαίο για τη χρηματοδοτηση σημαντικών  εισαγωγών. Αυτό είναι ένα σημαντικό εμπόδιο για μια χώρα χωρίς το δικό της «ισχυρό» νόμισμα, όπως είναι για παράδειγμα, το αμερικανικό δολάριο. Μια χώρα μπορεί να πληρώνει τους λογαριασμούς της σε εγχώριο νόμισμα, πρέπει όμως να διαθέτει  αρκετό ξένο νόμισμα ώστε να αποφύγει μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών της. Ο φόρος επί των κερδών των εξαγωγέων έπαιξε και αυτός ένα σημαντικό ρόλο στα φορολογικά  έσοδα την πρώτη περίοδο της επέκτασης.

Αλλά οι εξαγωγές θα μπορούσαν να διαδραματίσουν έναν παρόμοιο ρόλο και στην ελληνική ανάκαμψη. Στην πραγματικότητα, οι ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού, είναι σχεδόν διπλάσιες, ως προς το ΑΕΠ, από ό, τι ήταν στην Αργεντινή την περίοδο της παύσης πληρωμών και της υποτίμησης του νομίσματος της. Και όπως στην Αργεντινή, οι εξαγωγές αυτές θα μπορούσαν να παίξουν ένα τεράστιο ρόλο στην οικονομία, όχι μόνο επειδή είναι πιο συμφέρουσες (στμ. πιο φτηνές)  για τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και επειδή με το κάθε ευρώ ή το κάθε δολάριο από τις εξαγωγές θα μπορούσαν να εισαχθούν προϊόντα  από το εξωτερικό. Ο μύθος ότι η Ελλάδα δεν θα έχει τόσα κέρδη από τις εξαγωγές όσα η Αργεντινή, «επειδή δεν έχει τίποτα να εξάγει»  είναι λάθος από κάθε άποψη: είτε επειδή η  Ελλάδα ήδη εξάγει, και σε σχέση με την οικονομία της, πολύ περισσότερο από ό, η Αργεντινή, είτε επειδή η ανάκαμψη της Αργεντινής δεν ήταν μια ανάκαμψη που οφειλόταν  στις εξαγωγές.

Αλλά τότε, πως ανέκαμψε η Αργεντινή, αν όχι από την «έκρηξη της τιμής των πρώτων υλών» όπως συνηθίζουν  να λένε, λαθεμένα; Πολλές πολιτικές έπαιξαν σημαντικό ρόλο, αλλά το πιο σημαντικό ήταν ότι η Αργεντινή είχε απαλλαγεί από το τεράστιο χρέος της, και, ίσως το πιο σημαντικό, ότι απαλλάχθηκε από την εφαρμογή προκυκλικών πολιτικών που κέκαναν αδύνατη την όποια ανάκαμψη, οπότε και μπόρεσε να υιοθετήσει αντικυκλικές πολιτικές για την ανάπτυξη της.Αυτές ήταν οι αλλαγές- που θα μπορούσε  να υιοθετήσει και  η Ελλάδα αν αποφάσιζε τη στάση πληρωμών και την έξοδο από το ευρώ - που έκαναν τη διαφορά μεταξύ μιας ύφεσης / στασιμότητας δίχως τέλος, και μιας σημαντικής οικονομικής ανάκαμψης.

Κατά κάποιο τρόπο, η Ελλάδα βρίσκεται σε καλλίτερη θέση από την Αργεντινή. Το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους της βρίσκεται στα χέρια ξένων οργανισμών, κάτι που θα περιορίσει τις επιπτώσεις της παύσης πληρωμών στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό της σύστημα . Το μεγαλύτερο μέρος του χρέους της διέπεται από την εσωτερική της νομοθεσία, που μπορεί να περιορίσει τη δυνατότητα των πιστωτών να ασκήσουν αγωγές κατά της ελληνικής κυβέρνησης.
Επιπλέον, αν οι ευρωπαϊκές αρχές αποφασίσουν να τιμωρήσουν την Ελλάδα για την παύση πληρωμών και την έξοδο της  από το ευρώ, τότε η Ελλάδα θα εξακολουθεί να έχει πολλές πιθανές πηγές ξένου συναλλάγματος (περισσότερες  από όσες είχε η Αργεντινή, μετά την παύση πληρωμών, η οποία τα πρώτα χρόνια δεν ήξερε πού να απευθυνθεί για να δανειστεί), αφού υπάρχουν πολλές χώρες με πλεόνασμα χρημάτων που θα μπορούσαν ευχαρίστως να επενδύσουν στην Ελλάδα, αν οι προοπτικές ανάπτυξης βελτιωθούν, παρά την προθυμία των πιστωτών να τιμωρήσουν την Ελλάδα.

Η Αργεντινή αποκόπηκε από τις διεθνείς δανειοδοτικές και δανειοληπτικές αγορές μετά την στάση πληρωμών. Οι περισσότεροι οικονομολόγοι και σχεδόν όλος ο Τύπος προέβλεπαν  ότι η Αργεντινή θα ζούσε ένα μακρύ εφιάλτη μετά την παύση πληρωμών / υποτίμηση του νομίσματος. Το ΔΝΤ άσκησε φοβερές πιέσεις στην Αργεντινή, για να πληρώσει περισσότερα στους  ξένους πιστωτές της, και να αποδεχθεί τις οικονομικές πολιτικές κάτι που η κυβέρνηση της Αργεντινής αρνήθηκε επειδή θα υπονόμευαν την ανάκαμψη. Όταν η Αργεντινή αρνήθηκε να παραδοθεί, και σταμάτησε να πληρώνει το  ΔΝΤ το Σεπτέμβριο του 2003 αντί να δεχθεί τους όρους του, πολλοί φοβήθηκαν  ότι η χώρα θα αποκοπεί και από τις εμπορικές πιστώσεις - αφού θεωρήθηκε ότι το ΔΝΤ θα είχε την εξουσία να το κάνει. Καμία χώρα μεσαίου μεγέθους, και μη πτωχευμένη τεχνικά, δεν είχε ποτέ κηρύξει αδυναμία πληρωμών στο ΔΝΤ. Οταν όμως η Αργεντινή ανακοίνωσε στάση πληρωμών στο Ταμείο το 2003, το ΔΝΤ υποχώρησε αμέσως και συμφώνησε μια επιμήκυνση πληρωμής του χρέους της χώρας.

Αυτή η πλευρά  της ιστορίας είναι σημαντική, διότι δείχνει ότι οι προσπάθειες ακόμα και των πιο ισχυρών πιστωτών να τιμωρήσουν την παύση πληρωμών δεν έχουν σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας. Στην πρόσφατη ιστορία, τουλάχιστον, κάποιες χώρες που δεν συμμορφώθηκαν πήγαν καλά ή πολύ καλά, όπως η Αργεντινή το 2001, η  Ρωσία το 1998 και το Εκουαδόρ το 2008. Ενα θέμα κοινό στην πρόσφατη εμπειρική βιβλιογραφία για την στάση πληρωμών είναι η αδυναμία να προσδιοριστούν στατιστικά σημαντικές δαπάνες που να συνδέονται με επεισόδια στάσης πληρωμών.

Και η Ελλάδα βρίσκεται  ήδη σε αυτό το σημείο,με βάση το μέγεθος της αναμενόμενης υποτίμησης που ισχύει, και τις  ζοφερές προοπτικές για το μέλλον, οπότε θα χρειαστεί ένα μεγάλο χρονικό διάστημα για να ανακτήσει και πάλι την πρόσβαση στις αγορές. Στο σημείο αυτό θα μπορούσε να επανέλθει πιο γλήγορα στις αγορές, αν η κυβέρνηση μπορούσε να διαγράψει μεγαλύτερο μέρος του χρέους της και να επιστρέψει στην ανάπτυξη.
Οσο για τα  αρνητικά, το μεγαλύτερο εμπόδιο που ορισμένοι  έχουν επισημάνει είναι  ότι η Ελλάδα δεν έχει πλέον το δικό της νόμισμα και ότι θα πρέπει να επαναφέρει τη δραχμή. Αν και αυτό δημιουργεί κάποια λογιστικά προβλήματα δυνητικά σοβαρά, είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς ότι, αυτό από μόνο του, θα καθιστούσε την Ελλάδα διαφορετική από όλες τις άλλες χώρες που έχουν αντιμετωπίσει παρόμοιες καταστάσεις.

Φυσικά υπάρχουν και άλλες χώρες εκτός της Αργεντινής που έχουν υποστεί σοβαρές οικονομικές κρίσεις και υποτιμήσεις του νομίσματος τους,όπως η Νότια Κορέα, η Ινδονησία και η Ταϊλάνδη κατά την ασιατική οικονομική κρίση του 1997-98. Αλλά καμία από αυτές δεν υπέστη ταυτόχρονα μείωση της παραγωγής και επιβράδυνση της ανάκαμψης όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα.

Η επιλογή της στάσης πληρωμών / εξόδου από το ευρώ για την Ελλάδα είναι μια δύσκολη απόφαση, και, φυσικά, ενέχει πολλούς κινδύνους. Πολλά θα εξαρτηθούν από τον τρόπο και την ταχύτητα με την οποία οι αρχές θα καταφέρουν να βγουν από την χρηματοπιστωτική κρίση και να προχωρήσουν προς την οικονομική ανάκαμψη. Όπως προαναφέρθηκε, στην Αργεντινή χρειάστηκε  μόνο ένα τρίμηνο, για να ξαναπάρει η οικονομία μπροστά και να αναπτυχθεί μετά τη  στάση πληρωμών και την  υποτίμηση του νομίσματός της.
Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε εκ των προτέρων τη σοβαρότητα της οικονομικής κρίσης, και την μείωση της παραγωγής και της απασχόλησης, αν  η κυβέρνηση αποφασίσει παύση πληρωμών και έξοδο της χώρας από το ευρώ. Και αυτό είναι που κάνει δύσκολη αυτή την απόφαση για την κυβέρνηση ή το όποιο πολιτικό κόμμα : από την άλλη μεριά της εξίσωσης, είναι άγνωστο πότε η ελληνική οικονομία θα ανακάμψει, σύμφωνα με το ισχύον πρόγραμμα. Έτσι, αν και το σημερινό πρόγραμμα έχει αποτύχει παταγωδώς και αναμένεται να συνεχίσει  να αποτυγχάνει και στο μέλλον, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς τις συνέπειες  της μίας ή της άλλης επιλογής. Και για την πολιτική ηγεσία είναι πιο βολικό να αποδεχθεί το πρόγραμμα της τρόικας, σα να μην υπήρχε - όπως υποστηρίζουν οι  ευρωπαϊκές αρχές και τα περισσότερα μέσα μαζικής ενημέρωσης - άλλη επιλογή.

Αλλά η άποψη ότι η παύση πληρωμών και η έξοδος από το ευρώ θα ήταν μια καταστροφή του μεγέθους μιας Μεγάλης Ύφεσης είναι αβάσιμη. Η Μεγάλη Ύφεση, δεν ήταν το αποτέλεσμα ενός και μόνο γεγονότος, αλλά το αποτέλεσμα μιας μακράς σειράς κακών πολιτικών αποφάσεων στη διάρκεια του χρόνου -  όπως έγινε περίπου και με την πολιτική της «εσωτερική υποτίμηση» που  οι αρχές της ΕΕ εφαρμόζουν σήμερα στην Ελλάδα . Μια στάση πληρωμών / έξοδος από το ευρώ ενδεχομένως να οδηγήσει σε  οικονομική κρίση, αλλά δεν θα μπορούσε από μόνη της να ποδηγήσει σε Μεγάλη Ύφεση. Λαμβάνοντας υπόψη την πρόγνωση για την Ελλάδα στα πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος, και την πιθανότητα να πληγεί από επαναλαμβανόμενες κρίσεις, καθώς και ότι μπορεί να καταλήξει και σε μια  ανεξέλεκτη στάση πληρωμών, ο στόχος της στάσης πληρωμών και της εξόδου από το ευρώ θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η πιο συνετή επιλογή και θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ως εναλλακτική λύση στα προβλεπόμενα για τη συγκυρία  σενάρια.

Έρχονται τα δύσκολα

Του Χρίστου Κατσούλα.
Το πολιτικό ζήτημα της 6ης Μάη ήταν η αποδοκιμασία του μνημονίου με στήριξη στην πρόταση της κυβέρνησης αριστεράς. Το πολιτικό ζήτημα της 17ης Ιούνη είναι η ακύρωση του μνημονίου από την κυβέρνηση της αριστεράς. Δηλαδή η κυβέρνηση αριστεράς έγινε από σύνθημα ζύμωσης, σύνθημα δράσης και άμεσης υλοποίησης.
Αυτό θα είναι το δίλημμα των εκλογών.
Ή θα έχουμε μια ισορροπία τρόμου ανάμεσα σε μνημονιακές και αντιμνημονιακές δυνάμεις που θα οδηγήσει σε μνημονιακές διολισθήσεις, ή θα έχουμε μια αριστερή αντιμνημονιακή πλειοψηφία που θα πάρει μέτρα ανάτασης της κοινωνίας και επιβίωσης του λαού. Εδώ δεν χωράνε μεσοβέζικες τοποθετήσεις.
Η πόλωση ανάμεσα στην αντιμνημονιακή αριστερά και στη μνημονιακή δεξιά θα είναι ο καμβάς που πάνω του θα ξετυλιχτούν οι επόμενες βδομάδες.
Πριν δύο μήνες, κανείς δεν περίμενε ότι οι μνημονιακές δυνάμεις δεν θα είχαν την οριακή έστω κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Συνέβη.
Σήμερα πολλοί φαντάζονται ότι είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί αυτό που ξεκίνησε στις 6 Μάη.
Αυτή και μόνο η μετατόπιση είναι συνταρακτική.
Φυσικά τα πράγματα δεν γίνονται καθ’ υπαγόρευση. Υπήρξε μια διετής περίοδος μεγάλων αγώνων και εισβολής του λαού στο προσκήνιο, ακόμα κι αν τους τελευταίους μήνες περίσσεψε η απαισιοδοξία. Δεν υπήρξε ελικόπτερο, ούτε αιματηρή εξέγερση, ούτε οι εκλογές έγιναν με τον λαό στους δρόμους. Δεν έγινε της Αργεντινής. Όμως το μέγεθος της λαϊκής οργής ήταν ασυμπίεστο και λειτούργησε σωρευτικά.
Η λαϊκή απόγνωση μετασχηματίστηκε σε ελπίδα αλλαγής. Χωρίς να σκαλίζει τα ψιλά γράμματα, εκτίναξε τον Σύριζα στη δεύτερη θέση και πλέον τον στέλνει στην πρώτη. Η προσδοκία για αλλαγή είναι εκρηκτική.
Ο αστισμός κινδυνεύει να την ξαναπατήσει. Το βαρύ πυροβολικό διαμόρφωσης της κοινής γνώμης δεν μπορεί να σταθεί όρθιο μπροστά σε αυτή την έκρηξη των λαϊκών προσδοκιών ότι τα πράγματα μπορούν να πάνε αλλιώς. Κάθε φορά που ανοίγει το στόμα του ο Πρετεντέρης, ο Σύριζα εκτοξεύεται. Κάθε φορά που μιλά η Τρέμη, το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ καταποντίζονται. Η κατάρρευση της μιντιακής τρομοκρατίας ίσως είναι νίκη σημαντικότερη από τη νίκη του Σύριζα.
Από τους άλλους χώρους της αριστεράς τα πράγματα είναι γνωστά. Το ΚΚΕ επιμένει εγκλωβιζόμενο στην αυτοκαταστροφική του κατεύθυνση. Καθίσταται όλο και πιο απωθητικό στα μάτια των ίδιων των οπαδών του. Η Ανταρσύα πολιτεύεται περισσότερο κομματικά παρά πολιτικά.
Κι όσο κι αν μιλάμε για τις 6 Μάη λέγοντας νίκη της αριστεράς, η αλήθεια ήταν πως επρόκειτο για νίκη του Σύριζα. Η άλλη αριστερά καθηλώθηκε ή αυξήθηκε οριακά, και στις επόμενες εκλογές θα συμπιεστεί ακόμη περισσότερο. Θα ελπίζει για παραστρατήματα και παραπατήματα ώστε να τα αναδείξει. Όμως χάνει το τρένο στο βαθμό που δεν έχει τη φιλοδοξία να δράσει, να διαμορφώσει, ή έστω να αντιπαρατεθεί εντός του “ρεύματος” μιας αριστερής αντιμνημονιακής κυβέρνησης.
Η ευκαιρία είναι μοναδική και η επιτάχυνση του χρόνου τεράστια. Και η απαίτηση για εδώ και τώρα ανακούφιση από τη μνημονιακή κόλαση είναι ισχυρότατη. Είναι τόσο ισχυρή που το λαϊκό θυμικό θα συγχωρεί ολισθήματα τύπου Αρσένη από τα οποία ελπίζουν να επιπλεύσουν για να επιβιώσουν οι άλλοι χώροι της αριστεράς. Από μια άποψη, όσες φορές κι αν πει ο Δραγασάκης τη λέξη επαναδιαπραγμάτευση, σήμερα ο Σύριζα δεν θα χάσει. Ούτε με το αν ο Μηλιός θα καταστρέψει τις ελληνικές επιχειρήσεις. Αν η νεολαία ΣΥΝ συμμετέχει στο Athens Pride. Αν το Κόκκινο θέλει να αναγνωρίσει τη Μακεδονία. Αν ο Στρατούλης φτερνίζεται και η Deutsche Bank παθαίνει πνευμονία. Αυτά θα είναι λεπτομέρειες.
Ο Σύριζα είτε το θέλει, είτε όχι, καταδικάστηκε να δοκιμάσει και να πετύχει. Γιατί αν δεν πετύχει το τίμημα θα είναι ακριβό. Και θα το πληρώσουν όλοι. Εν προκειμένω δεν χρειάζονται ούτε μιζέριες, ούτε πανηγυρισμοί.
Γιατί η δυνατότητα που έχει μπροστά του ο Σύριζα δεν είναι αποτέλεσμα αδιάσπαστων δεσμών με το λαό, ούτε πολιτικής ανταπόκρισης στα προβλήματά του. Δεν πέρασε ούτε χρόνος από το ξέσπασμα των πλατειών που με ρητό τρόπο κατέγραψε τα όρια των πολιτικών σχηματισμών της αριστεράς. Η ευθραυστότητα αφορά τα λαϊκά ερείσματα: Είναι αφέλεια να πιστεύουμε ότι οικοδομούνται δεσμοί λίγες μέρες πριν τις εκλογές. Ακόμη περισσότερο όταν η απαίτηση του κόσμου για σωτηρία, είναι επιταγή πληρωτέα άμα τη εμφανίσει. Κι αν δεν εξαργυρωθεί, τα πράγματα θα είναι ζόρικα.
Η πρόκληση λοιπόν είναι να εφαρμοστεί με επιτυχία μια πολιτική διεξόδου από την κρίση, από μια κυβέρνηση αριστεράς.
Διότι το φλέγον ζήτημα είναι τι θα γίνει στις 18 Ιούνη.
Εδώ είχε και έχει σημασία η συζήτηση για το ευρώ. Γιατί πολύ απλά επιχειρεί να προβλέψει την “επόμενη μέρα” του μνημονίου, πρόνοια περιττή ως μειοψηφική αντιπολίτευση, προϋπόθεση απαραίτητη ως εν δυνάμει κυβέρνηση.
Αν εφαρμοστεί μέχρι τέλους η πολιτική ακύρωσης των μνημονίων, η παραμονή ή όχι στην ευρωζώνη θα τεθεί στην ημερήσια διάταξη. Τη στιγμή εκείνη δεν θα χρησιμεύσει καθόλου η αγχώδης σημερινή διαβεβαίωση για την παραμονή στο ευρώ. Οι απαντήσεις στα ερωτήματα που θα τεθούν θα χαρακτηρίσουν την πορεία της χώρας για δεκαετίες. Πώς μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη; Πώς μπορεί να μπει η χώρα σε τροχιά παραγωγικής ανασυγκρότησης; Πώς μπορούν να ανακτηθούν από τον δημόσιο έλεγχο τα οικονομικά και δημοσιονομικά εργαλεία; Οι σημερινές δηλώσεις τότε θα βαραίνουν.
Μακάρι ο Σύριζα να αποτελέσει τη θρυαλλίδα ευρύτερων ανατροπών σε όλη την Ευρώπη. Όμως αν η ΕΕ παραμείνει ένας αδιόρθωτα αντιλαϊκός, νεοφιλελεύθερος, ιμπεριαλιστικός οργανισμός, η ρήξη με αυτή και με τους βασικούς πυλώνες της είναι μέγιστο διεθνιστικό καθήκον, αλλά και ελάχιστη υποχρέωση απέναντι στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Η ιστορία δεν περιμένει κάποιον μαγικό συγχρονισμό, ούτε ο Τσίπρας μπορεί να κλωνοποιηθεί και ο Σύριζα να επεκταθεί. ώστε να αλλάξουν ταυτόχρονα οι πολιτικοί συσχετισμοί στην ήπειρο.
Η άρνηση των εταίρων να δεχτούν την ακύρωση των δανειακών συμβάσεων και των υποχρεώσεων που απέρρεαν από αυτές, μπορεί να προκαλέσει άτακτη υποχώρηση του νεοφιλελευθερισμού, μπορεί όμως να γεννήσει μια μεγάλη αντιδραστική σκλήρυνση. Μπορεί να μην δοθούν οι επόμενες δόσεις, να μην γίνονται αποδεκτές οι ελληνικές εγγυήσεις, να μην διατεθεί ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες, να αποκλειστεί η χώρα για χρόνια από τις αδηφάγες αγορές. Η ιστορία, η πολιτική ιστορία και η οικονομική επιστήμη έχουν αποδείξει ότι τίποτε από αυτά δεν είναι θανατική καταδίκη. Ας μην ξεδοντιάζουμε τα όπλα μας.
Από: http://antapocrisis.gr/

Και Ευρώ και Βαρβαρότητα;

ΠΗΓΗ: ΜΑΑ

Θεόδωρος Μαριόλης - Αν. Καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Τέσσερα χρόνια μετά την εισαγωγή του ευρώ, το πόρισμα αναλυτικής μελέτης σκοπιμότητας του βρετανικού υπουργείου οικονομικών ήταν το εξής: «Παρά τους κινδύνους και το κόστος από την καθυστέρηση και τα οφέλη από την ένταξη, δεν στοιχειοθετείται, προς το παρόν, καθαρά και αδιαμφισβήτητα η συμμετοχή της χώρας στην ΟΝΕ.

Η απόφαση της άμεσης ένταξης δεν θα εξυπηρετούσε το εθνικό οικονομικό συμφέρον.». Ποια ήταν ή, έστω, είναι η αντίστοιχη μελέτη του ελληνικού υπουργείου οικονομικών;

Πριν από μία δεκαετία, η συντριπτική πλειοψηφία των μελετητών και των πολιτικών κομμάτων υποστήριζε, για να το διατυπώσω με μετριοπάθεια, ότι η Ζώνη του Ευρώ (ΖΕ) «συμβάλλει στην εξυπηρέτηση των τριών βασικών σκοπών της οικονομικής πολιτικής, ήτοι στη μικροοικονομική αποτελεσματικότητα, στη μακροοικονομική σταθερότητα και στην ισόρροπη ανάπτυξη μεταξύ χωρών και περιοχών». Σήμερα, αποφασίζεται και επιβάλλεται η ανάληψη κάθε πιθανής και απίθανης θυσίας από την Ελλάδα προκειμένου να συντηρηθεί η συμμετοχή της στη ΖΕ ή, κατά άλλους, να αποφευχθεί η αποσύνθεση της τελευταίας. Πρόκειται, άραγε, για στατιστική αστοχία του ευρωπαϊκού οικοδομήματος ή για αναπόφευκτο αποτέλεσμα της εγγενούς δυναμικής του;

          Με το Σύστημα του Ευρώ συντελούνται οι ακόλουθες «γεωλογικές μετατοπίσεις»:

1. Η παραγωγή των διεθνώς εμπορεύσιμων εμπορευμάτων μεταφέρεται, όλο και περισσότερο, σε εκείνες μόνον τις επιχειρήσεις που σημειώνουν την απολύτως υψηλότερη, ενδοζωνικά, συνολική παραγωγικότητα (εργασίας και κεφαλαίου).

2. Τελειώνει, οριστικά και αμετάκλητα, ο όποιος ενεργός ρόλος της εθνικής οικονομικής πολιτικής. Οι εθνικές αρχές αναγκάζονται, είτε το επιθυμούν είτε όχι, να ανταποκρίνονται, με τον ίδιο πάντοτε τρόπο και με τα ίδια πάντοτε ελάχιστα και μονόπλευρα μέσα-εργαλεία (περικοπές μισθών και δημοσίων δαπανών) στη συγκυρία, παρά να την διευθετούν ή, έστω, να την επηρεάζουν.

3. Υπό την πίεση που αναπτύσσει η αναγκαιότητα της ενδοζωνικής αντιστοίχησης μισθών-συνολικής παραγωγικότητας και η ελεύθερη μετακίνηση του εργατικού δυναμικού, αναδιαρθρώνεται η σύνολη διαδικασία αναπαραγωγής της εργασιακής δύναμης (δηλαδή, από το εκπαιδευτικό μέχρι και το συνταξιοδοτικό σύστημα) και συστήνεται «απελευθερωμένη, ευέλικτη και ευρωπαϊκά ενιαία αγορά εργασίας».

          Ο συνδυασμός όλων αυτών των μεταβολών δεν παραπέμπει παρά στη σύσταση ανόθευτου, από εξωαγοραίες «στρεβλώσεις» και κοινωνικούς περιορισμούς, κεφαλαιοκρατικού συστήματος, το οποίο θα συμπληρωθεί, όταν και όποτε λάβει «σάρκα και οστά», με το εποικοδόμημα-στάδιο της «Πλήρους Οικονομικής Ένωσης». Ωστόσο, το κύριο ζήτημα, αυτή τη «στιγμή», είναι ότι οι χώρες με χαμηλά επίπεδα παραγωγικότητας έχουν στραφεί στην παραγωγή «παραδοσιακών ή εντάσεως φυσικών πρώτων υλών και ανειδίκευτης εργασίας» εμπορευμάτων και διεθνώς μη εμπορεύσιμων εμπορευμάτων, γεγονός που έχει, χωρίς αμφιβολία, οδυνηρές συνέπειες για τα εξωτερικά και δημόσια ελλείμματα και χρέη, καθώς επίσης και για την απασχόληση, ενώ οι χώρες με υψηλά επίπεδα παραγωγικότητας έχουν στραφεί στην παραγωγή «εντάσεως τεχνολογίας και εξειδικευμένης εργασίας» εμπορευμάτων. Οι λόγοι είναι:

1. Η ύπαρξη «εξωτερικών και εσωτερικών οικονομιών κλίμακας».

2. Η ευθυγράμμιση του ενδοζωνικού προτύπου παραγωγικής εξειδίκευσης με την κλίμακα των – εν ενεργεία – συγκριτικών και των – εν δυνάμει – απολύτων πλεονεκτημάτων.

3. Η έκφραση όλων των ενδοζωνικών τιμών σε ένα και το αυτό «σκληρό» νόμισμα, το ευρώ, η οποία εξασθενεί σημαντικά την ανταγωνιστικότητα (μετρούμενη σε όρους πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας) των χωρών χαμηλής παραγωγικότητας ως προς τον υπόλοιπο κόσμο.

          Έπεται, λοιπόν, ότι η ανάληψη θυσιών από την Ελλάδα κάθε άλλο παρά συνιστά ατύχημα. Παρόλα αυτά δεν θα πρέπει να αντιπαρέλθουμε την «υποκειμενική» διάσταση του ζητήματος, ιδίως, μάλιστα, στο βαθμό που ουδείς (εκ των αρμοδίων, τουλάχιστον) κάνει τον κόπο να αναφερθεί σε αυτήν: Υφίσταται, άραγε, κάποια τροχιά μακροχρόνιας και βιώσιμης ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία εντός της ΖΕ; Εάν ναι, τότε ποια ακριβώς είναι αυτή; (σίγουρα, πάντως, δεν μπορεί να είναι η της «χρυσής δεκαετίας μεγέθυνσης» του 2000, όπου η συνολική καθαρή αποταμίευση της οικονομίας ήταν αρνητική!). Εάν όχι, τότε η συμμετοχή της στη ΖΕ δεν συνιστά τακτική άνευ στρατηγικού στόχου; Τέσσερα χρόνια μετά την εισαγωγή του ευρώ, το πόρισμα αναλυτικής μελέτης σκοπιμότητας του βρετανικού υπουργείου οικονομικών ήταν το εξής: «Παρά τους κινδύνους και το κόστος από την καθυστέρηση και τα οφέλη από την ένταξη, δεν στοιχειοθετείται, προς το παρόν, καθαρά και αδιαμφισβήτητα η συμμετοχή της χώρας στην ΟΝΕ. Η απόφαση της άμεσης ένταξης δεν θα εξυπηρετούσε το εθνικό οικονομικό συμφέρον.». Ποια ήταν ή, έστω, είναι η αντίστοιχη μελέτη του ελληνικού υπουργείου οικονομικών;

Martin Wolf: Μετά την Ελλάδα… το χάος

ΠΗΓΗ: FT (euro2day)

Martin Wolf

Ο εκνευρισμός της ευρωζώνης με την Ελλάδα έχει πάρει ακραίες διαστάσεις. Στο κάτω – κάτω το 80% των Ελλήνων δηλώνουν υπερ της παραμονής στο ευρώ, αλλά μετά αποτυγχάνουν να εκλέξουν πολιτικούς έτοιμους να εφαρμόσουν τις συμφωνημένες μεταρρυθμίσεις. Κι αυτό τρελαίνει τους πιστωτές. Ολο και περισσότερο, τους γίνεται ευκολότερο να αποδεχτούν την ελληνική έξοδο, ίσως και να την καλωσορίσουν. Αλλά θα πρέπει να προσέχουν τι εύχονται. 


Μια έξοδος θα δημιουργήσει σοβαρούς κινδύνους. Ο κίνδυνος ντόμινο είναι εμφανής. Ο μακροπρόθεσμος κίνδυνος είναι πιο κρυφός. Αλλά η ευρωζώνη ή είναι μια μη ανατρέψιμη νομισματική ένωση ή δεν είναι. Αν φύγουν χώρες που έχουν δυσκολίες, τότε δεν είναι. Κι αυτό θα είχε δύο σκληρά αποτελέσματα: Ο κόσμος δεν θα εμπιστεύεται ότι θα επιβιώσει και τα οικονομικά οφέλη από το ενιαίο νόμισμα θα εξαφανιστούν. 


Αυτοί οι κίνδυνοι δεν αφορούν μόνο την ευρωζώνη. Συνολικά, μιλάμε για την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με το μεγαλύτερο τραπεζικό σύστημα. Ο κίνδυνος να δημιουργήσει παγκόσμια κρίση μια ευρεία αναταραχή στην ευρωζώνη, είναι πραγματικός. Οσο τρομαχτική, είναι η πιθανότητα να γίνουν οι κρίσεις στην ευρωζώνη μόνιμο θέμα στην παγκόσμια οικονομία. 


Ποιοι είναι, λοιπόν, οι κίνδυνοι;

Ας ξεκινήσουμε με την Ελλάδα. Βρίσκεται σε απελπιστική κατάσταση. Η οικονομία της θα είναι μη ανταγωνιστική και σε ύφεση για πολλά χρόνια, αν όχι δεκαετίες. Όπως θα έπρεπε να είναι αναμενόμενο, το δυσλειτουργικό πολίτευμα κατέρρευσε. Οι πολιτικοί που πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν καλυτερους όρους πλησιάζουν πιο κοντά στην εξουσία. Και αυτό δημιουργεί ένα μεγάλο δίλημμα για τους εξωτερικούς υποστηριχτές: Είτε θα δώσουν στην Ελλάδα περισσότερα κεφάλαια για να μειωθούν τα προβλήματα, είτε θα επιμείνουν στο πρόγραμμα και θα ρισκάρουν την κατάρρευση. 


Ας δούμε τι θα σήμαινε μια κατάρρευση. 


Η διακοπή της εξωτερικής χρηματοδότησης θα προκαλούσε άτακτη κατάρρευση. Η κυβέρνηση θα χρεοκοπούσε. Η ΕΚΤ θα έκρινε ότι οι ελληνικές τράπεζες δεν αποτελούν πλεον καλή εγγύηση και δεν θα λειτουργούσε ως δανειστής έσχατης ανάγκης. Θα ακολουθούσαν μαζικές τραπεζικές αναλήψεις. Η Αθήνα θα επέβαλε ελέγχους κεφαλαίου, θα εισήγαγε νέο νόμισμα, θα άλλαζε ονομαστικοποίηση στα εγχώρια συμβόλαια και θα κήρυττε στάση πληρωμών στα εξωτερικά συμβόλαια σε ευρώ. 


Αυτό σημαίνει χάος. Οι απλήρωτοι αστυνομικοί και στρατιωτικοί δύσκολα θα κρατούσαν την τάξη. Θα ξεσπούσαν ταραχές και λεηλασίες. Θα μπορούσε να ξεσπάσει και πραξικόπημα ή εμφύλιος. Το νέο νόμισμα θα υφίστατο υποτιμήσεις και ο πληθωρισμός θα εκτινασσόταν. 


Μεσοπρόθεσμα όμως, θα μπορούσε να αποκατασταθεί η τάξη. Ας υποθέσουμε ότι η Ελλάδα κατόρθωνε να θέσει υπό έλεγχο το δημοσιονομικό της έλλειμμα, που δεν είναι απίθανο αφού το ΔΝΤ προβλεπει πρωτογενές έλλειμμα 1% του ΑΕΠ φέτος. Ας υποθέσουμε ότι οι εξαγωγείς ξανάβρισκαν πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Τότε, όπως ισχυρίζεται ο κ. Arvind Subramanian του αμερικανικού Peterson Institute for International Economics, η Ελλάδα θα απολάμβανε μια εύρωστη, αν και μάλλον πρόσκαιρη, άνθιση. 


Μια διατεταγμένη αποχώρηση θα κατέληγε πάλι περίπου εκεί, αλλά γρηγορότερα. Το εξωτερικό θα στήριζε το τραπεζικό σύστημα κατά την μετάβαση στο νέο νόμισμα περιορίζοντας την αναταραχή και την διολίσθηση του νομίσματος και την εκτίναξη του πληθωρισμού. 


Σε μια έκθεση που προκαλεί πολλές σκέψεις υπό τον τίτλο «Διάλυση της ΟΝΕ: Πληρώστε τώρα ή αργότερα», ο Mark Cliffe της ING αποτιμά τις επιπτώσεις μιας εξόδου. Εκτιμά κατ’αρχήν ότι θα έμπαιναν χειρόφρενα σε άλλες χώρες που θα καθιστούσαν την έκρηξη ελεγχόμενη, με πτώση του ΑΕΠ 4% για την Ελλάδα μεταξύ 2012 και 2014 και 2% για την υπόλοιπη ευρωζώνη. Όμως τα νομίσματα εκτός ευρωζώνης θα ανατιμούνταν, με αρνητικές επιπτώσεις και στις δικές τους οικονομίες. 


Ο περιορισμός όμως της ζημιάς δεν θα ήταν ευκολος. Η έξοδος της Ελλάδας, ειδικά αν είναι άτακτη, θα προκαλούσει μαζικές τραπεζικές αναλήψεις σε Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ιταλία, Ισπανία και παραπέρα. Επίσης θα προκαλούσε κατάρρευση στις τιμές χρηματοπιστωτικών και άλλων ενεργητικών. Η έξοδος προς την ασφάλεια της Γερμανίας και αλλού θα επιταχυνόταν. 


Για να αποφευχθεί σοβαρή μετάσταση, η ευρωζώνη θα πρέπει να δράσει αποφασιστικά. Η ΕΚΤ θα πρέπει να λειτουργήσει ως πιστωτης έσχατης ανάγκης απεριόριστα, αντικαθιστώντας το χρήμα που θα φεύγει από τις τράπεζες. Τα επιτόκια στα κρατικά ομόλογα θα πρέπει να συγκρατηθούν με έξωθεν βοήθεια. 


Πάνω απ’όλα θα πρέπει να δυναμώσει η δέσμευση να κρατηθεί η υπόλοιπη ευρωζώνη ενωμένη κι αυτό θα απαιτήσει ισχυρότερες μορφές δημοσιονομικής αλληλεγγύης, πιθανόν με ευρωομόλογα. Τέλος, η άποψη ότι η χώρες μπορούν να επανακτήσουν την υγεία τους λιμοκτονώντας, χωρίς οικονομική ανάπτυξη και με υψηλότερο πληθωρισμό, θα πρέπει να μείνει στην άκρη. 


Ας υποθέσουμε ότι δεν γίνονται αυτές οι προσπάθειες και η ευρωζώνη διαλύεται. Ο κ. Cliffe πιστεύει ότι οι συνέπειες θα είναι τεράστιες, ακόμη και για την Γερμανία. Προβλέπει «βαθιά ύφεση σε όλη την ευρωζώνη, που θα παρασύρει την παγκόσμια οικονομια. Στην ευρωζώνη η παραγωγή θα μειωθεί από 7% στην Γερμανία μέχρι 13% στην Ελλάδα». Ο πληθωρισμός θα εκτιναχθεί στην περιφέρεια και στον «πυρήνα» θα εγκατασταθεί ο αποπληθωρισμός. Θα είναι φοβερά επίπονο για ολους. 


Η ανάλυση αυτή ίσως μάλιστα είναι πολύ αισιόδοξη στην αποτίμηση των επιπτώσεων της απόλυτης διάλυσης. Θα ενεργοποιηθούν πανίσχυροι μηχανισμοί: Επιβολή (παράνομων) ελέγχων κεφαλαίου, νομικές αβεβαιότητες, καταρρεύσεις ενεργητικών, απρόβλεπτες μεταβολες σε ισολογισμούς πάγωμα του τραπεζικού συστήματος, διατάραξη των κεντρικών τραπεζών, κατάρρευση στις δαπάνες και το εμπόριο και τεράστιες μεταβολές στους συναλλαγματικούς μηχανισμούς των νέων ισοτιμιών. 


Θα χρειαστούν οπωσδήποτε πρόσθετες διασώσεις τραπεζών, με μεγάλο κόστος. Οι βαθιές υφέσεις θα επιδεινώσουν τις ήδη προβληματικές δημοσιονομικές θέσεις. 


Η διάλυση θα επιφέρει επίσης ορδές από νομικές προσφυγές. Πέρα από αυτό, η ΕΕ θα επιπέσει σε νομική και πολιτική αφάνεια, με διαλυμένες τις πιο σπουδαίες συμφωνίες και το πιο περήφανο επίτευγμά της. Είναι αδύνατο να εκτιμήσουμε το αποτέλεσμα μιας τόσο βαθιάς αλλαγής στην ευρωπαϊκή τάξη. 


Και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στις χώρες εκτός ευρωζώνης; Η Βρετανία έχει μεγάλο άνοιγμα στην πραγματική οικονομία και τις τράπεζες και ο κ. Cliffe υπολογίζει πτώση του ΑΕΠ της 5%. Θα πληγούν επίσης η κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Οι ΗΠΑ θα υποστεί ήπια τουλάχιστον ύφεση, όπως ίσως και η Ιαπωνία. 


Και σε αυτή την περίπτωση, οι ευρύτερες επιπτώσεις στην ευρωπαϊκή νομική και πολιτική τάξη είναι δυνητικά πιο σημαντικές. Αν και ίσως δεν είναι τόσο επικίνδυνες όσο του 1930, θα έχουν ανυπολόγιστες επιπτώσεις. Θα είναι σχεδόν σίγουρα χειρότερες από εκείνες της κατάρρευσης της Lehman Brothers. Δεν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. 


Όμως η έξοδος της Ελλάδας θα αυξήσει πολύ τις πιθανότητες να γίνει, τόσο τώρα όσο και για πάντα, καθώς θα δείξει ότι το ευρώ δεν είναι παντοτινό. Καθένας από εκεί και πέρα θα υπολογίζει κάθε φορά ότι είναι δυνατόν να διαλυθεί. Αυτός ο κίνδυνος θα είναι ακόμη μεγαλύτερος, αν η Ελλάδα φύγει με επιτυχία. Τότε η ευρωζώνη θα πρέπει να κάνει θεμελιώδεις αλλαγές για να καταστήσει λιγότερο επίπονη και πιο αξιόπιστη την επιβίωση. 


Η ελληνική έξοδος θα δημιουργήσει την επιλογή ανάμεσα στις μεγάλες κινήσεις προς μια πιο δυνατή ένωση και ένα μέλλον ατελείωτων κρίσεων. Σε μια τέτοια επιλογή, το κυρίαρχο κράτος-δανειστής, η Γερμανία, πρέπει να δημιουργήσει -ανάμεσα στα μεγάλα βήματα προς την ενοποίηση που τρομοκρατούν πολλούς από τους πολίτες της- ένα μέλλον γεμάτο φριχτές κρίσεις ή την διάλυση τώρα. Δεν υπάρχει καλή επιλογή. Όμως η ευρωζώνη ή θα γίνει μια πιο δυνατή ένωση ή θα εξαφανιστεί.

'If We Leave the Euro, Everything Will Be Worse'

ΠΗΓΗ: SPIEGEL

Greece is on the verge of economic collapse and yet the country's left wants to jettison austerity measures. Would this leave any alternative other than exiting the euro? SPIEGEL ONLINE invited the leader of Greece's pro-business Drasi party and an anti-austerity Syriza parliamentarian to debate the issues.

Just imagine: A country finds itself mired in an existential crisis and diametrically opposed political parties are tasked with putting together a government.

This is exactly the challenge Greece currently faces. The conservative Nea Dimokratia (New Democracy) and the socialist PASOK parties have tried in vain to convince the radical left-wing Syriza to join in forming a viable government. Every attempt at negotiation with the country's second-strongest party has failed, and Greece now faces a new election in June.

The biggest issue in the vote will be the question of whether the people of Greece want their country to continue implementing the strict austerity measures they agreed to in exchange for European Union and International Monetary Fund bailout money, or if they want to simply leave the euro zone.

SPIEGEL ONLINE invited representatives from two political camps in Greece that are the polar opposite of each other to debate the issue. Stefanos Manos, who leads the pro-business Drasi (Action) party, and Despoina Charalambidou, a member of parliament with the radical left-wing Syriza party, met over Skype to express their views.

Dressed in business attire, Manos logged in from his elegant Athens apartment, while Charalambidou connected from her office in one of Thessolaniki's working-class districts. The politicians argued bitterly, but were surprisingly united on several points.

SPIEGEL ONLINE: Ms. Charalambidou, Mr. Manos, some 80 percent of Greeks want to keep the euro. At the same time, there is a majority against the EU-imposed austerity measures. Would it be possible for Greece to remain in the euro zone if it reneged on its contracts with the European Union and the International Monetary Fund (IMF).

Manos: If tomorrow we were to say, "Hello, we want to take back our agreement," then we'd be out of the euro. We could of course try to change the austerity package and its conditions. But for that we need at least a primary surplus -- that is, a budgetary surplus after interest on loans has been deducted. To achieve this, we must first implement drastic reforms.

Charalambidou: In Syriza we say that the agreements with the so-called troika (of the European Commission, the European Central Bank and the International Monetary Fund) must be immediately dissolved. The bailout plan damns the Greek people to poverty, unemployment, and drives them to emigrate. The debts weren't created by simple workers and thus shouldn't be paid by them either. Not a single euro of the aid money will be used for salaries, pensions, the health system or education. The money is being used to stop up debt drains and pay loan sharks. The warning "austerity measures or the drachma" only serves to frighten the Greeks.

Manos: Ms. Charalambidou proves just how far apart wishes and reality are in Greece. The illegal mountain of debt of which Syriza speaks came about almost exclusively because Greeks have lived beyond their means. Only when we admit this can we begin to slowly rebuild our economy. If we denounce our obligations to our European helpers, then we are both deceiving and damaging ourselves. And then we'll be out of the euro and the European Union.

Charalambidou: But why should we always rely on the same creditors? We live in a globalized world and could get loans with better conditions from other partners. What about Russia and China, for example?

Manos: This is yet another case of wishful thinking. You wouldn't get a single ruble or yuan from either country before Greece implements reforms. Furthermore, with European help we're getting money at conditions the market would never grant. If we don't fulfill our austerity obligations, then not even Hugo Chavez will give us money ...

SPIEGEL ONLINE: ... the president of Venezuela. Still, the troika's tough savings strategy doesn't seem to be taking hold. Should it be altered?

Manos: Apart from interest payments, we must manage to bring in more than we spend. Then we can cut taxes, revoke agreements -- and do everything that Syriza head Alexis Tsipras and Ms. Charalambidou dream of. And how can we do this? By cutting back on everything that we don't need and doesn't do anything for us.

Charalambidou: I agree with you that we must first achieve order. But that doesn't change the fact that right now Greece has more than 1 million unemployed. I am one of them. In the last year I lost my job in the clothing industry. For one year I received unemployment benefits of €460 ($586) per month. Recently that was slashed to €360. I have desperately searched for work -- and there simply isn't any. My son moved to Germany after two years of looking for work without success. My daughter works part time -- 12 hours a week -- despite having a higher education and foreign language competency. You, Mr. Manos, along with the other backers of the austerity measures, are supporting the destruction of the lives of workers and pensioners, along with Greeks leaving the country and firms and shipping companies paying far too little in taxes.

Manos: I am aware that these are issues, but I also believe that I can better represent the interests of workers than Syriza leader Tsipras. Many of these problems have come about because the socialists didn't want to make cuts in the public sector. And Mr. Tsipras beats the same drum. The public sector is a monster that is devouring tax money. Meanwhile, small firms are being forced to shut down because they are paying too many taxes.

SPIEGEL ONLINE: Many people are now saying it makes no difference if Greece has the euro or the drachma if they are still poor and unemployed either way. They are citing economists who say Greece could improve its exports and get on its feet more quickly with the weaker drachma. What is your opinion?

Manos: If we leave the euro, everything will get worse. Greece would hardly be able to get more credit. Everything would get more expensive with the devaluation of the drachma. Think about it: Almost everything we consume is imported. And what do we have to export? We have always been weak in exports. We have lost our competitiveness, and that is the bitter truth. It is not enough -- as the troika urges -- for us to cut wages. Why are the Germans and Swiss doing so well? Because they produce desirable products. We have no top products. We need a change of culture, and these changes are the good things about the austerity policies.

Charalambidou: This is not about the euro for us. We are interested in making a dignified life possible for the people. We don't want Greece to revert back to the way it was in the 1960s, when people emigrated to Germany for a chance at a better future.

Manos: I agree with you 100 percent on this point. How do you plan to achieve this?

Charalambidou: We need tax equity -- especially when it comes to the taxing of shipping companies and rich businesspeople.

Manos: With Syriza, you have a realistic chance of getting into government. You should adjust your wishful thinking to reality.

SPIEGEL ONLINE: Would you bet that Greece will still be in the euro zone a year from now?

Manos: If Greece's people continue further down this path of denying reality, ruled by wishful thinking, then we'll be out of the euro within a year.

Charalambidou: I don't dare make a prediction here. We want a different Europe in which the people play the main role -- not the political and economic elites.

Discussion moderated by Georgios Christidis