Μια κοινωνία εργαζομένων χωρίς εργασία

**Πρόκειται για το 1ο μέρος του κειμένου «Ένα σπάνιο εμπόρευμα: για την άνοδο και την πτώση της εργασίας», Κοινοί Τόποι: σχόλια για τον ψυχισμό της εποχής, τχ. 1 (2016), σσ. 73-81.

Όταν η σιωπή που περιβάλλει την ανεργία σπάει, τότε ο καθένας έρχεται αντιμέτωπος με μια πρωτοφανή αμηχανία, με μια έλλειψη ίσως ερμηνευτικών σχημάτων και αναλυτικών κατηγοριών ικανών να συσχετίσουν το ανθρωπολογικό με το οικονομικό, το συγκεκριμένο με το αφηρημένο, την ψυχική κατάσταση με την αριθμητική καταμέτρηση.

Αποτέλεσμα αυτής της αμφισημίας των λογικών σχηματισμών είναι μια αδυναμία διαύγασης των αιτιών και των αιτιατών της μαζικής ανεργίας, που σαν φαινόμενο παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Το σίγουρο είναι πως υπάρχει μια συμπάθεια και μια αγωνία για τους ανέργους, όσο είναι απομακρυσμένοι στον αρκτικό πόλο των στατιστικών στοιχείων, μια προσπάθεια να θυματοποιηθούν και ίσως μέσω αυτής της διαδικασίας να γίνουν και όπλο καταγγελίας ενάντια στις κυβερνητικές πολιτικές. Όμως, όταν η έκφραση της αφηρημένης λύπησης αποκτά σάρκα και οστά και εντοπίζεται μέσα στην κόλαση του πραγματικού, τότε οι όροι αντιστρέφονται. Εκεί που το πρόβλημα αρχίζει να σκουντάει τους ενσωματωμένους στην αγορά εργασίας, τότε είναι αναγκαία η εμφάνιση ενός ιδεολογικού αμυντικού μηχανισμού που θα μεταβιβάσει στους ανέργους όλα τα άγχη και όλη την πίεση της οικουμένης, ξεκινώντας από αιτιάσεις περί ατυχίας, προσωπικής ανεπάρκειας και έλλειψης εργασιακής πείρας και καταλήγωντας σε μια αντιπαρασιτολογική κλινική μελέτη που σκοπεύει στην κάθαρση του σώματος από το μικρόβιο της «τεμπελιάς». Κατ’ αυτό τον τρόπο διεκπεραιώνεται και η περίφραξη του προβλήματος της ανεργίας στην ιδιαίτερη κατηγορία των ανθρώπων που βρίσκονται εντός της: είναι η στιγμή που ο πιο ακραίος υποκειμενισμός εμπεδώνεται σαν κοινωνικό αντίδοτο, σαν δίχτυ προστασίας των άμεσων ανταγωνιστών των ανέργων προκειμένου να μεταμφιεσθεί με μια, έστω και παροδική, ανακούφιση ο κατά τ’ άλλα διαρκής κίνδυνος που βλέπει κάποιος στα θαμπά τζάμια απ’ τις ανάσες τους, καθώς γρατζουνάνε τα παράθυρα. Άλλωστε, στο κάτω κάτω, με την ανεργία να διακηρύσσεται δημόσιος κίνδυνος τότε και ο καθένας αντιμετωπίζεται ως δυνητικός εχθρός, έτοιμος να πετάξει κάποιους άλλους έξω απ’ τα παράθυρα που χωρίζουν τον λαμπρό κόσμο της εργασίας από τις χωματερές ανθρώπινων απορριμμάτων.

Η ανθρωπότητα έχει ξαναπεράσει από αυτές τις συμπληγάδες, ειδικότερα στη φάση της βιομηχανικής επανάστασης ή καθ’ όλη τη διάρκεια του μεσοπολέμου. Ως προς αυτό τίποτα καινοφανές. Όμως, ίσως να είναι η πρώτη φορά που η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται ως μια προσωρινής μορφής ανωμαλία αλλά ως σημείο εκκίνησης και δομικό στοιχείο της νέας οικονομίας. Λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη αυτή τη λεπτομέρεια, βλέπουμε πως στην κοινωνία των παραγωγών, που σημάδεψε τον ερχομό του καπιταλισμού, οι άνεργοι θεωρούνταν ένας στρατός εφεδρείας, ανά πάσα στιγμή έτοιμος να ριχθεί στα βαθιά νερά της βιομηχανικής παραγωγής προκειμένου να συμβάλει με τη δύναμη του μόχθου του στην οικονομική απογείωση και κατ’ επέκταση στην κοινωνική πρόοδο. Δεν ισχύει το ίδιο και για την κοινωνία της κατανάλωσης. Εδώ οι άνεργοι δεν συγκροτούν από κοινού με τους εργάτες μια κοινή τάξη με κοινούς ρόλους και κοινούς σκοπούς μέσα σε μια συμπαγή παραγωγική δομή· μακράν του να συνθέτουν μια κοινωνική τάξη μέσα από την αλληλεπίδραση ανέργων και ενεργών παραγωγών, οι άνεργοι στις εξατομικευμένες, ελαστικές, ευέλικτες και πλήρως τεμαχισμένες συνθήκες που προκαλεί η ναρκισσιστική κουλτούρα αντιμετωπίζονται ως έκπτωτοι απ’ την τάξη αυτών που εργάζονται, déclassés, πλεονάζοντες, ελαττωματικοί καταναλωτές. Παράλληλα, πράγμα εξίσου σημαντικό, είναι έκπτωτοι και απ’ τη συστημική τάξη πραγμάτων που καταμερίζει το σύνολο των αναγκαίων θέσεων και ρόλων για την παραγωγή και την αναπαραγωγή της κοινωνίας, οι υπερτροφικοί της λιτοδίαιτης από ανθρώπινη σάρκα παραγωγικής διαδικασίας, τα αναπόφευκτα απόβλητα που δημιουργούν τα εργοτάξια της οικονομικής ανάπτυξης που, καθώς τους έχει αφαι ρεθεί κάθε αξία χρήσης, οφείλουν να καταλήξουν στις χωματερές¹.

Υπάρχει επομένως ένας συνδετικός κρίκος μεταξύ του παραγκωνισμού της ανεργίας ως κοινωνικών διαστάσεων πρόβλημα απ’ τη δημόσια συζήτηση -πέραν φυσικά μερικών σχολίων υποκριτικού φιλανθρωπισμού που δεν κοστίζουν τίποτα- με τον εγκλωβισμό του ατόμου εκτός των κοινών τόπων της ζωής όπου, μέσα σ’ αυτές τις εφιαλτικές συνθήκες ανασφάλειας και αβεβαιότητας, καλείται να βρει βιογραφικές λύσεις για ένα πρόβλημα που το προσπερνά και το υπερβαίνει, που αν μη τι άλλο λαμβάνει συστημικά χαρακτηριστικά². Η περιθωριοποίηση της ανεργίας απ’ τις μεγάλες ιδεολογικές μάχες, η πεποίθηση δηλαδή πως συνιστά απλά μια ατυχή και ήσσονος σημασίας συγκυρία που θα επιδιορθωθεί κατόπιν της εορτής που ακούει στο όνομα «οικονομική ανάπτυξη», συμβαδίζει με την κατάτμηση των ανθρώπινων σε απομονωμένους ιδιώτες, ακρωτηριάζοντας κάθε ενδεχόμενο ενότητας της άμεσης εμπειρίας αυτού που συμβαίνει με μια υψηλότερης μορφής πολιτική και διανοητική οργάνωση του συλλογικού βίου. Μέσα σ’ αυτή την πλήρη αδυναμία αυτοοργάνωσης έστω και στο περιθώριο είναι μόνο υπό τη σκέπη του στατιστικού συγκεντρωτισμού όπου μπορεί να γίνεται λόγος για τους ανέργους ως ιδιαίτερη κοινωνική κατηγορία ή ευπαθή πληθυσμιακή ομάδα. Κατά τ’ άλλα, στη ζωή της πραγματικής καθημερινότητας, στις ουρές του ΟΑΕΔ, στις ικεσίες που ακούγονται στα γραφεία ευρέσεως εργασίας και στις συνεντεύξεις με τους επίδοξους μελλοντικούς εργοδότες, μοναχικά και σιωπηρά ο καθένας επιστρατεύει όλες του τις δυνάμεις προκειμένου να βρει μια λύση στο πρόβλημα όχι της ανεργίας αλλά της δικής του ανεργίας με σκοπό να δραπετεύσει, μέχρι νεοτέρας, απ’ τους υπονόμους³.

Η μεταμόρφωση, λοιπόν, της ανεργίας σε ένα «ιδιωτικό πρόβλημα» το οποίο οφείλει να παραμείνει εντός των τειχών του οίκου πηγάζει, σε σημαντικό βαθμό, απ’ τη συγκρουσιακή σχέση μεταξύ εργασίας και ανεργίας στην εποχή της εξατομίκευσης των κοινωνικών δυνάμεων, με αποτέλεσμα μια νέα ποιότητα να αρχίζει να ριζώνει στις σχέσεις εργασίας. Ανεργία και εργασία δεν συγκροτούν τις δύο όψεις του ίδιου προβλήματος, δηλαδή τη θεμελιώδη αντίφαση της καπιταλιστικής οργάνωσης της παραγωγής τόσο στο να αποκλείει τον ανθρώπινο παράγοντα για να τον αντικαταστήσει απ’ τη νεκρή εργασία της μηχανής, όσο και στο να αναζητά διακαώς την ενεργό συμμετοχή και την ευφυΐα του που θα επιτρέψουν στην παραγωγή να λειτουργήσει. Σήμερα, αντιθέτως, όπως φαίνεται, η επαναφορά της εσχατολογικής πίστης στη λειτουργία μιας αόρατης χείρας σαν απόλυτο ισοζύγιο όλων των οικονομικών δραστηριοτήτων, συγκροτούν την εργασία και την ανεργία ως δυο αντιμαχόμενους πόλους πλήρως αποκομμένους ο ένας απ’ τον άλλον. Ο ενδοταξικός ανταγωνισμός, το bellum omnium contra omnes, ο αγώνας για επιβίωση ανατινάζουν τα κοινωνικά θεμέλια της συνείδησης με αποτέλεσμα τα όρια της αυτορρύθμισης στην αγορά εργασίας να βιώνονται πρωτίστως ως προσωπικό δράμα μιας ενδεχόμενης αποτυχίας για ανέλιξη ή επαγγελματική καριέρα.

Ο ξεριζωμός των κοινωνικών καταβολών των προβλημάτων, ο εξοβελισμός και η εγκατάλειψη των ανέργων κάνουν το μαρτύριο της ανεργίας να είναι γεμάτο στρες, φόβους, αϋπνίες, ψυχική ένταση, θρήνο, παραίτηση, αυτοκτονίες. Η ψυχική κατάρρευση με την οποία έρχονται αντιμέτωποι όλο και περισσότεροι άνθρωποι εξαιτίας της κατάστασής τους δίνει το έναυσμα στον ψυχολογισμό να αναλάβει δράση, να μεταμφιέσει την αδικία σε παθολογία, να μιλήσει μια ιατρική γλώσσα, να διαβεβαιώσει πως πρόκειται περί «συμπτώματος». Η εργασία, υπό αυτές τις συνθήκες, γίνεται η κατάλληλη θεραπεία στα ψυχοπαθολογικά προβλήματα του καθενός, στη δυσφορία και τη δυσανεξία του. Η δημόσια πρόνοια, το welfare, γίνεται εργασιακή πρόνοια, workfare, πρόνοια διαμέσου της εργασίας, εργασιοθεραπεία, εθελοντισμός, εθελοδουλεία. Στις μέρες μας, οι δομές πρόνοιας, τα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης και τα εθνικά σχέδια αφορούν την επανένταξη όχι στην κοινωνία -λέγεται πως «δεν υπάρχει πλέον τέτοιο πράγμα»- αλλά στην αγορά εργασίας.

Την ώρα που χτυπάνε οι καμπάνες της κοινωνικής απορρύθμισης του αναγκαίου χρόνου για λογαριασμό της παραγωγικής διαδικασίας, παρατηρούμε το εξής παράδοξο που έρχεται να συμπληρώσει το μωσαϊκό των αντιφάσεων στις οικονομίες της αγοράς: mini jobs, εργασία εκ περιτροπής, μερική απασχόληση, «σπαστά» ωράρια, υποαπασχόληση, ημι-ανεργία, συμβάσεις έργου, voucher, κοινωφελής εργασία, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, πρακτική άσκηση, πεντάμηνα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και διαφόρων ειδών παρόμοιες στρατηγικές εργασιακού εθισμού εγκαθιδρύουν όχι τόσο πολιτικές απασχόλησης που σκοπεύουν στην εξάλειψη της ανεργίας, αλλά το ακριβώς αντίθετο, ήτοι πολιτικές καταναγκαστικής ανεργίας, πολιτικές με άλλα λόγια ορθολογικού ελέγχου της ανεργίας, με την τοποθέτησή της μέσα σε ένα οργανωμένο πλαίσιο αναπαραγωγής που θα διατηρεί μεν την «ανταγωνιστικότητα» στην αγορά εργασίας, χωρίς, όμως, να διέπεται από δυσθεώρητες αντιφάσεις που θα υποθάλπουν το ενδεχόμενο μιας κοινωνικής ανάφλεξης και ταξικής σύγκρουσης. Μερικές δόσεις εργασιακής τόνωσης άλλωστε αρκούν ώστε να δημιουργηθεί το αίσθημα πως κάποιος μεριμνά για τους ανέργους, πως τελικά «το σύστημα λειτουργεί» και πως, αν θελήσουμε κάτι πολύ, όλο το σύμπαν θα συνωμοτήσει ώστε να το αποκτήσουμε.

Αν και φαινομενικά μοιάζει με αντίφαση να ισχυρίζεται κανείς ότι ο τρόπος με τον οποίο οργανώνεται η εργασία είναι για να αναπαράγει την ανεργία, τελικά υπάρχει ένα αόρατο νήμα που ενώνει την ψυχοθεραπευτική εργασιομανία, την ελαστικοποίηση της εργασίας και την αχαλίνωτη ανεργία που χαρακτηρίζουν την σήμερον ημέρα. Μια εποπτεία του χάσματος των γενεών και αυτής της αλλοίωσης των κοινωνικών σημασιών μπορεί να το επιβεβαιώσει. Είναι ακριβώς εξαιτίας της, προερχόμενης απ’ την ελαστικοποίηση, σχετικής αποσύνδεσης της εργασίας απ’ την υλική αναπαραγωγή, που τελικά όλο και λιγότεροι άνθρωποι ισχυρίζονται ανοιχτά πως δουλεύουν γιατί έχουν ανάγκη τα χρήματα απ’ τον μισθό που θα πάρουν, «για να τα βγάλουν πέρα». Αν εξαιρέσουμε τους παρίες των καταπιεσμένων υποτάξεων, αυτή η συνθήκη θα λέγαμε ότι αφορά μόνο στους φορντικού τύπου «παλαίμαχους» εργαζόμενους, καθώς, ως επί το πλείστον, αυτές είναι και οι κατηγορίες ανθρώπων που καλούνται καθημερινά να ασχοληθούν αποκλειστικά με τη φυσική τους ύπαρξη, με την οργάνωση του οίκου τους. Αντιθέτως, η νέα γενιά που έρχεται να στελεχώσει το εργατικό δυναμικό των καπιταλιστικών οικονομιών, όντας εμποτισμένη από τη θεραπευτική πίστη της εποχής μας, βιώνει την εργασία περισσότερο ως ζήτημα σωματικής ευεξίας και ψυχικής ισορροπίας παρά ως ικανοποίηση των, από φυσικής απόψεως, ζωτικών αναγκών ή, ακόμη περισσότερο, της ζωής του ίδιου του ανθρώπινου είδους. Η ραγδαία υποτίμηση της εργασιακής δύναμης, όπως εκδηλώνεται στη συμπίεση των χρηματικών απολαβών προς τα κάτω, στη συνακόλουθη «απελευθέρωση» του χρόνου εργασίας απ’ το οχτάωρο και στην επιμήκυνση των ορίων συνταξιοδότησης, αποτρέπει σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη μιας κατάστασης οικονομικής αυτοδυναμίας, γεγονός που μεταξύ άλλων φαίνεται να τροφοδοτεί μια κατά συρροή συγκατοίκηση των νέων με τους γονείς τους με αποτέλεσμα, εφόσον κάποιοι άλλοι αναλαμβάνουν τα «προς το ζην», να παραιτούνται απ’ αυτό το αίτημα οι παραγωγικές ηλικίες και να υιοθετούν μια ηδονιστική αντίληψη περί εργασίας. Δεν διστάζουμε, επομένως, να διαφημίζουμε ακόμα και το γεγονός ότι η άμισθη εργασία είναι cool και «έχει πλάκα», ότι μας βοηθάει να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους, μας φέρνει σε επαφή με τα όρια του εαυτού μας.

Με μια τέτοια εξύμνηση της εργασίας ήδη φαντάζει αρκετά απαιτητικό το να πληρώνεται κανείς, καθώς η μισθωτή εξάρτηση προϋποθέτει μια έχθρα προς την εργασία, την αναγνώριση ότι μόνο υπό τη θηλιά της φυσικής εξαχρείωσης θα αντάλλαζε κανείς τη ζωντάνια του. Όταν όμως το μόνο που μετράει για κάποιον είναι απλά να δουλεύει, τότε συμπυκνώνεται όλη η ματαιότητα της σύγχρονης ιδιώτευσης, διότι μόνο εφόσον πειστεί κανείς βαθιά μέσα του για την αδυναμία του να αλλάξει τις συνθήκες του κόσμου όπου ζει ή να λειτουργήσει μέσω της προσωπικής του πορείας ως ενάρετη ύπαρξη γίνεται ορατή και ικανή η υιοθέτηση στρατηγικών ψυχολογικής επιβίωσης με σκοπό να βελτιστοποιήσει τη δική του προσαρμογή μέσα στον ζόφο που τον περιβάλλει. Εξ ου και η μετατροπή της εργασίας σε «hobby», «job», ένα είδος ψευτο-απασχόλησης παραπλήσιο του jogging, της yoga, του stretching: να δημιουργούμε την εντύπωση της κινητικότητας, της αισθαντικής λειτουργικότητας, της ευελιξίας και της ελαστικότητας. Μια ελάχιστη οριακή αυτοέκφραση, κάτι απλώς για να περνάμε τον χρόνο μας και να ξεχνιόμαστε ή να αποφεύγουμε τους φόβους μας και τον εφιάλτη της ανεργίας.

Η μακρά περίοδος όπου η εργασία σχετιζόταν άμεσα με την αυτοσυντήρηση, την κοινωνικοποίηση, την αντικειμενοποίηση της ύλης, την κατασκευή ενός εμπράγματου κόσμου και την κοινωνική αναπαραγωγή δείχνει να υποχωρεί. Πλέον, αυτές οι συνθήκες μόνο δευτερευόντως σχετίζονται με τον εργασιακό βίο, καθώς αυτός ο τελευταίος περιορίζεται στη διαμόρφωση μιας υγιούς ψυχολογίας.

Η προτεσταντική ηθική αποτέλεσε το υπόβαθρο ενός εγκόσμιου ασκητισμού όπου η στέρηση, η κόπωση και ο σωματικός πόνος του κάθε μεμονωμένου παραγωγού στο ατομικό επίπεδο ήταν το αναγκαίο τίμημα που έπρεπε να πληρωθεί για την κοινωνική πρόοδο και ευημερία, οι οποίες δύνανται να εκπληρωθούν μέσα από τη συσσώρευση πλούτου, τη δημιουργία αποθεματικού πλεονάσματος και τη δίκαιη αναδιανομή του. Η θεραπευτική ηθική αντιθέτως οικοδομεί μια ατομικίστικη αντίληψη γύρω απ’ την εργασία, ως δραστηριότητα που πρωτίστως έρχεται να ωφελήσει το άτομο και όχι απαραίτητα την κοινότητα⁴· ο ασκητισμός μετατρέπεται σε ατομικό πρόγραμμα εξάσκησης, σε personal training. Η διείσδυση του ψυχολογισμού στην εργασία ωθεί στην ανομολόγητη σχέση της με τους καταναγκασμούς της ευτυχίας, όπως αυτοί προωθούνται από την ηδονιστική κοινωνία της κατανάλωσης. Τούτες οι εξελίξεις επηρέασαν σε σημαντικό βαθμό και την ταξική πάλη, διότι εφόσον η εργασία έφτασε, αντί της συλλογικής λύτρωσης, να συμβάλει στην ατομική ευτυχία, τότε αναπόφευκτα υποχωρούν η διανεμητική δικαιοσύνη και τα αιτήματα για τη δραστική μείωση του χρόνου εργασίας προς όφελος του ελεύθερου χρόνου. Πρόκειται για μια μυστηριώδη πολτοποίηση εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου ακριβώς πάνω στη θεμελίωση της ψευδαίσθησης ότι η εργασία είναι κάτι άλλο από εργασία, ότι είναι πηγή αυτοπραγμάτωσης και γι’ αυτό τον λόγο αξίζει κανείς να εργάζεται ολημερίς και να αφιερώσει σ’ αυτήν όλο τον χρόνο του.

1 Όλος αυτός ο προβληματισμός για τους κραδασμούς που υπέστη το ζήτημα της εργασίας κατά το πέρασμα από την «κοινωνία των παραγωγών» στην «κοινωνία των καταναλωτών» αναλύεται διεξοδικά από τον Ζύγκμουντ Μπάουμαν, μεταξύ άλλων, στα έργα του Η εργασία, ο καταναλωτισμός και οι νεόπτωχοι, μτφ. Κ. Δ. Γεωρμά, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2004 και Σπαταλημένες ζωές: οι απόβλητοι της νεοτερικότητας, μτφ. Μ. Καρασαρίνη, επιμ. Π. Ε. Λέκκα, Αθήνα, Κατάρτι, 2005.

2 Ούλριχ Μπεκ, Κοινωνία της διακινδύνευσης: καθ’ οδόν προς μια άλλη νεωτερικότητα, μτφ. Η. Οικονόμου, επιμ. Ν. Πατινιώτη, Αθήνα, Πεδίο, 2015.

3 Η εσωτερική κινητικότητα που οδηγεί από τις δεξαμενές των ανέργων στην αγορά εργασίας, παρ’ ότι αποδεικνύει την προσωρινότητα της κατάστασης «άνεργος» για αρκετούς ανθρώπους δεν εξηγεί παρά ταύτα τη δομική σύνθεση των τεχνολογικά προηγμένων καπιταλιστικών κοινωνιών που κυριολεκτικά έχουν «κολλήσει» εδώ και δεκαετίες σε υψηλά ποσοστά ανεργίας. Τούτου λεχθέντος, είναι εμφανής η υπόθεση ότι δεν είναι πλέον η ανεργία ένα ενδιάμεσο διάλειμμα από τη μια θέση εργασίας σε μια άλλη, αλλά είναι μάλλον η εργασία το απαραίτητο διάλειμμα από μια ιδιάζουσα ημι-μόνιμη θέση ανεργίας. Πέραν της «ψυχολογικής ήττας» που έχουν να διαχειριστούν οι άνθρωποι στο ατομικό επίπεδο, η διόγκωση αυτής της δομικής δυσλειτουργίας οφείλεται στο φαινόμενο της «τεχνολογικής ανεργίας» όπου η αύξηση της παραγωγικότητας ανά ανθρωποώρα, που πηγάζει απ’ την ανάπτυξη της Τεχνικής, είθισται να εξαφανίζει θέσεις εργασίας. Το ζήτημα είναι ότι στη σημερινή εποχή η τεχνική συσσώρευση έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα που είναι αδύνατο να συμβαδίσει η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στους ίδιους ρυθμούς με την επέκταση των αγορών. Κι αυτό φαίνεται απ’ το γεγονός ότι οι νέες τεχνολογίες, η πληροφορική, οι τηλεπικοινωνίες, η βιοτεχνολογία, δημιουργούν πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας απ’ αυτές που καταστρέφουν. Το αποτέλεσμα είναι να μπορεί να απορροφηθεί μόνο μια αριστοκρατία με εξειδικευμένες γνώσεις στην παραγωγική δομή, ιδιαίτερα αν συνυπολογίσουμε και την απροθυμία των ίδιων των θεσμών πολιτικής εξουσίας να παρέμβουν στην οικονομία και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας εξαιτίας και της ιδεολογικής επίθεσης που δέχονται απ’ τον νεοφιλελευθερισμό. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που, λαμβάνοντας αυτά τα δεδομένα υπόψη, όλο και περισσότερο γίνεται λόγος από αρκετές πλευρές για «το τέλος της εργασίας». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τάσης συνιστά το βιβλίο του Τζέρεμι Ρίφκιν, Το τέλος της εργασίας και το μέλλον της: η δύση του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού και το χάραμα της μετά-την-αγορά εποχής, μτφ. Γ. Κοβαλένκο, επιμ. Ν. Κοτζιά, Αθήνα, Λιβάνης, 1996.

4 Ο ισχυρισμός ότι έχουμε ξεπεράσει τη θεολογική πίστη που χαρακτήριζε την προτεσταντική και πουριτανική αστική κοινωνία και στη θέση της έχουμε αντικαταστήσει τη θεραπευτική πίστη που χαρακτηρίζει την ναρκισσιστική μαζική κοινωνία, ανήκει στον Φίλιπ Ριφ και τον Κρίστοφερ Λας. Βλ. Ενδεικτικά, Κρίστοφερ Λας, Η κουλτούρα του ναρκισσισμού: η αμερικανική ζωή σε μια εποχή μειούμενων προσδοκιών, μτφ. Β. Τομανά, Θεσσαλονίκη, Νησίδες, 2008. Αυτό που ο αμερικανός ιστορικός υποστηρίζει είναι ότι η εργασία στον σύγχρονο κόσμο χάνει τον κοινωνικό της χαρακτήρα, δηλαδή τη σύνδεσή της με την ωφελιμότητα που κερδίζει η κοινότητα από τον μόχθο των μελών της ή ακόμη και με τον ρόλο του παιχνιδιού μέσα στην εργασία όπως φερ’ ειπείν ένας ρυθμικός καταμερισμός της εργασίας που προσέφερε το τραγούδι κατά τον θερισμό, και καταλήγει να αφορά κυρίως στο άτομο. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την διακύμανση της κουλτούρας έπαιξε και η γραφειοκρατική διόγκωση της παραγωγής, όπου απ’ την κοινωνία των μικροϊδιοκτητών και των εμπόρων ξαφνικά η ανθρωπότητα ήρθε αντιμέτωπη με επιχειρηματικούς κολοσσούς, γεγονός που οδήγησε στην αλλαγή της οργάνωσης της παραγωγής, οπότε και η ορθολογική «εξειδίκευση» του εργαζομένου στο να διεκπεραιώνει μια ολοένα και πιο περιορισμένη κλίμακα ενεργειών για την παραγωγή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, τον αποξένωσε σταδιακά απ’ τον κόσμο του.

http://www.respublica.gr

Όλα τον θυμίζουν. Ο Μάνος Λοΐζος ποτέ δεν ξεχνιέται

Monsanto –Bayer: Τοξική Συνενοχή

Κώσταςλουλουδάκης (ιουλιανός)

«Ελέγξτε το πετρέλαιο και θα ελέγχετε έθνη.
Ελέγξτε το φαγητό και θα ελέγχετε τον κόσμο».
Χένρι Κίσινγκερ 1974

Οι γεωργικοί σπόροι είναι η βάση της διατροφής μας, στην ουσία είναι η αφετηρία της διατροφικής αλυσίδας του ανθρώπου και ο βασικός κρίκος της ανθρώπινης ανάπτυξης.

Να όμως που εταιρείας όπως η Monsanto, η Seminis, η Bayer- Aventis, η Dupont, η Syngenta, η Νovartis η Pioneer, η AstroZeneca ιδιωτικοποίησαν και μονοπώλησαν την σποροπαραγωγή, μεθοδευμένα εξαφάνισαν τις τοπικές και φυσικές ποικιλίες, δημιούργησαν και κατοχύρωσαν, με πολιτικές αποφάσεις, εμπορικά κανάλια, και ακόμα χειροτέρα δημιούργησαν την «πνευματική ιδιοκτησία» τους επί των γεωργικών προϊόντων. Αυτό σημαίνει ότι ο αγρότης δεν μπορεί να συλλέξει και να φυλάξει τους σπόρους του διότι δεσμεύεται με συμβόλαιο να τους αγοράζει κάθε χρόνο με βάση τους όρους της εμπορίας και του μάρκετινγκ που καθορίζει η πολυεθνική εταιρεία. Έτσι οι εταιρίες αποκτούν το αποκλειστικό «δικαίωμα χρήσης του σπόρου» που τους «ανήκει πνευματικά», καθώς και των πωλήσεων οποιουδήποτε παράγωγου προϊόντος προέρχεται από αυτόν τον σπόρο.

Αποκορύφωμα αυτής της πρακτικής αποτελεί η προώθηση από την καπιταλιστική πολιτική εξουσία της συμφωνίας TRIP’S (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) το 2001. Άλλωστε οι νόμοι της καπιταλιστικής πολιτικής εξουσίας είναι το μέσο ώστε να ικανοποιούνται οι κερδοφόρες ανάγκες των εταιρειών. Μια χειροπιαστή αντανάκλαση αυτής της πραγματικότητας αποτελεί η συμφωνία TRIP’S, η οποία επιβάλλει πλήθος συνθηκών και νομικών δεσμεύσεων με σκοπό τα κράτη να υποχρεωθούν να προσαρμόσουν τη νομοθεσία τους με τέτοιον τρόπο ώστε να επιτραπεί η χρήση πατενταρισμένων γονιδίων, φυτών, ζώων, βακτηρίων ή ιών καθώς και την προστασία όλων των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας των πολυεθνικών. Έτσι κι αλλιώς καθώς οι πολυεθνικές κατέληξαν να κυριαρχούν πάνω σε κάθε μορφή κοινωνικής δράσης η ιδανική αντίληψη που έχουν για την φύση δεν μπορεί να είναι άλλη από την κυριαρχία πάνω σε αυτήν.

Οι πολυεθνικές εταιρείες όρισαν την ατζέντα με τέτοιον τρόπο ώστε από την Τζακάρτα ως το Τόκιο από το Παρίσι ως το Μεδεγίν ο κόσμος να πρέπει να καταναλώνει το ίδιο αγροτοδιατροφικό τυποποιημένο βιομηχανικό προϊόν.

Ωστόσο ο συγκεκριμένος τρόπος εξαναγκαστικής ιδιωτικοποίησης των σπόρων δημιούργησε τις δικές του ιδεολογικές ανάγκες. Για να πειστούν οι λαοί, οι πολυεθνικές προωθούν ασταμάτητα τον μύθο ότι εργάζονται με γνώμονα το συμφέρον της «διεθνούς κοινότητας» και όλες οι προσπάθειες τους στον τομέα της βιοτεχνολογία των τροφίμων γίνονται για να νικηθεί η πείνα στον πλανήτη.

Ήταν το 1960 όταν οι χειροτέχνες βιολόγοι της Monsanto επενέβησαν στο κυτταρικό μηχανοστάσιο των γεωργικών σπόρων, στην αφετηρία δηλαδή της διατροφικής αλυσίδας του ανθρώπου, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σπόροι χίμαιρες τους οποίους ποτέ η φύση δεν θα τους δημιουργούσε.

Μην θεωρηθεί όμως ότι η καλή μας εταιρεία έκανε ότι έκανε για το κέρδος της ή για να καταστρέψει τις τοπικές ποικιλίες ώστε να ιδιοποιηθεί παγκόσμια τους σπόρους, να μονοπωλήσει την αγορά και να αποκλείσει τους μικρούς τοπικούς αγρότες από τη γη τους άρα να διευκολύνει την αρπαγή της γης από τις πολυεθνικές.

Όχι, η Monsanto είχε όραμα ανθρωπιστικό, ήθελε να προσφέρει, διότι, όπως τόνισε ο αντιπρόεδρος της Κάρολ Χόχβαλτ το 1962: «Είναι απολύτως αναμενόμενο το ότι μέσω της τροποποίησης της γενετικής πληροφορίας(…) (σ.σ. αυτή) θα αποτελούσε στην κυριολεξία ένα θαύμα για την αντιμετώπιση της πείνας και του υποσιτισμού».

Εν τούτοις η Monsanto άφησε μία κληρονομιά στην ανθρωπότητα που δεν μπορεί να ξεχαστεί: Το Agent Orange! Με αυτήν την διοξίνη, ένα απάνθρωπο χημικό και βιολογικό όπλο, τα αμερικανικά βομβαρδιστικά ψέκασαν το Βιετνάμ για να εξαλείψουν το ζιζάνιο του κομμουνισμού. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν τερατογενέσεις, θάνατοι από καρκίνο, ερήμωση περιοχών ολόκληρων, αποτέλεσμα της μόλυνσης που προκάλεσαν οι ΗΠΑ.

Ωστόσο οι μεταλλαγμένοι σπόροι της εταιρείας Monsanto που καλλιεργούνται παγκόσμια καλύπτουν 100 εκατομμύρια εκτάρια. Ένα εκτάριο ισούται με 10.000 τ.μ. Για να γίνει πιο κατανοητό το μέγεθος, στην Ελλάδα η καλλιεργήσιμη γη ανέρχεται στα 4,4 εκατομμύρια εκτάρια.

Τα μισά σχεδόν των καλλιεργήσιμων εδαφών που χρησιμοποιούν σπόρους της Monsant βρίσκονται στις ΗΠΑ και ακολουθεί η Αργεντινή, η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Παραγουάη, η Κίνα, η Νότια Αφρική, και η Ινδία. Με εξαίρεση την Ισπανία και την Ρουμανία η Ευρώπη είχε μείνει στο απυρόβλητο.

Στην Ινδία οι αγρότες μη μπορώντας να ανταπεξέλθουν στα όλο και αυξανόμενα έξοδα της αγροτικής παραγωγής τους μιας και είναι υποχρεωμένοι αφενός να αγοράζουν συνεχώς τους σπόρους τους και τα χημικά που απαραίτητα τους συνοδεύουν, αφετέρου να πωλούν το προϊόν τους σύμφωνα με τις τιμές που ορίζει το χρηματιστήριο τροφίμων που βρίσκεται στο Σικάγο, οδηγούνται στην αυτοκτονία. Τα τελευταία 15 χρόνια 200.000 αγρότες έχουν αυτοκτονήσει στην πολύπαθη Ινδία.

Πάνω από πενήντα χρόνια πέρασαν από την δήλωση του Κάρολ Χόχβαλτ, όμως τα εκατοντάδες εκατομμύρια που λιμοκτονούν παγκοσμίως παραμένουν. Γιατί , όπως καταγγέλλει η Ινδή αγωνίστρια Βαντάνα Σίβα στον Γιώργο Αυγερόπουλο στο ντοκιμαντέρ «Πεθαίνοντας στην Αφθονία»: «Η πείνα, που έχει γίνει μόνιμη και παγκόσμια, είναι ολοκληρωτικά δημιουργία του παγκόσμιου επισιτιστικού συστήματος, το οποίο δεν έχει δημιουργηθεί για να θρέφει τους λαούς του κόσμου, αλλά για να μεγιστοποιεί τα κέρδη της Μονσάντο, για τους σπόρους, της Κάργκιλ, για το εμπόριο, για να πουλάνε παρασιτοκτόνα, φυτοκτόνα, λιπάσματα (…) Την περίοδο 2007-08 ενώ οι τιμές των τροφίμων διπλασιάστηκαν, τα κέρδη αυτών των εταιριών επίσης διπλασιάστηκαν».

Ας αναλογιστούμε: Σήμερα, που ένα παιδί πεθαίνει από την πείνα κάθε 30 δευτερόλεπτα και κάθε χρόνο πεθαίνουν από υποσιτισμό έξι εκατομμύρια πριν κλείσουν το πέμπτο έτος της ηλικίας τους, ανακοινώνεται η συμφωνία μεταξύ Monsanto και Bayer που κατοχύρωσε την εξαγορά της πρώτης από την δεύτερη με τίμημα 66 δισ. δολ, σε μετρητά παρακαλώ !

Η Bayer ήταν θυγατρική από το 1925 της εταιρείας που ξεχώρισε στο φασιστικό καθεστώς της Γερμανίας, IG Farben κατασκευάστρια του χημικού «Zyclon Β» που χρησιμοποίησαν οι φασίστες στους θαλάμους αεριών. Η μεγάλη επιτυχία της Bayer ήταν η ανακάλυψη και η παρασκευή της ηρωίνης, που την λάνσαρε ως αντιβηχικό φάρμακο και ως μη εθιστικό υποκατάστατο της μορφίνης. Η ηρωίνη βρισκόταν στα ράφια των φαρμακειών και πωλούνταν ελεύθερα από το 1898 ως το 1910.

Bayer και Monsanto συγχωνεύτηκαν δημιουργώντας τό μεγαλύτερο παγκοσμίως μονοπώλιο στους σπόρους και στην χημική βιομηχανία ανοίγοντας ταυτόχρονα μια πόρτα για να μπουν οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί στην Ευρώπη, με σίγουρο σκοπό να αντιμετωπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση την πείνα και του υποσιτισμό στο κόσμο. Αυτό είχε δηλώσει σε ανύποπτο χρόνο ο Γενικός Γραμματέας της Copa-Cogeca της ΕΕ Pekka Pesonen. Τα λόγια του: «η αύξηση της παραγωγικότητας (με τροποποιημένους σπόρους) της ΕΕ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στην καταπολέμηση της πείνας και του υποσιτισμού σε όλο τον κόσμο». Δημοσίευμα: 01/08/2016 SKAI.

Εκείνο που πραγματικά προκαλεί ίλιγγο είναι ότι οι πολυεθνικές θέτουν οι ίδιες τους κανονισμούς στους εαυτούς τους και πιστεύουν πως έχουν νόμιμα ρόλο στην διακυβέρνηση της κοινωνίας. Μοναδικό σκοπό έχουν να αυξηθούν τα κέρδη και να επιβάλουν τον νόμο τους παντού στο κόσμο ώστε να οικειοποιηθούν την πιο κερδοφόρα από όλες τις αγορές: Την αγορά τροφίμων!

Όμως αναρωτιόμαστε αν αυτό το τεράστιο ποσό της «εξαγοράς» της Monsanto από την Bayer θα μπορούσε να θρέψει όλους τους πεινασμένους του κόσμου από τώρα ως την αιωνιότητα μαζί με το επιδόρπιο…

imerodromos.gr

Πώς το λόμπι της ζάχαρης εξαγόραζε έρευνες για την υγεία

  anhsyxia.wordpress.com                     Sugar Cheat

Το λόμπι της ζάχαρης έχει μια μακρά ιστορία στηστρέβλωσηκαι εξαγορά επιστημονικών ερευνών που αφορούν στη διατροφή και τον ρόλο που παίζει στην υγεία, με τέτοιο τρόπο ώστε να προστατεύονται τα συμφέροντα των μεγάλων βιομηχανιών. 

Αυτό δείχνει μια νέα εργασία των ερευνητών τουπανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο που στηρίχθηκε σε αρχεία της δεκαετίας του 1950 και του 1960. Στο πόρισμά τους οι ερευνητές αναφέρουν ότι η βιομηχανία της ζάχαρης χρηματοδοτούσε έρευνες που απέκρυπταν ότι το γλυκαντικό συνδεόταν τόσο με τις καρδιακές νόσους όσο και με την αύξηση του λίπους και της χοληστερόλης. 

Η έρευνα και τα σχετικά έγγραφα δημοσιεύτηκαν στο έγκριτο περιοδικό JAMA Internal Medicine. Σε αυτά μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνεται η αλληλογραφία μεταξύ των ιθυνόντων του Ιδρύματος Ερευνών για τη Ζάχαρη (SRF) και καθηγητών διατροφής του Χάρβαντ (Harvard School of Public Health). 

Στις επιστολές καταδεικνύονται οι προσπάθειες του SRF να απαντήσει στις αυξανόμενες έρευνες που συνέδεαν τη ζάχαρη με τη στεφανιαία νόσο.Σύμφωνα λοιπόν με τους ερευνητές του Σαν Φρανσίσκο οι βιομηχανίες ζάχαρης πλήρωσαν επιστήμονες του Χάρβαντ για να δημοσιεύσουν το 1950 και το 1960 έρευνες που καθιστούσαν βασική αιτία το λίπος για τα νοσήματα της καρδιάς. 

Το 1965 η Ένωση της Ζάχαρης (έτσι μετονομάστηκε το SRF) πλήρωσε 40.000 λίρες ή 50.000 δολάρια για μια έρευνα που καταδείκνυε ότι η χοληστερόλη κι όχι η σακχαρόζη ήταν ο βασικός παράγοντας στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων. 

Οι ερευνητές του Σαν Φρανσίσκο κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το SRF έθεσε το στόχο της έρευνας, υπέβαλε άρθρα για τα συμπεράσματα και έλαβε προς έγκριση το προσχέδιο της εργασίας. Ούτε η χρηματοδότηση, ούτε ο ρόλος που έπαιξε το λόμπι στην έρευνα εμφανιζόταν πουθενά. 

«Η έρευνα αυτή κατέληξε όχι μόνο να επηρεάσει την κοινή γνώμη σχετικά με το τι προκαλεί καρδιακά προβλήματα αλλά και την άποψη της επιστημονικής κοινότητας για το πώς να αξιολογεί τον διατροφικό παράγοντα στις περιπτώσεις καρδιακών νόσων» εξηγεί η Κρίστιν Κερνς, επικεφαλής της έρευνας του πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο. 

Οι ερευνητές του πανεπιστημίου ανέλυσαν περισσότερες από 340 επικοινωνίες μεταξύ του λόμπι της ζάχαρης και δυο επιστημόνων του Ρότζερ Άνταμς και Μαρκ Χέγκστεντ. 

Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται κάτι τέτοιο.Σύμφωνα με τον Indepedent, μόλις πέρσι το  SRF υποβάθμισε τον ρόλο που παίζει η ζάχαρη στη δημιουργία τερηδόνας. Ο ισχυρός ρόλος που παίζουν οι μεγάλες εταιρείες τροφίμων στα αποτελέσματα των ερευνών αποκαλύφθηκε και πρόσφατα από έρευνες σε εταιρείες γλυκών αλλά και της Coca Cola. 

Διαβάστε επίσης:

• Coca-Cola και Pepsi έστησαν έρευνα για το ότι τα αναψυκτικά είναι καλύτερα από το νερό

Σε σχόλιό της προς το JAMA Internal Medicine, ηΜαριόν Νεστλέ, καθηγήτρια διατροφολόγος στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης – που δεν συμμετείχε στην έρευνα – σημειώνει ότι τα συμπεράσματά της είναι καταπέλτης καθώς αποδεικνύει ότι αυτοί που χρηματοδοτούν μια έρευνα τελικά επηρεάζουν και τα συμπεράσματα της. «Αποκαλύπτουν με αδιάσειστα στοιχεία ότι μια Ένωση Ζάχαρης πλήρωσε και επέβαλλε η έρευνα να αθωώσει τη ζάχαρη για τη στεφανιαία νόσο» πρόσθεσε. 

Από την πλευρά του, ο καθηγητής Γκράχαμ Μακ Γκρέγκορ, πρόεδρος της Δράστης για τη Ζάχαρη, λέει στον Independent: «Αυτό ακριβώς ήταν που περιμέναμε από τη βιομηχανία τροφίμων. Δεν μου κάνει καμία έκπληξη. Κάθε κλάδος προσπαθεί και θα προσπαθεί να διαφθείρει τους επιστήμονες». Σημείωσε πάντως ότι η παχυσαρκία και ο διαβήτης Τύπου – 2 είναι πιο στενά συνδεδεμένος με τη ζάχαρη από τις καρδιακές νόσους. 

Από την πλευρά του το λόμπι της ζάχαρης που ιδρύθηκε το 1943 από μέλη της αμερικανικής βιομηχανίας ζάχαρης παραδέχτηκε ότι θα πρέπει «να επιβάλει μεγαλύτερη διαφάνεια στις ερευνητικές του δραστηριότητες». Υποστήριξε, ωστόσο, ότι «είναι δύσκολο για εμάς να σχολιάσουμε γεγονότα που φέρεται να συνέβησαν πριν από 60 χρόνια». 

http://tvxs.gr

Τί κρύβεται πίσω από τη Monsanto που εξαγόρασε η Bayer

Στην εξαγορά της αμερικανικής Monsanto έναντι 66 δισεκατομμυρίων ευρώ προχώρησε ο μεγάλος γερμανικός όμιλος φαρμάκων και χημικών Bayer.

Η προσφορά της Bayer έφτασε τα 128 δολάρια ανά μετοχή ενώ οι δυο πλευρές συμφώνησαν ότι θα καταβληθεί (σ.σ.: από τη Bayer) ένα ποσό 2 δισ. δολαρίων (στη Monsanto) στην περίπτωση που η συμφωνία δεν εγκριθεί από τις Αρχές για τον Ανταγωνισμό, ενώ αναμένουν να ολοκληρωθεί η συμφωνία έως το τέλος του 2017, αναφέρει η Bayer σε ανακοίνωσή της.

Η γερμανική εταιρεία προτίθεται να χρηματοδοτήσει την εξαγορά με ένα συνδυασμό έκδοσης χρέους και μετοχών. Το σκέλος των μετοχών, ύψους περίπου 19 δισ. δολαρίων, αναμένεται να αντληθεί με την έκδοση ομολόγων που θα είναι υποχρεωτικά μετατρέψιμα σε μετοχές και μία έκδοση νέων μετοχών για τους υφιστάμενους μετόχους.

Το Hot Doc σε εκτενή ρεπορτάζ του, τόσο στο τεύχος 16 όσο και στο τεύχος 91, έχει αναφερθεί στον αμερικανικό κολοσσό και το… «περίεργο» προφίλ του.

Ποια είναι όμως πραγματικά η Monsanto και τί κρύβεται από πίσω της;

Η Monsanto απασχολεί σήμερα περίπου 20.000 υπαλλήλους και αναπτύσσει συμβατικούς και γενετικά τροποποιημένους σπόρους, καθώς και το δημοφιλές ζιζανιοκτόνο Roundup.

Μετρώντας ήδη πάνω από 110 χρόνια ζωής, ο αμερικανοεβραϊκός κολοσσός έχει κατορθώσει να κρατά τα ηνία στον χώρο των εταιριών παραγωγής γενετικά τροποποιημένων οργανισμών παγκοσμίως. Με 20.000 υπαλλήλους και με πωλήσεις που ξεπερνούν τα 12 δισ. δολάρια, δείχνει να μην έχει επηρεαστεί διόλου από τη διεθνή οικονομική κρίση.

Η λειτουργία της θυμίζει καλοστημένο σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας. Με τη μόνη διαφορά ότι το σενάριο περιλαμβάνει τα πάντα: Χρήμα, επιρροή, εξουσία, πολιτικές πιέσεις, διαφθορά, χρηματισμό και μια αίσθηση σιδερένιας πυγμής στις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο.

Η εταιρία διαθέτει ενεργή παρουσία και στη χώρα μας. H δραστηριότητά της αφορά κυρίως τον χώρο του φυτοφαρμάκου, μέσω της διάθεσης και της εμπορίας του ζιζανιοκτόνου Roundup. Πρόκειται για ένα από τα πιο διαδεδομένα ζιζανιοκτόνα, το οποίο χρησιμοποιείται στην ελληνική γη τα τελευταία χρόνια και το οποίο έχει δεχτεί ουκ ολίγες φορές κριτική, αναφορικά με πιθανές παρενέργειες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Αν και η παρουσία της εταιρίας είναι διακριτική, παραμένει πιστή στις επιταγές της μητρικής εταιρίας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Kατά το παρελθόν έχει προσπαθήσει αρκετές φορές να επηρεάσει τη στάση της χώρας σε κρίσιμες ψηφοφορίες στην ΕΕ που αφορούν τα μεταλλαγμένα. Καλά γνωρίζοντες του παρασκηνίου θυμούνται τα στελέχη της Monsanto σε αλλεπάλληλα ραντεβού με υπουργούς, προκειμένου να μεταφέρουν τις επιθυμίες της εταιρίας. Και όσο για τις πιέσεις που ασκούνταν, αυτές χαρακτηρίζονταν ως αφόρητες, καθώς πολλές φορές επιστρατεύονταν υψηλές γνωριμίες και δαιδαλώδεις φιλίες από την αμερικανική πολιτική σκηνή.

Τις στενές επαφές της Monsanto με τα υψηλά κλιμάκια της αμερικανικής πολιτικής ελίτ επιβεβαιώνει ένα περιστατικό που έλαβε χώρα πριν από κάποια χρόνια, όταν επιτετραμμένος της αμερικανικής πρεσβείας στη χώρας μας ήταν ο πρώην πρέσβης Τόμας Μίλερ. Τότε, ανώτατα στελέχη της Monsanto πραγματοποίησαν ταξίδι-αστραπή στο σπίτι του κ. Μίλερ με ιδιωτικό αεροσκάφος, για μία μόνο ημέρα. Το τι ακριβώς συζητήθηκε σε εκείνο το δείπνο είναι κάτι που ουδείς γνωρίζει, ωστόσο το γεγονός ότι η αφρόκρεμα του κολοσσού επισκέφτηκε τον απεσταλμένο των ΗΠΑ στην Ελλάδα δείχνει τη στενή σχέση μεταξύ της εταιρίας και της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ποια είναι η Monsanto

Η Monsanto ιδρύθηκε το 1901 και έκτοτε έχει απασχολήσει ουκ ολίγες φορές όχι μόνο τα φώτα της δημοσιότητας αλλά και τα έδρανα των δικαστηρίων. Στον μακρύ κατάλογο των προϊόντων της περιλαμβάνονται προϊόντα που θεωρούνται επικίνδυνα για τη δημόσια υγεία, ενώ έχουν χρησιμοποιηθεί από τον αμερικανικό στρατό και σε πολεμικές επιχειρήσεις. Μεταξύ αυτών το PCB (πυραλένιο) ή το ζιζανιοκτόνο Agent Orange, το οποίο χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Από το 1962 έως το 1971 οι αμερικανοί στρατιώτες χρησιμοποιούσαν το Agent Orange προκειμένου να αποψιλώσουν τη βλάστηση της ζούγκλας, η οποία αποτελούσε και τη φυσική προστασία των Βιετκόνγκ, ενώ παράλληλα κατέστρεφε τις σοδειές τους. Η τοξικότητα όμως του Agent Orange ήταν τεράστια, με θύματα ακόμη και τους ίδιους του αμερικανούς στρατιώτες, οι οποίοι λάμβαναν εντολές να τα χρησιμοποιούν δίχως και οι ίδιοι να γνωρίζουν τι ακριβώς είναι.

Πολλά από τα θύματα στράφηκαν στην αμερικανική δικαιοσύνη και έπειτα από μακροχρόνιους αγώνες κατάφεραν να δικαιωθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 1984, τα δικαστήρια των ΗΠΑ επιδίκασαν σε 250.000 δικαιούχους και τις οικογένειές τους το ποσό των 180 εκατ. δολαρίων. Από αυτά, σχεδόν τα μισά κλήθηκε να καταβάλει η Monsanto, καθώς η δική της παραγωγή διέθετε πολύ υψηλότερες τιμές συγκέντρωσης διοξίνης από την παραγωγή όλων των άλλων εταιριών.

Η Monsanto όμως και τα στελέχη της δεν φάνηκαν να πτοούνται. Λίγα χρόνια μετά η εταιρία αποφασίζει να κάνει το πρώτο της άλμα προς τη βιοτεχνολογία, με την παραγωγή της αυξητικής ορμόνης για βοοειδή (BGH και BST). Η συγκεκριμένη ορμόνη υποτίθεται ότι θα κατόρθωνε να αυξήσει την παραγωγή γάλακτος στα βοοειδή έως και 20%, εξασφαλίζοντας υπερκέρδη για όσους δραστηριοποιούνται στην κτηνοτροφία. Οι υποσχέσεις όμως αποδείχθηκαν φρούδες. Διάφορες επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι η ορμόνη ήταν άκρως επιβλαβής για την υγεία των βοοειδών, καθώς επίσης και ότι τους προκαλούσε μαστίτιδα. Παράλληλα, μια σειρά από άλλες έρευνες συνέδεσαν το γάλα BGH με την πρόκληση του καρκίνου του προστάτη και του στήθους.

Και όσο για το πώς κατόρθωσε να λάβει την απαραίτητη άδεια από τις ελεγκτικές αρχές; Οι συμπτώσεις σε αυτή την περίπτωση αποδεικνύονται διαβολικές, καθώς στελέχη του FDA (Αμερικανικός Οργανισμός Ασφάλειας Τροφίμων) είχαν διατελέσει κατά το παρελθόν δικοί της υπάλληλοι.

Δικό της δημιούργημα επίσης είναι και το παρασιτοκτόνο Roundup, το οποίο κατέχει ίσως τις περισσότερες πωλήσεις ανά τον κόσμο και για το οποίο η Monsanto αναγκάστηκε να αποσύρει, το 1997, διαφημίσεις της που υποστήριζαν ότι είναι «βιοδιασπώμενο» και «φιλικό προς το περιβάλλον».

Η επέλαση των μεταλλαγμένων

Παρά τις καταδίκες όμως και τον σάλο που έχουν προκαλέσει οι παρενέργειες των δημιουργημάτων της, η Monsanto εξακολουθεί να κρατά τα ηνία στον χώρο της βιοτεχνολογίας παγκοσμίως. Αυτή τη στιγμή το 91% των σπόρων γενετικά μεταλλαγμένων προϊόντων παγκοσμίως ανήκει στην ίδια. Το μεγάλο άλμα τόσο για την ίδια όσο και για τις υπόλοιπες εταιρίες παραγωγής και εμπορίας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών συνέβη το 1998.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το New York Times Magazine, στις 28/10/1998, χαρακτήριζε τη Mοnsanto ως «Microsoft» της βιοτεχνολογίας στη γεωργία. Από τότε η εταιρία έχει ξοδέψει αστρονομικά ποσά σε διαφημιστικές εκστρατείες ανά τον πλανήτη προκειμένου να πείσει ότι η γενετική μηχανική στη γεωργία είναι η λύση στα προβλήματα υποσιτισμού της ανθρωπότητας.

Ωστόσο, τόσο επιστήμονες όσο και διεθνείς οργανώσεις ανά τον κόσμο έχουν διαφορετική άποψη. Αυτό που υποστηρίζουν είναι ότι ο αμερικανοεβραϊκός κολοσσός κινείται αργά και μεθοδικά όχι για την επίλυση του παγκόσμιου υποσιτισμού, αλλά για τον έλεγχο της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων. Πιο απλά, για τον έλεγχο ολόκληρης της ανθρωπότητας, κατά το δόγμα του Χένρι Κίσινγκερ.

Οι κινήσεις της εταιρίας μέχρι στιγμής είναι αργές αλλά μεθοδικές. Μπροστά στις αντιδράσεις που συναντά στην εξάπλωση των μεταλλαγμένων χρησιμοποιεί πλάγια μέσα. Δεν είναι λίγες οι καταγγελίες για χρηματισμούς κυβερνητικών στελεχών σε χώρες του εξωτερικού ή και για απόκρυψη ερευνών με αρνητικά αποτελέσματα για τα προϊόντα της. Ωστόσο, όπως έχει αποδείξει η μέχρι σήμερα πορεία του αμερικανοεβραϊκού κολοσσού, το κυριότερο μέσο που επιστρατεύει για την επίτευξη του στόχου της είναι η κατοχύρωση της πατέντας στις αγροτικές καλλιέργειες, μέσω δικαστικών αποφάσεων.

http://www.koutipandoras.gr

Η Τράπεζα της Αμερικής δίνει 50% πιθανότητα στο ενδεχόμενο να ζούμε στο Matrix

spasmenoparathyro

Όχι, δεν είναι τρολιά. Σοβαρά τώρα, οι “αναλυτές” του επενδυτικού κομματιού της Τράπεζας της Αμερικής, μοίρασαν σε πελάτες τους υπόμνημα στο οποίο αναφέρουν πως οι πιαθνότητες του να ζούμε σε μια εικονική πραγματικότητα, είναι 50-50.

Φαίνεται πως οι οικονομολόγοι της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας των ΗΠΑ οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την αξιολόγηση νέων επενδύσεων της Τράπεζας, έχοντας μάλλον προ πολλού συνειδητοποιήσει πως η καλύτερη επένδυση είναι να έχεις μία τράπεζα έτσι κι αλλιώς, αποφάσισαν να εντρυφήσουν σε πιο μεταφυσικές ανησυχίες.


Στο υπόμνημά της Τράπεζας, διαβάζουμε:

Πολλοί επιστήμονες, φιλόσοφοι και επιχειρηματίες πιστεύουν πως υπάρχει 20 με 50% πιθανότητα οι άνθρωποι να ζουν ήδη σε έναν κόσμο που είναι εικονική προσομοίωση. Τον Απρίλιο του 2016, ερευνητές μαζεύτηκαν στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας για να συζητήσουν την ιδέα. Το επιχείρημα είναι πως υπάρχουν ήδη ρεαλιστικές τρισδιάστατες προσομοιώσεις στις οποίες εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να συμμετέχουν. Είναι λογικό, δεδομένου της προόδου στην τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπολογιστική δύναμη, πως μελλοντικοί πολιτισμοί θα αποφάσιζαν να κάνουν μια προσομοίωση των προγόνων τους.

Η “ανάλυση” αυτή μάλιστα βασίζεται στην κοσμοθεωρία ενός άλλου γνωστού επιχειρηματία, του Elon Musk, ιδρυτή της SpaceX, που ανέλαβε την ιδιωτικοποίηση της εξερεύνησης του διαστήματος. Σύμφωνα με τον Musk, ο κόσμος είναι κατά πάσα πιθανότητα, και όχι απλά 50-50, δημιούργημα ενός μελλοντικού πολιτισμού και μέρος μιας τεχνητής νοημοσύνης.

Η δική μας συμβούλη, προς όλους τους υπόλοιπους που δεν έχουν λυμένα τα θέματά τους, όπως οι δισεκατομμυριούχοι που αναφέραμε, είναι πως αν κάποιος σας δώσει ένα μπλε και ένα κόκκινο χάπι για να διαλέξετε αν θέλετε να μάθετε την “αλήθεια”, πρέπει να φύγετε γιατί τα ναρκωτικά σε γενικές γραμμές δεν κάνουν καλό.

Hedge fund: παιχνίδι μόνο για μεγάλους

Καθώς πλησιάζει η ώρα της αξιολόγησης για την επόμενη δόση τής «θεσμικής» βοήθειας του τρίτου -και αριστερώτερου- μνημονίου, μπαίνουμε και στην τελική ευθεία για την λύση τού προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Έτσι, όλο και συχνότερα ακούμε να γίνεται λόγος για κάποια μεγάλα distress fund, τα οποία ενδιαφέρονται να αγοράσουν «μπιρ παρά» αυτά τα δάνεια, ευελπιστώντας ότι θα αποκομίσουν κέρδη ή, όπως λέει ο λαός, θα βγάλουν από την μύγα σπλήνα.
Στα distress funds είχαμε αναφερθεί εκτενώς πριν τρία χρόνια, στο κείμενο με τίτλο «Distress funds: οι «ευκαιρίες» τής κρίσης«. Εκείνο που δεν είχαμε πει τότε, ήταν ότι το distress fund δεν είναι παρά μια μορφή hedge fund, άλλος ένας όρος που μπήκε στην ζωή μας τα τελευταία χρόνια. Κι επειδή μάλλον είναι πολλοί εκείνοι που δεν καταλαβαίνουν τέτοιους όρους και δεν γνωρίζουν την σημασία τους, ας δούμε σήμερα αναλυτικά τι πράγμα είναι το hedge fund.

1968: Όταν η Γουώλ Στρητ ανακάλυπτε τo hedge fund

Όπως υπεννοεί ο ίδιος ο όρος (hedge = φράχτης, fund = κεφάλαιο), hedge fund λέγεται ένα κεφάλαιο το οποίο επενδύεται με αντισταθμισμένο (εξασφαλισμένο) κίνδυνο. Τουλάχιστον, έτσι θα έπρεπε να είναι. Το hedge fund, δηλαδή, θα έπρεπε να επενδύει τα κεφάλαιά του με τέτοιον τρόπο ώστε ο αυξημένος κίνδυνος μιας θέσης να αντισταθμίζεται με την σιγουριά μιας άλλης. Για παράδειγμα, αντισταθμίζουμε το ρίσκο τής επιθετικής τοποθέτησης σε κάποια μετοχή τής οποίας προσδοκούμε άνοδο τιμής, με μια αμυντική αγορά ενός παράγωγου πτωτικού συμβολαίου. Όμως, στην πράξη τα πράγματα είναι τόσο διαφορετικά ώστε ο όρος hedge fund να θεωρείται πλέον παραπλανητικός.
Για να καταλάβουμε πώς δουλεύει το σύστημα, ας πάμε λίγο πίσω στον χρόνο. Τον Μάρτιο του 1949 ο αυστραλός συγγραφέας, οικονομολόγος και δημοσιογράφος Άλφρεντ Ουίνσλοου Τζόουνς γράφει ένα οικονομικού περιεχομένου άρθρο για το περιοδικό Fortune με τίτλο «Τάσεις στις προβλέψεις«. Ενώ ετοιμάζει το άρθρο του, του έρχεται η ιδέα να εφαρμόσει στην πράξη αυτά που είχε ανακαλύψει σχετικά με τις προβλέψεις. Έτσι, ιδρύει την A.W.Jones & Co και ξεκινάει. Βέβαια, δεν έχει κεφάλαια αλλά αυτό στον καπιταλισμό είναι μια λεπτομέρεια επουσιώδους σημασίας.
Με βάση τις προβλέψεις του, ο Τζόουνς καταρτίζει δυο λίστες: μία με τις μετοχές των οποίων η τιμή αναμένεται να πέσει και μία με εκείνες που αναμένεται να ανεβεί. Πλησιάζει τους κατόχους μετοχών της πρώτης λίστας και τους ζητάει να του «νοικιάσουν» τις μετοχές τους για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, με την λήξη του οποίου θα τους τις επιστρέψει μαζί με έναν τόκο (ως «ενοίκιο»). Μόλις παίρνει αυτές τις μετοχές στα χέρια του, τις πουλάει και με το αντίτιμο αγοράζει μετοχές τής δεύτερης λίστας. Η ιδέα είναι απλή: όταν λήξει το χρονικό διάστημα του ενοικίου, θα πουλήσει τις δεύτερες μετοχές με κέρδος και με αυτά τα λεφτά θα αγοράσει τις πρώτες σε χαμηλότερη τιμή από εκείνη που τις είχε πουλήσει, ώστε να τις επιστρέψει στους κατόχους τους. Με αυτό τον τρόπο θα μαζέψει κέρδη και από τις μετοχές που θα χάσουν αξία και από τις μετοχές που θα κερδίσουν.
Το κόλπο δούλεψε και η εταιρεία σημείωσε κέρδη 40.000 δολλαρίων, εκμεταλλευόμενη κεφάλαια ύψους μόλις 100.000 δολλαρίων. Δίχως να το ξέρει, ο Τζόουνς είχε συστήσει το πρώτο hedge fund της ιστορίας. Χωρίς να το ξέρει, επίσης, είχε εφεύρει την πρώτη στρατηγική τοποθέτησης κεφαλαίων τύπου long και short, για την οποία δεν χρειάζονται κεφάλαια αλλ’ απλώς εμπορική πίστη. Ο Τζόουνς συνέχισε να βγάζει λεφτά μ’ αυτόν τον τρόπο, μέχρι το 1989 που μας άφησε χρόνους. Σήμερα, τα hedge fund που διαχειρίζεται η A.W.Jones & Co ξεπερνούν το ένα τρισ. δολλαρίων.
Η δυνατότητα δίδυμης (και από άνοδο και από πτώση) δημιουργίας κερδών και, μάλιστα, χωρίς ίδια κεφάλαια δεν ήταν δυνατόν να περάσει απαρατήρητη από τα κοράκια τού διεθνούς κεφαλαίου. 

Υπολογίζεται ότι σήμερα υπάρχουν κάπου 10.000 hedge fund ανά την υφήλιο, τα οποία πραγματοποιούν συναλλαγές 3 τρισ. δολλαρίων σε καθημερινή βάση. Φυσικά, η έδρα όλων αυτών βρίσκεται σε φορολογικούς παραδείσους (τα δυο στα τρία εδρεύουν στις Νήσους Καϋμάν) και η αμοιβή των διαχειριστών τους (οι οποίοι στην πλειοψηφία τους στεγάζονται στην Γουώλ Στρητ της Νέας Υόρκης και στο Σίτυ του Λονδίνου) ακολουθεί συνήθως τον κανόνα 2 + 20 (2% επί των διαχειριζομένων κεφαλαίων συν 20% επί των ετησίων κερδών).

Επεξεργασία πίνακα: Cogito ergo sum

Επειδή από την φύση τους τα hedge fund βολεύονται και με πολύ χαμηλές ποσοστιαίες αποδόσεις, σωρεύουν κέρδη τόσο από τον όγκο των συναλλαγών όσο και από τον όγκο των τοποθετημένων κεφαλαίων. Για παράδειγμα: 10 εκατ. ευρώ που αλλάζουν θέση μέσα σε δυο μέρες με απόδοση 0,1%, αποδίδουν μεν «μόνο» 10.000 ευρώ αλλά αυτό σε ετήσια βάση σημαίνει απόδοση 18%. Ως εκ τούτου, τα αντισταθμιστικά κεφάλαια απευθύνονται σε επενδυτές που διαθέτουν μεγάλα ποσά προς επένδυση. Πρόκειται, δηλαδή, για παιχνίδια που απευθύνονται μόνο σε μεγάλους. Ανάμεσα σ’ αυτούς βρίσκονται οπωσδήποτε τα ανά τον κόσμο ασφαλιστικά ταμεία, ιδρύματα, κληροδοτήματα κλπ, πολύ περισσότερο δε που η -υποτιθέμενη- «αντιστάθμιση» του κινδύνου λειτουργεί ως δέλεαρ για τους διαχειριστές τους, οι οποίοι πολύ συχνά δεν έχουν τις απαιτούμενες γνώσεις ώστε να αντιλαμβάνονται τους κινδύνους τέτοιων παιχνιδιών.
Θα έλεγε κανείς ότι δεν υπάρχει κάτι μεμπτό στο να κερδίζεις κάνοντας σωστές προβλέψεις. Μήπως αυτό δεν κάνουν και οι παίκτες τού ποδοσφαιρικού στοιχήματος; Όμως, το 1992 ο διαβόητος ουγγροπολιτειακός επενδυτής Τζορτζ Σόρος άλλαξε τους κανόνες του παιχνιδιού. Ο Σόρος έβαλε μια ενδιαφέρουσα νέα παράμετρο: αν θέλεις να κερδίσεις από μια κατάσταση αλλά δεν μπορείς να την προβλέψεις, δημιούργησέ την! Λεπτομέρειες θα πούμε αύριο.

Στις 12 Αυγούστου 1930, κάπου στην Βουδαπέστη, ο εβραίος δικηγόρος και συγγραφέας Τίβανταρ Σβαρτς και η σύζυγός του Έρτσεμπετ αποκτούν ένα αγοράκι που το βαφτίζουν Γκυώργκυ. Αν και εβραίοι, οι Σβαρτς δεν αντιμετώπισαν ιδιαίτερα προβλήματα κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, παρ’ ότι η Ουγγαρία είχε συμμαχήσει με τον Άξονα. Οι Σβαρτς δεν ανησύχησαν ιδιαίτερα ούτε τον Ιούλιο του 1941, όταν η ουγγρική κυβέρνηση παρέδωσε στους γερμανούς 18.000 εβραίους χωρίς ουγγρική ιθαγένεια, μιας και αυτοί είχαν την σωτήρια ιθαγένεια.
Όλα άλλαξαν μετά την συντριβή των ούγγρων από τους σοβιετικούς στην Μάχη του Στάλινγκραντ, όπου ο ουγγρικός στρατός διαλύθηκε, αφήνοντας πίσω του 100.000 νεκρούς. Ο πρωθυπουργός Μίκλος Κάλλαϋ άρχισε να συζητάει με τους συμμάχους, κάτι που εξόργισε τον Χίτλερ, ο οποίος κατέλαβε την χώρα την άνοιξη του 1944. Οι μαύρες μέρες για τους εβραίους ούγγρους άρχισαν αλλά κάπου εκεί τα ίχνη των Σβαρτς χάνονται. Μετά τον πόλεμο, ο Τίβανταρ ισχυρίστηκε ότι κρυβόταν κι ότι έκανε αντίσταση στους ναζί (έγραψε και σχετικό βιβλίο) αλλά το γεγονός είναι άλλο: όταν οι σοβιετικοί ελευθέρωσαν την Ουγγαρία από την ναζιστική κατοχή, βρήκαν εις βάρος του Σβαρτς στοιχεία συνεργασίας του με τους ναζί αρκετά για να τον στείλουν σε φυλακή στην Σιβηρία. Ο Τίβανταρ κατάφερε να δραπετεύσει και να επιστρέψει στην Βουδαπέστη αλλά, όταν εκδηλώθηκε η ουγγρική επανάσταση του 1956, οι Σβαρτς έφυγαν οριστικά από την χώρα κι εγκαταστάθηκαν στην Νέα Υόρκη μέχρι τον θάνατό τους.
Στο μεταξύ, το 1947 ο Γκυώργκυ πήγε στην Αγγλία για να σπουδάσει στο London School of Economics. Μιας και οι σπουδές αυτές δεν είναι φτηνές, θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι, εν μέσω διώξεων, οι γονείς του βγήκαν από τον πόλεμο με λεφτά αλλά ο ίδιος διατυμπανίζει ότι τα κατάφερε με την δουλειά του ως γκαρσόνι και αχθοφόρος στα τραίνα. Εν πάση περιπτώσει, το 1954 ολοκλήρωσε τις σπουδές του κι έπιασε δουλειά στην εμπορική τράπεζα Singer & Friedlander Plc αλλά, όταν οι δικοί του πήγαν στην Νέα Υόρκη, τους ακολούθησε στις ΗΠΑ, πιστεύοντας ότι εκεί οι ευκαιρίες του για καρριέρα θα ήσαν περισσότερες. Ενθουσιασμένος από το νέο περιβάλλον, ο Γκυώργκυ Σβαρτς παίρνει την πολιτειακή υπηκοότητα και αλλάζει το όνομά του σε Τζωρτζ Σόρος, χωρίς ίσως να φαντάζεται ότι εξήντα χρόνια αργότερα, αυτό το όνομα θα ήταν γνωστό σε όλον τον κόσμο…

Ο Τζωρτζ Σόρος δώρισε 25 εκατ. δολλάρια στην Χίλλαρυ Ρόνταμ Κλίντον για την προεκλογική της εκστρατεία.

Το 1971, το Μπρέττον Γουντς καταρρέει, δημιουργώντας παγκόσμια νομισματική αναστάτωση. Στην Ευρώπη, οι έξι χώρες της Ε.Ο.Κ. αποφασίζουν να συντονίσουν την άμυνά τους δημιουργώντας τον Μάρτιο του 1972 ένα «φίδι στο τούννελ» (snake in the tunnel): ελεγχόμενη διακύμανση των νομισμάτων τους (το φίδι) μέσα στα στενά περιθώρια διακύμανσης του δολλαρίου (το τούννελ). 

Όμως, το «φίδι» δεν τα κατάφερε κι έτσι αντικαταστάθηκε στις 13/3/1979 με το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (ΕΝΣ). Από δω και πέρα, όλα τα κοινοτικά νομίσματα θα στοιχίζονταν πίσω από ένα εικονικό νόμισμα που λεγόταν ECU (European Currency Unit), με περιθώρια διακύμανσης 2,25%.
Το νέο σύστημα έδειχνε να δουλεύει μέχρι το 1992, οπότε και το τίναξε στον αέρα η Γερμανία. Καθώς η Ευρώπη διήνυε περίοδο ύφεσης, η γερμανική κυβέρνηση διαπίστωνε ότι το κόστος τής κατάκτησης της Γερμανικής Λαϊκής Δημοκρατίας έφτανε τα 150 δισ. μάρκα ετησίως. Για να καλυφθεί αυτό το κόστος, η χώρα δημιουργούσε χρήμα, κάτι που αύξανε τον πληθωρισμό σε ανεπιθύμητα ύψη. Προσπαθώντας να ελέγξει αυτόν τον πληθωρισμό, η Μπούντεσμπανκ άρχισε να αυξάνει τα επιτόκιά της, με αποτέλεσμα την άνοδο του μάρκου. Για να αμυνθούν οι άλλες χώρες, άρχισαν κι εκείνες να αυξάνουν τα επιτόκιά τους.
Όμως, η Μεγάλη Βρεττανία έχει σοβαρό πρόβλημα, μιας και η ανεργία της και ο πληθωρισμός της είναι πολύ πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Με τόση ανεργία, πόσο να αυξήσει τα επιτόκιά της, τα οποία άλλωστε έχουν ήδη υπερβεί το 10%; Η μόνη λύση είναι να υποτιμήσει την στερλίνα. Αλλά πώς να αντέξει η περηφάνια ενός βρεττανικού λέοντος μια υποτίμηση; Ο Τζον Μέητζορ και η κυβέρνησή του περνούν δύσκολες ώρες…
Στις ΗΠΑ, ο Τζωρτζ Σόρος έχει ιδρύσει από το 1973 έναν όμιλο διαχείρισης hedge fund, το Quantum. Αναζητώντας νέες επενδυτικές ευκαιρίες για το Quantum, δεν δυσκολεύεται να διαγνώσει το βρεττανικό πρόβλημα και να προβλέψει σωστά την αναπόφευκτη υποτίμηση. Βέβαια, τις ίδιες ικανότητες πρόβλεψης έχουν κι άλλοι. Μόνο που οι άλλοι κινούνται βάσει λογικής: αφού η στερλίνα θα υποτιμηθεί, ας πουλήσουμε τώρα που είναι ακριβή ή, έστω, ας μείνουμε μακρυά της. Και πουλάνε. Με ρέγουλα. Για να μη ρίξουν την τιμή.
Ο Σόρος κάνει το αντίθετο. Βασιζόμενος στην αντοχή των βρεττανών και στην άρνησή τους να υποτιμήσουν το νόμισμά τους, συνεχίζει να συγκεντρώνει στο Quantum δάνεια και τίτλους σε λίρες, περιμένοντας την ευκαιρία να δράσει. Το θέμα ήταν να υποτιμήσουν οι άγγλοι την στερλίνα την κατάλληλη στιγμή αλλά πώς; «Θα τους υποχρεώσω εγώ να το κάνουν», αποφασίζει ο Σόρος και ξαφνικά εξαπολύει την επίθεσή του. Μόνος του απέναντι σε ολόκληρη Μεγάλη Βρεττανία!
Την Τετάρτη 16 Σεπτεμβρίου 1992 το Quantum μετατρέπει μονοκοπανιά εφτά δισεκατομμύρια στερλίνες σε άλλα νομίσματα, κυρίως σε μάρκα και φράγκα. Ο Σόρος φροντίζει να καλυφθεί το γεγονός από τα μέσα ενημέρωσης, ενώ ο ίδιος προβαίνει σε αλλεπάλληλες απαισιόδοξες προβλέψεις για το μέλλον της στερλίνας. Σχεδόν αμέσως, ακολουθούν το παράδειγμά του κι άλλα μεγάλα hedge fund, όπως της Jones και της Caxton. Δημιουργείται πανικός, μέσα στον οποίο προσπαθούν να ξεφορτωθούν τις στερλίνες τους όλοι οι μεγάλοι παίκτες: Bank of America, Chase Manhattan, Citi, JPMorgan…
Φυσικά, η Τράπεζα της Αγγλίας αντέδρασε στην επίθεση και αποφάσισε να στηρίξει την στερλίνα, ρίχνοντας στην αγορά όλα τα αποθέματά της. Μέχρι το μεσημέρι, η κεντρική τράπεζα της Αγγλίας είχε σπρώξει στην αγορά πάνω από 50 δισ. αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να στερέψει ενώ η επίθεση δεν έλεγε να κοπάσει. Πριν νυχτώσει, οι βρεττανοί πέταξαν λευκή πετσέτα. Την επόμενη μέρα η χώρα θα έβγαινε από το ΕΝΣ και θα υποτιμούσε το νόμισμά της κατά 15%. Ο Σόρος θα μπορούσε πια να ξαναγοράσει τις στερλίνες που πούλησε την προηγούμενη μέρα κατά 15% φτηνότερα και να κρατήσει στην τσέπη την διαφορά. Πάνω από ένα δισεκατομμύριο στερλίνες κέρδος σε μια μέρα, δεν το λες και άσχημο αποτέλεσμα…

Η επόμενη μέρα τής «Μαύρης Τετάρτης». Τα αγγλικά πρωτοσέλιδα της 17/9/1992 θρηνούν για την λίρα.

Επίλογος. Στο 42ο κεφάλαιο της Ανατομίας του νεοφιλελευθερισμού (42. Οι «ασιατικές τίγρεις» αρρωσταίνουν) έγραφα:

(…) Ξαφνικά, όμως, εκείνη την άνοιξη του 1997, όλα άλλαξαν. Οι «ασιατικές τίγρεις» αρρώστησαν βαρειά και άρχισαν να βυθίζονται με ανεξέλεγκτα γρήγορους ρυθμούς. Σε σύντομο χρονικό διάστημα και δίχως να υπάρχει καμμιά εμφανής αιτία, οι επενδυτές αποδύθηκαν σε ταχύτατες ρευστοποιήσεις των θέσεών τους, με αποτέλεσμα τα νομίσματα αυτών των χωρών να αρχίσουν να καταρρέουν. Μέσα στο 1997, η Νότια Κορέα, για την οποία μιλήσαμε πρωτύτερα, παρουσίασε αρνητικό ισοζύγιο επενδύσεων 20 δισεκατομμυρίων δολλαρίων. Δηλαδή, 120 χαμένα δισεκατομμύρια μέσα σε έναν χρόνο, δίχως λόγο… Τι είχε συμβεί, λοιπόν; (…) Όλα ξεκίνησαν από μια φήμη, ότι τάχα τα συναλλαγματικά αποθέματα της Ταϋλάνδης δεν επαρκούσαν για την στήριξη του νομίσματός της. Αυτή η φήμη ήταν αρκετή για να ξεφουσκώσει η επενδυτική φούσκα με την ίδια ευκολία με την οποία είχε φουσκώσει. Οι τράπεζες άρχισαν να ανακαλούν τις πιστώσεις που είχαν χορηγήσει. (…)

Εκείνο που δεν είχα γράψει τότε (τί να πρωτογράψει κανείς;) είναι ότι, σύμφωνα με δημοσίευμα του Forbes («Burma’s billionaire«, 13/4/2007), πρωτοστάτης σ’ εκείνη την επίθεση ήταν ένας όμιλος διαχείρισης hedge fund: το Quantum…



Απ’ όσα είπαμε πιο πάνω, προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι, εφ’ όσον η κερδοφορία των αντισταθμιστικών κεφαλαίων προκύπτει από τις διακυμάνσεις τής αγοράς (χωρίς σημασία αν πρόκειται για ανοδικές ή καθοδικές), το συμφέρον των hedge fund έγκειται στην αστάθεια του συστήματος. Κατ’ επέκταση, οι διαχειριστές των hedge fund κάνουν ό,τι μπορούν για να υποσκάπτουν την σταθερότητα. Πολλές φορές δε, στήνουν άτυπα καρτέλ μεταξύ τους ώστε οι επιθέσεις τους να είναι αποτελεσματικώτερες.
Οι διαχειριστές των hedge fund δεν είναι μόνοι στο παιχνίδι τους. Πάντοτε έχουν τις πλάτες τους καλυμμένες από κάποιες μεγάλες τράπεζες, κάποια στιβαρά ταμεία κλπ. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τα hedge fund αποτελούν απλώς την αιχμή του δόρατος των ανά την υφήλιο «flash boys» (*). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η περυσινή περίπτωση με τα γερμανικά ομόλογα, στην οποία θα αναφερθούμε εδώ.

Ο Μπιλ Γκρος ως επί κεφαλής του ομίλου διαχείρισης hedge fund με το ταιριαστό όνομα Janus (Ιανός), μιας κι ένα hedge fund βγάζει κέρδη όχι μόνο από την άνοδο αλλά κι από την πτώση των αξιών.

To 1971, o Μπιλ Γκρος ιδρύει την Pacific Investment Management Co (PIMCO), η οποία στο πέρασμα των χρόνων εξαγοράζεται από την Allianz και αναδεικνύεται στον ισχυρότερο επενδυτικό όμιλο του κόσμου (το 2014 επένδυσε ακόμη και σε ελληνικά ομόλογα 121 εκατ. δολλάρια). Όμως, τον Σεπτέμβριο του 2014, λόγω διαφωνιών και συγκρούσεων με τους συνεταίρους του, ο Γκρος εγκαταλείπει την PIMCO και αναλαμβάνει το πηδάλιο της ανταγωνιστικής Janus Capital. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι δεν σχεδιάζει την εκδίκησή του.
Στις 21 Απριλίου 2015, ο Γκρος ανεβάζει ένα «αθώο» τιτίβισμα στο Twitter: «Δεκαετή γερμανικά ομόλογα = το στοίχημα μιας ζωής. Καλύτερο από την λίρα το 1993. Το μόνο ερώτημα είναι το πότε». Την ίδια στιγμή, δίνει συνέντευξη στο καλωδιακό CNBC, για να δώσει εξηγήσεις. Η θέση του είναι ότι τα γερμανικά ομόλογα έπεσαν πολύ χαμηλά (μέχρι 0,049%) και σίγουρα θα ανεβούν. Ο ίδιος διατυπώνει την εκτίμηση ότι, αν επαληθευτούν οι προβλέψεις του, είναι πολύ πιθανόν να προκύψουν επενδυτικά κέρδη 10-15% μέσα σε ένα-δυο χρόνια. Μάλιστα δε, «τεκμηριώνει» και την θεση του: «δεν είναι δυνατόν τα αντίστοιχα ομόλογα των ΗΠΑ να έχουν διαφορά σχεδόν 200 μονάδες βάσης» (σ.σ.: εκείνη την εποχή, τα δεκαετή των ΗΠΑ έπαιζαν στο 1,92%) (**).
Φυσικά, οι δηλώσεις τού Γκρος αναμεταδίδονται σε όλα τα ΜΜΕ και δημιουργούν πανζουρλισμό, λειτουργώντας ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Μέσα σε λίγες μέρες, η Γερμανία βλέπει τα δεκαετή της ομόλογα να εκτινάσσονται: 0,486% στις 29 Μαΐου, 0,884% στις 6 Ιουνίου, 1,055% στις 10 Ιουνίου… H Janus αλλά και όσοι άκουσαν την «συμβουλή» του Γκρος, αποκόμισαν τεράστια κέρδη σε λίγες εβδομάδες κι όχι «10-15% μέσα σε ένα-δυο χρόνια». Κι επειδή, όπου κάποιος κερδίζει, κάποιος άλλος χάνει, τα οφέλη των κερδοσκόπων βγήκαν από τους γερμανούς φορολογουμένους κι από όσους είχαν πουλήσει γερμανικά ομόλογα σε κάτω τιμή. Όλως τυχαίως, ανάμεσα στους τελευταίους ήταν και η PIMCO.
Εννοείται ότι η κερδοσκοπική επίθεση που ενορχήστρωσε ο Γκρος δεν έπληξε μόνο την Γερμανία. Τα απόνερα εξακόντισαν τα δεκαετή ομόλογα πολλών χωρών κατά αρκετές μονάδες βάσης μέσα σε έναν μήνα (Πορτογαλία 80 μ.β., Ισπανία 70 μ.β., Ιταλία και Γαλλία 65 μ.β. κλπ). Όσο κι αν η ισορροπία επανήλθε σχετικά σύντομα, τα flash boys προκάλεσαν ένα flash crash, το οποίο γέμισε για τα καλά μερικές πολύ βαθειές τσέπες…

Το περίφημο «τιτίβισμα«του Γκρος

Φαινόμενα παρόμοια με αυτό που μόλις είδαμε, εμφανίζονται συνεχώς. Στόχοι των κερδοσκόπων γίνονται όλες οι χώρες, καθ’ ότι το κεφάλαιο δεν έχει ούτε πατρίδα ούτε τον θεό του. Οδυνηρή εμπειρία έχει και η Ρωσσία, που πριν ενάμισυ χρόνο είδε τα δεκαετή της ομόλογα να εκτοξεύονται από το 10% στο 16% σε λίγες μέρες. Το ίδιο και χειρότερο είχε πάθει λίγο νωρίτερα και η Τουρκία, με το επιτόκιό της σχεδόν να διπλασιάζεται από 6% σε 11%.
Αναρωτιέται κανείς αν υπάρχουν μηχανισμοί ασφαλείας, οι οποίοι πρέπει να ενεργοποιούνται σε τέτοιες περιπτώσεις. Η απάντηση είναι απλή: υπάρχουν αλλά είναι άχρηστοι. Και είναι άχρηστοι διότι η ασυδοσία τού καπιταλισμού είναι τόση ώστε δεν ελέγχεται. Είδαμε χτες ότι ο Σόρος έσπρωξε μόνος του σε μια στιγμή 7 δισ. λίρες και αυτομάτως τον ακολούθησαν τόσοι ώστε κατάφεραν σε λίγες ώρες να στεγνώσουν ολόκληρη την κεντρική τράπεζα της Αγγλίας. Αντίστοιχα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να διαθέσει 60 δισ. ευρώ μηνιαίως για την άμυνα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης ενώ ένας όμιλος διαχείρισης hedge fund μπορεί να ρίξει το ίδιο ποσό σε ένα λεπτό και μια συντονισμένη επίθεση hedge fund μπορεί να συγκεντρώσει τα δεκαπλάσια ποσά σε λίγες ώρες.
Και τώρα το κερασάκι. Το 2010, η βρεττανική ρυθμιστική αρχή (Financial Services Authority – FSA) δημοσίευσε μια μελέτη, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχουν αποδείξεις πως τα hedge funds ενέχουν συστημικό κίνδυνο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σημειώνει δε ότι οι τράπεζες δεν εμφανίζουν συγκεντρωμένη έκθεση στα hedge fund και επίσης ότι τα hedge fund χρησιμοποιούν χαμηλή μόχλευση, με αποτέλεσμα κανένα hedge fund από μόνο του να μην ενέχει σημαντικό συστημικό κίνδυνο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα (***). Κι αυτά τα λέει η ρυθμιστική αρχή μιας χώρας η οποία υποχρεώθηκε να υποτιμήσει το νόμισμα της και να χάσει 3,5 δισ. λίρες σε μια μέρα, χάρη στην επίθεση ενός hedge fund! Μωραίνει κύριος ον βούλεται απολέσαι…

Η εξέλιξη των δεκαετών γερμανικών ομολόγων (Δεκέμβριος 2014 – Ιούνιος 2016). Το κόκκινο βέλος σημαδεύει την 21η Απριλίου 2015. (διάγραμμα: Zero Hedge, Cogito ergo sum)

Επίλογος. Λογάριαζα να κάνω και μια σύντομη παρουσίαση των διαφόρων μορφών hedge fund (distress, value, aggressive, fund of funds κλπ) αλλά δεν νομίζω ότι υπάρχει λόγος. Θα μπορούσα, επίσης, να συνεχίσω με περισσότερα σημειώματα στο ίδιο θέμα αλλά έχω κάτι άλλο στο μυαλό μου. 

Έτσι, θα κλείσω εδώ με μια τελευταία σημείωση. Αν αναζητήσετε στοιχεία για τον Τζορτζ Σόρος και τον Μπιλ Γκρος, θα ανακαλύψετε ότι οι δυο τους έχουν κάτι κοινό: είναι… φιλάνθρωποι!
————————————— (*) Από τον τίτλο του βιβλίου τού Μάικλ Λιούις (γνωστού στην Ελλάδα από το βιβλίο Το μεγάλο σορτάρισμα, εκδόσεις Παπαδόπουλος) Flash boys: a Wall Street revolt. Έτσι χαρακτηρίζονται οι απηνείς κερδοσκόποι, που δεν διστάζουν να προκαλέσουν στιγμιαία παγκόσμια αναστάτωση προκειμένου να καταγράψουν βραχυχρόνια οφέλη.
(**) Όλη η ιστορία: «Bill Gross tweets: German 10-year bunds ‘the short of a lifetime’«, Ρώυτερς, 21/4/2015
(***) Louise Armitstead, «Hedge funds do not pose systemic risk, concludes FSA«, The Telegraph, 23/2/2010.

---

Πηγή: Cogito ergo sum

Αναβολή πληρωμών

analyst.gr

από Βασίλης Βιλιάρδος

Το πού ακριβώς οδηγείται η Ελλάδα αργά αλλά σταθερά (video), είναι πλέον γνωστό σε όλους τους Έλληνες – αναφέροντας από τα πρόσφατα στοιχεία μόνο την έκρηξη του εμπορικού ελλείμματος κατά 88,9% τον Ιούλιο, λόγω στέρησης των εξαγωγών, το νέο χαράτσι στα ακίνητα υπέρ των μηχανικών, τις νέες μειώσεις των συντάξεων (άρα της κατανάλωσης), την έξοδο ή το κλείσιμο ακόμη περισσότερων επιχειρήσεων, τα προβλήματα των τραπεζών κοκ.

Όσον αφορά δε το δυσμενέστερο σενάριο, το οποίο θα ήταν το αναμενόμενο παγκόσμιο κραχ που ναι μεν δεν μπορεί να προβλέψει κανείς πότε θα συμβεί αλλά είναι αναπόφευκτο, καλύτερα να μην το σκεφτόμαστε – αφού πιθανότατα θα προκαλούσε την ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της πατρίδας μας.

Σε κάθε περίπτωση, υπενθυμίζουμε πως η μοναδική βιώσιμη (αν και καθόλου εύκολη) λύση που απομένει σήμερα στην Ελλάδα είναι η αναβολή πληρωμών και η καταγγελία των δανειακών συμβάσεων που συνάφθηκαν ερήμην των Πολιτών, στο ευρωπαϊκό δικαστήριο – γεγονός που, για να έχει το σωστό νομικό αποτέλεσμα, φαίνεται πως απαιτεί την άσκηση ποινικών διώξεων εναντίον όλων εκείνων των βουλευτών που ψήφισαν μνημόνια στο παρελθόν, για εσχάτη προδοσία.

Η κατηγορία αυτή είναι βέβαια πάρα πολύ σοβαρή – άδική ίσως, αφού θα μπορούσε να ισχυρισθεί κανείς πως οι περισσότεροι έπραξαν τα παραπάνω ειδεχθή εγκλήματα είτε από άγνοια, είτε επειδή παραπλανήθηκαν πονηρά από ορισμένα κυβερνητικά στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του εκάστοτε πρωθυπουργού. Εν τούτοις, είναι δύσκολο να δικαιολογήσει κανείς την άγνοια ή την «αποπλάνηση» ενηλίκων ατόμων – οι οποίοι έχουν επί πλέον το σημαντικότατο πολιτικό αξίωμα του βουλευτή.

Η απόφαση βέβαια για να δρομολογηθούν οι ως άνω διαδικασίες, θα έπρεπε να ληφθεί από τους Πολίτες με ένα δημοψήφισμα – η εναλλακτική ερώτηση του οποίου θα ήταν η συνέχιση της πολιτικής των μνημονίων βασιλικότερα του βασιλιά. Οι ενέργειες που θα ακολουθούσαν, εάν υποθέσει κανείς πως θα εκλεγόταν μία νέα κυβέρνηση, ότι θα ασκούσε ποινικές διώξεις, θα διεξήγαγε το δημοψήφισμα και οι Πολίτες θα συμφωνούσαν με την πρόταση της, θα ήταν κατά σειρά και σε γενικές γραμμές οι εξής:

(α) Καταγγελία των δανειακών συμβάσεων στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, επειδή ήταν προϊόν εκβιασμών και δεν εγκρίθηκαν από 180 βουλευτές – αν και η ψήφιση του τρίτου μνημονίου από όλα σχεδόν τα κόμματα το καλοκαίρι ίσως δημιουργεί δυσκολίες.
(β) Κατάθεση αγωγής αποζημίωσης για τις ζημίες που μας προκάλεσαν τα μνημόνια μετά το 2010 (άνω του 1 τρις €), με ευθύνη των δανειστών όπως άλλωστε αποδέχθηκε το ΔΝΤ.
(γ)  Αναβολή πληρωμών έως ότου αποφασίσει το ευρωπαϊκό δικαστήριο, όσον αφορά την εγκυρότητα ή μη των δανειακών συμβάσεων – εντός της Ευρωζώνης φυσικά, αφού διαφορετικά θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο (ανάλυση).
(δ)  Άρνηση οποιουδήποτε νέου δανεισμού, αφού η χώρα δεν είναι σε θέση να αποπληρώσει τυχόν νέα δάνεια που θα έπαιρνε.
(ε)  Έκδοση υποσχετικών (IOU) για την πληρωμή των οφειλών του δημοσίου στο εσωτερικό, εάν και εφόσον δεν θα είχε πλέον την απαιτούμενη ρευστότητα. Οι υποσχετικές αυτές όμως θα έπρεπε να εκδίδονταν με αντίκρισμα την πληρωμή των φόρων προς το δημόσιο – από το οποίο θα εισπράττονταν στο 100% της αξίας τους. Μόνο τότε θα θεωρούνταν ως νόμισμα, θα διαπραγματεύονταν, θα γίνονταν αποδεκτές ως μέσο συναλλαγής στο εσωτερικό και δεν θα υποτιμούνταν.

Βέβαια, θα έπρεπε να αναλυθούν λεπτομερώς όλα αυτά τα βήματα, καθώς επίσης να προβλεφθούν οι ενέργειες που θα όφειλε να δρομολογήσει κανείς – εάν η ΕΚΤ σταματούσε τη χρηματοδότηση των τραπεζών (θα ήταν παράνομο μεν, αλλά μάλλον δεν θα δίσταζε, αφού το έχει κάνει πολλές φορές), εάν η Ελλάδα υποχρεωνόταν από τη Γερμανία να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, άρα την ΕΕ (κάτι που όμως θα διαρκούσε περισσότερο από δύο χρόνια, όπως στο παράδειγμα της Βρετανίας), θέματα γεωπολιτικής ασφάλειας, τροφοδοσίας της χώρας με τα απαραίτητα προϊόντα εισαγωγής κοκ.

"Exarcheia delenda est" για να αναπνέει ελεύθερα το Κολωνάκι...

Τα άβατα δεν είναι του γούστου μου, είτε πρόκειται για τα Εξάρχεια είτε για το Άγιο Όρος. Και μην μου πείτε πως η εγκληματικότητα ανθεί μόνο στη γνωστή πλατεία κι όχι και στη Χερσόνησο του Άθω γιατί θα σας φέρω τον γέροντα Εφραίμ σε εξομολογητική διάθεση και μάλλον θα σας αλλάξει άποψη. Άλλωστε, δεν ξέρω αν συμφωνείτε αλλά ένα πρεζάκι συνιστά μικρότερο κίνδυνο για την κοινωνία μας από κάποιον που κλέβει το Δημόσιο. Δεν θα φέρω, πάντως, αντίρρηση στον ισχυρισμό τού αρχηγού Κούλη πως η νομιμότητα πρέπει να τηρείται σε οποιαδήποτε περιοχή. Ακόμα κι αν φτάσουμε ποτέ στην αταξική κοινωνία πρέπει να έχουμε κάποιους κανόνες για το ποιος κάνει ή επιτρέπεται να κάνει τι και τι όχι. Σε διαφορετική περίπτωση ας φορέσουμε όλοι πανωφόρια από δέρμα βούβαλου κι ας διαλέξουμε από μια σπηλιά για να ικανοποιήσουμε τον ελευθεριάζοντα πρωτογονισμό μας...

Μόνο που προκύπτει σοβαρό, σοβαρότατο πολιτικό ζήτημα όταν ο αρχηγός τής αξιωματικής αντιπολίτευσης θέτει, πάνω από όλα τα υπόλοιπα ζητήματα, ως προτεραιότητα να "καθαρίσει" τα Εξάρχεια σε ένα μήνα. Και τι άραγε εννοεί με το "καθάρισμα"; Γιατί ναι μεν στα Εξάρχεια λαθροβιεί το είδος των ανθρώπων που καταφτάνει από τα βόρεια και τα νότια προάστια για να πουλήσει επαναστατιλίκι με μολότοφ στο κέντρο τής Αθήνας-βλέπετε, δεν κατουράνε εκεί που τρώνε-, αλλά κατοικούν και συχνάζουν και σκεπτόμενοι άνθρωποι που δεν έχουν ως δόγμα τους τη βία και οι οποίοι πιστεύουν, ανεξαρτήτως αν έχουν ή όχι πάντοτε πλήρη συναίσθηση της πραγματικότητας, ότι ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός. Τι θα κάνει ο πρόεδρος της ΝΔ; Θα μπαγλαρώσει κι αυτούς, υπηρετώντας τα ταπεινότερα ένστικτα των μικροαστών;...

Ο, κατά τα άλλα "μεταρρυθμιστής", αρχηγός Κούλης προτάσσει το "ησυχία, τάξη κι ασφάλεια", βάζοντας ως συμβολική προτεραιότητα την "κάθαρση" μιας περιοχής που οι κυβερνήσεις τής ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ επέτρεψαν να λειτουργεί ως άβατο κι από το οποίο πάντως δεν έλειψαν ποτέ οι κάθε είδους πράκτορες και, φυσικά, οι προβοκάτσιες. Το μόνο ισχυρό χτύπημα, άλλωστε, σε βάρος τού εμπορίου ναρκωτικών στην πλατεία έγινε επί κυβέρνησης της Αριστεράς, με αθρόες συλλήψεις εμπλεκόμενων σε αυτό. Σε ποια λαγότρυπα κρύβεται, ωστόσο, ο νοικοκυρίστικος οίστρος τού Κ. Μητσοτάκη όταν είναι να επιβληθεί η νομιμότητα και στο θέμα, για παράδειγμα, των τηλεοπτικών αδειών; Πώς ένας τόσο καθώς πρέπει πολιτικός ανέχθηκε ένα καθεστώς ασυδοσίας επί 27 χρόνια; Κι αφού ο ίδιος έχει αυτοαναγορευτεί σε άγιο προστάτη των εργαζόμενων γιατί απόλυσε σχολικούς φύλακες και καθαρίστριες επί υπουργίας του και συναίνεσε στο κλείσιμο της ΕΡΤ; Εκείνοι δεν είχαν μανάδες, πατεράδες, κόρες και γιους; Είχαν, μόνο που δεν κατάγονταν από το Κολωνάκι...

Έχουν κουραστεί τα δάχτυλά μου να το γράφουν: ο πόλεμος ήταν πάντα ταξικός κι όποιος στέκεται στο κέντρο δεν το κάνει από μετριοπάθεια, αλλά είτε από αφέλεια είτε από συμφέρον. Γι' αυτό, εξάλλου, κι όσο αυξάνονται οι ταξικές ανισότητες τόσο περισσότερο εξαϋλώνεται το πολιτικό κέντρο. Όταν εφαρμόζονται πολιτικές- ακόμα κι από την κυβέρνηση της Αριστεράς, έστω στο πλαίσιο ενός επώδυνου συμβιβασμού- που στρέφονται κατά βάση εναντίον των μικρομεσαίων το να μην παίρνεις θέση και να μιλάς γενικώς κι αορίστως περί ανάγκης εθνικής ενότητας κι ομοψυχίας εμπεριέχει τόση σύνεση όση το να μένεις σιωπηλός όταν ο Στάλιν ή ο Χίτλερ έστελναν ανθρώπους να βρουν τον θάνατο σε γκουλάγκ και σε στρατόπεδα συγκέντρωσης....

Οφείλω να παραδεχθώ ότι στην ταξική μάχη ο αρχηγός Κούλης έχει λάβει ξεκάθαρη θέση υπέρ τής καταρρέουσας ολιγαρχίας. Έχει μετατρέψει ένα κόμμα που τουλάχιστον επί τουρίστα τής Ραφήνας έδειξε μια ημιτελή διάθεση να συγκρουστεί με τους νταβατζήδες, σε γραφείο Τύπου τους, πηγαίνοντας κόντρα σε ένα δικαιολογημένο κύμα αγανάκτησης των πολιτών για την "ενημέρωση" στην οποία υποβαλλόταν από τα διαπλεκόμενα μίντια. Αλήθεια, ποια ελευθεροτυπία υπερασπίζεται ο πρόεδρος της ΝΔ; Αυτή που προτίμησε να μεταδίδει σε επανάληψη πώς να φτιάχνουμε ρολάκια κανέλας με δαμάσκηνα την ώρα που έδιναν συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα οι ηγέτες τού ευρωπαϊκού Νότου, οι οποίοι επιτέλους συνασπίστηκαν σε βάρος τής γερμανικής Ευρώπης τής υποκριτικής δημοσιονομικής πειθαρχίας;...

Την ζήσαμε στο πετσί μας την υποτιθέμενη πολυφωνία στην τηλεόραση, η οποία ήταν στην ουσία μονοφωνία γιατί όλους τους ένωνε ο ιστός τής διαπλοκής με την επιχειρηματική-τραπεζική-πολιτική εξουσία, ο οποίος τώρα ξηλώνεται. Ύστερα από όλα αυτά αναρωτιέμαι μάλλον ευλόγως πόσο μεταρρυθμιστής μπορεί να είναι κάποιος ο οποίος φαντασιώνεται την παλινόρθωση της Ελλάδας που μας έφερε στη χρεοκοπία και στην ταξική κι εθνική υποδούλωση. Μάλλον "άπαιχτος" είναι, που θα έλεγε κι ο επίσης σήμερα μεταρρυθμιστής και υπερασπιστής τής ελευθερίας και της δημοκρατίας, αλλά διαχρονικός χουντικός κι εθελόδουλος αντιπρόεδρος της ΝΔ...

 tripioevro.blogspot.gr

Θέλει ο Κούλης να κρυφτεί και ο νεοφιλελευθερισμός δεν τον αφήνει

του system failure

Και ξαφνικά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φόρεσε το μανδύα του απόλυτου εγγυητή της "δημοσίας τάξεως". Με τη βαρύγδουπη δήλωση στη Real News, «Θα τελειώσω με τα εξάρχεια από τον πρώτο μήνα», είναι ξεκάθαρο ότι στέλνει μήνυμα στο ακροδεξιό ακροατήριο και στους "νοικοκυραίους".

Είναι φανερό ότι παράγινε το κακό με το άκρως νεοφιλελεύθερο προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη και τις όλο και πιο ισχυρές ενδείξεις του νεοταξικού του προσανατολισμού (κάτι πρόσφατα περάσματα από τη λέσχη Bilderberg, λόγου χάρη) και πιθανόν να διέκριναν στη Νέα Δημοκρατία τον κίνδυνο μιας επικίνδυνης στασιμότητας και μιας επακόλουθης φθοράς.

Με την τοποθέτηση Χατζηδάκη, Γεωργιάδη στην αντιπροεδρία της Δεξιάς παράταξης, ο Μητσοτάκης επιχείρησε, χωρίς επιτυχία, να κρατήσει κάποιες ισορροπίες και να ικανοποιήσει τους πάντες. Να στείλει δηλαδή το σωστό μήνυμα στο νεοφιλελεύθερο κατεστημένο εντός και εκτός Ελλάδας, αλλά και να τονώσει την πατριωτική-εθνικιστική εικόνα της ΝΔ. Απ'ότι φαίνεται κατάφερε μόνο το πρώτο, καθώς η πλάστιγγα έγειρε με ευκολία υπέρ της σκληρής νεοφιλελεύθερης γραμμής. Θυμηθείτε μόνο τις δηλώσεις Γεωργιάδη περί απολύσεων (μη μου πάρει τη δόξα ο Τόμσεν, κ.λ.π.).

Παρόλο που η ΝΔ προηγείται στις δημοσκοπήσεις (οι οποίες όπως έχουμε δει τα τελευταία χρόνια δεν είναι και πολύ αξιόπιστες), η στασιμότητα και ο κορεσμός της, η έλλειψη δυναμικής και μιας νέας προοπτικής, είναι πράγματα που φαίνονται πολύ καθαρά. Ο κίνδυνος διαρροής ψηφοφόρων σε νέα μικρότερα κόμματα του "πατριωτικού τόξου" στα Δεξιά της ΝΔ είναι επίσης ξεκάθαρος.

Επιστρατεύτηκε λοιπόν η γνωστή τακτική με την αλλαγή προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη, ως του σκληρού και αποφασισμένου που θα "τελειώσει" τους "μπαχαλάκηδες".

Αλλά στο σημείο αυτό, ο Μητσοτάκης προέβη και σε ένα μέγα ατόπημα καθώς, όπως είπε, η κυβέρνηση “έχει αφήσει συνειδητά τη χώρα ανυπεράσπιστη σε 'διάφορους μπαχαλάκηδες, γιατί από εκεί αντλούσε εκλογική πελατεία'.”

Πρόκειται για απαράδεκτη δήλωση, η οποία μάλλον πέρασε στα "ψιλά". Ειδικά την πρώτη φορά που ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε την εξουσία, τη διαφορά την έκαναν οι χιλιάδες ψηφοφόροι που είχαν επιλέξει για χρόνια να μείνουν συνειδητά εκτός εκλογικής διαδικασίας, απογοητευμένοι από το δικομματικό κατεστημένο, οι οποίοι διέκριναν ότι για πρώτη φορά υπήρχε προοπτική να ηττηθεί. Ο Μητσοτάκης λοιπόν, στην ουσία ταύτισε όλους αυτούς τους ψηφοφόρους με τους λεγόμενους "μπαχαλάκηδες".

Η δήλωση Μητσοτάκη δεν αποτελεί όμως απόδειξη μόνο για την αγωνία της Δεξιάς παράταξης να συσπειρώσει τους ψηφοφόρους της και να συγκρατήσει τις απώλειες, δεν είναι μόνο μια παλιά τακτική της Δεξιάς που έχει ξεφτίσει, είναι και απόδειξη ενός είδους "πολιτικού παλιμπαιδισμού", ο οποίος έχει ως δεδομένο ότι απευθύνεται σε ένα εντελώς αφελές ακροατήριο που λειτουργεί αποκλειστικά με συμβολισμούς και συνθήματα.

Διότι ακόμα και αν εξαφάνιζε από το χάρτη τα Εξάρχεια ως άλλος τερμινέιτορ, θα λύνονταν τα προβλήματα της εγκληματικότητας; Μήπως οι αναρχικοί και οι “μπαχαλάκηδες” θα εξαφανίζονταν ως δια μαγείας; Ή μήπως αυτοί είναι το μέγα πρόβλημα της χώρας και όλα θα λειτουργούσαν ρολόι αν τους εξαφάνιζε με κάποιο τρόπο;

Ότι και να κάνει ο Κυριάκος, δεν μπορεί να κρυφτεί. Είναι οπαδός του νεοφιλελεύθερου δόγματος και μάλιστα της πιο σκληρής εκδοχής του. Αυτό τον ενδιαφέρει πάνω απ'όλα και το'χει αποδείξει. Αυτή είναι η γραμμή που θα ακολουθήσει εφόσον εκλεγεί, όσες σάλτσες και αν βάλει στη ρητορική του.

«Το πιο ισχυρό όπλο του καταπιεστή είναι το μυαλό των καταπιεσμένων»

Μνήμη, Μπίκο…



12 Σεπτέμβρη του 1977, η νοτιοαφρικανική αστυνομία ανακοινώνει ότι ένας μαύρος πολιτικός κρατούμενος «βρέθηκε» νεκρός στο κελί του, στις φυλακές της Πρετόριας.

‘Ηταν ο 30χρονος αγωνιστής εναντίον του καθεστώτος του απαρτχάιντ, Στιβ Μπίκο, κορυφαία μορφή του κινήματος της μαύρης φοιτητικής νεολαίας και ηγέτης του Κινήματος της Μαύρης Συνείδησης.

Αν και το καθεστώς προσπάθησε εξαρχής να αποποιηθεί κάθε ευθύνης – αρχικά μιλώντας για «αδιευκρίνιστες συνθήκες θανάτου» και μετά για «αυτοκτονία» – ουδείς, εντός και εκτός της χώρας, είχε αμφιβολίες για το ότι επρόκειτο για σχεδιασμένη, πολιτική δολοφονία.

Ο Μπίκο είχε συλληφθεί τρεις βδομάδες πριν την δολοφονία του για σύνταξη και διανομή ανατρεπτικών φυλλαδίων και προφυλακίστηκε χωρίς να απαγγελθούν επίσημες κατηγορίες σε βάρος του.

Στις 26 Σεπτέμβρη ο Μπίκο κηδεύεται στην πόλη Κινγκς Ουίλιαμ Τάουν, με τουλάχιστον 20.000 διαδηλωτές να τον αποχαιρετούν και να τον τιμούν οργισμένοι, με υψωμένες γροθιές και επαναστατικά συνθήματα, ενώ, σε μια σαφή πολιτική και συμβολική κίνηση, στην κηδεία παρευρίσκονται και διπλωμάτες από 12 χώρες.



Αμέσως μετά την κηδεία ξεσπούν βίαιες ταραχές, οι οποίες συνεχίζονται και την επομένη μέρα και εξαπλώνονται σε πολλές πόλεις της χώρας. Η αστυνομία επιτίθεται με ιδιαίτερη αγριότητα κατά των διαδηλωτών.

Η διεθνής κατακραυγή αναγκάζει την ρατσιστική κυβέρνηση να «μαζέψει» πολύ γρήγορα τα περί «αυτοκτονίας», σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις μαύρων ηγετών που… «αυτοκτόνησαν» στα μπουντρούμια της και στις 14 Νοέμβρη του 1977 αρχίζει η επίσημη εξέταση της υπόθεσης Μπίκο. Το ιατροδικαστικό πόρισμα είναι καταπέλτης κατά της κυβέρνησης και της αστυνομίας: Ο Μπίκο δολοφονήθηκε από τους φύλακές του μετά από παρατεταμένα βασανιστήρια.

Εχει ήδη προηγηθεί η καταδίκη του καθεστώτος από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και η απαγόρευση πώλησης όπλων στη Νότια Αφρική. Ωστόσο, το καθεστώς της Πρετόριας επιμένει και στις εκλογές που διεξήχθησαν στις 30 Νοέμβρη, το ακροδεξιό Εθνικό κόμμα θριαμβεύει, με τον γνωστό τρόπο φυσικά των ρατσιστικών αποκλεισμών. Ομως, δύο μήνες μετά τις εκλογές ο υπουργός Εξωτερικών Ρ. Φ. Μπότα θα αναγκαστεί να παραδεχτεί ότι «η υπόθεση Μπίκο προκάλεσε ανυπολόγιστη ζημιά στη Νότια Αφρική»…

toperiodiko.gr

Γιατί να χάσω ΕΓΩ την δουλειά μου;...

''Αφού οι ανεπιθύμητες και ελεύθερες φωνές εκδιώχτηκαν ή αποχώρησαν -για να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους- από τα ιδιωτικά ΜΜΕ, τώρα είναι η ευκαιρία να γίνουμε εμείς τα σκυλάκια του ολιγάρχη-καναλάρχη και να κάνουμε καριέρα''...

pitsirikos

Με αφορμή της ερώτηση της καλής δημοσιογράφου του Alpha, Ευαγγελίας Τσικρίκα, στον Αλέξη Τσίπρα στην ΔΕΘ -όπου του είπε ότι νιώθει ότι την απολύει ο ίδιος προσωπικά και η...
κυβέρνησή του-, θέλω να γράψω μερικές σκέψεις.

Κατά την ταπεινή μου γνώμη, η μεγαλύτερη παγίδα στην οποία έπεσαν -και να συνεχίζουν να πέφτουν- οι Έλληνες πολίτες είναι το «δεν θα συμβεί σε εμένα».

Γύρω μου θα πέφτουν κορμιά, συνάδελφοί μου θα απολύονται, επιχειρήσεις θα κλείνουν κάθε μέρα, αλλά εγώ θα έχω την δουλειά μου και θα είμαι καλά.

Σχεδόν εφτά χρόνια μετά την χρεοκοπία, ειλικρινά δεν καταλαβαίνω πώς μπορεί κάποιος να σκέφτεται ακόμα έτσι.

Όλα μας φωνάζουν στην Ελλάδα πως, αν δεν αγωνιστούμε για το κοινό καλό, δεν θα υπάρχει κοινωνία για να ζήσουμε.

Οι άνθρωποι δεν ζουν μόνοι τους, ζουν σε κοινωνίες.

Δεν γίνεται μια κοινωνία να έχει διαλυθεί, κι εσύ να ζεις καλά κι ευτυχισμένα.

Δεν γίνεται. Αυτό έχει εξηγηθεί και αναλυθεί από φιλοσόφους και διανοούμενους αιώνες πριν.

Αν δεν καταλάβουμε επιτέλους όλοι αυτό το απλό πράγμα, θα ζήσουμε ακόμα χειρότερες μέρες.

Η κυρία Τσικρίκα νιώθει ότι την απολύει ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του.

Γιατί, τους άλλους ποιοι τους απέλυσαν;

Δεν ήταν οι αποφάσεις και οι συμφωνίες των προηγούμενων πρωθυπουργών και κυβερνήσεων που οδήγησαν στην απόλυση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων;

Τους εργαζόμενους της ΕΡΤ δεν τους απέλυσε ο Σαμαράς και η κυβέρνησή του; Πλάκα κάνουμε;

Αλλά αυτοί δεν ήμασταν εμείς. Οπότε αλλάζει. Δεν πείραζε για αυτούς. Μόνο για τις δικές μας δουλειές πειράζει.

Καλά, οι δημοσιογράφοι δεν έβλεπαν τους συναδέλφους τους να χάνουν τις δουλειές τους;

Ήταν Ιανουάριος του 2011, σχεδόν έξι χρόνια πριν δηλαδή, όταν έγραφα:

«Αλήθεια, πώς γίνεται να γράφεις πονεμένα άρθρα για τη χαμένη τιμή της ελληνικής δημοσιογραφίας και να μην τόλμησες να γράψεις ένα άρθρο για τους εκατοντάδες συναδέλφους σου που πετάχτηκαν στο δρόμο;

Ποιος τη γαμάει την ελληνική δημοσιογραφία, όταν δεν τολμάς να γράψεις ένα άρθρο για τον άνθρωπο που καθόταν στο διπλανό σου γραφείο επί δεκαετίες;»

Οι δημοσιογράφοι των ιδιωτικών ΜΜΕ έχασαν εντελώς το παιχνίδι αυτά τα εφτά σχεδόν χρόνια μετά την χρεοκοπία.

Επέλεξαν την «δουλίτσα» τους, γύρισαν την πλάτη στην κοινωνία και στην δημοσιογραφία, και πίστεψαν πως θα την βγάλουν καθαρή.

Δεν είναι έτσι.

Τον Ιανουάριο του 2013, έγραφα και προειδοποιούσα:
«‘Καίγονται’ πολλοί δημοσιογράφοι στα καθεστωτικά ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια. Ανόητοι και θλιβεροί. Χρήσιμοι, όμως. Σου δείχνουν τι δεν πρέπει να γίνεις.».

Κάποιοι δημοσιογράφοι είδαν την χρεοκοπία σαν ευκαιρία.

Αφού οι ανεπιθύμητες και ελεύθερες φωνές εκδιώχτηκαν ή αποχώρησαν -για να διατηρήσουν την αξιοπρέπειά τους- από τα ιδιωτικά ΜΜΕ, τώρα είναι η ευκαιρία να γίνουμε εμείς τα σκυλάκια του ολιγάρχη-καναλάρχη και να κάνουμε καριέρα.

Άνθρωποι που -μέχρι τότε- τους είχαν για τα θελήματα βρέθηκαν να έχουν δικές τους εκπομπές. Αλλά ποιος να τους δει;

Με αυτό τον τρόπο, τα ιδιωτικά ΜΜΕ έγιναν πιο αναξιόπιστα από ποτέ άλλοτε και η τηλεθέαση βρέθηκε σε ελεύθερη πτώση.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο πως τα ιδιωτικά ΜΜΕ δεν κατάφεραν να βγάλουν νέα, φρέσκα και ενδιαφέροντα πρόσωπα, αν και έχουν περάσει εφτά χρόνια από την χρεοκοπία της χώρας.

Οι ίδιοι και οι ίδιοι. Οι ίδιοι θλιβεροί.

Οι δημοσιογράφοι δεν δικαιούνται να περιμένουν συμπαράσταση από την κοινωνία.

Γιατί οι δημοσιογράφοι -στην πλειοψηφία τους- πούλησαν την κοινωνία...

Ο Μελιγαλάς και η παραχάραξη της Ιστορίας

Γράφει ο Νίκος Μόττας*

Εδώ και πολλές δεκαετίες, κάθε Σεπτέμβρη, η κωμόπολη του Μελιγαλά Μεσσηνίας γίνεται το επίκεντρο ακροδεξιών, φασιστικών συναθροίσεων στις οποίες τιμούνται τα…ηρωϊκά «θύματα των κομμουνιστοσυμμοριτών». Το ακροδεξιό πολιτικό «πανηγύρι» στο Μελιγαλά κρατάει χρόνια. Από το 1953, με την ανοχή και στήριξη του αστικού πολιτικού συστήματος, ξεκίνησε στην περιοχή η τέλεση ετήσιων εκδηλώσεων μνήμης. Η Χούντα αναβάθμισε το γεγονός προσθέτοντας επισημότητα στις φασιστοσυνάξεις του Μελιγαλά- το 1967 παραβρέθηκε ο αρχιπραξικοπηματίας Παττακός, ενώ την επόμενη χρονιά ήταν η σειρά του «αντιβασιλέα» Ζωιτάκη. Τα τελευταία χρόνια πρωταγωνιστικό ρόλο στις εκδηλώσεις έχει η ναζιστική-εγκληματική συμμορία της Χρυσής Αυγής που δε χάνει ευκαιρία να τιμά τους πολιτικούς της προγόνους με συνθήματα τύπου «Τιμή στους χίτες και ταγματασφαλίτες».

Παράλληλα με τις φασιστοσυνάξεις του Μελιγαλά ξεδιπλώνεται, εδώ και πολλά χρόνια, μια προσπάθεια διαστρέβλωσης της ιστορικής αλήθειας και των πραγματικών γεγονότων της εποχής εκείνης. Η προσπάθεια αυτή δεν περιορίζεται ασφαλώς μονάχα στον χοντροειδή, λυσσασμένο αντικομμουνισμό του χρυσαυγίτικου εσμού. Βασικό ρόλο στη χυδαία παραποίηση της ιστορίας παίζει η σοβαροφανής αστική ιστοριογραφία του λεγόμενου «νέου κύματος» που εκπροσωπούν καθηγητές όπως οι περίφημοι κ.κ. Μαραντζίδης και Καλύβας.

Στο πλαίσιο αυτό επιχειρείται: α) Να συκοφαντηθούν οι αγώνες του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, του ΔΣΕ και ευρύτερα το ΚΚΕ και η ταξική πάλη, β) Να αθωωθεί στην συνείδηση του λαού το αστικό πολιτικό σύστημα και οι επιλογές της εγχώριας πλουτοκρατίας και γ) Να παρουσιαστούν τα Τάγματα Ασφαλείας και οι λοιπές εγκληματικές δωσιλογικές συμμορίες δήθεν ως πατριωτικές οργανώσεις.

Με βάση τα παραπάνω, οι αναθεωρητές της Ιστορίας επιχειρούν να κάνουν το άσπρο-μαύρο αναφορικά με τα γεγονότα του Μελιγαλά. Για να το πετύχουν αυτό δε διστάζουν, ούτε λίγο ούτε πολύ, να παρουσιάσουν τη δράση των Ταγμάτων Ασφαλείας ως… άμυνα και αντίσταση πληθυσμών και οργανώσεων απέναντι στην υποτιθέμενη βία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ! Σε ένα όργιο παραχάραξης της Ιστορίας γράφει, λόγου χάρη, ο καθ. Στάθης Καλύβας: «Η εκστρατεία δολοφονίας αμάχων που διεξήγαγε το ΕΑΜ το χειμώνα του 1943-44 δεν περιορίστηκε στην Αργολίδα. Ένα παρόμοιο κύμα δολοφονιών σάρωσε ολόκληρη την Πελοπόννησο, ενδεχομένως και ολόκληρη τη χώρα» [1]. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πολυσυζητημένος βρετανός ιστορικός Mark Mazower, ο οποίος δικαιολογεί τις θηριωδίες των Γερμανών Ναζί και των ταγματασφαλιτών ως αποτέλεσμα της… ΕΑΜικής βίας! Να τι γράφει: «η Αριστερά με τις συστηματικές δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων της, πυροδότησε τα αντίποινα των Γερμανών και των Ταγμάτων Ασφαλείας» [2].

Τα Τάγματα Ασφαλείας, που συγκροτήθηκαν στα τέλη του 1943 από την κατοχική κυβέρνηση του Ι.Ράλλη, ήταν γέννημα της αστικής τάξης και εντάχθηκαν στους αστικούς σχεδιασμούς για την μεταπολεμική εξέλιξη της κατάστασης στη χώρα. Σκοπός τους ήταν να αποτελέσουν την οπισθοφυλακή των Γερμανών όταν αυτοί θα αποχωρούσαν, ώστε να απασχολήσουν και να φθείρουν τον ΕΛΑΣ μέχρι την έλευση των «συμμαχικών» βρετανικων δυνάμεων. Σύμφωνα με τον ίδιο τον κατοχικό πρωθυπουργό Ράλλη «ήτο απαραιτητος ανάγκη να υπάρχουν τμήματα απολύτως εθνικιστικά, δυνάμενα να αντιπαλαίσουν κατά των καταχθονίων σκοπών του κομμουνισμού» [3]. Το ρόλο των Ταγμάτων Ασφαλείας ομολογεί και ο αρχηγός της βρετανικής αποστολής ταγματάρχης Κρις Γκουντχάουζ γράφοντας: «Ο Ράλλης έβλεπε τα Τάγματα Ασφαλείας ως μία γέφυρα διά το πέρασμα της Ελλάδος από της γερμανικής κατοχής εις την απελευθέρωσίν της υπό των συμμάχων, χωρίς να μεσολαβήσει κανένα χάος».

Το σύνολο του αστικού πολιτικού συστήματος, από τους δωσίλογους Ράλληδες μέχρι τους «αντιστασιακούς» του Καϊρου Γεώργιο Παπανδρέου και Σοφ. Βενιζέλο, υπήρξε συνυπεύθυνο για τα εγκλήματα των Ταγμάτων Ασφαλείας. Δρώντας στο πλευρό των κατοχικών δυνάμεων, οι ταγματασφαλίτες έπαιρναν μέρος σε μάχες μαζί με τους Ναζί, συμμετείχαν σε μπλόκα (Καλογρέζα, Κοκκινιά κλπ.), βασάνιζαν, κρεμούσαν και εκτελούσαν πατριώτες, έκαιγαν, βίαζαν, λεηλατούσαν. Συμμετείχαν σε απάνθρωπες θηριωδίες όπως αυτές στα Καλάβρυτα, στο Δίστομο, στο Χορτιάτη.

Τα γεγονότα του Μελιγαλά έλαβαν χώρα το Σεπτέμβρη του 1944. Οι γερμανοί είχαν ήδη αποχωρήσει από την Πελοπόννησο. Ωστόσο, οι οδηγίες της λεγόμενης κυβέρνησης «εθνικής ενότητας» και των Βρετανών προς τα Τάγματα Ασφαλείας ήταν να πολεμήσουν τον ΕΛΑΣ έως ότου φτάσουν οι πρώτες βρετανικές δυνάμεις. Εντωμεταξύ, λίγους μήνες πριν, ομάδες ταγματασφαλιτών στη Μεσσηνία επιδίδονταν σε όργια βίας και τρομοκρατίας, σκοτώνοντας αντιστασιακούς και λεηλατώντας ολόκληρα χωριά (Εφημ. «Ελεύθερη Μεσσηνία», 21/6/1944).

Μετά την απελευθέρωση της Καλαμάτας από τον ΕΛΑΣ στις 8/9/1944, ένα τμήμα ταγματασφαλιτών με επικεφαλής τον κατοχικό νομάρχη Μεσσηνίας Δ.Περρωτή κατάφερε να διαφύγει προς το Μελιγαλά. Στο δρόμο προς το Μελιγαλά, οι συνεργάτες των Ναζί δολοφόνησαν 34 άτομα (30 εκ των οποίων ήταν άμαχοι). Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ, αν και θα μπορούσαν εύκολα, χωρίς καμία προειδοποίηση να κατατροπώσουν τους περίπου 1000 εγκλωβισμένους στο Μελιγαλά ταγματασφαλίτες, ζήτησαν την παράδοση των Ταγμάτων Ασφαλείας ώστε να λήξουν οι συγκρούσεις. Ακολουθώντας τις οδηγίες των βρετανών και της κυβέρνησης του Καϊρου, οι Ταγματασφαλίτες αρνήθηκαν να παραδοθούν. Έπειτα από τριήμερη, σκληρή μάχη στην περιοχή του Μελιγαλά ο ΕΛΑΣ βγήκε θριαμβευτής.

Στα γεγονότα εκείνα αναφέρεται εκτενώς ο Στάθης Κανναβός, γιατρός και έπαρχος διοικητικού προσωπικού της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) την εποχή εκείνη [4]:


«11 Σεπτέμβρη. Στην οχυρωμένη μ’ όλα τα μέσα της πολεμικής τέχνης από τους Γερμανούς κωμόπολη του Μελιγαλά, έχουν συγκεντρωθεί να δώσουν την αποφασιστική δολοφονική τους μάχη, οι πιο αιμασταγείς ταγματαλήτες 2 επαρχιών. Οι βάσεις Βελίκας, Καλαμάτας, Μελιγαλά, Διαβολιτσιού, Δώριου, Κοπανακιού. Αποβραδίς, οι ηρωικοί ΕΛΑΣίτες του 8ου και 9ου Συντάγματος, έχουν δέσει γύρω από το άντρο αυτό της εθνοπροδοσίας ασφυκτικό κλοιό. Εφεδροελασίτες και από τις 3 επαρχίες πλαισιώνουν κι εδώ, στις πρώτες γραμμές, τον ΕΛΑΣ, ενεργούν αναγνωρίσεις, δίνουν πληροφορίες. Και τρεις μέρες και τρεις νύχτες, από το χάραμα της 12 Σεπτέμβρη, ο μικρός κάμπος και τριγύρω τα βουνά κρατούν την ανάσα τους στο ασταμάτητο σάλαγο της φονικής σύρραξης. Για τον ΕΛΑΣ, χάρη στις Καζέρτες και στα Λίβανα, κάθε σφαίρα, είναι ακριβότερη κι από το χρυσό. Είσαι υποχρεωμένος χίλιες να σφυρίζουν στ’ αυτιά σου και ν’ απαντάς με μία. Μονάχα που διαθέτει κανόνι! Είναι μια σκέτη κάννη, ψαρεμένη από το ΕΛΑΝ στ’ απομεινάρια κάποιου ναυαγίου. Για να ψευτοσταθεί στον τόπο της, ύστερα από κάθε βολή, φορτώνεται μ’ έναν αρμακά πέτρες. Μα κι έτσι, πάλι κλοτσοπηδάει και τα φέρνει όλα γύρω της, άνω – κάτω. Και οι άντρες για σιγουριά έχουν δέσει από τη σκανδάλη της ένα καραβόσκοινο, κι αυτό τραβάνε από καμιά δεκαριά μέτρα μακριά κάθε φορά που θέλουν να πυροβολήσουν!

14 Σεπτέμβρη. Μια εγγλέζικη αποστολή έρχεται καταϊδρωμένη και ζητάει να περάσει στις γραμμές της εθνοπροδοσίας. Θα έπειθε λέει, τους αλήτες να σταματήσουν την αιματοχυσία, να παραδοθούν στον ΕΛΑΣ και να περιμένουν να κριθούν από την Κυβέρνηση. Οταν το παράλλο πρωινό, αιχμάλωτοι πια του ΕΛΑΣ, οι διπλοπουλημένοι αυτοί στους ξένους επιδρομείς “εθνικόφρονες” ρωτήθηκαν γιατί έστω και την τελευταία στιγμή δε δέχτηκαν να σταματήσουν την αιματοχυσία, η απάντησή τους ήταν και πάλι αυτή του αναίσθητου, επαγγελματία προδότη.

– Οι Εγγλέζοι μας πίεσαν να συνεχίσουμε…

Για το Μεσσηνιακό λαό για μια ακόμη τώρα φορά ενισχύονταν οι ανησυχίες του για το αύριο, ενώ οι ταγματαλήτες με τις ευλογίες τώρα γερμανών, εγγλέζων, της κυβέρνησης συνέχιζαν με πιο πολλή λύσσα, και αναισθησία το αιματοκύλισμα του λαού. Ο ΕΛΑΣ έχασε όσα σε καμιά μάχη του με τους Γερμανούς, κάπου 200 διαλεχτά παλικάρια. Οι ταγματαλήτες ως την τελευταία στιγμή, έβγαλαν από το Μπεζεστένι ομήρους τους και τους εκτελούσαν.

15 Σεπτέμβρη. Λίγο μετά το ηλιβάρεμα, οι δολοφόνοι του Μελιγαλά, σηκώνουν από παντού λευκές σημαίες. Πετούν στα φυλάκια τα άτιμα όπλα τους και μπουλούκια – μπουλούκια, τρέχουν να κλειστούν στο Μπεζεστένι. Λίγες στιγμές πριν την παράδοσή τους, στις ανατολικές παρυφές της κωμόπολης είχε φτάσει χωρίς να προλάβει να πάρει μέρος στη μάχη το 11ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ μαζί με το θρυλικό καπετάνιο του Λαϊκού μας στρατού – τον Αρη Βελουχιώτη. Ο πόνος, η οργή και το αίσθημα της πιο άγριας εκδίκησης των χιλιάδων μαυροφορεμένων από τα γύρω χωριά που πλημμύρισαν την κωμόπολη ήταν ολόκληρο βουνό. Και μ’ όλα αυτά, ο πατριωτισμός και η ανθρωπιά του εθνικολαϊκού μας κινήματος δεν υστέρησε. Από την πρώτη ημέρα με τη βοήθεια του ΕΛΑΣ διώχτηκαν στα χωριά τους εκατοντάδες ανοργάνωτοι, που περιφέρονταν στην πόλη, λεηλατούσαν και προκαλούσαν ανεύθυνα. Από τις πρώτες στιγμές οι κατά τόπους οργανώσεις ξεκαθάρισαν από το Μπεζεστένι πάνω ίσως κι από χίλιους Γερμανοντυμένους που υποτίθονταν ότι δε βαρύνονταν μ’ εγκλήματα και τους έστειλαν στα σπίτια τους. Από την ίδια ημέρα το Λαϊκό Συμβούλιο Αυτοδιοίκησης συνέρχονταν και με εισήγηση του υποφαινόμενου αποφάσιζε την οργάνωση συσσιτίου για τις οικογένειες των ταγματαλητών!

Και μέσα σ’ ένα τέτοιο αιμοσταγές περιβάλλον το ανθρώπινο πρόσωπο του Λαϊκού μας αγώνα, εύρισκε και πάλι την αντοχή του να εκδηλωθεί.

16 Σεπτέμβρη. Ενα μετά το άλλο τα 3 Συντάγματα του Λαϊκού Στρατού αποσύρονται από το Μελιγαλά και προχωρούν από την απάνω Τριφυλία, την Ιθώμη, την Εύα, τη Βουφράδα, σ’ ένα μέτωπο που πιάνει όλο το μάκρος του Νομού. Ολες οι δυνάμεις θα συγκλίνουν στους Γαργαλιάνους, τη μεγάλη αντάρτισσα πόλη του Μωρηά, με τους 600 αντάρτες της και τους χιλιάδες κυνηγημένους της. Εδώ έχει φωλιάσει ο αρχιδολοφόνος Στούπας και με τις ορδές του συνεχίζει και μετά την αποχώρηση των Γερμανών τις επιδρομές και τη σφαγή στα χωριά της Κάτω Τριφυλίας και της Πυλίας.

Στη σύρραξή του αυτή με τα τελευταία υπολείμματα της εθνοπροδοσίας, ο ΕΛΑΣ πληρώνει και πάλι μ’ ακριβές απώλειες. Οι δολοφόνοι του Στούπα, ηττημένοι, σκορπίζονται στις σταφίδες και στην πορεία τους προς την Πύλο αιματοκύλησαν την περιοχή, σκοτώνοντας άνανδρα, κάθε χωριάτη που δούλευε ανύποπτος στα χτήματά του. Ο αρχιπροδότης Στούπας κλείνεται στο Κάστρο της Πύλου να γλιτώσει. Μα κάποτε αποκάνει από την αντιλαϊκή λύσσα του και αυτοκτονεί.

Ετσι, στις 20 Σεπτέμβρη η Μεσσηνία είναι λεύτερη. Ο ηρωικός καπετάνιος του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα Αρης Βελουχιώτης προχωρεί σ’ όλο το μάκρος, από Πύλο – Μεσσήνη, Αρκαδικά σύνορα, αποχαιρετάει το λαό και με τα 3 Συντάγματα του ΕΛΑΣ τραβάει για το κέντρο του Μωρηά.

Εκεί, στα τέλη του Σεπτέμβρη, έφτανε στην Καλαμάτα και ο αντιπρόσωπος της Κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας» κ. Παναγ. Κανελλόπουλος. Από την πρώτη κι όλας στιγμή φάνηκε ότι μοναδική έγνοια και αγωνία της Κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου ήταν το πώς θα περιμαζέψει, θα διατηρήσει οπλισμένους και θα μεταφέρει στην Αθήνα τους ταγματαλήτες, για τη νέα αιματοχυσία που ετοίμαζε με τους Αγγλους πάτρωνές της. Λαϊκές επιτροπές από όλα τα στρώματα ανεβοκατεβαίνουν κάθε μέρα στο ξενοδοχείο που στάθμευε ο Αντιπρόσωπος της κυβέρνησης, χωρίς να παίρνουν έστω μια αόριστη απάντηση για τα προβλήματα ζωής ή θανάτου, που τους πίεζαν. Κι ήταν πάλι και τότε η πρωτοβουλία και πίεση των λαϊκών οργανώσεων, που έδινε μια άμεση και σωστική λύση σε πολλά αδιέξοδα. Με την υπογραφή του κ. Κανελλόπουλου του Διοικητ. Αντιπροσώπου Επαρχίας Καλαμάτας και του υποφαινόμενου σαν Διοικητικού αντιπροσώπου της Επαρχίας Μεσσήνης, εκδίδονταν για το Νομό και κυκλοφορούσαν ειδικά χαρτονομίσματα, εγγυημένα από το κράτος που θα δημιουργούνταν. Μ’ αυτά πληρώθηκαν χιλιάδες υπάλληλοι που ένα δυο μήνες έμειναν απλήρωτοι και νηστικοί. Μ’ αυτά άνοιξε και κινήθηκε η αγορά κι ο λαός ένιωσε ξανά ότι μπορεί μόνος του να κουμαντάρει κάθε πλευρά της ζωής του».

ΤΟ ΤΙΜΩΡΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ

Ο θρίαμβος του ΕΛΑΣ απέναντι στους συνεργάτες των κατακτητών και η απελευθέρωση της περιοχής ξεσήκωσε το λαό της Μεσσηνίας που ζητούσε πλέον εκδίκηση για τα εγκλήματα των Ταγματασφαλιτών. Ομάδες οργισμένων πολιτών, άνθρωποι που είχαν δει τους δικούς τους να βασανίζονται και να εκτελούνται από τους Ναζί και τα Τάγματα Ασφαλείας, πήραν το νόμο στα χέρια τους. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Αρίστος Καμαρινός: «Είχα την ευθύνη της συγκέντρωσης των αιχμαλώτων στο Μπεζεστένι. Το έργο μας ήταν πολύ δύσκολο. Επρεπε να συγκρατήσουμε ομάδες εξοργισμένων πολιτών, οι οποίοι οπλισμένοι με τσεκούρια ορμούσαν να εκδικηθούν για τα θύματά τους. Για να περιφρουρήσουμε τους αιχμαλώτους, βάλαμε ισχυρή φρουρά στο Μπεζεστένι και γράψαμε με μεγάλα γράμματα: “Προσοχή Νάρκες!”» [5].

Αντίθετα με όσα ισχυρίζονται οι σοβαροφανείς ιστορικοί του «νέου κύματος» αλλά και οι πολιτικοί απόγονοι των ταγματασφαλιτών, οι χρυσαυγίτες, τα γεγονότα του Μελιγαλά δεν ήταν ούτε τυφλή πράξη εκδίκησης εκ μέρους του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ούτε ασφαλώς δείγμα «κόκκινης τρομοκρατίας». Ήταν μια μάχη με ταξικά χαρακτηριστικά, στο πλαίσιο του πολέμου, μεταξύ των δυνάμεων της λεύτερης Ελλάδας και των μαντρόσκυλων της αστικής τάξης.

Με δυό λόγια, στο Μελιγαλά, οι φονιάδες, οι βιαστές, οι συνεργάτες των κατακτητών, οι Ταγματασφαλίτες (και Ταγματαλήτες) πληρώθηκαν όπως τους άξιζε. Τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο.

Σημειώσεις:

[1] Mark Mazower, Μετά τον πόλεμο. Η ανασυγκρότηση της οικογένειας, του έθνους και του κράτους στην Ελλάδα, 1943-1960, σελ.166, εκδ. Αλεξάνδρεια.

[2] Ό.π., σελ. 171.

[3] Γ. Ράλλης, Ο Ιωάννης Δ.Ράλλης ομιλεί εκ του τάφου, σελ.59, Αθήναι, 1947.

[4] Το χρονικό δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Εθνική Αντίσταση» (τεύχος 21, 1979). Αναδημοσίευση από το “Ριζοσπάστη”, 11 Σεπτέμβρη 2005.

[5] Γρηγ. Κριμπάς, Η Εθνική Αντίσταση στη Μεσσηνία και τους γύρω νομούς, σελ.334.

* υποψ. διδάκτωρ πολιτικών επιστημών και ιστορίας