Από τον Δημήτρη Φασόλη
Από μια ριζική – και ίσως γνήσια – επαναστατική σκοπιά, είναι σωστό το ότι η σημερινή δημοκρατία και ο καπιταλισμός είναι μια καλυμμένη δικτατορία ή ένας χρυσωμένος ολοκληρωτισμός της πολιτικής ηγεσίας που μοιάζει στην ουσία με την απόλυτη εξουσία του φεουδάρχη. Όμως αν αναρωτηθεί ο καθένας μας ειλικρινά, δε θα ‘θελε με τίποτα να ζει σε μια παλιότερη εποχή. Ούτε ίσως στην εποχή της ρωσικής ή της ισπανικής επανάστασης. Γιατί θα ήταν μάλλον σκληρά εργαζόμενος και πάμφτωχος εργάτης γης ή εργοστασιακός εργάτης με δεκάξι ώρες εργασίας σε ανθυγιεινό περιβάλλον. Η θεωρία των ιστορικών και κοινωνικών αλλαγών μας έχει δείξει ότι κάθε νέα κοινωνία, κάθε πολιτική, κοινωνική και οικονομική αλλαγή, ακόμη και επαναστατική, προετοιμάζεται και προκύπτει μέσα από δυνάμεις που ενυπάρχουν στην ίδια τη δομή και τη λειτουργία της παλιάς κοινωνίας. Κάποιες από αυτές τις δυνάμεις προέρχονται από – και προοικονομούν – το μέλλον, από περιθωριακές γίνονται κυρίαρχες, ενώ οι μη λειτουργικές αποδυναμώνονται και σβήνουν. Έτσι προκύπτει το καινούριο.
Μια από αυτές τις δυνάμεις, θεωρώ ότι είναι η παγκοσμιοποίηση της ανθρωπότητας, η διεθνοποίηση- ενοποίηση των ανθρώπινων κοινωνιών και πολιτισμών σε μια οικουμενική ενότητα-οντότητα. Η ιστορία φαίνεται να τείνει προς τον διεθνισμό και την οικουμενική επανάσταση, διότι μόνο μέσα από την ενοποίηση μπορεί η ανθρωπότητα να ενωθεί πραγματικά κι όχι από μέσα από την περιχαράκωση και το κλείσιμο σε σύνορα, έθνη-κράτη ή τοπικιστικούς κοινοτισμούς. Παγκοσμιοποίηση πραγματοποιήθηκε και σε προηγούμενες περιόδους της κυριαρχίας και της εκμεταλλευτικής οικονομίας. Αυτό γιατί να μη σημαίνει ότι υπάρχει ένα βαθύτερο «μήνυμα» στην ιστορική διαδικασία; Η δύναμη με άλλα λόγια της ολοένα παγκοσμιοποιημένης ανθρωπότητας και της ενότητας-αλληλεξάρτησης των ανθρώπων; Φυσικά υπάρχουν κι άλλες υπόγειες δυνάμεις, δομές και διαδικασίες που καθορίζουν σε τελευταία ανάλυση την ιστορική πορεία, το «βέλος του χρόνου ή της ιστορίας».
Το να περιμένει κανείς να έρθει η κοινωνική χειραφέτηση και αλλαγή μέσω επιστροφής στο κράτος έθνος είναι μια ιδεολογική αυταπάτη, συνιστά στην πραγματικότητα ένα πισωγύρισμα της ιστορίας. Ενώ μόνο εν μέσω μιας διεύρυνσης και εμβάθυνσης της παγκοσμιοποίσης μπορεί να οδηγήσει στον διεθνισμό και στην παγκόσμια επανάσταση της ακρατικής και ελευθεριακής οικουμενικότητας, δικαιοσύνης και ισότητας. Ο καπιταλισμός λοιπόν κυοφορεί μέσα του επαναστατικές δυνάμεις, όπως και τα προηγούμενα ιστορικά κοινωνικά συστήματα. Το ζητούμενο είναι όχι το κλείσιμο στα εθνικά σύνορα, αλλά η κατάργηση των αρνητικών και στρεβλών διαδικασιών που συνοδεύουν την παγκοσμιοποίση. Το σύνθημα όχι στην παγκοσμιοποίηση, όπως και το όχι στην ΕΕ, είναι ουσιαστικά συντηρητικό-δεξιό, ενώ επαναστατικό είναι το σύνθημα όχι στον καπιταλισμό και στο έθνος κράτος, ναι στην παγκοσμιοποίηση και τον διεθνισμό αλλά ως περιεκτικές και βαθιές εκδοχές της οικουμενικότητας.
Υποτίθεται, σύμφωνα με τους πολέμιους της παγκοσμιοποίσης, ότι αυτή έχει φέρει περισσότερα δεινά παρά καλά στους ανθρώπους. Έχουν όμως πολύ κοντή μνήμη ή εξαπατούν τον κόσμο. Ξεχνούν ότι πριν τη νεότερη παγκοσμιοποίηση υπήρχε φτώχεια και πείνα. Ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ζούσαν όπως και σήμερα με την κρίση ή και χειρότερα. Ότι γίνονταν περισσότεροι πόλεμοι και κρατικοί-εθνικοί ανταγωνισμοί, με αποκορύφωμα τους δύο παγκόσμιους δολοφονικούς-εγκληματικούς πολέμους, οι οποίοι καταρράκωσαν ηθικά την ανθρωπότητα. Μόνο με τη μεταπολεμική ανάπτυξη και την ύστερη έκρηξη καταναλωτισμού και ευημερίας μπόρεσε η ανθρωπότητα να ορθοποδήσει και να νιώσει πιο αισιόδοξη ότι μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα, ακολουθώντας τον δρόμο της προόδου, της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ κρατών. Ακόμη και εν μέσω κρίσης κυκλοφορούν περισσότερα υλικά αγαθά και προϊόντα απ’ ό,τι μερικές δεκαετίες πριν. Εξάλλου μερίδιο για την κρίση φέρουν και οι ίδιοι οι υπήκοοι της καπιταλιστικής εξουσίας, με την ανεύθυνη και ανώριμη στάση τους: ο άκρατος καταναλωτισμός, η κακοδιαχείριση χρημάτων, ο τζόγος ήταν η αντανάκλαση της συμπεριφοράς της εξουσίας: διασπάθιση δημόσιου πλούτου, διαφθορά, εξαπάτηση, χλιδή.
Στην ελλάδα στη διάρκεια της χούντας και ακόμη πιο πριν υπήρχε πολλή φτώχεια, εξαθλίωση, μετανάστευση, εξάρτηση από ξένες ισχυρές χώρες. (Γιατί άραγε ξεχνούν κάποιοι ότι το έθνος κράτος αναγκαστικά εξαρτάται από άλλα ισχυρότερα και ότι εμπλέκεται σε εθνικούς ανταγωνισμούς και συνοριακές διενέξεις;) Το να γυρίσουμε πίσω σε εκείνη την εποχή σε τι θα ωφελήσει πραγματικά; Για να μην πούμε για τον συντηρητισμό και τον εθνικισμό εκείνης της περιόδου και τις πολεμικές περιπέτειες που φόρτωσε στους λαούς γειτονικών χωρών. Τώρα πώς γίνεται αριστεροί (καλά οι δεξιοί, είναι στη φύση τους) να ονειρεύονται επιστροφή στην εθνική οικονομία προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων, χρήζει μάλλον ψυχαναλυτικής ερμηνείας. Ή να λένε (ακόμη και αντιεξουσιαστές) ότι ο Τραμπ θα είναι καλύτερος από τον Ομπάμα ή την Κλίντον, ότι θα ασχοληθεί με τα εσωτερικά του, δεν θα επιδιώξει πολέμους, θα ανταγωνιστεί την ΕΕ κλπ, αυτό βρίσκεται στα όρια του παραληρήματος, δηλαδή της ψυχιατρικής. Πώς γίνεται ένας αεριτζής καπιταλιστής, άνθρωπος των ΜΜΕ να είναι αντισυστημικός; Γίνεται σε μια καπιταλιστική χώρα να πάρει κάποιος αντισυστημικός την εξουσία; Είναι απλά άλλο ένα τρικ του αστικού συστήματος! Ίσως ο μέσος αμερικανός να μην ξέρει για τον Μπερλουσκόνι, αλλά ένας έλληνας δικαιολογείται να υποστηρίζει τέτοιες αρλούμπες; Ακόμη πιο παράταιρο: ένας εθνικιστής σαν τον Τραμπ είναι δυνατόν να είναι ειρηνιστής; Και πώς τόσο εύκολα εμπιστεύονται τα λόγια ενός δημαγωγού, μιας τηλεπερσόνας; Δεν ξέρουν ότι σχεδόν σίγουρα θα πράξει άλλα από αυτά που εξήγγειλε στην προεκλογική του καμπάνια; Ή μήπως κατά βάθος γουστάρουν εθνικισμό, ρατσισμό, φασισμό, λαϊκισμό και τα ρέστα;
Βέβαια, καθώς ο αμερικανικός καπιταλισμός είναι ένα συμπαγές σύστημα, απρόσωπο και δεν εξαρτάται από πρόσωπα, το πιθανότερο είναι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ να μην αλλάξει ριζικά. Ωστόσο, το συμβολικό στοιχείο του νεοφασιστικού-νεοφιλελεύθερου και ρατσιστικού κρατικού μηχανηισμού (κυβέρνησης) θα παίξει καταλυτικό ρόλο στο πισωγύρισμα του φαντασιακού των ανθρώπων σε κατώτερα ένστικτα επιβίωσης και κοινωνικής οργάνωσης. Εντείνοντας έτσι την υφιστάμενη συντηρητική-δεξιά στροφή στην ιδεολογία του μέσου ανθρώπου (κυρίαρχη ιδεολογία). Αυτό στο μέλλον συνεπάγεται τη σταδιακή επικράτηση ακροδεξιών-λαϊκίστικων κυβερνήσεων και την μετατροπή των κοινωνιών σε νοεφαστικές και μετα-καπιτιλιστικές ολοκληρωτικές δυστοπίες. Ο εφιάλτης της απόλυτης και παγκόσμιας κυριαρχίας, της ποδηγέτησης της ανθρώπινης συνείδησης είναι ορατός πλέον. Έτσι, ενώ το βέλος της ιστορίας «δείχνει» αριστερά και επαναστατικά, εντούτοις το βέλος της ιδεολογίας (δηλαδή της συνείδησης) πισωγυρίζει στο παρελθόν (σε ένα ζοφερό μέλλον;). ωστόσο επειδή η συνείδηση και η ιδεολογία επηρεάζουν σε τελευταία ανάλυση το βέλος της ιστορίας, μόνο η συνείδηση μπορεί να δώσει λύση και να κατευθύνει σωστά το βέλος της ιστορίας της ανθρωπότητας (και του κόσμου).
https://iamarevi.wordpress.com
Από μια ριζική – και ίσως γνήσια – επαναστατική σκοπιά, είναι σωστό το ότι η σημερινή δημοκρατία και ο καπιταλισμός είναι μια καλυμμένη δικτατορία ή ένας χρυσωμένος ολοκληρωτισμός της πολιτικής ηγεσίας που μοιάζει στην ουσία με την απόλυτη εξουσία του φεουδάρχη. Όμως αν αναρωτηθεί ο καθένας μας ειλικρινά, δε θα ‘θελε με τίποτα να ζει σε μια παλιότερη εποχή. Ούτε ίσως στην εποχή της ρωσικής ή της ισπανικής επανάστασης. Γιατί θα ήταν μάλλον σκληρά εργαζόμενος και πάμφτωχος εργάτης γης ή εργοστασιακός εργάτης με δεκάξι ώρες εργασίας σε ανθυγιεινό περιβάλλον. Η θεωρία των ιστορικών και κοινωνικών αλλαγών μας έχει δείξει ότι κάθε νέα κοινωνία, κάθε πολιτική, κοινωνική και οικονομική αλλαγή, ακόμη και επαναστατική, προετοιμάζεται και προκύπτει μέσα από δυνάμεις που ενυπάρχουν στην ίδια τη δομή και τη λειτουργία της παλιάς κοινωνίας. Κάποιες από αυτές τις δυνάμεις προέρχονται από – και προοικονομούν – το μέλλον, από περιθωριακές γίνονται κυρίαρχες, ενώ οι μη λειτουργικές αποδυναμώνονται και σβήνουν. Έτσι προκύπτει το καινούριο.
Μια από αυτές τις δυνάμεις, θεωρώ ότι είναι η παγκοσμιοποίηση της ανθρωπότητας, η διεθνοποίηση- ενοποίηση των ανθρώπινων κοινωνιών και πολιτισμών σε μια οικουμενική ενότητα-οντότητα. Η ιστορία φαίνεται να τείνει προς τον διεθνισμό και την οικουμενική επανάσταση, διότι μόνο μέσα από την ενοποίηση μπορεί η ανθρωπότητα να ενωθεί πραγματικά κι όχι από μέσα από την περιχαράκωση και το κλείσιμο σε σύνορα, έθνη-κράτη ή τοπικιστικούς κοινοτισμούς. Παγκοσμιοποίηση πραγματοποιήθηκε και σε προηγούμενες περιόδους της κυριαρχίας και της εκμεταλλευτικής οικονομίας. Αυτό γιατί να μη σημαίνει ότι υπάρχει ένα βαθύτερο «μήνυμα» στην ιστορική διαδικασία; Η δύναμη με άλλα λόγια της ολοένα παγκοσμιοποιημένης ανθρωπότητας και της ενότητας-αλληλεξάρτησης των ανθρώπων; Φυσικά υπάρχουν κι άλλες υπόγειες δυνάμεις, δομές και διαδικασίες που καθορίζουν σε τελευταία ανάλυση την ιστορική πορεία, το «βέλος του χρόνου ή της ιστορίας».
Το να περιμένει κανείς να έρθει η κοινωνική χειραφέτηση και αλλαγή μέσω επιστροφής στο κράτος έθνος είναι μια ιδεολογική αυταπάτη, συνιστά στην πραγματικότητα ένα πισωγύρισμα της ιστορίας. Ενώ μόνο εν μέσω μιας διεύρυνσης και εμβάθυνσης της παγκοσμιοποίσης μπορεί να οδηγήσει στον διεθνισμό και στην παγκόσμια επανάσταση της ακρατικής και ελευθεριακής οικουμενικότητας, δικαιοσύνης και ισότητας. Ο καπιταλισμός λοιπόν κυοφορεί μέσα του επαναστατικές δυνάμεις, όπως και τα προηγούμενα ιστορικά κοινωνικά συστήματα. Το ζητούμενο είναι όχι το κλείσιμο στα εθνικά σύνορα, αλλά η κατάργηση των αρνητικών και στρεβλών διαδικασιών που συνοδεύουν την παγκοσμιοποίση. Το σύνθημα όχι στην παγκοσμιοποίηση, όπως και το όχι στην ΕΕ, είναι ουσιαστικά συντηρητικό-δεξιό, ενώ επαναστατικό είναι το σύνθημα όχι στον καπιταλισμό και στο έθνος κράτος, ναι στην παγκοσμιοποίηση και τον διεθνισμό αλλά ως περιεκτικές και βαθιές εκδοχές της οικουμενικότητας.
Υποτίθεται, σύμφωνα με τους πολέμιους της παγκοσμιοποίσης, ότι αυτή έχει φέρει περισσότερα δεινά παρά καλά στους ανθρώπους. Έχουν όμως πολύ κοντή μνήμη ή εξαπατούν τον κόσμο. Ξεχνούν ότι πριν τη νεότερη παγκοσμιοποίηση υπήρχε φτώχεια και πείνα. Ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ζούσαν όπως και σήμερα με την κρίση ή και χειρότερα. Ότι γίνονταν περισσότεροι πόλεμοι και κρατικοί-εθνικοί ανταγωνισμοί, με αποκορύφωμα τους δύο παγκόσμιους δολοφονικούς-εγκληματικούς πολέμους, οι οποίοι καταρράκωσαν ηθικά την ανθρωπότητα. Μόνο με τη μεταπολεμική ανάπτυξη και την ύστερη έκρηξη καταναλωτισμού και ευημερίας μπόρεσε η ανθρωπότητα να ορθοποδήσει και να νιώσει πιο αισιόδοξη ότι μπορεί να τα καταφέρει καλύτερα, ακολουθώντας τον δρόμο της προόδου, της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ κρατών. Ακόμη και εν μέσω κρίσης κυκλοφορούν περισσότερα υλικά αγαθά και προϊόντα απ’ ό,τι μερικές δεκαετίες πριν. Εξάλλου μερίδιο για την κρίση φέρουν και οι ίδιοι οι υπήκοοι της καπιταλιστικής εξουσίας, με την ανεύθυνη και ανώριμη στάση τους: ο άκρατος καταναλωτισμός, η κακοδιαχείριση χρημάτων, ο τζόγος ήταν η αντανάκλαση της συμπεριφοράς της εξουσίας: διασπάθιση δημόσιου πλούτου, διαφθορά, εξαπάτηση, χλιδή.
Στην ελλάδα στη διάρκεια της χούντας και ακόμη πιο πριν υπήρχε πολλή φτώχεια, εξαθλίωση, μετανάστευση, εξάρτηση από ξένες ισχυρές χώρες. (Γιατί άραγε ξεχνούν κάποιοι ότι το έθνος κράτος αναγκαστικά εξαρτάται από άλλα ισχυρότερα και ότι εμπλέκεται σε εθνικούς ανταγωνισμούς και συνοριακές διενέξεις;) Το να γυρίσουμε πίσω σε εκείνη την εποχή σε τι θα ωφελήσει πραγματικά; Για να μην πούμε για τον συντηρητισμό και τον εθνικισμό εκείνης της περιόδου και τις πολεμικές περιπέτειες που φόρτωσε στους λαούς γειτονικών χωρών. Τώρα πώς γίνεται αριστεροί (καλά οι δεξιοί, είναι στη φύση τους) να ονειρεύονται επιστροφή στην εθνική οικονομία προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων, χρήζει μάλλον ψυχαναλυτικής ερμηνείας. Ή να λένε (ακόμη και αντιεξουσιαστές) ότι ο Τραμπ θα είναι καλύτερος από τον Ομπάμα ή την Κλίντον, ότι θα ασχοληθεί με τα εσωτερικά του, δεν θα επιδιώξει πολέμους, θα ανταγωνιστεί την ΕΕ κλπ, αυτό βρίσκεται στα όρια του παραληρήματος, δηλαδή της ψυχιατρικής. Πώς γίνεται ένας αεριτζής καπιταλιστής, άνθρωπος των ΜΜΕ να είναι αντισυστημικός; Γίνεται σε μια καπιταλιστική χώρα να πάρει κάποιος αντισυστημικός την εξουσία; Είναι απλά άλλο ένα τρικ του αστικού συστήματος! Ίσως ο μέσος αμερικανός να μην ξέρει για τον Μπερλουσκόνι, αλλά ένας έλληνας δικαιολογείται να υποστηρίζει τέτοιες αρλούμπες; Ακόμη πιο παράταιρο: ένας εθνικιστής σαν τον Τραμπ είναι δυνατόν να είναι ειρηνιστής; Και πώς τόσο εύκολα εμπιστεύονται τα λόγια ενός δημαγωγού, μιας τηλεπερσόνας; Δεν ξέρουν ότι σχεδόν σίγουρα θα πράξει άλλα από αυτά που εξήγγειλε στην προεκλογική του καμπάνια; Ή μήπως κατά βάθος γουστάρουν εθνικισμό, ρατσισμό, φασισμό, λαϊκισμό και τα ρέστα;
Βέβαια, καθώς ο αμερικανικός καπιταλισμός είναι ένα συμπαγές σύστημα, απρόσωπο και δεν εξαρτάται από πρόσωπα, το πιθανότερο είναι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ να μην αλλάξει ριζικά. Ωστόσο, το συμβολικό στοιχείο του νεοφασιστικού-νεοφιλελεύθερου και ρατσιστικού κρατικού μηχανηισμού (κυβέρνησης) θα παίξει καταλυτικό ρόλο στο πισωγύρισμα του φαντασιακού των ανθρώπων σε κατώτερα ένστικτα επιβίωσης και κοινωνικής οργάνωσης. Εντείνοντας έτσι την υφιστάμενη συντηρητική-δεξιά στροφή στην ιδεολογία του μέσου ανθρώπου (κυρίαρχη ιδεολογία). Αυτό στο μέλλον συνεπάγεται τη σταδιακή επικράτηση ακροδεξιών-λαϊκίστικων κυβερνήσεων και την μετατροπή των κοινωνιών σε νοεφαστικές και μετα-καπιτιλιστικές ολοκληρωτικές δυστοπίες. Ο εφιάλτης της απόλυτης και παγκόσμιας κυριαρχίας, της ποδηγέτησης της ανθρώπινης συνείδησης είναι ορατός πλέον. Έτσι, ενώ το βέλος της ιστορίας «δείχνει» αριστερά και επαναστατικά, εντούτοις το βέλος της ιδεολογίας (δηλαδή της συνείδησης) πισωγυρίζει στο παρελθόν (σε ένα ζοφερό μέλλον;). ωστόσο επειδή η συνείδηση και η ιδεολογία επηρεάζουν σε τελευταία ανάλυση το βέλος της ιστορίας, μόνο η συνείδηση μπορεί να δώσει λύση και να κατευθύνει σωστά το βέλος της ιστορίας της ανθρωπότητας (και του κόσμου).
https://iamarevi.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου