ΑΚΟΝΙΣΤΕ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ, ΝΑ ΣΦΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Εάν δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μάτια σας για να βλέπετε, τότε θα τα χρειαστείτε για να κλάψετε


Κυριακή 22 Απριλίου 2012

Η εξέλιξη του παγκόσμιου συστήματος τον 21ο αιώνα

Του   Νικόλαου  Λ. Μωραΐτη - καθηγητή Διεθνών Σχέσεων.


Ικανοποιώντας έναν μικρό αριθμό συναδέλφων πανεπιστημιακών, και ενοχλώντας πολλούς, για πάνω από είκοσι πέντε χρόνια είχα υποστηρίξει ότι με την κρίση του συστήματος, ορισμένες χώρες θα κινηθούν προς άκρως συντηρητικές κατευθύνσεις ενδεχομένως και προς τον φασισμό, ενώ στη συνέχεια ο φασισμός θα ξεπεραστεί από μια γνήσια ισόνομη επανάσταση, που θα είναι και η πρώτη στον κόσμο.

Πιστεύω ότι τώρα μπαίνουμε στο αρχικό στάδιο. Αν κάνω λάθος, τότε μάλλον δεν θα βρείτε πολλά χρήσιμα στοιχεία στα γραφόμενά μου. Αν έχω δίκιο, τότε μπορεί να είναι χρήσιμα όταν πρόκειται να καθορίσετε τις προσωπικές σας αντιδράσεις ή συμμετοχή, σε αυτή τη νέα ιστορική πραγματικότητα.

Πριν τριάντα χρόνια, στο πλαίσιο των ερευνών μου που αφορούσε στη μεταβατική διεθνή πολιτική του άναρχου παγκοσμίου συστήματος, χρησιμοποιώντας τη θεωρία της σχετικότητας, μελέτησα την κατευθυντήρια δύναμη πίσω από το διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές σύστημα. Το θέμα αυτό το ερεύνησα, διαλεκτικά, με κριτικό τρόπο, και σε βάθος. Το αποτέλεσμα αυτής της εμπειρικής μελέτης μου κατέδειξε ότι το σύστημα της βιομηχανικής-ελίτ (ο καπιταλισμός) εμφάνιζε μια όλο και περισσότερο δυσλειτουργική δομή, μια κρίση, που γρήγορα θα έφθανε σε ένα νέο ιστορικό στάδιο. Οι απαντήσεις σε αυτή τη μελέτη με οδήγησαν να γράψω, το 1997, το βιβλίο Η Κρίση του Καπιταλισμού τον 21ον αιώνα. Τα αίτια της οικονομικής κρίσης και οι διαστάσεις της.
Κοιτάζοντας πίσω μετά από δύο δεκαετίες σκέψης, μελέτης, και εμπειρικής έρευνας για την εξέλιξη της ιστορίας, όλες οι προβλέψεις μου βγήκαν αληθινές. Και είμαι πλέον πεπεισμένος ότι η ανθρωπότητα βιώνει την κρίση του παγκοσμίου συστήματος, και την εν εξελίξει δημιουργία μιας διαδόχου μετα-καπιταλιστικής δομής. Αυτή η βίωση της εμπειρίας μας με ώθησε να γράψω για το ΓΙΑΤΙ της δυσλειτουργίας του συστήματος, και ιδιαίτερα, για το κίνητρο της μετεξέλιξης της ανθρωπότητας από το ένα σύστημα στο άλλο.

Σήμερα, η ανθρωπότητα εισέρχεται σε έναν πολύ διαφορετικό κόσμο. Ο κόσμος βιώνει βαρυσήμαντα γεγονότα, όπως την κατάρρευση της παγκόσμιας οικονομίας, τις συγκρούσεις στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, την “τρομοκρατία-αντιτρομοκρατία”, η τελευταία κρίση της Wall Street, την κατάρρευση εταιριών από την Fannie και Freddie, τη streams, την χρεοκοπία της Lehman Brothers, την κρίση των ενυπόθηκων δανείων του 2008, την ανεργία, την καταστροφή του περιβάλλοντος, την πάλη των ανθρώπων να διατηρήσουν το επίπεδο ζωής τους, και το ποιό σημαντικό είναι το γιατί η εξέλιξη της ανθρώπινης ιστορίας από το ένα σύστημα στο άλλο. Επειδή αυτά είναι θέματα ζωτικής σημασίας, πολλοί άνθρωποι κάνουν το ερώτημα: «Ποια είναι η αλήθεια;» Τι συμβαίνει στην πραγματικότητα; Αφορούν καταλυτικές απαντήσεις για κάποιον που προσπαθεί να καταλάβει το πώς φτάσαμε εδώ που είμαστε, και που πάμε.

Πρώτον, θα προσπαθήσω να κάνω μιαν εμπειρική ανάλυση για την οικονομική κρίση των ΗΠΑ στις αρχές του 21ου αιώνα, και πως τα Αμερικανικά εργοστάσια ξεκίνησαν να οδεύουν προς τις αναπτυσσόμενες περιοχές, ενώ οι ισχυροί επιχειρηματίες βασίστηκαν στις δαπάνες του στρατιωτικού-βιομηχανικού-εσωτερικής -ασφαλείας συγκροτήματος για να κρατηθεί η οικονομία, δημιουργώντας τις απαραίτητες διεθνείς και εσωτερικές απειλές για να δικαιολογήσουν την πράξη αυτή. Στο δεύτερο σημείο θα προσπαθήσω να δείξω την εμπειρική προέλευση της τρομοκρατίας, τα αμοιβαία αποκλειστικά συμφέροντα των δύο πλευρών, και τον συντηρητικό ρόλο των ηγετών του τρομοκρατικού κινήματος. Προχωρώντας στο τρίτο σημείο θα αναφερθώ στην δραματική μείωση της απασχόλησης στη Δύση και στον Τρίτο κόσμο και την καταστροφή του περιβάλλοντος, προβλήματα που έχει προκαλέσει ο καπιταλισμός, αλλά δεν μπορεί να επιλύσει. Και τέλος, στο τελευταίο σημείο θα επικεντρωθώ στα θεμέλια του μετα-καπιταλιστικού συστήματος, το διάδοχο σύστημα.

Θα προσπαθήσουμε να δούμε τον κόσμο μέσα από την ερμηνεία του Σχετικισμού που παρέχε τη δυνατότητα για αποκάλυψη της εμπειρικής πραγματικότητας.

Ζούμε σε ένα σύστημα, που στο σύνολό του, είναι αποδυναμωμένο. O Robert Jensen υποστήριξε, ότι «το έθνος-κράτος και ο καπιταλισμός, αποτελούν τον πυρήνα αυτού του αποδυναμωμένου συστήματος». Η ερώτηση που εξυπακούεται και πρέπει να απαντηθεί είναι το γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα της καπιταλιστικής παραγωγικής-διανεμητικής δομής και του έθνους-κράτους που τα καθιστά μη- βιώσιμα;

Θα αναφερθώ στην ανερχόμενη καταστροφή που επέφερε ο καπιταλισμός στο περιβάλλον, στην παγκόσμια υγεία, αλλά, τώρα, θα επικεντρωθούμε στην συμφυή οικονομική αντίφαση, στην αντίφαση που πάντοτε επέμενα ότι, τελικά, θα φέρει αυτό το σύστημα στο τέλος του.

Συνοπτικώς, η εγγενής αντίφαση του καπιταλισμού είναι ότι, προκειμένου να ανταγωνιστούν οι καπιταλιστές πρέπει να καταστήσουν την παραγωγή όλο και πιο συνεργάσιμη/κοινωνικοποιημένη, ενώ η κατανάλωση, από την άλλη πλευρά, παραμένει ουσιαστικά μη-συνεργάσιμη/μη-κοινωνικοποιημένη, με το αναπόφευκτο αποτέλεσμα να έχουμε περιοδικές κρίσεις της υπερ-παραγωγής και υπο-κατανάλωσης: και πολύ λίγοι άνθρωποι λαμβάνουν αρκετά χρήματα για να αγοράζουν όλα τα προϊόντα που παράγει το σύστημα

Ενώ είχα εντοπίσει την εγγενή αντίφαση του καπιταλισμού 25 χρόνια πριν και την πρόβλεψη της τελικής του διάλυσης, ποτέ δεν είχα φανταστεί την απελπιστική κατάσταση του 21ου αιώνα, την οποία δημιούργησαν τα καπιταλιστικά έθνη.

Οι αυτοματοποιημένες μηχανές παράγουν τώρα όλο και περισσότερο, δημιουργώντας μια τεράστια και ραγδαία αναπτυσσόμενη διεθνή στρατιά από ξένους εργαζόμενους,«λευκού κολάρου» και«μπλε κολάρου». Οι εθνικές οικονομίες είναι ενσωματωμένες (ενοποιημένες) και αλληλοεξαρτώμενες η μία της άλλης, όπου όταν ένα καπιταλιστικό κράτος, προσπαθήσει να ελαφρύνει το πρόβλημα της υπερπαραγωγής και της υποκατανάλωσης, καταστρέφοντας, μια ή δύο μεγάλες χώρες του Τρίτου Κόσμου ενώ, καταστρέφεται το ίδιο, μαζί με άλλες χώρες του Πρώτου και του Τρίτου Κόσμου.

Οι ελίτ αναγνωρίζουν ότι για τη διατήρηση των ευνοημένων κοινωνικών υπάρξεών τους, η μάζες των λαών θα πρέπει να είναι σε θέση να αγοράζουν τα προϊόντα που παράγει το σύστημα της παραγωγής. Αλλά, για να πραγματοποιηθεί αυτή η δυνατότητα, χωρίς καμία απώλεια της κοινωνικής τους ύπαρξης, οι καπιταλιστές των Δυτικών βιομηχανικών χωρών δημιούργησαν μια τεράστια πιστωτική φούσκα χρησιμοποιώντας χρήματα που δανείστηκαν από την Κίνα, την Ιαπωνία και τη Μέση Ανατολή. Το αποτέλεσμα ήταν ότι, εξουσιάζοντας τις τράπεζες και τις μεγάλες βιομηχανίες, για να διατηρήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα λειτούργησαν σαν βδέλλες, δημιουργώντας αιμορραγία στον πλούτο των εθνών τους.

Θα ξεκινήσω, λοιπόν, από την περιγραφή του πραγματικού εμπειρικού κόσμου. Και με αυτό εννοώ τον κόσμο της εμπειρίας μας. Θα εξηγήσω τι συμβαίνει, και τους εμπειρικούς λόγους του γιατί. Που μας φέρνει, επιτέλους, στον πόλεμου των ΗΠΑ στο Ιράκ.

Ενώ η εξωτερική βιομηχανία σήμαινε ότι εκατομμύρια Αμερικανοί εργαζόμενοι, έχαναν τις δουλειές τους, μια συνακόλουθη καταστροφή της οικονομίας των ΗΠΑ αποτράπηκε από την υψηλή τεχνολογική επανάσταση που σημειώθηκε κατά τη δεκαετία του ‘80 και του '90, η γέννηση του Διαδικτύου και της on-line παγκόσμιας αγοράς, σε συνδυασμό με την εφαρμογή της ψηφιοποιημένης ενημέρωσης για τα πάντα, από την πειραματική επιστήμη, στην εκπαίδευση, την ιατρική, επικοινωνία ήχου, κυριολεκτικά έδωσαν τη λύση.

Δημιουργήθηκαν δεκάδες εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. Χρηματοδοτήθηκαν από χορηγούς επιχειρηματικών κεφαλαίων, και πολλές από αυτές σύντομα μπήκαν στον κατάλογο του Fortune 500 ως οι πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις.

Οι επιχειρηματίες υπολογιστών που ίδρυσαν τις βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας συχνά έγιναν πολυεκατομμυριούχοι σχεδόν εν μία νυκτί, όπως και οι επενδυτές τους.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η επανάσταση της υψηλής τεχνολογίας γέννησε το dot-com φαινόμενο. Χιλιάδες ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο πρόσφεραν προϊόντα και συμβουλές πάσης φύσεως, π.χ., σχετικά με την υγεία, τη φιλανθρωπία, το περιβάλλον, την πολιτική, την εκπαίδευση, τη χρηματοδότηση, πωλήσεις προϊόντων, ταξίδια, εκδόσεις βιβλίων, κατασκευή επίπλων, κ.λπ.

Οι επενδυτές επιχειρηματικών κεφαλαίων, και πάλι επένδυσαν εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια για αυτές τις αξιόλογες επιχειρήσεις. Και, ξαφνικά εμφανίστηκε κερδοφορία για άλλη μια φορά.

Η διογκούμενη θάλασσα του dot-com σύντομα ανύψωσε εκατομμύρια σκάφη χαμηλής τεχνολογίας, δημιουργώντας έτσι νέες θέσεις εργασίας και επέκταση παλαιών. Είχαμε άνοιξη στο χρηματιστήριο αξιών, και οι νεόπλουτοι και οικονομικά άνετοι αγόρασαν έναν διαρκώς αυξανόμενο αριθμό αγαθών και υπηρεσιών. Για τους περισσότερους Αμερικανούς, η ζωή ήταν καλή.

Όμως, μετά την άνοιξη του 2000, η φούσκα του dot-com άρχισε να σκάει. Τον Ιούλιο του 2002, περισσότερες από 850 dot-com εταιρείες εξαφανίστηκαν, καθιστώντας τα αποθέματά τους ουσιαστικά άνευ αξίας. Όταν έληξε η πανωλεθρία, οι απώλειες στην αγορά μετοχών ανήλθαν στα περίπου επτά τρισεκατομμύρια δολάρια, ίσως και περισσότερο.

Όχι επτά εκατομμύρια δολάρια. Επτά τρισεκατομμύρια!

Οι περισσότερες από τις αποτυχημένες dot-com εταιρείες ήταν αμερικανικές, κάποιες άλλες ήταν ευρωπαϊκές, και υπήρχαν αρκετές γαλλικές, γερμανικές, ελβετικές, κλπ. που είχαν κάνει επενδύσεις στις Αμερικανικές dot-com. Έτσι, και οι χώρες αυτές δέχτηκαν, το πλήγμα, με αποτέλεσμα την αύξηση του οικονομικού ανταγωνισμού μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ.

Αλλά, έχω μόνο αρχίσει να περιγράφω την ταραγμένη κατάσταση των Ηνωμένων Πολιτειών καθώς μπήκαμε στον 21ου αιώνα.

Με την κατάρρευση των dot-coms, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας των ΗΠΑ έπεσε κατακόρυφα από 3,7% το 2000 σε 0,8% το 2001. Το 2002, ήταν ακόμα σε μέτριο επίπεδο, στο 1,6%.

Εν τω μεταξύ, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης της βιομηχανοποίησης της οικονομίας της Κίνας είχε αυξηθεί από 8,3% το 2001 σε 9,1% το 2002. Η οικονομία της Ινδίας επίσης αυξανόταν με ρυθμό υπερδιπλάσιο αυτού των ΗΠΑ:. 4,1% το 2001, 4,2% το 2002.
Αν και μια εκπληκτική αύξηση του εμπορίου μεταξύ των ΗΠΑ, Κίνα και Ινδία έκανε τις οικονομίες των τριών εθνών όλο και πιο αλληλένδετες, η Κίνα και η Ινδία είχαν αρχίσει ήδη να δημιουργούν μια πρόκληση για τις ΗΠΑ, σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβάνοντας την περίπτωση της Κίνας στην Μέση Ανατολή. Και μας φέρνει τώρα στην υψίστη ανησυχία των Ηνωμένων Πολιτειών για την εν λόγω περιοχή. Στην ανησυχία που την οδήγησαν να επιτεθεί και να καταλάβει το Ιράκ, και που εάν οι ηγέτες των ΗΠΑ συνεχίσουν να ενεργούν αμυντικά, μπορεί να οδηγηθούν σε κορεσμό βομβαρδίζοντας πολλούς στόχους στο Ιράν.

Ο υπέρτατος λόγος; Τον γνωρίζουμε καλά: το «πετρέλαιο»!

Οι λίμνες του πετρελαίου που «καταβροχθίζονται» από τα βιομηχανικά έθνη αυξάνεται, και οι δύο πιο ανταγωνιστικές βιομηχανοποιημένες χώρες, η Ινδία και η Κίνα, είναι μεγάλες και πεινασμένες.

Οι εξαγωγές της Κίνας αυξήθηκαν από 10 δις δολάρια το 1978 σε 278 δις δολάρια το 2000, «ανεβάζοντάς την από το 30ό στο 6ο μεγαλύτερο εμπορικό έθνος στον κόσμο». Με διψήφιο πολλές φορές ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ η δίψα της για πετρέλαιο γίνεται ακόρεστη. Ωστόσο, εκτός από την Da Qing, η οποία παράγει ένα εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα, η ίδια η Κίνα δεν έχει αποθέματα.

Η κατανάλωση της Κίνας για πετρέλαιο αυξάνεται κατά 7% το χρόνο. Κατά το έτος 2003-04 έκλεισε με πάνω από 19%, και, λόγω του πρωτοφανούς ρυθμού ανάπτυξης της χώρας, είναι πολύ πιθανό ο ρυθμός αύξησης να είναι πάλι διψήφιος. Η κατανάλωση πετρελαίου της Ινδίας αυξάνεται επίσης πάνω από 5% κάθε χρόνο.

Όπως ίσως γνωρίζετε, η κατανάλωση πετρελαίου των Ηνωμένων Πολιτειών ανέρχεται σε 20,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, περισσότερο από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιαπωνία, την Ινδία και με τα 19.5 εκατομμύρια βαρέλια της Κίνας.

Οι ΗΠΑ καταναλώνουν το 26% της παραγωγής πετρελαίου στον κόσμο, τρεις φορές περισσότερο από ό, τι παράγουν. Και το ποσοστό κατανάλωσης και εισαγωγής πετρελαίου της Κίνας συνεχίζει να αυξάνεται. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 οι ΗΠΑ εισήγαγαν το 30 % του πετρελαίου της. Σήμερα, εισάγει το 70%.

Δυστυχώς, ενώ ο διεθνής ανταγωνισμός για το πετρέλαιο γίνεται καθημερινά πιο επιθετικός, οι ποσότητες πετρελαίου που είναι άμεσα διαθέσιμες –εδώ μιλάμε για εμπειρική πραγματικότητα– είναι σημαντικά μειωμένες.

Συνοψίζοντας, το ποσό πετρελαίου που καταναλώνεται αυξάνεται δραματικά. Τα μεγαλύτερα, πιο παραγωγικά κοιτάσματα υψηλής ποιότητας πετρελαίου προέρχονται άμεσα από τρεις χώρες της Μέσης Ανατολής:. τη Σαουδική Αραβία, το Ιράκ και το Ιράν. Ο αριθμός των νέων κοιτασμάτων που ανακαλύπτεται είναι αποθαρρυντικά μικρός, ενώ κανένας δεν περιέχει τις τεράστιες ποσότητες χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο πετρέλαιο στις περιοχές της Μέσης Ανατολής. Την ίδια στιγμή, πολλοί από τους μείζονες τομείς πετρελαίου στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Σαουδικής Αραβίας, παρουσιάζουν σημεία εξάντλησης αποθεμάτων, ενώ αυξάνονται οι δαπάνες εξόρυξης.

Η εικόνα, λοιπόν, είναι σαφής: Εάν οι ΗΠΑ, η Κίνα, ή ένα ή περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, θα μπορούσε να «κλειδώσει» το υπόλοιπο πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, τότε θα είναι σε θέση να κυριαρχήσει στην παγκόσμια οικονομία, να ανταγωνιστεί άλλα έθνη, και/ή να έχει τον έλεγχο της παραγωγής του.

Ας μιλήσουμε με ευθύτητα για την προβληματική κατάσταση που βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αν η Κίνα, ή κάποια ομάδα ευρωπαϊκών βιομηχανικών χωρών, αποκτήσει μονοπώλιο στο πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής, μέσα σε λίγα χρόνια θα είναι σε θέση να καταστρέψει την αμερικανική οικονομία, οδηγώντας τους Αμερικανούς στη φτώχεια και την εξάρτηση όπως υπέστησαν πολλοί πληθυσμοί του Τρίτου κόσμου.

Δεδομένης της αλληλεξάρτησης των εθνικών οικονομιών του κόσμου, θα έκαναν η Κίνα ή η Ευρώπη ποτέ ένα τέτοιο φοβερό πράγμα σε μια άλλη χώρα; Υπό τις κατάλληλες συνθήκες, φυσικά θα το έκαναν! Ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες!

Η Μεγάλη Ύφεση κατέδειξε πόσο απάνθρωπα και αδιάφορα γίνονται το ένα έθνος με το άλλο όταν η ίδια η επιβίωση του κράτους βρίσκεται σε κίνδυνο.

Και η απειλή μιας άλλης παγκόσμιας ύφεσης όπως αυτή που δημιούργησαν το πρώτο και δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο είναι πλέον κοντά μας.

Το 2009, η Ένωση Ερευνών της Ασίας έκανε την ακόλουθη παρατήρηση: «Ο στόχος του Πεκίνου είναι να τετραπλασιάσει την οικονομία του έως το 2020, όπως το έπραξε ήδη από τα τέλη του 1970 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο, για την επίτευξη αυτού του στόχου.. η Κίνα πρέπει να βασιστεί σε εξωτερικές πηγές ενέργειας. Εκεί που χρησιμοποιεί σήμερα 6.3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα,.. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει ότι η κατανάλωσή της θα φθάσει σε καθημερινό επίπεδο των 10 εκατ. βαρέλια μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες, περίπου».

Σύμφωνα με το περιοδικό, The Washington Quarterly: «Από το 2002, η Μέση Ανατολή έχει γίνει η μεγαλύτερη αρένα για τις προσπάθειες του Πεκίνου να εξασφαλίσει την αποτελεσματική ιδιοκτησία των κρίσιμων πόρων υδρογονανθράκων, αντί να στηρίζεται αποκλειστικά στις διεθνείς αγορές για την κάλυψη των ενεργειακών εισαγωγών των αναγκών της Κίνας. Υπάρχει κάθε λόγος να προβλεφθεί ότι η Κίνα θα συνεχίζει, ακόμη και να εντείνει,την έμφασή της στην Μέση Ανατολή σαν πλαίσιο της στρατηγικής ενεργειακής της ασφάλειας».

Αν έχετε ακολουθήσει το επιχείρημά μου θα καταλάβετε ότι δεν υπερβάλλω όταν λέω ότι ο ερχομός του 21ου αιώνα έφερε τις ΗΠΑ να πλησιάζουν σε μια μοιραία συγκυρία.
Ο βιομηχανικός κόσμος οδεύει προς μια επίδειξη δύναμης για τον έλεγχο του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής.

Αν η Κίνα ή η Ευρώπη κέρδιζαν αυτόν τον αγώνα, δεδομένου ότι ο διεθνής ανταγωνισμός για την πώληση της παραγωγής είναι ήδη έντονος και ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικής βάσης των ΗΠΑ βρίσκεται τώρα στο εξωτερικό, σε περίπτωση μιας διεθνούς ύφεσης, φαίνεται σχεδόν σίγουρο ότι η Αμερική θα έχει την ίδια τύχη της Γερμανίας και της Ιαπωνίας στη δεκαετία του 1930.

Έτσι, η σύγκρουση για τον έλεγχο του πετρελαίου της Μέσης Ανατολής είναι μεταξύ αυτών των δύο κρατών. Και όποια από τα δύο κερδίσει θα έχει τον τελευταίο λόγο για τον καθορισμό της διεθνούς πρακτικής, αν υπάρξει μια διεθνής κατάρρευση, ακόμα και για την επιβίωση του άλλου.

Για να συνοψίσω το θεμελιώδες δίλημμα των ΗΠΑ, η επιβίωσή της, καθώς και η διατήρηση της δεσπόζουσας θέσης της στον κόσμο, προϋποθέτει ότι πρέπει να αποκτήσει αδιαμφισβήτητα τον έλεγχο του πετρελαίου στη Μέση Ανατολή, καθορίζοντας ποιες χώρες λαμβάνουν ποιες ποσότητες, και σε ποια τιμή. Και, ότι με αυτόν τον τρόπο, λαμβάνει τη μερίδα του λέοντος των κερδών που προέρχονται από το πετρέλαιο.
Αλλά το πλέον πρόσφορο μέσο που χρησιμοποιείται για να κρατήσει την καπιταλιστική οικονομία των ΗΠΑ εν ζωή, είναι το στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα. Ο καθηγητής, Joan Roelofs, έκανε λεπτομερή ανάλυση της λειτουργίας του στρατιωτικο-βιομηχανικού συγκροτήματος σε μια έκθεση στο Counterpunch.

Οι απώλειες στο Αμερικανικό χρηματιστήριο υπερέβησαν τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Το 82 % των εν λόγω αποθεμάτων αξιών κατέχονται από το πλουσιότερο 10% των Αμερικανών, γεγονός που σήμαινε ότι πάνω από 5,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ήταν ζημιές που υπέστησαν οι πλούσιοι. Η οικονομία των ΗΠΑ ήταν στο τέλμα, με πολλές μεγάλες εταιρείες σε άσχημα κατάσταση.

Τα κέρδη της Bechtel Corporation έφθασαν τα 15,1 δισεκατομμύρια δολάρια το 1999, στη συνέχεια, κατρακύλησαν σε 11,6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2002.
Η Halliburton αντιμετώπιζε, επίσης, μεγάλο πρόβλημα. Κάτω από την καθοδήγηση του Dick Cheney, η Halliburton συγχωνεύθηκε με την Dresser Industries το 1998, που έγινε ο μεγαλύτερος όμιλος κοιτασμάτων πετρελαίου, υπηρεσιών και κατασκευών στον κόσμο. Αλλά η Dresser είχε χάσει πολλές δίκες για το θάνατο από αμίαντο, με αποτέλεσμα μια πτώση 43 % της αξίας του αποθέματος μετοχών της Halliburton, το 2001.

Με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι αμυντικοί προϋπολογισμοί των ΗΠΑ μειώθηκαν, και σε όλη τη δεκαετία του 1990 μειώθηκε και η απασχόληση στην αμυντική βιομηχανία λόγω αυτού του γεγονότος. Περισσότεροι από 2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην αμυντική βιομηχανία χάθηκαν μεταξύ 1992 και 2001.

Με την οικονομία των Ηνωμένων Πολιτειών σε ύφεση και ένα μεγάλο μέρος της παραγωγικής βάσης της να έχει πάει στον Τρίτο Κόσμο, off-shored, με την μεγαλύτερη, πιο κερδοφόρα βιομηχανία, την στρατιωτικού-βιομηχανία, τι θα περίμενε κανείς να κάνει αυτή η χώρα;

Οι εκπρόσωποι της ελίτ των ΗΠΑ, των οποίων η διατήρηση του δικού τους status quo βρέθηκε πλέον σε κίνδυνο, αυθόρμητα ανακάλυψαν/δημιούργησαν έναν εχθρό του οποίου η ήττα θα απαιτήσει δαπάνες εκατοντάδων δισεκατομμυρίων, με ανυπολόγιστα τρισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτικό υλικό και στρατιωτική κατάκτηση: τους «ισλαμιστές τρομοκράτες.» Δηλαδή κάθε μουσουλμάνο που είναι κατά τις ζημιογόνες πρακτικές των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι των χωρών τους.

Επειδή ο Σαντάμ ήταν μουσουλμάνος, από τότε που ενίσχυσε τον παλαιστινιακό αγώνα εναντίον του Ισραήλ, και αντιστάθηκε στις ΗΠΑ/Βρετανικές προσπάθειες για να αποκτήσει τον έλεγχο της οικονομίας της χώρας του, και, κυρίως, του πετρελαίου της, ήταν λογικό να ξεκινήσει ο πόλεμος κατά του ισλαμοφασισμού με την εισβολή στο Ιράκ.


Κατά την προετοιμασία, ένα μήνα πριν από την επίθεση, ο Τσένι συγκάλεσε ένα «ειδικό απόσπασμα ενέργειας» τα μέλη της οποίας αποτελούνταν από στελέχη και εκπροσώπους των ομάδων συμφερόντων από την Enron, η Exxon-Mobil, η Conoco-Phillips, η Shell και την BP America.

Ο Richard Behan αναφέρει ότι «το ειδικό απόσπασμα του Τσένι χρησιμοποίησε λεπτομερείς χάρτες που αφορούσαν τις ιρακινές πετρελαιοπηγές, αγωγούς, σταθμούς δεξαμενόπλοιων, τα διυλιστήρια και ανεξερεύνητες περιοχές πετρελαίου, και μελέτησε για τις συμβάσεις στις ιρακινές πετρελαιοπηγές». Δηλαδή, οι εταιρείες που διαπραγματευόντουσαν με το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν, καμία από αυτές δεν ήταν μια σημαντική αμερικανική ή βρετανική εταιρία.

Για πολλές μεγάλες εταιρείες των ΗΠΑ, τα αξιόλογα οικονομικά οφέλη που προέρχονται από την «αντιτρομοκρατική» εισβολή στο Ιράκ ήταν άμεσα. Η Bechtel απολάμβανε έσοδα ύψους 16,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2003.

Τον Μάρτιο του 2004, η San Francisco Chronicle ανέφερε: «Η εισβολή έδωσε μια ώθηση πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στις μεγαλύτερες κατασκευαστικές εταιρίες των Ηνωμένων Πολιτειών». Αν και η Bechtel Corp και η Halliburton έχουν υποστεί δημόσιο έλεγχο, τα δισεκατομμύρια δολάρια των φορολογουμένων χρησιμοποιούνται για την ανασυγκρότηση του Ιράκ, μέσω των εν λόγω ανταγωνιστών όπως, Parsons Corp, Fluor Corp και Washington Group International. Για τις μεγάλου μεγέθους συμβάσεις, καμία από τις επιχειρήσεις ανασυγκρότησης δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τη Halliburton. Η εταιρεία αυτή, που αντιπρόεδρός της ήταν κάποτε ο Ντικ Τσένι, έχει συμβάσεις αξίας μεταξύ 12,6 δις και 16,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Bechtel κέρδισε 2,83 δισεκατομμύρια δολάρια στις συμβάσεις για την επισκευή ηλεκτρικών εγκαταστάσεων, συστημάτων υδροδότησης, αεροδρομίων και σιδηροδρόμων.

Για τους κατασκευαστές όπλων των ΗΠΑ, ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» λειτουργεί καθαρά υπέρ των συμφερόντων τους. «Από τις 12 Σεπτεμβρίου του 2001», γράφει ο Ρόμπερτ Ντρέιφους, «οι αμυντικές δαπάνες έχουν εκραγεί. Για το 2008, η κυβέρνηση Μπους είχε ζητήσει 650 δισεκατομμύρια δολάρια, σε σύγκριση με την ήδη παραπαίουσα δόση των 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων του Πενταγώνου που εισπράχθηκε το 2001. Οι Αμερικανικές αμυντικές δαπάνες το 2008 θα ανέλθουν σε 29 φορές των στρατιωτικών δαπανών και των έξι λεγόμενων κακοποιών κρατών:, Ιράν, Λιβύη, Βόρεια Κορέα, Σουδάν Συρία και Κούβα».

Μεταξύ 9/11, 2001 και Ιουνίου 2007, ο Μπους ζήτησε, και το Κογκρέσο την χορήγησε 44 δισεκατομμύρια δολάρια για έρευνα βιολογικού πολέμου. Η BASF, η GlaxoSmithKline, Bristol-Myers Squibb, η Eli Lilly Corp, η Monsanto και η Pfizer ήταν μεταξύ των πολλών εταιρειών που συμμετείχαν.

Οι μισθοφόροι των ΗΠΑ ωφελούνται αδρά. Στις ιδιωτικές εταιρίες ασφαλείας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, DynCorp International, Triple Canopy και η Blackwater USA, έχουν ανατεθεί συμβάσεις αξίας άνω των 4 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μόνον η Blackwater λαμβάνει 1 δισεκατομμύρια δολάρια από το 2001. Η DynCorp υπέγραψε μια σύμβαση για 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια για την εκπαίδευση Ιρακινών αστυνομικών, και άλλα 600 εκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσει την «εξάλειψη των ναρκωτικών» στην Κολομβία, τη Βολιβία και το Περού.

Εάν κατανοήσουμε τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά θέματα μέσα από εμπειρικές αποδείξεις, τότε είμαστε απόλυτα πεπεισμένοι ότι εκτός από τη μείωση κάποιων ελίτ στον Πρώτο και Τρίτο Κόσμο, ο καπιταλισμός του 21ου αιώνα, καθιστά από δύσκολο έως αδύνατο για τους λαούς, και στα δύο ημισφαίρια, να μπορέσουν να διατηρήσουν η να αναπαράγουν το επίπεδο ζωής τους.

Και, το κύριο όργανο που χρησιμοποιούν οι Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα για να κρατήσουν την καπιταλιστική τους δομή, είναι η δαπάνες για την στρατιωτική βιομηχανία, δικαιολογημένες από το τρελό αντιτρομοκρατικό όραμα των νεοσυντηρητικών.

Και τώρα ερχόμαστε στο τελευταίο από τα βασικά ερωτήματά μας. Έχουν κάποιοι καπιταλιστές αρχίσει αυτο-προστατευτικώς να κινούνται προς την κατεύθυνση μιας καταπίεσης «καλός-εναντίον-κακού», άμυνας του προβληματικού τους συστήματος;

Ας δούμε μερικά αποσπάσματα που περιγράφουν σε ποιά θέση βρίσκονται ακριβώς οι Αμερικανοί.

H προεδρική οδηγία προς την υπηρεσία της Εθνικής και Εσωτερικής Ασφάλειας, τον Μάιο του 2007, «παρέχει κυβερνητική εξουσία στα χέρια του προέδρου και καταργεί τον έλεγχο και την ισορροπία του Συντάγματος», γράφει ο Marjorie Cohn. «Ο καθένας μπορεί, τώρα, να φυλακιστεί επ 'αόριστον χωρίς κατηγορίες, και να του αρνηθούν κάθε δικαστική επανεξέταση», προσθέτει ο Jim Hightower.

«Η κυβέρνηση μπορεί να παρακολουθεί τηλεφωνικές σας κλήσεις, να διαβάζει το email σας και να ανοίγει το ταχυδρομείο σας», παρατηρεί ο Matthew Rothschild. «Αστυνομικοί μπορεί να μπουν στο σπίτι σας όταν δεν είστε εκεί, να φυλλομετρήσουν τα υπάρχοντά σας, να τοποθετήσουν συσκευή καταγραφής στον υπολογιστή σας, και το αφήνουν χωρίς να σας ειδοποιήσει για τριάντα ημέρες-ίσως και πολύ περισσότερο. Ακόμη και αν είστε πολίτης, η κυβέρνηση μπορεί να σας δώσει την ετικέτα ως μαχητή του εχθρού». Τον Οκτώβριο του 2007, πέρασε ο νόμος, που ψηφίστηκε από το Κογκρέσο σχεδόν ομόφωνα, (404-6), Η Πράξη Αποτροπής της βίαιης ριζοσπαστικοποίησης και τοπικής τρομοκρατίας (HR1955), αποσκοπεί να καταστείλει αυτό που ορίζεται ως «αυτο-ριζοσπαστικοποίηση,» που δεν συνδέεται με εγχώριους τρομοκράτες. Ο Paul Craig Roberts γράφει, «ξέρουμε ποιοί είναι. Αρχίζουμε να βλέπουμε ποιοι θα είναι οι φυλακισμένοι των κέντρων κράτησης που χτίζονται στις ΗΠΑ από την Halliburton με κυβερνητική σύμβαση. Η απάντηση είναι οι πολιτικοί φιλελεύθεροι, οι επικριτές του Ισραήλ, οι σκεπτικιστές του 9/11, οι επικριτές της κυβέρνησης για τους πολέμους και την εξωτερική πολιτική, οι επικριτές της κυβέρνησης για τη χρησιμοποίηση απαγωγών, παράδοσης, βασανιστηρίων και παραβιάσεων των Συμβάσεων της Γενεύης, και οι επικριτές της κυβέρνησης για την κατασκοπεία σε Αμερικανούς».

Αλίμονο, εξηγούν οι νεοσυντηρητικοί. Οι David Frum και ο Richard Perle γράφουν: «Πραγματικά δεν υπάρχει μέση οδός για τους Αμερικανούς: είναι ή νίκη ή ολοκαύτωμα. Η τρομοκρατική απειλή είναι μια απειλή για την ευημερία μας, ως ανθρώπων, ακόμη και για την επιβίωσή μας ως έθνος. Αν ποτέ υπήρχε ένας πόλεμος αυτοάμυνας, ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας θα ήταν αυτός ο πόλεμος».

Με όλο και περισσότερες χώρες, του Τρίτου Κόσμου, να έχουν την ανάγκη να δημιουργήσουν καπιταλιστικά συστήματα για τη διατήρηση των αυξανόμενων πληθυσμών τους, και με τον πληθυσμό των ΗΠΑ και των άλλων καπιταλιστικών κρατών, να αυξάνεται, η επιλογή για κάθε επιμέρους επιχειρηματία είναι σαφής: Ή πάμε προς τα εμπρός ή να πάμε κάτω.

Για να ανταγωνιστούν, όχι απλώς ο ένας με τον άλλον, αλλά με τη Νότια Κορέα, με τους κινέζους και ινδούς νεο-καπιταλιστές, οι παραγωγοί εισέρχονται στην παγκόσμια αγορά, Αμερικανοί, Ιάπωνες, γάλλοι, γερμανοί, βρετανοί κ.λπ., κατασκευαστές πρέπει να πωλούν όλο και μεγαλύτερες ποσότητες από τα παραγωγικά τους προϊόντα.

Οι καπιταλιστές πωλώντας όλο και μεγαλύτερες ποσότητες εμπορευμάτων εξαναγκάζονται να συμμετάσχουν σε μια ατελείωτη επέκταση και εξειδίκευση της παραγωγής, η οποία, με τη σειρά της, απαιτεί μια συνεχή αύξηση των κερδών.

Το πρόβλημα για πολλά κράτη του Τρίτου Κόσμου, σήμερα, είναι ότι όταν οι καπιταλιστικές χώρες αγοράζουν ορυκτά και γεωργικά τους προϊόντα και ρίχνονται στην αγορά όλο και μεγαλύτερες ποσότητες των προϊόντων τους, κόβεται η εργασία των εκατομμυρίων φτωχών Σαουδαράβων, Ιρακινών, Πακιστανών, Αφγανών, Ινδονησίων, Αλγερινών, Μαροκινών, Αιγυπτίων και Φιλιππινέζων που επιβιώνουν φτιάχνοντας χειροποίητα προϊόντα. Και δεν είναι μόνο οι φτωχοί που η ζωή τους καταστρέφεται.

H επιθετική οικονομική διείσδυση του καπιταλισμού στις μη-βιομηχανικές χώρες με τα CD, τηλεοράσεις, DVD και ταινίες, είναι επίσης καταστροφική για την μεσαία τάξη, που αντικαθιστώνται οι παραδοσιακές αξίες των κρατών αυτών με αυτές της Ιαπωνίας και της βιομηχανικής Δύσης, ενώ δεν τους παρέχονται, όπως και στους φτωχούς, εναλλακτικά επαγγέλματα.

Ακόμα και τα μορφωμένα παιδιά των ελίτ της Μέσης Ανατολής, όπως γιατροί, οδοντίατροι, αρχιτέκτονες, χημικοί και οι μηχανικοί, ανακαλύπτουν ότι η επικίνδυνη καπιταλιστική εισβολή δεν αφήνει χώρο για αυτούς.

Οι φτωχοί δεν έχουν οικονομική δυνατότητα για γιατρούς και οδοντιάτρους. Δεν υπάρχουν αρκετά άτομα στην μεσαία τάξη να πληρώνουν για τις επαγγελματικές τους υπηρεσίες. Ενώ, οι ελίτ πετούν προς Νέα Υόρκη, το Λονδίνο ή το Παρίσι για τις δικές τους ιατρικές/οδοντιατρικές διαδικασίες.

Όταν οι σεΐχηδες πετρελαίων της Μέσης Ανατολής έχουν παλάτια και εμπορικά κέντρα κατασκευασμένα στη Σαουδική Αραβία ή το Κουβέιτ, όταν κτίζουν αεροδρόμια, λιμάνια, πολυτελή ξενοδοχεία, θέατρα, φανταστικούς παιδότοπους και ουρανοξύστες στο Ντουμπάι, ή ένα τεράστιο αγωγό νερού στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν συμβάσεις με παγκόσμιες εταιρείες όπως η Halliburton, Bechtel, την Fluor, Parsons, Kajima και Taisei.

Αυτές οι εταιρείες έχουν τους δικούς τους αρχιτέκτονες και τους δικούς τους μηχανικούς. Δεν προσλαμβάνουν τοπικούς επαγγελματίες. Επίσης, φέρνουν χαμηλόμισθους, ημι-σκλάβους εργάτες από τις Φιλιππίνες, την Ινδία, το Πακιστάν και τη Σρι Λάνκα, που μοχθούν 12 ώρες την ημέρα, 6 ημέρες την εβδομάδα, κάνοντας χειρωνακτικές εργασίες.

Χωρίς να έχουν στη διάθεσή τους μια λιγότερο επώδυνη επιλογή για να διατηρήσουν το επίπεδο ζωής τους, ή εκείνο της μεσαίας και φτωχής τάξης των χωρών τους, ορισμένοι μορφωμένοι γιοί και κόρες των φεουδαρχικών ελίτ της Μέσης Ανατολής και της Ασίας αρχίζουν να διαμορφώνουν σχέδια απαλλοτρίωσης των συμφερόντων των δυτικών, και των προσανατολισμένων στο Δυτικό τρόπο ζωής ελίτ των χωρών τους, και δημιουργούν δομές που μπορούν, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, να διατηρήσουν το επίπεδο ζωής τους. Οι δομές, όπως εκείνες της π.χ. μετα-Χομεϊνί εποχής στο Ιράν, που είναι κατά κάποιο τρόπο τρομερά αντιδραστικού χαρακτήρα, ενώ σε άλλες περιπτώσεις προοδευτικού.

Συνεπώς, η εμπειρική προέλευση της «μουσουλμανικής τρομοκρατίας», πρόκληση που αντιμετωπίζουν, σήμερα, τα καπιταλιστικά κράτη, στηρίζεται σε μια ξεκάθαρη λογική μέσα από τις τοποθετήσεις και τις δραστηριότητες των τρομοκρατών. Υπάρχει κάτι που μπορεί να προσδιοριστεί σχετικά με τα συμφέροντα των προ-τρομοκρατών που τους προτρέπει να γίνουν τρομοκράτες. Ο βασικός στόχος είναι να γίνουν κατανοητά τα θέματα της τρομοκρατίας και αντιτρομοκρατίας. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται στον προσδιορισμό των συντηρητικών στοιχείων της τρομοκρατίας και αντιτρομοκρατίας, δηλ. ποιά είναι τα αμοιβαία αποκλειστικά συμφέροντα και των δύο πλευρών, ποιές είναι οι θέσεις και τι προσπαθούν να υπερασπιστούν τα δύο κινήματα.

Εξετάζοντας το τρομοκρατικό κίνημα διαπιστώνουμε ότι μερικοί άνθρωποι διαδραματίζουν έναν ηγετικό ρόλο. Παραδείγματος χάριν, εξετάζοντας αυτό το κίνημα, είναι ενδιαφέρον να επισημάνουμε κατά πόσον οι ηγέτες του ίδιου αυτού κινήματος είχαν να υπερασπιστούν θέσεις ελίτ. Επισημαίνεται, παραδείγματος χάριν, ότι εάν εξετάσουμε αυτούς τους ανθρώπους, τους ηγέτες δηλαδή, αυτοί αντιπροσωπεύουν εκείνα τα άτομα, εκείνους που σε χρόνους μη-κρίσης ανήκουν στην πλέον συντηρητική πτέρυγα. Πώς ξαφνικά αυτοί οι άκρως συντηρητικοί άνθρωποι γίνονται αρχιτρομοκράτες; Είναι η αδυναμία τους να διατηρήσουν την κοινωνική τους θέση χωρίς να γκρεμιστούν οι παλαιές δομές. Είναι το συμφέρον τους που τους οδηγεί εκεί.

Δεν είναι απλή σύμπτωση ότι ο Οσάμα Μπιν Λάντεν, του οποίου ο πατέρας ήταν δισεκατομμυριούχος ιδιοκτήτης μιας κατασκευαστικής εταιρείας, σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και πολιτικός μηχανικός. Ότι ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι ήταν Παιδιατρικός χειρούργος, και ο πατέρας του φαρμακοποιός. Ή ότι ο Αμπού Hafisa, του Μαρόκου που κατεύθυνε το 2004 τον βομβαρδισμό του τραίνου στη Μαδρίτη, είναι ψυχίατρος.

Ούτε είναι τυχαίο ότι το πανεπιστημιακό πτυχίο του Μοχάμεντ Άττα ήταν στον τομέα της αρχιτεκτονικής, ενώ του «τρομοκράτη» Khalid Sheikh Mohammed στον τομέα της μηχανολογίας.

Το ίδιο ισχύει και με τους «τρομοκράτες» Παλαιστίνιους ηγέτες που το Ισραήλ καταστρέφει, σήμερα, τη ζωή τους. Ο Fathi Abd Al-Aziz, ιδρυτής της Ισλαμικής Τζιχάντ, ήταν γιατρός, ο Μαχμούντ αλ Ζαχάρ, συνιδρυτής της Χαμάς, χειρουργός, όπως και ο πρόσφατα ηγέτης της Χαμάς, Αμπντέλ Αζίζ αλ-Ραντίσι.

Το ίδιο ομαδικό και ευπροσδιόριστο ισχύει και για τα συμφέροντα των αντι-τρομοκρατών που τους οδηγούν στο αντίθετο. Επομένως, τα συμφέροντα και των δύο πλευρών εμφανίζονται να γίνονται αμοιβαία αποκλειστικά.

Επιπλέον, δεν είναι μόνο οι καπιταλιστές βιομήχανοι και οι κεφαλαιούχοι των οποίων οι δραστηριότητες καταστρέφουν τον Τρίτου Κόσμου. Οι αγροτικές επιχειρήσεις των προηγμένων καπιταλιστικών κρατών, είναι εξίσου επιθετικές για την εξάλειψη των εργασιών τους. Επίσης, καταστρέφουν το περιβάλλον τους, και αλλοιώνουν την υγεία τους.

Στο πλαίσιο της Βορειοαμερικανικής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (NAFTA), για τα τελευταία 13 χρόνια οι αγρότες του καλαμποκιού και φασολιών στο Μεξικό έχουν υποστεί μια ανελέητη επίθεση από τις γεωργικές εταιρείες των ΗΠΑ, οδηγώντας περίπου 6 εκατομμύρια από αυτούς έξω από τη γη τους.

Η Οργανική Ένωση Καταναλωτών (OCA) έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η αμερικανική βιομηχανία μεταποίησης αγροτικών προϊόντων Cargill χρησιμοποιεί τον όρο «μαζικές κρατικές επιδοτήσεις για να πουλάει φτηνά τεράστιες ποσότητες κόκκων δημητριακών στις φτωχότερες χώρες» υπονομεύοντας έτσι τους μικρούς αγρότες, καταστρέφοντας τοπικά συστήματα παραγωγής τροφίμων, και καταστρέφοντας τις αγροτικές οικονομίες που εξαρτώνται σε αυτήν.

Monsanto, Cargill, και άλλες αγροτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ καταστρέφουν επίσης την υποδομή της αγροτικής Ινδίας. Δωροδοκώντας ινδούς αξιωματούχους, πέτυχαν την προώθηση γενετικού βαμβακιού και σπόρων ρυζιού για την παραγωγή στείρων φυτών, αναγκάζοντας τους μικροκαλλιεργητές της χώρας να αγοράζουν νέους σπόρους κάθε χρόνο, σε τιμές που λίγοι από αυτούς έχουν την οικονομική δυνατότητα.

Ούτε μπορούν οι Ινδοί αγρότες να βασίζονται σε παραδοσιακούς σπόρους, δεδομένου ότι τα φυτά τους γονιμοποιούνται με εκείνα της Monsanto και της Cargill, που παράγουν σπόρους οι οποίοι είναι επίσης στείροι.

Κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας, οι δραστηριότητες της Cargill, Monsanto, Unilever, ADM και άλλων επιχειρήσεων μεταποίησης αγροτικών προϊόντων, έχουν οδηγήσει πάνω από 165.000 μικρούς γεωργούς της Ινδίας να αυτοκτονήσουν. Πολλοί από αυτούς (τι σκληρή ειρωνεία), πίνοντας glyphosphate φυτοφάρμακο, Roundup, της Monsanto.

Τέλος, οι ΗΠΑ, και τα άλλα καπιταλιστικά κράτη, των οποίων οι παραγωγικές τους δομές πλησιάζουν το τελικό στάδιο, δεν είναι ότι εξαλείφουν μόνο την απασχόληση στον Τρίτο Κόσμο, το ίδιο κάνουν, και στις δικές τους χώρες.

Η βιομηχανία προϊόντων των ΗΠΑ σε υπεράκτιες χώρες ήταν το πρώτο Βήμα μιας διαδικασίας που έχει πλέον αντίκτυπο σχεδόν σε κάθε επάγγελμα.

Αν έχετε πρόβλημα με τον υπολογιστή σας (κατά πάσα πιθανότητα κατασκευασμένο στην Κίνα) και τηλεφωνήσετε στον κατασκευαστή του, θα μιλάτε με έναν τεχνικό που ζει στην Ινδία.

Τηλεφώνησε στο νοσοκομείο σου για την αμφισβήτηση ενός λογαριασμού και θα το συζητήσετε με κάποιον στην Ιρλανδία, ο οποίος εργάζεται για μια εταιρεία που έχει αναλάβει τους λογαριασμούς του νοσοκομείου.

Έπειτα, υπάρχει η τεχνολογία των πληροφοριών (ΙΤ). Σύμφωνα με τη συνηθισμένη σοφία των μεγάλων εταιρειών, οι οποίες προσλαμβάνουν αλλοδαπούς με Η1 και L1 βίζες (κυρίως Ινδοί) να εργάζονται στον τομέα ΙΤ πιστεύουν ότι υπάρχει μεγάλη έλλειψη Αμερικανών που δεν έχουν εκπαιδευτεί σε αυτόν τον τομέα.

Ο οικονομολόγος Paul Craig Roberts έχει αντίθετη άποψη από αυτή, επικαλούμενος πολλούς κατάλληλους ανταποκριτές οι οποίοι αδυνατούν να βρουν θέσεις εργασίας στον τομέα ΙΤ παρά το γεγονός ότι έχουν εντυπωσιακές σπουδές και εμπειρία.

Ένας κάτοικος του Ντέιτον του Οχάιο, έγραψε ο Roberts, έλεγε: «Νιώθω σαν ένας ξένος στη δική μου χώρα – σαν να έχει αποικοιοκρατηθεί το Ντέιτον από την Ινδία. Η NCR και άλλοι τοπικοί εργοδότες, είτε έχουν offshored τις περισσότερες θέσεις εργασίας στον τομέα ΙΤ, ή εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους ινδούς φιλοξενούμενους εργάτες. Το τμήμα πληροφορικής της National City Bank απέναντι από LexisNexis είναι εντελώς Ινδικό. Το κοντινό συγκρότημα πολυκατοικίας στεγάζει μεγάλο αριθμό Ινδών που είναι επισκέπτες εργαζόμενοι και καλύπτουν τις μηχανικές ανάγκες πολλών επιχειρήσεων της περιοχής».
Ο Roberts προσθέτει: «Οι θέσεις εργασίας των Ινδών εργαζομένων μπορεί να είναι στα πρόθυρα να πάνε offshored. Η αδιάκοπη κίνηση για φθηνή εργασία απειλεί τώρα τους αλλοδαπούς εργάτες που έχουν μετατοπίσει τους Αμερικανούς μηχανικούς».

O οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Prinston, Alan Blinder, εκτιμάει ότι «30 με 40.000.000 αμερικανικές θέσεις εργασίας υψηλής υπηρεσίας, τελικά, έχουν μεταφερθεί offshoring».

Στον ανεπτυγμένο κόσμο, τo περιοδικό, Asia Times πρόσφατα ανέφερε ότι ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες «το πεδίο των θέσεων εργασίας που εξαφανίζεται στο εξωτερικό, διευρύνεται πέρα από κάθε φαντασία. Αφορά όλα τα επαγγέλματα, που σχεδόν κανένας δεν ανάμενε ότι θα πληγούν, και με πολύ υψηλότερα εισοδήματα από ότι θα μπορούσε να σκεφθεί κανείς. Από μηχανική, έρευνα, και οικονομική διαχείριση, στη διαχείριση της γνώσης, με τον κύκλο διαχείρισης των εσόδων, ενώ ένα μεγάλο σύνολο εισοδημάτων υψηλής απασχόλησης είναι προς μετακίνηση. Η διεθνής εταιρία συμβούλων McKinsey & Co, προβλέπει ότι η φυγή θέσεων εργασίας offshore (υπεράκτιες εγκαταστάσεις) σε αναπτυσσόμενες χώρες θα αυξηθεί κατά 30–40% ετησίως κατά τα επόμενα πέντε χρόνια».

Τι είδους χαμηλής τεχνολογίας θέσεων εργασίας παρέχει ο καπιταλισμός για την αντικατάσταση αυτών που εξαφανίζονται; Βαποράκια ναρκωτικών, πορνεία, αστυνομικούς, δεσμοφύλακες φυλακών, φύλακες ασφαλείας και φύλαξης των συνόρων, που είναι από τα πιο σημαντικά.

Πάνω από 260 ιδιωτικές φυλακές υπάρχουν προσφέροντας επενδυτικές ευκαιρίες και συγκεκριμένα προσφέρουν «σταδιοδρομία» σε Αμερικανούς οι οποίοι είναι σε θέση να δικαιολογήσουν τον καθορισμό των συμπολιτών τους ως «εγκληματίες» για τη χρήση ή πώληση, συχνά σε μικρές ποσότητες, της μαριχουάνας ή κοκαΐνης.

Οι ΗΠΑ έχουν σήμερα 2,2 εκατομμύρια ανθρώπους στη φυλακή: 737 ανά 100.000, (Αγγλία 148 ανά 100.000, Ιαπωνία 62 ανά 100.000, και Γαλλία 85 ανά 100.000).
Πενήντα πέντε τοις εκατό των ομοσπονδιακών φυλακισμένων είναι φυλακισμένοι για αδικήματα ναρκωτικών, μόνο το 11% για βίαια εγκλήματα.

Τα αμερικανικά πανεπιστήμια έχουν ορισθεί ως «Homeland Security Management» ινστιτούτα, και προσφέρουν μια ευρεία ποικιλία των μαθημάτων για την επιβολή του νόμου.

Το Υπουργείο Εργασίας προβλέπει ότι μέχρι το 2012 θα υπάρξει μια αύξηση 22,4% σε αστυνομικούς και ποινικούς ανακριτές, μια αύξηση 24% σε αξιωματικούς περιπολίας, σωφρονιστικούς υπαλλήλους και αστυνομικούς και ντετέκτιβ, και, κατά 31,8% αύξηση σε φύλακες ασφαλείας.

Δρασκελίζοντας τη γη σαν βιομηχανικό κτήνος, ο καπιταλισμός προκαλεί την καταστροφή του περιβάλλοντος και της θανατηφόρα ρύπανση σε όλο τον κόσμο. Και αυτοί οι τραυματισμοί ισχύουν για όλους. Και για τους πλουσίους Σαουδάραβες, τα μέλη της ελίτ των ΗΠΑ και της Κίνας, ως και τις πιο άπορες κοινότητες του Αφγανιστάν και στη νοτίως της Σαχάρας Αφρικής.

Τι μπορεί να γίνει για την παγκόσμια καταστροφή που έχω περιγράψει; Την περιβαλλοντική ερήμωση, την εξάλειψη της διατήρησης της κοινωνικής ύπαρξης, την προστασία της γης, την απασχόληση;

Αν και είμαι ανοιχτός σε όποια επιχείρημα, η απάντησή μου στο ερώτημα αυτό είναι τίποτα! Τίποτα έως ότου και εκτός εάν η καπιταλιστική δομή της παραγωγής και της διανομής διαλυθεί και αντικατασταθεί

Η ανησυχία, όλων των κυβερνήσεων, σε όλο τον κόσμο τις ώθησε να ψηφίσουν νόμους με στόχο την εξυγίανση των χειμάρρων, των λιμνών και των θαλασσών και για τη ρύθμιση του βιομηχανικού όζοντος, αλλά τα προβλήματα συνεχίζουν να επιδεινώνονται.

Όσο για την αύξηση της ανεργίας στον κόσμο, τα καπιταλιστικά κράτη έχουν αρχίσει, να χαρακτηρίζουν άτομα των οποίων οι ενέργειες διαταράζουν τις ζημιογόνες πρακτικές του συστήματος ως «εγκληματίες» και στη συνέχεια να τους βάζουν στη φυλακή. Αυτούς που είναι στο εξωτερικό, τους χαρακτηρίζουν «τρομοκράτες» και χρησιμοποιούν στρατιωτική βία για καταστολή.

Μια ειλικρινής εξέταση της μόλυνσης που προκαλεί ο καπιταλισμός στον αέρα του πλανήτη, τα ρέματα, τις λίμνες, τα ποτάμια και τις θάλασσες με μυριάδες ρύπους από μυριάδες πηγές, το πετρέλαιο, τον υδράργυρο, το αρσενικό, το μόλυβδο, το κάδμιο, το άζωτο, το κυάνιο, το τολουόλιο, το στυρόλιο, το φωσφορικό άλας, το διοξείδιο του θείου, τα αντιβιοτικά και τα PCB, η υπερβολική χρήση πυρηνικής ενέργειας, και εξίσου οι τρελές προτάσεις για την «ασφαλή» αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων, μαζί με την κατάργηση των θέσεων εργασίας τόσο στον πρώτο όσο και τον τρίτο κόσμου, μπορεί να οδηγήσει σε ένα συμπέρασμα.

Ότι το καπιταλιστικό σύστημα δεν μπορεί να σταματήσει τα παγκόσμια καταστροφικά προβλήματα που δημιουργεί, και να οικοδομήσει ένα καλύτερο κόσμο. Και αυτό μας φέρνει σε ένα από τα θεμελιώδη ερωτήματα μας.

Αν ο καπιταλισμός έχει μετατραπεί σε ένα σύστημα που στερείται αυτοελέγχου, τότε έχει, όπως και οι προκάτοχοί του, δημιουργήσει έναν επίσης πιο αποτελεσματικό διάδοχο που πολλοί καπιταλιστές είναι υποχρεωμένοι να γαλουχήσουν, και ο οποίος θα μπορέσει να διατηρήσει την επιβίωσή τους. Από τη στιγμή που έχει τεθεί αυτή η ερώτηση, πρέπει να δοθεί μια απάντηση.

Για να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους οι καπιταλιστές είναι προφανώς αναγκασμένοι να δημιουργήσουν μια ενοποιημένη παγκόσμια κοινωνία στην οποία όλοι θα έχουν τη δυνατότητα να είναι αγοραστές και πωλητές αγαθών και εργασίας (υπηρεσιών), ενώ το κόστος θα είναι το μόνο πράγμα που θα προσδιορίζει το ποιος αγοράζει η πωλεί, τι και σε ποιον.

Όταν οι καπιταλιστές έκαναν αυτό το φυσικό και αναγκαίο βήμα, άνοιξαν το κουτί της Πανδώρας. Ή, πιο περιγραφικά, μπήκαν σε μια φωλιά φιδιών. Και αυτό γιατί η ολοκληρωμένη παγκόσμια κοινωνία που οι καπιταλιστές κτίζουν με αμυντικό τρόπο, μπορεί να λειτουργήσει μόνον σε συνάρτηση με την ολοένα και πιο εξελιγμένη υψηλή τεχνολογία. Όπως, τα Global Positioning Systems (GPS), ρομποτικά μηχανήματα, οι υπολογιστές, το Διαδίκτυο, η ευρυζωνική, τα Bluetooth, κ.λπ.

Ο υπολογιστής και το Διαδίκτυο έχουν ήδη αποδείξει, αν και αποτελούν το απαραίτητο εργαλείο για τον καπιταλισμό, ότι η υψηλή τεχνολογία είναι επίσης μια επαναστατική απειλή, γιατί ζώντας και εργαζόμενοι σε αυτόν τον κόσμο της υψηλής τεχνολογίας, οι άνθρωποι έχουν πλήρη δικό τους έλεγχο και ελευθερία της ζωής τους.

Η υψηλή τεχνολογία που γράφει τα πιο περίπλοκα λογισμικά προγράμματα του καπιταλισμού, χρησιμοποιεί ένα «λογισμικό ανοικτής αρχής» που ονομάζεται Linux. «Τα ανοικτής αρχής λογισμικά προγράμματα», γράφει ο Steven Johnson «κλίνουν σε μεγάλο βαθμό προς την κατεύθυνση της ελευθερίας: Κανείς δεν είναι ο αποκλειστικός κύριος του κώδικα πίσω από το Linux, χιλιάδες έχουν συνεισφέρει σε αυτό,» και «το λογισμικό γίνεται όλο και πιο εξελιγμένο με την πάροδο του χρόνου».

Η υψηλή τεχνολογία του κόσμου της ελευθερίας, της συμμετοχής και της κοινής χρήσης, υποστηρίζει ο Johnson, όχι μόνον δεν αγγίζει τη ζωή κάποιων ανθρώπων, αλλά, ο καθένας απορροφάται μέσα σε αυτό, και η διατήρηση της κοινωνικής ύπαρξης του καθενός εξαρτάται όλο και περισσότερο από τη συνέχιση της εξέλιξής της.

Κατά συνέπεια, η ανοικτή αρχή του ισονομικού ιού εξαπλώνεται σαν παθογόνος γρίπη.

Όταν ίδρυσε το Napster το 1999, ο αμερικανός Shawn Fanning συνέβαλε στο να τεθούν τα θεμέλια του μετα-καπιταλιστικού συστήματος. Στόχος του Fanning ήταν να δώσει τη δυνατότητα στον καθένα που διαθέτει έναν υπολογιστή και έχει μια μικρή γνώση υψηλής τεχνολογίας να μπορεί ελεύθερα να κατεβάσει και να διανέμει μουσική. Αν και το αρχικό Napster γρήγορα ξεχάστηκε, άλλα «ισάξια» εξίσου γρήγορα προγράμματα το αντικατέστησαν, όπως τα: iMesh, Morpheus, Limewire, BearShare και Kazaa.
Έπειτα, υπάρχει η «Wikipedia» «Εγκυκλοπαίδεια του λαού», που γράφεται και διορθώνεται ελεύθερα από τον καθένα που έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο και το ενδιαφέρον για ένα συγκεκριμένο θέμα.

Οι σχετικές αλήθειες της Wikipedia είναι καθορισμένες όχι μέσα από τους «όρους αρχών» ή ατόμων με κατεστημένα συμφέροντα. Το τι καθορίζει αν μια δεδομένη αλήθεια της Wikipedia θα κρατήσει, και για πόσο χρονικό διάστημα, θα εξαρτηθεί από το ποσό των υλικών αποδείξεων και συλλογιστική λογική της που μπορεί να προσφέρουν οι υποστηρικτές της.

Η ιστοσελίδα YouTube επιτρέπει σε οποιονδήποτε, οπουδήποτε, να μοιράζεται ελεύθερα τις συνδέσεις της δικής τους βιντεοκάμερας με την παγκόσμια κοινότητα, επιτρέποντας σε κάθε επιμέρους θεατή, όχι σε εταιρεία, να καθορίζει τι είναι ευχάριστο ή δυσάρεστο, ή σημαντικό από πολιτική άποψη.

Το 2003, ιδρύθηκε το MySpace το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να συνδεθούν με άλλους ανθρώπους σε άλλες πόλεις, και χώρες, που έχουν παρόμοια ενδιαφέροντα και να ανταλλάξουν ελεύθερα φωτογραφίες, μουσική, κ.λπ. Το MySpace έχει τώρα πάνω από 300 εκατομμύρια χρήστες. Το FaceBook, εκτελεί επίσης δωρεάν, τις ίδιες βασικές λειτουργίες, έχει περίπου 60 εκατομμύρια χρήστες, και αναπτύσσεται με ταχύτητα.

Με χιλιάδες διαθέσιμες ιστοσελίδες/blogs που ανήκουν στον αριστερό, δεξιό ή φιλελεύθερο χώρο οι χρήστες του Διαδικτύου μπορούν να παρακάμπτουν τις εθνικές/διεθνείς ειδήσεις των μεγάλων μέσων ενημέρωσης, και να πληροφορούνται ειδήσεις που εκπροσωπούν τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων που προσφέρουν άμεσα ειδήσεις και όχι ειδήσεις που «φιλτράρονται» από στελέχη επιχειρήσεων, ή από πολιτικούς εκπροσώπους των ελίτ.

Μέσα από αυτές, οι χρήστες υπολογιστών κινούνται προς την κατεύθυνση του να γίνουν οι ίδιοι ψυχολόγοι, γιατροί, δικηγόροι κ.λπ. Επαγγελματικές και μη επαγγελματικές συμβουλές και βοήθεια είναι άμεσα διαθέσιμες δωρεάν ή με χαμηλό κόστος σχεδόν για κάθε θέμα. Οι χρήστες του Διαδικτύου μπορούν επίσης να αγοράσουν κάθε είδους εμπορεύματα, περιλαμβανόμενων και των συνταγογραφημένων φαρμάκων.

Ό,τι ισχύει για τη μουσική, το ίδιο συμβαίνει, και για το γράψιμο. Χρησιμοποιώντας ιστοσελίδες όπως τη βάση δεδομένων για Online-line συγγραφείς ο καθένας μπορεί ελεύθερα να διαβάζει ή να δημοσιεύει ιστορίες «φαντασίας και τρόμου». Ο κατάλογος των πραγμάτων που καλεί τους ανθρώπους να εισέλθουν στον μετα-καπιταλιστικό ισονομικό κόσμο είναι μεγάλος και αναπτύσσεται με ταχύτητα.

Υπάρχει το Skype, το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να πραγματοποιούν δωρεάν τηλεφωνικές κλήσεις μέσω του Διαδικτύου.

Οι συσκευές GPS που καθιστούν δυνατό για τους ιδιοκτήτες ακινήτων να κάνουν τα δικά τους τοπογραφικά.

Ακόμα και η χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας των πολιτικών γίνεται μέσα από την ισονομική –υψηλή– τεχνολογία. Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2007 ο ρεπουμπλικάνος Ron Paul έκανε ρεκόρ από εισφορές μέσω του διαδικτύου, και 20 εκατομμύρια δολάρια σε μικρές δωρεές

Τα γεγονότα τα οποία εκθέσαμε μας ωθούν να δώσουμε απαντήσεις σε πέντε θεμελιώδη ερωτήματα στους εαυτούς μας, για να καταλάβουμε το πώς φτάσαμε εδώ που είμαστε, και που πάμε. Πρώτον, θα πρέπει να προσπαθήσουμε να εντοπίσουμε εάν το σημερινό παγκόσμιο σύστημα έχει χάσει τη βιωσιμότητά του, όπως και τα προηγούμενα, και εάν έχει φτάσει στο τέρμα του. Δεύτερον θα πρέπει να προσπαθήσουμε να δείξουμε εάν ο καπιταλισμός σπέρνει τους σπόρους της δικής του καταστροφής, δημιουργώντας ολοένα και μεγαλύτερες κοινότητες ανθρώπων που δεν μπορούν να διατηρήσουν το επίπεδο ζωής τους, και να τους λύσει τα σοβαρά τους προβλήματα. Τρίτον θα πρέπει να απαντήσουμε στο εάν ο καπιταλισμός, ταυτόχρονα, σφυρηλατεί ένα δικό του διάδοχο σύστημα. Δηλαδή, εάν προχωρεί ένα νέο σύστημα, που θα επιλύσει τα προβλήματα, μέσα στις καπιταλιστικές χώρες, δημιουργώντας έναν νέο τρόπο σχέσεων μεταξύ ανθρώπων, ως και παραγωγής και διανομής των παραγωγικών αγαθών. Τέταρτον θα πρέπει να απαντήσουμε στο εάν οι εκπρόσωποι της νέας αυτής δομής, αρχίζουν να απειλούν τις ελίτ, οι οποίες συνεχίζουν να επωφελούνται από το ετοιμοθάνατο καπιταλιστικό σύστημα. Και τέλος, στο πέμπτο, και τελευταίο ερώτημα θα πρέπει να επικεντρωθούμε στο εάν αυτοί που αισθάνονται ότι τα συμφέροντά τους απειλούνται, κινούνται προς μια μονοσήμαντη κατεύθυνση καλού εναντίον κακού για να υπερασπίσουν το προβληματικό τους σύστημα.

Πάντως, για να συγκεφαλαιώσουμε, αυτή η δυσλειτουργία του συστήματος σε σχέση με την παγκόσμια οικονομική κρίση, που δημιούργησε την ανεργία, τη φτώχεια και την πείνα, έχει επιβαρύνει τη μεσαία και την ασθενέστερη τάξη, οι οποίες δεν μπορούν πλέον να διατηρήσουν το μέχρι τώρα επίπεδο επιβιώσεώς τους. Οι άνθρωποι αυτοί συνειδητοποιούν ότι έχουν αμοιβαίες εμπειρίες σε ό,τι αφορά την απελπισία που βιώνουν λόγω της ανεργίας, της περιθωριοποίησης και της στέρησης. Αυτές οι αμοιβαίες εμπειρικές πραγματικότητες για την ανάγκη της διατήρησης του status quo και της σιγουριάς των ανθρώπων για το αύριο είναι το κίνητρο που θα υποκινήσει λαϊκές εξεγέρσεις σε όλο τον κόσμο.

Για πρώτη φορά στην ιστορία του Ανθρώπου αυτή η εμπειρική πραγματικότητα θα είναι το κίνητρο που θα δημιουργήσει κοινές αντιλήψεις, και νέες πολιτικές ιδεολογίες που θα αποτελέσουν, για τους ανθρώπους αυτούς, πρότυπα για τη διατήρηση της κοινωνικής και οικονομικής τους επιβίωσης. Δηλαδή, η κοινή ιδεολογία θα πηγάζει από το δικό τους βίωμα, θα απεικονίζει το δικό τους συμφέρον, θα είναι η λειτουργική έκφραση της εμπειρικής τους πλευράς. Έτσι θα αναπτύξουν ερμηνείες που θα συμβάλλουν στη διατήρησή τους. Αυτή τη φορά δεν θα δέχεται η πλειονότητα των ανθρώπων τις ιδεολογίες των ελίτ, που μέχρι τώρα αποτελούσαν ωφελιμιστικά πρότυπα για την διατήρηση των δικών τους συμφερόντων. Σήμερα, δεν έχουμε «παγκόσμια πολιτική αφύπνιση», αλλά έχουμε αμοιβαία εμπειρική απεικόνιση κοινωνικής ανασφάλειας, η οποία καθορίζεται από την ισχυρότερη ανάγκη που είναι η διατήρηση του επιπέδου επιβιώσεώς μας.

Αλλά, σύμφωνα με την εμπειρική άποψη, κανείς δεν μπορεί να γίνει αδιάφορος παρατηρητής της εμπειρίας του, που σημαίνει ότι οι ιδεολογίες μας απεικονίζουν τα συμφέροντά μας. Η ιδεολογία των νέων απεικονίζει τα δικά τους συμφέροντα. Όταν οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση να διατηρήσουν την κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση λόγω του δυσλειτουργικού συστήματος, τότε απορρίπτουν τους υπάρχοντες ορισμούς και περιγραφές του συστήματος αυτού επειδή τα στοιχεία αυτά αποτελούν το ιδεολογικό πρότυπο του συστήματος, και των ολίγων.


Βιβλιογραφία

1. Robert Jensen: The Unstoppable DelusionTrain, Pacific Free Press, August 18, 2009.
2. Joan Roelofs, Military Contractor Philanthropy-Why some stay Silent. http://www. Counterpunch,org/roelofs01252006.htmi
3. Richard W. Behan, The fraudulent War, Dec. 4, 2009. www.scribd.com/.The – fraudulent – war
4. Robert Dreyfuss, Blank Checks for Defense Spending: Where’s the fight from Congress?, 6 June 2007, Alter Net World. www.alternet.org/world/53236/
5. Marjorie Cohn: The unitary King George, May 30, 2007. www.marjoriecohn.com/.unitary-king-g..
6. Marjorie Cohn, The Unitary King George Homeland Security Presidential Directive: An unconstitutional Bombshell. Global Research, June 1, 2007
7. Matthew Rothschild: Five Ways Bush’s Era of repression has Stolen your Liberties since 9/1, The new Press, posted July 24, 2007. www.democratic underground.com/…./dub
8. Paul Craig Roberts, Thinking for your self is now a crime, January 4, 2008, in counterpunch. www.counterpunch.org/roberts0104208
9. David Frum and Richard Pert, An End to Evil: How to Win the War on Terror, A Ballantine Book by The Random House Bublishing group, p.7
10. Paul Craig Roberts, Ibid.
11. Alan Blinder, The shortage myth, Tha lies at yhe End of the American dream, Information clearing House, www.information clearinghouse.info/article….
12. Steven Johnston, The Nation, November 18, 2002, www.the nation.com/…./steven - johnson

«Μια Αριστερά που δεν πατάει γερά στον τόπο της είναι μια καθ’ όλα άτοπη Αριστερά»

ΠΗΓΗ: ΜΟΝΟ#6

Ο Λαοκράτης Βάσσης δεν δίνει συχνά συνεντεύξεις. Εδώ και πολλά χρόνια ταυτισμένος με την υπόθεση της Αριστεράς, κρατούσε για τον εαυτό του ρόλο πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά πάντα στον πυρήνα της παραγωγής πολιτικής σκέψης. Προσωπικότητα της Αριστεράς με μακρά θητεία στο μετερίζι της, υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, από το οποίο γρήγορα διαγράφτηκε (το 1975) μαζί με συντρόφους και φίλους του όπως ο Σάκης Καράγιωργας, ο Νίκος Κωνσταντόπουλος, ο Γεράσιμος Νοταράς, ο Στέλιος Νέστορας κ.ά.

Για πολλά χρόνια παρέμεινε ανένταχτος αριστερός, εργαζόμενος παράλληλα σ’ ένα από τα καλύτερα φροντιστήρια της Αθήνας, την «Παιδεία» και διδάσκοντας με απαράμιλλο τρόπο στις γενιές της Μεταπολίτευσης την έκθεση ιδεών. Το 1989 συνέβαλε στη δημιουργία του ενιαίου Συνασπισμού, στην Π.Γ του οποίου παρέμεινε μέχρι το 2000. Από τότε είναι απλό μέλος του ΣΥΝ και ταυτόχρονα συγγραφέας σημαντικών βιβλίων που αναζητούν τα αίτια της κακοδαιμονίας της χώρας και της Αριστεράς στη Μεταπολίτευση. Η ματιά του είναι αιρετική, ο κριτικός του λόγος αυστηρός και κοφτερός. Μια συζήτηση μαζί του για το παρόν και το μέλλον της Αριστεράς έχει πάντα απρόσμενο ενδιαφέρον.


«Δεν μπορεί να μην σε πιάνει θλίψη με τον απίθανο κατακερματισμό της Αριστεράς. Και δεν είναι μόνο ο εξωτερικός κατακερματισμός, αλλά και ο εσωτερικός. Δηλαδή, και μέσα στα κόμματα της Αριστεράς θα βρούμε το χάλι που υπάρχει στις μεταξύ τους σχέσεις»

- Στο τελευταίο σας βιβλίο ανιχνεύετε τα βαθύτερα αίτια της κρίσης και χρεοκοπίας μας. Ν’ αρχίσουμε απ’ αυτά;

Ένα από τα βασικά συμπτώματα των μεγάλων κρίσεων είναι η αδυναμία αυτών που τις περνάνε να συνειδητοποιήσουν το βάθος τους. Παρ’ ότι κρίση και χρεοκοπία βιώνονται οδυνηρά από τον λαό μας, καθώς η οικονομική της διάσταση είναι εφιαλτική, καθόλου δεν πείθομαι πως έχουμε καταλάβει γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε και συνακόλουθα πώς θα ξεβαλτώσουμε. Πολύ περισσότερο δεν μοιάζει να συνειδητοποιούμε πως τούτη η κρίση δοκιμάζει τις ίδιες τις υπαρξιακές αντοχές της εθνικής μας συλλογικότητας, καθώς έχει αγγίξει ακόμα και αυτό το πολιτιστικό μας κύτταρο. Δεν είμαι καθόλου βέβαιος πως οι αναλύσεις μας έχουν κάνει κοινή πεποίθηση πως το δικομματικό πολιτικό σύστημα μετεξελίχτηκε σε σύστημα άγριας νομής της εξουσίας, αφού ιδιοποιήθηκε το κράτος και έθεσε την κοινωνία υπό ομηρεία. Και ούτε είναι τυχαία η ουδετεροποιητική αναφορά στο πολιτικό σύστημα εντελώς αφηρημένα, που σχεδόν βγάζει από το κάδρο των ευθυνών τα κόμματα εξουσίας, τις ηγεσίες τους και το πολυάνθρωπο παρασιτικό πολιτικό τους προσωπικό.

Γιατί αν είχαν γίνει οι σωστές αναλύσεις, θα είχαν ήδη διατυπωθεί συγκροτημένες προτάσεις για την απελευθέρωση του κράτους απ’ τα κόμματα εξουσίας και την απελευθέρωση της κοινωνίας απ’ το εξουσιαστικό πλέγμα κράτους και κομμάτων. Όπως θα είχαν φωτιστεί και τα βαθύτερα πολιτιστικά (πνευματικά, ηθικά, αξιακά και ταυτοτικά) αίτια της χρεοκοπίας. Γι’ αυτό πιο πολύ από την ίδια την κρίση και τη χρεοκοπία με τρομάζει η σύγχυσή μας. Περίπου συμπεριφερόμαστε σαν να είμαστε περαστικοί, σαν είμαστε ξένοι, σαν να μην είναι δικός μας ο τόπος.

- Αναφέρεστε στους μύθους της μεταπολιτευτικής Αριστεράς. Ποιοι είναι αυτοί;

Όλο το ιδεολογικό υπόβαθρο της μεταπολιτευτικής Αριστεράς ήταν αυτοπαγιδευτικό. Κι αυτό γίνεται φανερό αν ψάξουμε τον παρωχημένο αντιδεξιισμό της, που την εμπόδισε να αντιπαρατεθεί με τη δικομματική στρατηγική του αστισμού. Όπως αν ψάξουμε πώς λειτούργησε, λιγότερο ο μύθος του «γαλλικού Μάη» και περισσότερο ο μύθος του Πολυτεχνείου. Αναφέρομαι στην κακέκτυπη εξεγερσιακή λογική που τροφοδοτήθηκε από την κακή χρήση των μύθων και την εξαέρωση του εξεγερσιακού τους αρώματος. Για να μην μπω και στη μυθολογία τη σχετιζόμενη με τα ιδεολογικά στερεότυπα και την διαιωνιζόμενη ιστορικότητα της κρίσης της. Επρόκειτο για μια αυτοαναφορική μυθολογία ερήμην της πραγματικότητας, όπως δείχνει και η μεταπολιτευτική απήχησή της στον ελληνικό λαό.

- Ξέρω ότι η σκέψη σας βασανίζεται από την ιδέα ότι η Αριστερά πρέπει να βαδίσει στους άξονες της παιδείας και του πολιτισμού, ξεπερνώντας τη δυσανεξία της στη σχέση της με το «εθνικό».

Στη λογική μου η Αριστερά είναι πρωτίστως ταυτισμένη με την ποιότητα, την παιδεία και τον πολιτισμό. Για τη μεταπολιτευτική Αριστερά όμως, λυπάμαι που το λέω, ήταν προνομιακό πεδίο μόνο διακηρυκτικά. Γι’ αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο που στερείται πολιτιστικού οράματος για τον τόπο. Όπως δεν είναι καθόλου τυχαία η δυσανεκτική της σχέση με το «εθνικό», τον τόπο και την ιστορία του. Μια ιδεολογικά ενοχική σχέση, κόντρα στην αυτονόητη αλήθεια ότι μια Αριστερά που δεν πατάει γερά στον τόπο της είναι μια καθ’ όλα άτοπη Αριστερά.

- Μάλλον θεωρείτε ψευτοδίλημμα το ερώτημα αν πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στο «κοινωνικό» ή το «εθνικό» ζήτημα.

Σαφώς είναι ψευτοδίλημμα και μάλιστα τραγικά αυτοπαγιδευτικό. Γιατί, θέλεις δεν θέλεις, το «εθνικό» με το «κοινωνικό» δένονται διαλεκτικά. Αυτό δεν το καταλαβαίνεις, αν υπάρχεις διαμέσου της μεταφυσικής της ιδεολογίας. Αν η ιδεολογία σε οδηγεί στην αριστερή Νεφελοκοκκυγία και σε αποκόπτει από τον τόπο. Ενώ θα έπρεπε η ίδια να είναι συνδεδεμένη με το ιστορικό και πολιτιστικό μεδούλι της κοινωνίας. Αλλιώς, η ιδεολογία γίνεται κάτι το εντελώς ξεκομμένο προς το οποίο θα πρέπει η κοινωνία να προσαρμοστεί. Λέω πάντα απλά: δεν υπάρχει ο τόπος για την Αριστερά, αλλά η Αριστερά για τον τόπο.

Κι όταν λέω τόπος, εννοώ όλη την ιστορικο-πολιτιστική πραγματικότητα και προπαντός τον ελληνικό λαό. Μιλώ για μια Αριστερά που προφανώς δεν περιχαρακώνεται εθνικά και δεν αντιπαρατίθεται με τους άλλους τόπους. Διότι αν πατάς καλά στον τόπο σου, αυτό σε βοηθά να αγναντεύεις και όλους τους άλλους και να έχεις λειτουργική επαφή μαζί τους. Κι αν όλες οι «Αριστερές» του κόσμου πατάνε σωστά στους τόπους τους, τότε διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις για μια πλουραλιστική, πολύχρωμη ανθρωπότητα όπου, για να θυμηθούμε και τον σύντροφο Μάο, «όλα τα λουλούδια θα ανθίζουν».

- Αυτό βέβαια προϋποθέτει σκληρή και επώδυνη αυτοκριτική.

Πολλά προϋποθέτει. Πρέπει να σπάσουμε ένα μυθολογικό κέλυφος στο οποίο είμαστε πιασμένοι. Η Αριστερά ώρες-ώρες εκπέμπει αυτιστικό πολιτικό λόγο. Και ενώ φαίνεται πως λέει πολύ ωραία πράγματα, επί της ουσίας δεν δίνει λύσεις. Γι’ αυτό και δεν ριζώνει στον τόπο και δεν γίνεται εθνικής εμβέλειας πολιτική δύναμη. Δεν φταίει η κοινωνία που δεν είμαστε τέτοια δύναμη. Φταίμε εμείς που δεν μπορούμε να μπούμε στο μεδούλι της και να εκφράσουμε τους βαθύτερους καημούς της. Ειδικά σήμερα, σ’ αυτή τη μεγάλη κρίση, αν η Αριστερά δεν αρθρώσει λόγο εθνικό, στον οποίο προφανώς ενυπάρχει το κοινωνικό, δεν θα μπορέσει να διαδραματίσει τον ρόλο που πρέπει για να βγάλει τον τόπο από την κρίση. Ο ρόλος της δεν είναι να πετάει νεράντζια στον ταξικό εχθρό, αλλά να οδηγήσει τη χώρα σε μετατροϊκανό ξέφωτο.

- Όλα αυτά μου ακούγονται σαν να αφορούν την ελληνική Αριστερά σε μια περίοδο όμως που το πρόβλημα έχει υπερεθνικές διαστάσεις. Νομίζω ότι αν το δούμε σε αυτή την προοπτική, το θέμα γίνεται πιο σύνθετο. Ακόμα και να πάταγε δηλαδή γερά στον τόπο της η Αριστερά, πόσο βαθιά θα μπορούσε να πάει, όταν το πρόβλημα είναι υπερτοπικό;

Χωρίς να παραγνωρίζω την υπερεθνική διάσταση του προβλήματος, νομίζω πως όταν την τονίζουμε συνεχώς, είναι σαν να πετάμε
τη μπάλα στην εξέδρα. Ας ξεκινήσουμε με ρεαλισμό από τον δικό μας τόπο και ας προσπαθήσουμε να επιλύσουμε προβλήματα στο πλαίσιο των αντικειμενικών δεδομένων. Το ότι η κρίση έχει και διεθνή διάσταση καθόλου δεν σημαίνει πως εκεί βρίσκονται όλα τα αίτια της κακοδαιμονίας μας.

- Σύμφωνοι. Αλλά υπάρχει και το δραματικό παρόν, η συγκυρία που θέτει διλήμματα οικονομικής υφής. Ευρώ ή δραχμή, Ευρώπη ή μόνοι μας. Η εθνική στρατηγική είναι απαραίτητη, αλλά δεν απαντά στο «εδώ και τώρα». Τα δύσκολα ερωτήματα είναι τα πρακτικά και τα συγκεκριμένα, πώς θα απαντήσει δηλαδή η Αριστερά στην κατηγορία που τη θέλει ανεύθυνη και ανεδαφική, να φυλάει εικονίσματα και να φαντασιώνεται οράματα.

Η εκπόνηση ενός αριστερού σχεδίου για να βγούμε από την κρίση, πρέπει να απαντάει και σ’ αυτά. Υπάρχει όμως το «τούτων δοθέντων». Ξεκινάμε από τους αντικειμενικούς περιορισμούς. Πρέπει η απάντηση στην κρίση να χτυπάει τις βαθύτερες ρίζες της κακοδαιμονίας μας. Που σημαίνει πως η αντιμετώπιση της πνιγηρής οικονομικής της διάστασης δεν είναι δυνατή παρά μόνο στο πλαίσιο μιας γενικότερης και μακρόπνοης στρατηγικής που εξαλείφει τα βαθύτερα αίτιά της. Μιας εμπνευσμένης στρατηγικής: αναθεμελιωτικής, καθ’ όλα ανορθωτικής και αναγεννητικής. Αυτή η στρατηγική ούτε έχει εκπονηθεί ούτε ανιχνευτεί. Ό, τι λέγεται ως τώρα δεν υπερβαίνει τα όρια των μεταπολιτευτικών λογικών. Η ελληνική κοινωνία πρέπει να αποκτήσει ευνομούμενη πολιτεία και λειτουργική συλλογικότητα. Το ελληνικό μας πρόσωπο έχει κακοπάθει από τις «τοξίνες» της Μεταπολίτευσης. Ας μη θεωρηθεί υπερβολή, εδώ που φτάσαμε, χρειαζόμαστε εθνική επανεκκίνηση με οραματικό πνεύμα και φλόγα Φιλικής Εταιρίας και εαμικής έμπνευσης.

- Είναι όμως κι άλλα τα καυτά ζητήματα για την Αριστερά. Με το μεταναστευτικό, ας πούμε, υπάρχει κίνδυνος να παγιδευτεί;

Πολύ συχνά οι αριστεροί, παρασυρμένοι από την ιδεολογική μας ευαισθησία, ξεχνάμε τις οριακές μεταναστευτικές αντοχές του τόπου μας. Αναμφίβολα δεν μπορεί η Αριστερά να παραγνωρίζει, λόγω του αξιακού της περιεχομένου, τα δικαιώματα των μεταναστών και να αγνοεί την τραγική τους μοίρα. Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχουν αδυσώπητα προβλήματα, που δημιουργεί το μεταναστευτικό κύμα. Εμείς δεν γίνεται να μιλάμε σαν να είμαστε κάτοικοι του Λουξεμβούργου. Ο λόγος της Αριστεράς πρέπει να συνδυάζει το σχετικό με τα δικαιώματα των μεταναστών αξιακό της περιεχόμενο με τις οριακές δυνατότητες υποδοχής τους στη χώρα μας.

- Κάπου διάβασα πρόσφατα ότι ο Τσίπρας είναι ο απόγονος του λαϊκιστικού λόγου του ΠΑΣΟΚ του ’80. Πώς βλέπετε τον λόγο του;

Είναι ελπιδοφόρα αιχμή προς το μέλλον της Αριστεράς μας. Όλο περισσότερο πείθομαι πως έχει συνειδητοποιήσει τις χρόνιες αδυναμίες του χώρου μας και πως διαμορφώνει συνθήκες για να τον απαλλάξει από τα «βαρίδια» του. Είναι δείγμα κρίσιμης ωριμότητας το ότι η σύγχρονη ριζοσπαστική αριστερά συναντιέται όλο και περισσότερο με την πατριωτική και δημοκρατική παράδοση της εαμικής Αριστεράς, γεφυρώνοντας ένα χάσμα που δημιούργησε η ψευτοεπαναστατική μεταφυσική ατοπία, δήθεν διεθνιστική, που αποξένωσε την Αριστερά απ’ τον λαό αναφοράς της. Θέλω να πιστεύω πως το εκλογικό αποτέλεσμα, πρωτίστως μια συνεκτική κοινοβουλευτική ομάδα, θα του επιτρέψουν να λύσει (κόψει) τον «Γόρδιο δεσμό» των παραλυτικών αντιφάσεων του κομματικού σχηματισμού του οποίου ηγείται και να κάνει τον υποσχετικό του λόγο και ρόλο πειστικά πρωτοποριακό. Θα κριθεί από την απάντηση που στην κρίση που τη χρωστάει στον τόπο. Μια απάντηση που πάει μαζί με την ουσιαστική πολιτική, ιδεολογική και πολιτιστική ηγεμονία της Αριστεράς στον τόπο μας, έτσι που να μπορεί να ανυψωθεί σε εθνικής εμβέλειας πρωτοποριακή δύναμη και να ανοίξει δρόμο προς τη νέα Μεταπολίτευση.

- Αλήθεια, πότε θα τελειώσει η Μεταπολίτευση;

Όταν βάλουμε έστω και το ένα πόδι μας στην επόμενη μέρα της. Δεν έχουμε δυστυχώς αρθρώσει ακόμη λόγο ρήξης με το τέλμα της. Αν δεν αναιρεθούν τα αίτια της χρεοκοπίας, δεν είναι δυνατόν να πάμε σε νέα Μεταπολίτευση. Το ένοχο πολιτικό της σύστημα αποδεικνύεται εφτάψυχο. Και βέβαια δεν μπορεί να μην σε πιάνει θλίψη με τον απίθανο κατακερματισμό της Αριστεράς. Και δεν είναι μόνο ο εξωτερικός κατακερματισμός, αλλά καιο εσωτερικός. Δηλαδή, και μέσα στα κόμματα της Αριστεράς θα βρούμε το χάλι που υπάρχει στις μεταξύ τους σχέσεις. Άρα, δεν είμαστε ακόμα στην ενωτική ωριμότητα που θα μας
έδινε τη δυνατότητα να ηγηθούμε της προσπάθειας εξόδου από την κρίση με τον δικό μας λόγο εθνικής εμβέλειας.

- Για το εγχείρημα της ΔΗΜΑΡ τι γνώμη έχετε;

Η μακρά αγωνιστική συμπόρευση και η φιλία με ηγετικά στελέχη, όπως ο Φώτης Κουβέλης και ο Θανάσης Λεβέντης, δεν μου επιτρέπει, ενόψει εκλογών, να ασκήσω σκληρή κριτική στο εγχείρημα. Ούτε θα ασχοληθώ με το ότι την περίοδο που έφυγαν, ο Τσίπρας επιχειρούσε την ανατροφοδότηση των συνασπισμικών συντεταγμένων που επί της ουσίας κάλυπταν και τις δικές τους διακηρυγμένες πολιτικές και ιδεολογικές ανησυχίες. Θα αρκεστώ όμως να πω πως το σχήμα αυτό πάσχει ιδρυτικά από μια ταυτοτική διλημματικότητα, που ήδη εκδηλώνεται με τις πρώτες κρίσιμες αποχωρήσεις ιστορικών στελεχών, όπως ο Αθανασίου και ο Σταματάκης. Μπορεί αυτή η ταυτοτική διλημματικότητα να καλυφτεί κατά την προεκλογική περίοδο από έναν «στρογγυλό» λόγο, από έναν λόγο που σαν αυγό στέκεται από όλες του τις μεριές.

Όχι όμως και μετεκλογικά, οπότε οι του διαχειριστικού κυβερνητισμού από τη μια και οι της αριστεροδημοκρατικής λογικής από την άλλη, επιτρέψτε μου τη σχηματοποίηση, δεν θα μπορούν να συνυπάρχουν χωρίς αυτοαναιρέσεις της μιας ή της άλλης πλευράς. Θα μείνω σε αυτά τα λίγα για ευνόητους λόγους, προσθέτοντας πως πολύ θα ήθελα οι συνασπισμικοί σύντροφοι της ΔΗΜΑΡ να επανέλθουν στη γνωστή τους στέγη. Αυτή που κάποτε, και αναφέρομαι στον ενιαίο ΣΥΝασπισμό, μας ένωσε όλους, μαζί και το ΚΚΕ. Κι ήταν η μόνη σοβαρή επιλογή της μεταπολιτευτικής Αριστεράς, ανεξάρτητα απ’ το αν υπονομεύτηκε εκ των ένδον από ηγετικούς «κεκράχτες» των δυο κύριων πρωταγωνιστών της. Αναρωτιέμαι, γιατί είναι ανέφικτη μια ανανεωμένη εκδοχή της ενωτικής συνασπισμικής λογικής σήμερα; Ό, τι κι αν λένε αυτοί που τη θεωρούν ανέφικτη, η στρατηγική της ενότητας της Αριστεράς, προφανώς σε δημοκρατική και κινηματική βάση, είναι μονόδρομος για όλες της τις δυνάμεις.

- Τη γραμμή ΚΚΕ πώς την κρίνετε;

Αναρωτιέμαι, πώς οι σύντροφοι του ΚΚΕ μπόρεσαν και έκαναν τότε (1989) το μεγάλο βήμα προς τη συνασπισμική λογική και τώρα δεν μπορούν να το κάνουν ξανά. Έχουμε πια την εμπειρία από τα λάθη που κάναμε όλοι. Γιατί δεν μπορεί οι ίδιοι να μην αντιλαμβάνονται ότι αυτός ο μοναχικός δρόμος είναι παντελώς αδιέξοδος. Αν όμως ξαναθυμούνταν την πολιτική φιλοσοφία του ενιαίου ΣΥΝ και γίνονταν επεξεργασίες στο σημερινό πεδίο, με την τρόικα στον σβέρκο να κάνει πιο επιτακτική τη σύμπραξη, νομίζω πως τότε θα δημιουργούσαμε συνθήκες ώστε η ελληνική κοινωνία να κρεμαστεί στην κυριολεξία από την Αριστερά. Πόσο λείπει σήμερα ένας Χαρίλαος Φλωράκης…

- Είστε αισιόδοξος;

Όλοι δίνουμε μια εσωτερική μάχη καταπολέμησης της απαισιοδοξίας μας. Πιάνομαι από τη σκέψη πως καμιά κοινωνία δεν αυτοκτονεί. Όπως πολύ περισσότερο πιάνομαι από τη σκέψη ότι οι λαοί στα δύσκολα κρατιούνται από την ψυχή τους. Κι εμείς ακόμα και από τα υπόλοιπα της ψυχής μας να κρατηθούμε, θα τα βγάλουμε πέρα. Με το έπος του ΄40 και το μεγαλείο της Αντίστασης πολύ κοντά μας, δεν έχουμε το δικαίωμα της παραίτησης. Ο Γλέζος μας το υπενθυμίζει με το να είναι και στα ενενήντα του σημαιοφόρος του λαού μας.

- Η μεγαλύτερη φοβία ή ανησυχία σας ποια είναι;

Να παραταθεί αυτή η αμήχανη σύγχυση και ο διαλυτικός φυγοκεντρισμός της κοινωνίας μας.

- Στο φαντασιακό της γενιάς μου, ο Δεκέμβρης του ’08, παρ’ όλες τις εκτροπές που συνέβησαν, ενέχει θέση σημαδιακή. Στο βιβλίο σας ασκείτε αυστηρή κριτική στη μορφή που έλαβε η έκφραση της οργής.

Θα ήθελα να κάνουμε το μεγάλο βήμα από την οργή στη σκέψη. Στο βιβλίο τόνισα την υπέρτατη σημασία του εξεγερσιακού αρώματος. Χωρίς αυτό το άρωμα δεν μπορεί να υπάρχει ανάσα ζωής. Τι όμως παρατήρησα με έντονο σκεπτικισμό; Αυτό το άρωμα το βουτήξαμε μέσα σε απόνερα. Και τα απόνερα είναι όλες οι αυτοαναιρετικές ακρότητες. Αν πάρουμε τα γεγονότα του Δεκέμβρη, τα οποία αφρόνως κάποιοι παρομοίωσαν ακόμη και με το 1821, θα δούμε ότι είχαν τη θετική εξεγερσιακή διάσταση, αλλά και τη σκοτεινή, τη μηδενιστική διάσταση. Όσο οι εξεγερσιακές ανατάσεις θα εκτρέπονται για διάφορους λόγους σε μηδενιστικές ατραπούς, το εξεγερσιακό άρωμα θα εξαερώνεται και αντί να υπηρετούμε αυτό για το οποίο εξεγειρόμαστε, θα γινόμαστε υπηρέτες όσων χαλκεύουν δεσμά στην κοινωνία. Θέλω η νεολαία να περιφρουρεί η ίδια την αγιότητα των εξεγερσιακών της στιγμών.



- Περνώντας στις δυο τελευταίες ερωτήσεις. Η ευθύνη της χρεοκοπίας περιορίζεται στο πολιτικό προσωπικό; Ποιος τελικά ευθύνεται;

Αξιοποιώντας μια παραβολική προσέγγιση σ’ αυτό το ερώτημα ενός γέρου από την πατρίδα μου την Ήπειρο, θα έλεγα μαζί του πως αν κοιταχτούμε στο πηγάδι της Μεταπολίτευσης θα βρούμε την απάντηση. Χωρίς, εννοείται, αυτή η απάντηση να έχει σχέση με την κυνική χυδαιότητα του «μαζί τα φάγαμε». Σε κάθε περίπτωση όμως, όταν ψάχνουμε για ευθύνες και κοιτάμε απέναντι, δεν θα βρίσκουμε τη σωστή απάντηση. Η ευθύνη επιμερίζεται: ευθύνη διάπραξης του κακού, συνέργειας στο κακό, ανοχής του κακού, όχι επαρκούς αντίδρασης στο κακό κ.λπ. Στην κορυφή της κλίμακας των υπευθύνων βρίσκονται τα δυο κόμματα εξουσίας, οι ηγεσίες τους και το πολιτικό τους προσωπικό. Προσπερνώντας όμως όλους αυτούς, θα σταθώ ιδιαίτερα στις ευθύνες των διανοουμένων, πνευματικών ανθρώπων, καλλιτεχνών, επιστημόνων και δημοσιογράφων που σιτίστηκαν παχυλώς στο πρυτανείο της Μεταπολίτευσης και τώρα, με περισσεύον θράσος, κάνουν και κριτική, σαν να μην ήταν αυτοί που συμπορεύτηκαν, με το αζημίωτο πάντοτε, με όλες τις αποχρώσεις της δικομματικής συγκυριαρχίας. Αυτό για μένα είναι ένα από τα πιο ανησυχητικά συμπτώματα της κρίσης. Θου κύριε, φυλακήν τω στόματί μου!

- Θέλω να κλείσουμε με ένα υπαρξιακό ερώτημα για τη γενιά μου, τους νέους ανθρώπους. Είσαι δάσκαλος και ξέρω την ευαισθησία σου. Τι θα έλεγες από καρδιάς σε έναν νέο άνθρωπο, 18, 25, 35 χρόνων, που έχει υποστεί το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, το κυρίαρχο μεταπολιτευτικό πολιτιστικό μοντέλο, την κομματική λειτουργία της κοινωνίας και που δεν αλλοτριώθηκε και είναι διατεθειμένος να το παλέψει.

Είναι το δυσκολότερο ερώτημα. Αν έχουμε δικαίωμα οι των ένοχων μεταπολιτευτικών γενεών, ακόμα και αυτοί που ήμασταν σε βαθιά ρήξη με το διαχειριστικό κατεστημένο, να δίνουμε συμβουλές προς τους νέους, θα τους έλεγα: να συνειδητοποιήσουν και να αναδεχτούν τη βαριά ευθύνη της ελληνικής συνέχειας σ’ αυτό το τόσο δύσκολο για τη συλλογικότητά μας σταυροδρόμι. Πολύ θα ήθελα να ξυπνήσει μέσα τους το κατά Σβορώνο αντιστασιακό «ένστικτο» του λαού μας, έτσι που, πατώντας γερά στον τόπο μας, να σηκώσουν την πεσμένη από τα χέρια μας σκυτάλη και να βρουν διέξοδο.

Τρομάζω όταν σκέφτομαι τα φορτία που μετέφερε στους ώμους τους η μεταπολιτευτική αφροσύνη. Ιδιαίτερα προς τους αριστερά υποψιασμένους, αυτό το ελπιδοφόρο και ανήσυχο κομμάτι της νεολαίας μας, θα έλεγα, πέραν του να φυλάγονται από τα τυφλά «ιερατεία» και τους μικρούς «βούδες», όλου του αριστερού χώρου, να διδάσκονται από θεωρητικούς όπως ο Γκράμσι και να βλέπουν μαζί του «εθνική την αφετηρία και διεθνιστική την προοπτική…». Πρωτίστως όμως να διδάσκονται από τους κλασικούς της γραμματείας μας, στους οποίους στηρίχτηκαν οι μεγάλοι θεωρητικοί της Αριστεράς, με πρώτον απ’ όλους τον ίδιο τον Μαρξ. Γι’ αυτό πάνω απ’ όλα θα τους συμβούλευα μέτρο της αριστεροσύνης τους να είναι η ποιότητα, που θέλει παιδεία και ήθος. Μελετώντας τα λάθη της Μεταπολίτευσης, εύχομαι να μην τα επαναλάβουν.


Το βιβλίο του Λαοκράτη Βάσση Η χρεοκοπία της Μεταπολίτευσης- Πολιτιστικές Αναγνώσεις κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ταξιδευτής. Ο συγγραφέας αναζητά τα βαθύτερα αίτια των βιούμενων αδιεξόδων μας, υποστηρίζοντας ότι η Αριστερά πρέπει να γίνει πολιτιστική πρωτοπορία προκειμένου να διεκδικήσει την πολιτική πρωτοπορία.

Πέμπτη 19 Απριλίου 2012

Τι είναι η κρίση; Και πώς γλιτώνουμε;

Πηγή: aristero blog

Δ. Καλιαμπάκος

 «Το κεφάλαιο τρομάζει όταν έλθει αντιμέτωπο με την ανυπαρξία κερδών, όπως ακριβώς τρομάζει η 

Φύση μπροστά στο κενό. Με την προοπτική κάποιων κερδών ξυπνάει από το λήθαργό του, με 
κέρδος 20% ζωντανεύει, με 50% γίνεται θετικά παράτολμο, με 100% λειώνει κάτω από το πόδι του όλους τους ανθρώπινους νόμους και με 300% δεν υπάρχει εγκληματική ενέργεια που να μην ρισκάρει – ακόμη και με τον κίνδυνο να οδηγηθεί στην γκιλοτίνα.»

Κ. Μάρξ – «Κεφάλαιο»

Δεν είναι άδικα ένα από τα πλέον δημοφιλή «τσιτάτα» του Μαρξ. Περιγράφει με εξαιρετική σαφήνεια  τη συμπεριφορά του κεφαλαίου. Αυτό που είναι πράγματι θαυμαστό είναι η διαχρονική του αξία. Σχεδόν εκατόν πενήντα χρόνια μετά, ακόμα και τα ποσοστά που αναφέρονται είναι πολύ κοντά στη σημερινή πραγματικότητα. Το απόσπασμα αυτό είναι πολύ χρήσιμο για να υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχουν όρια (θεσμικά ή ακόμη και ηθικά) που θα μπορούσαν να συγκρατήσουν τη δράση του κεφαλαίου εντός «κάποιων εύλογων πλαισίων». Αλλά στο άρθρο αυτό θα μιλήσουμε πιο αναλυτικά για την πρώτη πρόταση του αποσπάσματος.  Την κρίση, τον πανικό που προκαλεί, τις συνέπειες που έχει.

Θα προσπαθήσω να περιγράψω τις αιτίες τις κρίσεις με τρόπο απλό, χωρίς υπερβολικές πληροφορίες  που αντί να φωτίζουν μπερδεύουν τα πράγματα.


 Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Η τυφλή παραγωγή

Όλες οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν ένα θεμελιώδες οικονομικό πρόβλημα. Οι ανάγκες που πρέπει να καλυφθούν είναι πολύ περισσότερες από τα μέσα που υπάρχουν για την ικανοποίησή τους. Και μη σας φαίνεται υπερβολικό, έχοντας στο μυαλό σας τις χιλιάδες άχρηστες και καλλιεργημένες ανάγκες από ένα ανούσιο και κενό περιεχομένου καταναλωτικό πρότυπο ζωής. Αρκεί να πούμε αν σήμερα ο παγκόσμιος πλούτος μοιράζονταν ισόποσα στους κατοίκους του πλανήτη, δύσκολα θα πιάναμε ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Το κατά κεφαλήν εισόδημα θα ήταν κοντά στις 9.000 $, σαν αυτό του Μεξικού, ας πούμε. Απλά σήμερα δισεκατομμύρια ζουν  κυριολεκτικά σε κτηνώδεις συνθήκες (η «κραταιά» Κίνα, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, έχει μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα των κατοίκων της κάτω από 4000 $ το χρόνο)  για να ζει ένα μικρό ποσοστό καλύτερα, και το 1% σαν βασιλιάδες. «Απλά»…

Οι οικονομολόγοι λένε ότι αυτό το θεμελιώδες ερώτημα σπάει σε τρία άλλα ισοδύναμα ερωτήματα, που κάθε κοινωνικοοικονομικό σύστημα απαντάει με διαφορετικό τρόπο: «Τι θα παραχθεί», «πως θα παραχθεί» και «πως θα μοιραστεί αυτό που θα παραχθεί».

Ο καπιταλισμός παράγει με ανεξέλεγκτο τρόπο ότι ζητιέται, ότι «μυρίζει» κέρδος.  Έτσι, για παράδειγμα, αν μια αγορά (ας πούμε μια χώρα)  έχει ζήτηση για 100.000 σπίτια, εν ριπή οφθαλμού θα πέσουν πάνω στη ζήτηση αυτή διάφορες μερίδες του κεφαλαίου προσπαθώντας να αποσπάσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι. Ξέρουν το όριο των 100.000, αλλά είναι αδύνατον να συνεννοηθούν να το μοιράσουν, θα προσπαθήσουν να αποσπάσουν όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κομμάτι, ο καθένας για τον εαυτό του. Αποτέλεσμα αυτού είναι να κατασκευαστούν πολύ περισσότερα σπίτια από αυτά που μπορούν να πουληθούν. Ε, και τι έγινε. Μικρό το κακό.  Σταματάνε να ασχολούνται με τις κατασκευές, απολύουν κόσμο (γι αυτούς είναι αναλώσιμοι εξάλλου) και πέφτουν με τα μούτρα σε άλλο κλάδο, που  μοιάζει να υπόσχεται κέρδη. Αλλά αργά ή γρήγορα συμβαίνει πάλι το ίδιο. Και σιγά σιγά συμβαίνει κάτι χειρότερο. Επειδή το συνολικό ποσό των χρημάτων που έχουν στη διάθεσή τους οι εργαζόμενοι (ή καταναλωτές, αν προτιμάτε, εν προκειμένω), αρχίζει να εξαντλείται,  ολοένα και γρηγορότερα στερεύει η δυνατότητα επέκτασης σε άλλους τομείς που να συντηρεί και να επαυξάνει τα κέρδη. Και αρχίζουν να υπάρχουν πολλά εμπορεύματα απούλητα και τα ποσοστά κέρδους αρχίζουν να βυθίζονται. Και τότε η λέξη κρίση αρχίζει να σκιάζει τα πάντα.

Αλλά  το κεφάλαιο είναι σαν το ποδήλατο. Αν δεν κινείται πέφτει.

Τα τρία άλματα

Το κεφάλαιο έχει τρεις, βασικά, δυνατότητες αντίδρασης. Η πρώτη αφορά στην επέκτασή του σε όλο τον κόσμο. Παγκοσμιοποίηση. Σκεφτείτε τη λαιμαργία που θα ένοιωσαν, για παράδειγμα, οι βασικοί μέτοχοι της Coca Cola ή της Pepsi Cola, όταν άνοιξε γι αυτούς η αγορά της Κίνας. Πάνω από 1 δις πιθανοί νέοι καταναλωτές! Είναι μετά, να μην ακουμπήσεις χρυσάφι στα πόδια του Γιάο Μιν, του κινέζου μπασκετμπολίστα του NBA, προκειμένου να εκμαυλίσεις την απέραντη κινεζική πιτσιρικαρία; Τι κι αν στη διατροφή τους δεν υπήρχε καν αναψυκτικό με ζάχαρη και τώρα θερίζονται από τη βίαιη αυτή αλλαγή στις διατροφικές τους συνήθειες;

Η δεύτερη έχει να κάνει με την επέκταση προς το μέλλον. Αφού εξαντλήθηκε η αγοραστική δύναμη του παρόντος, «ας φάμε» από το μέλλον. Δανεισμός, λοιπόν. Έτσι, για παράδειγμα, για να μπορέσει η Γερμανική αυτοβιομηχανία να συντηρεί και να αυξάνει τα κέρδη της, έπρεπε η Ελλάδα δανειζόμενη να περάσει από την εποχή του Yugo και του Ibiza, στην εποχή του AUDI και στην BMV.  Για να συντηρούνται και να μεγεθύνονται οι κατασκευαστικές  εταιρείες έπρεπε ο κόσμος να «αγοράζει» σπίτια με δάνειο, έχοντας την  ψευδαίσθηση ότι έχει δικό του σπίτι, ενώ στην πράξη ζούσε μια ζωή με προπληρωμένο νοίκι στην τράπεζα.

Υπάρχει και μια τρίτη μορφή ανακούφισης της καπιταλιστικής κερδοφορίας. Πιο βαθειάς, πιο έντονης. Αλλά όπως και με τα «σκληρά», με βαθύτερες συνέπειες. Είναι οι τεχνολογικές επαναστάσεις. Αυτές κάνουν την ανθρώπινη εργασία εξαιρετικά πιο παραγωγική και επομένως φτιάχνονται προϊόντα με χαμηλότερο κόστος και υψηλότερα περιθώρια κέρδους. Για παράδειγμα, για μας που ζήσαμε την προ- ηλεκτρονική εποχή (όχι βαθειά στο παρελθόν αλλά ας πούμε στη δεκαετία του 80) ένα ρολόι που «πάει καλά», που βεβαίως έχανε ένα λεπτό την ημέρα, ήταν είδος πολυτελείας (παρεμπιπτόντως, οι μεγαλύτεροι θυμάστε τα περίφημα SFIKO, τις «μαϊμούδες» των SEIKO;). Σήμερα, ένα quartz ρολόι που δεν χάνει δευτερόλεπτο σε μια χρονιά το βρίσκεις στα γαριδάκια. Ήταν αποτέλεσμα μιας τεχνολογικής επανάστασης.  Ή, συγκρίνετε τι προσφέρει ένα αυτοκίνητο που μπορεί να αγοραστεί, ας πούμε με τους μισθούς ενός χρόνου, σήμερα (160 km/h τελική, κλιματισμό, αερόσακους κλπ.) . Περισσότερα από όσα ένα αυτοκίνητο που κόστιζε όσο ένα σπίτι στη δεκαετία του 70. Αλλά και αυτή η «ανακούφιση» είχε ως αποτέλεσμα να πέσουν στην αγορά εκατομμύρια προϊόντα που αδυνατούν να βρουν αγοραστές. Όλα αυτά μαζί τα λέμε «κρίση υπερσυσσώρευσης». Το σχήμα που παρουσιάζεται είναι απλουστευτικό. Στην πραγματικότητα οι διαδικασίες δεν είναι διαδοχικές στο χρόνο, συμπλέκονται, η παγκοσμιοποίηση εξυπηρετεί και τη μείωση του κόστους εκτός της επέκτασης των αγορών, η ταξική πάλη παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του φαινομένου κλπ. Αλλά η φύση του φαινομένου είναι αυτή που περιγράφτηκε.

Το μεγάλο σεισμικό γεγονός

Τέτοιες κρίσεις ο καπιταλισμός είναι αδύνατον να αποφύγει. Είναι εγγεγραμμένες στο DNA του. Και είναι σαν του σεισμούς, σε μια περιοχή που ξέρουμε ότι είναι σεισμογενής. Όσο περισσότερο καθυστερεί, τόσο περισσότερο σεισμική ενέργεια συσσωρεύεται, τόσο πιο δυνατός είναι ο επερχόμενος σεισμός. Καμιά φορά  μικρότεροι σεισμοί (μικρότερες κρίσεις) δίνουν παράταση χρόνου, εκτονώνουν ένα κομμάτι της ενέργειας που συσσωρεύεται αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το «μεγάλο σεισμικό γεγονός».

Εκεί βρισκόμαστε σήμερα. Η μεγάλη κρίση του 2008- 9 στην καρδιά του καπιταλισμού, στην Αμερική, έδειξε σε όλους ότι αυτό το «μεγάλο σεισμικό γεγονός» είναι εξαιρετικά κοντά, και κατά πάσα πιθανότητα, είναι αναπόφευκτο. Και όλοι προετοιμάζονται γι αυτό. Τα τρία μεγάλα άλματα: στο χώρο, στο χρόνο και στην ποιότητα (αυτό το λέμε και στην οργανική σύνθεση του κεφαλαίου) έχουν εξαντλήσει τη δυναμική τους, η παγκόσμια καπιταλιστική μηχανή αρχίζει να «μπουκώνει» ξανά, όλοι αρχίζουν να σκέφτονται να πάνε στο ταμείο για να κατοχυρώσουν τα κέρδη από το «πάρτυ», αλλά ξέρουν ότι αυτό είναι ήδη η αρχή του τέλους. Το «ταμείο» δεν επαρκεί για να ξεπληρώσει τις απίθανα μεγάλες «αξίες» που έχουν δημιουργηθεί. Έρχεται η ώρα η φούσκα να σκάσει.

Πως ξεπερνάει ο καπιταλισμός αυτές τις κρίσεις του; Δυστυχώς, με μια τεράστια καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων. Πρέπει τα περιττά να «καούν», έτσι ώστε να γίνει επανεκκίνηση με ότι περισσεύει. Αλλά,  πρώτα απ΄ όλα, καίγεται η βασική παραγωγική δύναμη, η ανθρώπινη εργασία. Άνθρωποι πετιούνται στα αζήτητα της ανεργίας, όπως τα πορτοκάλια στις χωματερές αν είναι να συντηρηθούν τα επίπεδα κερδοφορίας. Είναι πραγματικά τραγικό, αν σκεφτεί κανείς πως  το πλεόνασμα αγαθών που θα μπορούσε να καλύψει κοινωνικές ανάγκες και να κάνει τον κόσμο κατά τι καλύτερο είναι η αιτία που τον σπρώχνει βαθειά στην καταστροφή. Η οποία μπορεί να πάρει ακόμη και την απεχθέστερη μορφή, τον πόλεμο. Σήμερα, πολλοί συμφωνούν ότι η κρίση του 29-30 δεν ξεπεράστηκε οριστικά, παρά μέσω του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Αλλά, με ρίγος κανείς συλλογίζεται τι σύστημα είναι αυτό που το «γιατρικό» μιας οικονομικής του κρίση απαιτεί τη «ανθρωποθυσία» δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων; Ακούγεται εφιαλτικό, αλλά ο στρουθοκαμηλισμός ποτέ δεν είναι λύση.

Στο σημείο αυτό θα πρέπει να κάνουμε τρεις σημαντικές επισημάνσεις για την κρίση. Η τρίτη έχει και τις σημαντικότερες συνέπειες.

Η κρίση δεν καταστρέφει ισόποσα μεγάλους και μικρούς. Δεν χάνουν όλοι και δεν χάνουν αναλογικά με το τι έχουν. Αντίθετα, ο μεγάλος πόλεμος γίνεται για το πώς θα κατανεμηθούν τα αποτελέσματά της. Και πρόκειται κυριολεκτικά για αμείλικτο πόλεμο. Αυτοί που έχουν βγάλει τα εκατομμύριά τους έξω, αυτοί που έχουν εξασφαλίσει του δικούς τους κάμποσων γενεών, είναι αυτοί που παίρνουν αποφάσεις  που μειώνουν τον μισθό από 600 Ευρώ στα 500. Και από κει, με κρύο αίμα, ακόμα πιο χαμηλά.

Δεύτερον, η κρίση είναι μια μεγάλη ευκαιρία ανακατανομής του πλούτου. Στην κατοχή, για δυο τενεκέδες λάδι ο κόσμος έχανε το σπίτι του ή το χωράφι του. Αυτοί που βρέθηκαν στην κρίση με λεφτά είχαν  μια  χρυσή ευκαιρία να τα πολλαπλασιάσουν εξαφανίζοντας τους αδύναμους ή ακόμη και τους λιγότερο δυνατούς.

Η ΕΕ θεμελιώδης αιτία της κρίσης

Αλλά, φυσιολογικά κανείς θα αναρωτηθεί. Που είναι αυτή τεράστια κρίση σε όλο τον κόσμο; Δεν τη βλέπουμε. Αυτό που βλέπουμε να καταρρέει είναι η Ελλάδα.

Εδώ είναι ο ειδικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η κρίση οξύνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των  τριών μεγάλων καπιταλιστικών πόλων (ΗΠΑ, ΕΕ, Κίνα). Η άρχουσα τάξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση βλέποντας το τσουνάμι της κρίσης να πλησιάζει έχει αποφασίσει ότι δεν μπορεί να αντέξει τον ανταγωνισμό αν διατηρηθεί το επίπεδο ζωής που έχουν κατακτήσει οι εργαζόμενοί της. Και επιχειρεί μια ιστορική ανατροπή: την «κινεζοποίηση» της Ευρώπης. Και εκτελεί στην Ελλάδα ένα πείραμα: πόσο χαμηλά μπορεί να συμπιεσθεί το επίπεδο ζωής εντός της Ευρώπης. Το αποτέλεσμα ήδη έχει ανακοινωθεί ότι θα αποτελέσει τον οδηγό για ολόκληρη την Ευρώπη.

Έτσι, λοιπόν, δυο είναι οι βασικοί παράγοντες που χτύπησαν την Ελλάδα. Η παγκόσμια καπιταλιστική κρίση που κάθε άλλο παρά απομακρύνθηκε. Απεναντίας, τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στην Ελλάδα ακριβώς γιατί παίζει το ρόλο του «καναρινιού στο μεταλλείο» (αν πεθάνει σημαίνει ότι το περιβάλλον είναι τοξικό για όλους, ανεξάρτητα αν το νοιώθουν). Και, δεύτερον, η Ευρωπαϊκή Ένωση που ξεκίνησε ένα ξεκλήρισμα δικαιωμάτων και κατακτήσεων ενός αιώνα. Αυτός, μάλιστα, ο παράγοντας είναι πιο ορατός και άμεσος.

Και τώρα τι κάνουμε; (Τι είναι αυτό που λείπει…)

Είναι θέμα πολιτικού ρεαλισμού να αναγνωρίσουμε ότι έχουμε να κάνουμε με μια καπιταλιστική κρίση που το ξεπέρασμά της προς όφελος των πολλών απαιτεί αντικαπιταλιστική κατεύθυνση. Ο στρουθοκαμηλισμός, όπως είπαμε, δε βοηθά. Έγκαιρα πρέπει να καταλάβουμε ποια είναι η ουσία του προβλήματος και να προετοιμαστούμε κατάλληλα. Δεν είναι θέμα πως θα το ονομάσουμε εμείς, το θέμα είναι τι πραγματικά είναι. Αν, για παράδειγμα, ταρακουνιέται συθέμελα το σύστημα και απειλεί να μας παρασύρει στα τάρταρα της κοινωνικής αδικίας ή ακόμα, χειρότερα, του πολέμου, μόνο η έγκαιρη αναγνώριση των κινδύνων αλλά και των ευκαιριών που γεννώνται και, κυρίως, ο έγκαιρος εντοπισμός των ευάλωτων σημείων της απέναντι πλευράς μας σώζει. 

Αυτό δε σημαίνει πληθωρισμός αντικαπιταλιστικής φρασεολογίας ή ακόμη χειρότερα συνθηματολογική πλειοδοσία. Ούτε τοποθέτηση «προαπαιτούμενων». Απεναντίας, όποιος είναι βαθειά πεισμένος ότι η τρέχουσα σύγκρουση οδηγεί προς τα όρια του συστήματος, κάνει ότι μπορεί για να πείσει και τους υπόλοιπους έγκαιρα γι αυτό  αλλά ξέρει και να εμπιστεύεται την ταχύτατη πολιτική εμπειρία που κατακτά ο αγωνιζόμενος κόσμος στις στιγμές της οξύτατης πολιτικής πάλης.

Πάμε τώρα στο θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προσωπικά, πιστεύω πως για να έχει πιθανότητες επιτυχίας ένα πείραμα μιας άλλου τύπου συγκρότησης  της κοινωνίας θα πρέπει να γίνει σε περιφερειακό επίπεδο. Τουλάχιστον. Και με συναρπάζει η ιδέα μιας κοινής απόπειρας με άλλους ευρωπαϊκούς λαούς, ειδικά της Νότιας Ευρώπης. Η  πολιτική τους εμπειρία, οι εγγεγραμμένες στη συλλογική τους συνείδηση απόπειρες στο παρελθόν, η κάποια πολιτική και ιδεολογική κινητικότητα και φρεσκάδα που τους διακρίνει (αν και κάποιοι θα επιμείνουν στη μακρά και βαθειά διαδικασία αφομοίωσης και ενσωμάτωσής τους στο σύστημα) τους κάνει ελκυστικούς συνοδοιπόρους σε μια πορεία προς τα μπρος.

Αλλά είναι δυνατόν μια τέτοια πρόθεση να μπερδεύεται με τη σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση; Η Ευρωπαϊκή Ένωση φτιάχτηκε για να εξασφαλίσει βασικά στην γερμανική άρχουσα τάξη (ως επικεφαλής μιας μεγάλης συμμαχίας των ευρωπαϊκών αστικών τάξεων) το μέγεθος που χρειάζονταν για να αναδειχθεί σε παγκόσμιο πόλο, θα διαρκέσει όσο εξυπηρετεί ακριβώς αυτόν τον στόχο και θα διαλυθεί πολύ πριν εξυπηρετήσει οποιαδήποτε κίνηση αμφισβήτησης της ηγεμονίας της, οποιαδήποτε κίνηση εξυπηρετεί την αντίθετη κατεύθυνση. Εδώ κινδυνεύει να διαλυθεί για ήσσονος σημασίας λόγους και να δώσει τη θέση της σε εθνικισμούς παλιού τύπου, στη βάση της λογικής «ο σώζων  εαυτόν σωθήτω», και περιμένουμε εμείς να διαβρωθεί ακίνητη μέχρι να εξυπηρετήσει ακριβώς το αντίθετο για το οποίο φτιάχτηκε; Αλλά και πάλι, ας υποθέσουμε ότι ορισμένοι ποντάρουν ακόμη σε αυτή την πιθανότητα: Εδώ η ίδια η ΕΕ έχει σχεδιάσει δεκάδες σενάρια για την αποπομπή μας, εμείς θα συνεχίζουμε να εξετάζουμε σενάρια μόνο στο εσωτερικό της;

Αλλά δεν πιστεύω, και το λέω για μια ακόμη φορά, ότι οι μεγάλες διαφορές στις αντιλήψεις μας, που και βέβαια υπάρχουν, ευθύνονται για την εξοργιστική αφασία και την πολιτική ακινησία που μας διακρίνει. Η αριστερά μοιάζει με «τον άνθρωπο που έβλεπε τα τρένα να περνούν». Φοβάμαι, ότι η αιτία είναι πιο βαθιά.  Η κατανόηση ιδιαίτερα στην αριστερά, ακόμη και ενστικτωδώς, ότι η υπόθεση μοιάζει με «πάρτα όλα» ή «χάστα όλα», κάνει τα πόδια όλων να λυγίζουν.

Ας ελπίσουμε μια ορμητική είσοδος φρέσκων κοινωνικών δυνάμεων αποφασισμένων  να υπερασπιστούν με κάθε τρόπο τη ζωή που μας κλέβουν να δώσει και στην αριστερά (της οποίας ο ρόλος είναι ζωτικός)  την αυτοπεποίθηση που της λείπει.