ΑΚΟΝΙΣΤΕ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ, ΝΑ ΣΦΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Εάν δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μάτια σας για να βλέπετε, τότε θα τα χρειαστείτε για να κλάψετε


Κυριακή 24 Ιουνίου 2012

Μάθημα από τον Χέρμπερτ Χούβερ για την Ελλάδα και την Ευρώπη

http://contramee.wordpress.com


http://contramee.files.wordpress.com/2012/06/the-greek-flag-of-the-par-008.jpg 


















Των Γκάρι Ρίτσαρντσον και Στέργιου Σκαπέρδα
5 Ιουνίου 2012
 Με πάνω από 20% ανεργία και εν μέσω ύφεσης, η Ελλάδα θα βρίσκεται  υπό το καθεστώς μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης μέχρι τις εκλογές της 17ης Ιουνίου. Η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές μπορεί να χρειαστεί να λάβει επείγοντα μέτρα για την πρόληψη της κρατικής και κοινωνικής κατάρρευσης μπροστά σε μια συνεχώς επιδεινούμενη οικονομία.

Παρόμοιες προκλήσεις αντιμετώπισαν οι Ηνωμένες Πολιτείες την περίοδο ανάμεσα στην εκλογή του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, το Νοέμβριο του 1932 και την ορκωμοσία του, τον Μάρτιο του 1933. Σε αυτό το διάστημα, η ανεργία υπερέβη το 25%. Η οικονομική δραστηριότητα υποχώρησε ταχύτατα. Η μαζική απόσυρση καταθέσεων στράγγιξε  τα ταμεία των χρηματοπιστωτικών οργανισμών . Ο υπό προθεσμία πρόεδρος Χέρμπερτ Χούβερ παρέμεινε αδρανής , ενώ η οικονομία κατέρρευσε, και οι κυβερνήτες  των 28 πολιτειών κήρυξαν τραπεζικό μορατόριουμ, το οποίο απαγόρευε στους  πιστωτές αναλήψεις χρημάτων  από όλα τα  χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η κρίση κορυφώθηκε την Παρασκευή, πριν την ορκωμοσία του Ρούσβελτ όταν ο κυβερνήτης  Lehman έθεσε εκτός λειτουργίας το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Πολιτείας της Νέας Υόρκης.
 Λίγες ώρες μετά την ορκωμοσία και την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Πρόεδρος Ρούσβελτ ξεκίνησε μια εκστρατεία για την ανάνηψη του  χρηματοπιστωτικού συστήματος των Ηνωμένων Πολιτειών. Η πρώτη του ενέργεια ήταν να δώσει εντολή για τραπεζική αργία , να άρει  στην  Αμερική τη  σταθερή  συναλλαγματική ισοτιμία, να επιβάλλει  έλεγχο στη ροή κεφαλαίων, να δεσμεύσει το νομισματικό χρυσό που κατείχαν  όλες  επιχειρήσεις και οι ιδιώτες, και υποτίμησε το δολάριο .Εντός της  εβδομάδας, ο Ρούσβελτ πρότεινε και το Κογκρέσο πέρασε ένα νόμο έκτακτης ανάγκης για τα τραπεζικά ιδρύματα, με τον οποίο αποκατέστησε την εμπιστοσύνη των καταθετών προς  τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς . Κατά τη διάρκεια της επόμενης εβδομάδας, επανέφερε σε λειτουργία τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε όλη τη χώρα, και ξεκίνησε μια  τριετής ταχεία οικονομική ανάκαμψη. Στους μήνες που ακολούθησαν, η κυβέρνηση Ρούσβελτ και το Κογκρέσο των ΗΠΑ πέρασε μια σειρά από νόμους αναμόρφωσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι νομοθετικές αυτές πράξεις δημιούργησαν την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, το Ταμείο Εγγυοδοσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς, και άλλα ρυθμιστικά όργανα, που εγκαινίασαν την έναρξη πενήντα χρόνων  χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και οικονομικής ανάπτυξης.
 Ποιος επινόησε τα σχέδια που υλοποίησε ο Ρούζβελτ τόσο γρήγορα και με επιτυχία; Το καταρτισμένο προσωπικό της ομοσπονδιακής γραφειοκρατίας* υπό τη εποπτεία  πολιτικών στελεχών  του Ρεπουμπλικανικού κόμματος σχεδίασαν το σύνολο σχεδόν των πρωτοβουλιών αυτών, κατά το τελευταίο έτος της θητείας του Χούβερ. Πρόκειται για μια σειρά  σχεδίων έκτακτης ανάγκης που περιελάμβαναν  επιλογές ακόμα και για τα χειρότερα σενάρια, τα οποία  όμως, ο Χούβερ ο ίδιος, αρνήθηκε να εφαρμόσει. Κατά το διάστημα της ‘’μεσοβασιλείας’’ του, οι υφιστάμενοι του Χούβερ μετέφεραν το πλήρες πρόγραμμα των σχεδίων έκτακτης ανάγκης στη νέα κυβέρνηση, επιτρέποντας στον Ρούζβελτ  να δράσει αποφασιστικά μέσα σε λίγες ώρες από την ανάληψη των καθηκόντων του.
 Το σημαντικό – και επείγον – δίδαγμα είναι ότι η σημερινή υπηρεσιακή ελληνική κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδας θα πρέπει να προετοιμαστούν με παρόμοιο τρόπο, τουλάχιστον με τα βασικά σχέδια για τους πιθανούς κινδύνους ,που θα αντιμετωπίσει η επόμενη ελληνική κυβέρνηση. Ας ελπίσουμε ότι οι δύο προηγούμενες κυβερνήσεις  έχουν ήδη κάνει κάποια προετοιμασία.
 Η  προτεραιότητα της  νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι το πώς θα χειριστεί την επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών και την επιδείνωση της κατάστασης του τραπεζικού συστήματος. Πρέπει να υπάρξει σχεδιασμός για την έκδοση χρεογράφων αναγνώρισης οφειλής- ελλείψει επαρκών πόρων-, για το προσωρινό κλείσιμο των τραπεζών, για την ενδεχόμενη έξοδο από την Ευρωζώνη και για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
 Η Τράπεζα της Ελλάδας και το υπουργείο Οικονομικών θα πρέπει να διαθέτουν πρόγραμμα για τον τρόπο που θα χειριστούν την άμεση περίοδο της μετάβασης σε ένα νέο νόμισμα, το οποίο θα εστιάζει στην  πρωταρχική ανακοίνωση, τον αριθμό των ημερών για την τραπεζική αργία, και σε  όλες τις λεπτομέρειες της εκτύπωσης του νέου νομίσματος, τη μετατροπή της λογιστικών προτύπων των τραπεζών και των συστημάτων πληροφορικής, και άλλες παρόμοιες, αλλά σημαντικές λεπτομέρειες. Πρέπει ακόμη να υπάρχει πρόβλεψη   για τον έλεγχο των  κεφαλαιακών ροών και για την εισαγωγή και διανομή προϊόντων όπως πετρέλαιο,  φάρμακα  και τρόφιμα.
 Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα είναι πιο δύσκολα από αυτά που αντιμετώπισαν οι κυβερνήσεις του Χούβερ και του Ρούσβελτ  - το οικονομικό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι πιο περίπλοκο σήμερα, η Ελλάδα είναι πολύ μικρότερη και πιο ανοικτή από τις ΗΠΑ  της δεκαετίας του ’30, και το γεγονός ότι η χώρα δεν έχει δικό της νόμισμα αυξάνει τη δυσκολία βραχυπρόθεσμα. Επομένως, είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει προετοιμασία, ακόμη και την τελευταία στιγμή, εφόσον  δεν έχει  ήδη γίνει.
 Το πρόβλημα, βέβαια, δεν περιορίζεται στην Ελλάδα. Το σύνολο της Ευρωζώνης βρίσκεται αντιμέτωπο με το φάσμα της ρήξης και  η προετοιμασία για την ομαλότερη μετάβαση- όσο  είναι δυνατό υπό αυτές τις συνθήκες - είναι επιτακτική ανάγκη, ανεξαρτήτως πεποιθήσεων και επιθυμιών για το αν αυτό δεν θα συμβεί ή δεν θα πρέπει  να συμβεί . Εάν η κυβέρνηση του Χέρμπερτ Χούβερ είχε την προνοητικότητα να σχεδιάσει προγράμματα που ο ίδιος τελικά δεν θέλησε  να εφαρμόσει, το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι κυβερνήσεις στην  Ελλάδα και τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης προς όφελος των μελλοντικών κυβερνήσεων, των χωρών τους, της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου.


 Gary Richardson and Stergios Skaperdas
Department of Economics
University of California, Irvine
June 5, 2012
*Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών λειτουργεί ως σύστημα διασυνδεδεμένων υπηρεσιών και οργανισμών που ασχολούνται με τη διαχείριση των προγραμμάτων της κυβέρνησης ..

Ευρωπαϊκή κρίση: Μετά την Ισπανία έρχεται η σειρά της Ιταλίας – Jacques Sapir

http://contramee.wordpress.com

 Ενώ γίνονται προσπάθειες να πειστεί η κοινή γνώμη ότι επαρκούν 100 δις ευρώ για την επίλυση της ισπανικής κρίσης , ο Jacques Sapir, αποδεικνύει ότι αυτή είναι προϊόν της πολιτικής της λιτότητας και προειδοποιεί ότι η Ιταλία θα ακολουθήσει υποχρεωτικά την Ισπανία, υπονομεύοντας τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης(ΜΕS).
 Πηγή: marianne2.fr
 Η Ισπανία αντιμετωπίζει σήμερα πρωτοφανή τραπεζική κρίση, η οποία αποτελεί άμεση και έμμεση συνέπεια της συμμετοχής της στο ευρώ.
 Το ευρώ συνέβαλε στην επιτάχυνση της αποβιομηχάνισης της ισπανικής οικονομίας, η οποία στράφηκε προς τον τομέα των υπηρεσιών και των ακινήτων. Οι τράπεζες χρηματοδότησαν απεριόριστα τον τομέα των ακινήτων χορηγώντας δάνεια τόσο στους εμπόρους ακινήτων, τους κτηματομεσίτες και τους εργολάβους, όσο και στα νοικοκυριά. Οι επαγγελματίες ήταν οι πρώτοι που επηρεάστηκαν ,όντας ανίκανοι να πουλήσουν τα προϊόντα τους, τόσο στους τουρίστες, που απομακρύνθηκαν από την Ισπανία–με εξαίρεση τους πλουσιότερους – εξ αιτίας του υψηλού κόστους και της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ευρώ, όσο και στους πολίτες . Η δυναμική στον κατασκευαστικό τομέα αντιστράφηκε απότομα. Περάσαμε από την κατασκευή ενός εκατομμυρίου κατοικιών ανά έτος σε περίπου 80.000 σήμερα, ήτοι σε διαίρεση με συντελεστή το 12! Εξ ου και η έκρηξη της ανεργίας.
 Η ραγδαία συρρίκνωση στον τομέα των κατασκευών είχε ως αποτέλεσμα την κάμψη όλης της οικονομίας. Είχε σημαντικό αντίκτυπο στη συνολική φερεγγυότητα της χώρας
Τα νοικοκυριά, που πλήττονται από την αυξανόμενη ανεργία ,η οποία αγγίζει πλέον το 24,4% του ενεργού πληθυσμού, δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να αντιμετωπίσουν τους τόκους των χρεών τους και οι καθυστερούμενες οφειλές έχουν συσσωρευτεί. Αυτό μεταφράζεται σε τόκους υπερημερίας ύψους 8,3% επί του ενεργητικού των τραπεζών. Ένας απλός τρόπος για να γίνει μια εκτίμηση του ύψους των τραπεζικών υποχρεώσεων είναι να εξεταστεί το απόθεμα των 3 εκατομμυρίων άδειων σπιτιών, που σημαίνει 2,5 εκατ. ευρώ πάνω από αυτό που θεωρείται «φυσιολογικό» από τους κτηματομεσίτες. Αν εκτιμήσουμε τη μέση τιμή των κατοικιών στα 100. 000 ευρώ ,ένα απόθεμα 2,5 εκατομμυρίων από τις κατοικίες οδηγεί σε ένα σύνολο 250 δις ”παγωμένων” υποχρεώσεων .Όντας βέβαια κάποιος αισιόδοξος μπορεί να πει ότι, με την πάροδο του χρόνου (σε δύο έως τρία χρόνια) και κατεβάζοντας την τιμή κατά το ήμισυ, αυτά τα σπίτια μπορούν να βρουν αγοραστές. Αυτό θα σήμαινε, ωστόσο, ότι θα υπάρξουν τουλάχιστον 125 δις ευρώ σε απώλειες μόνο από τον τομέα των ακινήτων. Σε αυτές πρέπει να προστεθούν και οι ζημίες που προκύπτουν από την οικονομική κρίση που προκάλεσαν τα διάφορα προγράμματα λιτότητας.
Πρέπει επίσης να λογαριάσουμε ότι στο τραπεζικό σύστημα, “οι ζημίες γεννούν ζημίες .” Πιο συγκεκριμένα, τα χρέη που μόλις αποδείχτηκαν επισφαλή χρησιμεύουν ως εγγύηση στις διαπραγματεύσεις , οι οποίες αποσταθεροποιούνται με την αποκάλυψη αυτών των απωλειών και προστίθενται στο αρχικό απόθεμα των ζημιών. Αλλά η υποτίμηση του νέου ενεργητικού με τη σειρά της οδηγεί στην αποσταθεροποίηση των νέων διαπραγματεύσεων , έτσι ώστε η πρόβλεψη του τελικού συνολικού ποσού αποτελεί μια άσκηση τουλάχιστον τυχαία.
Με αυτό τον τρόπο ο οίκος Fitch πέρασε από μια πρόβλεψη απαιτούμενων κεφαλαίων ύψους 30 δις ευρώ σε μια άλλη ύψους 60 έως 100 δις ευρώ και λογικά υποβάθμισε την Ισπανία σε ΒΒΒ [1]. Ωστόσο, ακόμη και αυτή η εκτίμηση είναι κατώτερη της πραγματικότητας και σίγουρα θα αξιολογηθεί προς τα πάνω μετά από ένα ή δύο μήνες.
Συγκεκριμένα, η Ισπανία θα πρέπει , μέχρι το Δεκέμβριο του 2012, να βρει 82 δις για να χρηματοδοτήσει το χρέος της, και 16 δις ευρώ για την χρηματοδότηση των περιφερειών της (οι οποίες έχουν χάσει την πρόσβασή τους στις κεφαλαιαγορές κατά τη διάρκεια του 2011),ήτοι ένα συνολικό ποσό 98 δις ευρώ.
Οι συνολικές ανάγκες της Ισπανίας, μόνο για τη σταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος , είναι σίγουρα κοντά στα 250 – 300 δις ευρώ, εκ των οποίων τουλάχιστον τα μισά θα χρειαστούν μέχρι το τέλος του 2012. Αν βασιστούμε στα 125 δις ευρώ (το ελάχιστο ποσό) των υποχρεώσεων που ‘’αποκαλύφτηκαν ’’ κατά τη διάρκεια του 2012, αυτό σημαίνει ότι οι ανάγκες χρηματοδότησης θα είναι τουλάχιστον μέχρι το Δεκέμβριο στα 223 δις(125+ 98)ευρώ. Στην πραγματικότητα, το ποσό των 16 δις για τη στήριξη των περιφερειών είναι υποτιμημένο. Ένα ποσό του ύψους των 30 δις ευρώ είναι σχεδόν βέβαιο.
Αυτό θα σήμαινε ότι η Ισπανία πρέπει να βρει μέσα στους τελευταίους έξι μήνες του έτους, 237 δις ευρώ. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η άνοδος των επιτοκίων αποκλείει την Ισπανία από της χρηματιστηριακές αγορές. Θα αναγκαστεί σύντομα να ζητήσει βοήθεια από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (MES) και είναι γεγονός ότι έχει ήδη ζητήσει τη συνδρομή της Ευρώπης στις 9 Ιουνίου 2012.
Το δημόσιο έλλειμμα για το έτος 2012 , ανεξάρτητα από υποθέσεις που μπορεί να γίνονται, είναι έτοιμο να πετάξει στα ύψη.
Σημείωση [2]
Οι διαπραγματευτές έχουν ήδη προβλέψει αυτή την κατάσταση και αυτό εξηγεί τα οξύτατα προβλήματα, που αντιμετωπίζει η Ισπανία για τη χρηματοδότησή της στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Ωστόσο, πίσω από την Ισπανία τώρα δεσπόζει καθαρά το πρόβλημα της Ιταλίας, το οποίο οφείλεται σε δύο λόγους: ένα χρέος που αντιπροσωπεύει το 120% του ΑΕΠ και μια πολύ χαμηλή ανάπτυξη ,επί σειρά ετών ,η οποία χτυπήθηκε από τα μέτρα που πήρε ο κ. Mario Monti ,όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του ως πρωθυπουργός.
Η πολιτική του Mario Monti, αποτελεί σήμερα μια αποτυχία: όχι μόνο χτύπησε την ανάπτυξη και βύθισε τη χώρα στην ύφεση, αλλά επιπλέον προκαλεί – μέσω μιας σκληρής δημοσιονομικής αυστηρότητας, και ενώ το κράτος είναι εμφανώς κακοπληρωτής – σημαντική επιδείνωση στην κατάσταση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και βιομηχανιών (ΜΜΕ / ΜΜΒ). Τα φορολογικά έσοδα, που αυξήθηκαν τον Απρίλιο, άρχισαν να υποχωρούν το Μάιο.
Όπως ήταν λοιπόν προβλέψιμο, η πολιτική της δημοσιονομικής πειθαρχίας, ωθούμενη στα άκρα, προκάλεσε ασφυξία στην οικονομία, η οποία με τη σειρά της προκάλεσε μείωση των φορολογικών εσόδων. Η Ιταλία δεν θα μπορέσει τηρήσει τους στόχους για το έλλειμμα το 2012.
Το πρόβλημα συνδέεται άμεσα με την αυξημένη δυσπιστία των ιταλικών τραπεζών και επιχειρήσεων απέναντι στην πολιτική του κ. Mario Monti. Η δυσπιστία αυτή εκδηλώνεται με μεγάλες εκροές κεφαλαίων (με κατεύθυνση την Ελβετία, τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες) και κυρίως με τη μείωση της διάθεσης των αποταμιεύσεων έναντι Τίτλων του Ιταλικού Δημοσίου
Το αποτέλεσμα είναι η σταθερή αύξηση των επιτοκίων από το Μάρτιο. Είναι τώρα στα επίπεδα που βρισκόταν στο τέλους του καλοκαιριού του 2011, επίπεδα που είναι σαφώς δυσβάσταχτα για τη χώρα. Συνεπώς, αναμένεται εντός των προσεχών εβδομάδων ταχεία υποβάθμιση της ιταλικής οικονομίας , η οποία θα πρέπει να οδηγήσει την κυβέρνηση της Ρώμης ,να ζητήσει στο τέλος του καλοκαιριού του 2012, με τη σειρά της, βοήθεια από την ευρωζώνη.
Ωστόσο, το ύψος του ιταλικού χρέους είναι πολύ μεγαλύτερο από εκείνο του γαλλικού χρέους, και υπολογίζεται περίπου στα 2.000 δις ευρώ. Αν η Ιταλία αντιμετωπίσει μια κρίση ρευστότητας, θα είναι στο ύψος του χρέους της και οι ανάγκες χρηματοδότησης μπορεί να κυμαίνονται μεταξύ 500 και 850 δις ευρώ.
Βλέπουμε ότι τα ποσά αυτά ξεπερνούν τις δυνατότητες του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης . Το ισπανικό δράμα, όσο θεαματικό και αν είναι σήμερα, δεν πρέπει να επισκιάζει το γεγονός ότι το ουσιαστικό πρόβλημα είναι εκείνο του ιταλικού χρέους.
Εφόσον η Ισπανία χάσει την εμπιστοσύνη των αγορών (κάτι που έχει ήδη συμβεί) η κερδοσκοπία θα μεταφερθεί στην Ιταλία. Και καθώς η ευρωπαϊκή βοήθεια είναι στην πραγματικότητα , χαμηλότερη από τις ανάγκες της Ισπανίας, η κατάσταση στην Ιταλία θα επιδεινωθεί με ραγδαίους ρυθμούς.
[2] Η κυβέρνηση θα πληρώσει 17 δις καθυστερούμενες οφειλές των περιφερειών ,για προμήθειες στον τομέα της υγείας. Πηγή: Reuters.

Ο Jacques Sapir γεννήθηκε το 1954 στο Puteaux της Γαλλίας και είναι οικονομολόγος. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Paris-X Nanterre,και έγινε διευθυντής μελετών στο EHESS το 1996. Διευθύνει από το 1996 το κέντρο μελετών Centre d’études des modes d’industrialisation (CEMI-EHESS).Ειδικεύεται στα προβλήματα της ρώσικης οικονομίας και σε ζητήματα στρατηγικής . Πήρε δημόσια θέση για την ‘’απο-παγκοσμιοποίηση’’ και σήμερα αμφισβητεί το μέλλον της Ευρωζώνης ενώ συζητά το ενδεχόμενο της ανάγκης εξόδου της Γαλλίας από το ευρώ.

Πέμπτη 21 Ιουνίου 2012

Μία χώρα, δύο έθνη…

http://aristeroextreme.blogspot.gr

του Παναγιώτη Σωτήρη

Ο Βενιαμίν Ντισραέλι περίγραψε την ταξική διαίρεση της Βρετανικής κοινωνίας στο 19ο αιώνα λέγοντας ότι υπάρχουν δύο έθνη, οι πλούσιοι και οι φτωχοί. Αυτή η μεταφορά αποδίδει άψογα την κοινωνική και πολιτική πόλωση στις εκλογές της 17ης Ιούνη.

Προς τα αριστερά ψήφισαν κυρίως οι άνθρωποι που βρίσκονται σε παραγωγικές ηλικίες (18-55) και εργάζονται ή αντιμετωπίζουν την ανεργία, όσες/οι κατοικούν σε αστικά κέντρα κυρίως, όσοι ανήκουν στα λαϊκά στρώματα και κυρίως στις παραλλαγές της μισθωτής εργασίας, όσοι βρίσκονται σε περιοχές με μεγαλύτερο δυναμισμό (αλλά και κοινωνικές αντιθέσεις). Αντίθετα, προς τα δεξιά ψήφισαν οι μεγάλες ηλικίες (πάνω από 55), οι κάτοικοι των αγροτικών περιοχών, τα περισσότερο αστικά, μεσοαστικά και εύπορα στρώματα, οι κάτοικοι των περιοχών που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερο συντηρητισμό.


Ταυτόχρονα, τα αποτελέσματα αποτυπώνουν και πόλωση ως προς το πώς βιώνονται οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπου το κόστος ζωής είναι υψηλότερο και όπου οι μηχανισμοί άτυπης αλληλεγγύης λειτουργούν λιγότερο, η ανασφάλεια και η υποβάθμιση των υλικών όρων ζωής των ανθρώπων σε ενεργές ηλικίες μεταφράζεται πιο εύκολα σε οργή, σε έλλογη αγανάκτηση και σε διάθεση αλλαγής. Αντίθετα, σε περισσότερο αγροτικές περιοχές, αλλά και στις μη παραγωγικές ηλικίες (συνταξιούχοι), η ίδια ανασφάλεια μεταφράζεται σε περισσότερο φοβικά αντανακλαστικά, σε εσωτερίκευση όλων των μορφών οικονομικής ιδεολογικής τρομοκρατίας (ευρώ, καταθέσεις) και σε αναδίπλωση σε περισσότερο συντηρητικές επιλογές. Σε αυτό προστίθενται: Αφενός, το ταξικό ένστικτο των αστικών κομμάτων που σε αυτές τις εκλογές έδειξαν ότι εγκαταλείπουν τη διασπορά στις διάφορες παραλλαγές του βαλκανικού νεοφιλελευθερισμού και ανακάμπτουν στο κόμμα που κατεξοχήν εγγυήθηκε το βαλάντιό τους. Αφετέρου η σταθερότητα εκείνου του κόμματος που αποδεικνύει ότι η περιβόητη ρήση «μαζί τα φάγαμε» αποτελούσε ομολογία μιας ορισμένης πολιτικής εκπροσώπησης.

Εξαίρεση σε αυτή τη διαιρετική γραμμή η ψήφος υπέρ των νοσταλγών του Χίτλερ, που αποδεικνύει την ιδιότυπη πόλωση τμήματος της λαϊκής ανασφάλειας και του φόβου σε πρακτικές κοινωνικού κανιβαλισμού, στο έδαφος μιας σωρευμένης πολιτιστικής καθυστέρησης που νομιμοποιεί όλες τις παραλλαγές μιας βαθιά αντιδραστικής και καταφανώς λούμπεν «μαγκιάς», αποτελώντας εκδοχή καθεστωτικής ηγεμόνευσης τμήματος των λαϊκών δυνάμεων.

Σε πείσμα του κυρίαρχου λόγου που βλέπει πάντα στη διαίρεση κάτι το κακό, στην πραγματικότητα αποτελεί ό,τι πιο αισιόδοξο μπορούμε να ελπίζουμε. Με όρους κοινωνικών δυναμικών – και όχι απλώς εκλογικής καταγραφής – στην ελληνική κοινωνία διαμορφώνεται ένας ευρύτερος συνασπισμός των δυνάμεων της εργασίας, των ανθρώπων που τους αφορά το μέλλον του τόπου, των ανθρώπων που ζουν εκεί όπου κατεξοχήν κρίνεται αυτό το μέλλον, σε κατεύθυνση ρήξης με το κεκτημένο και της νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας και του καθεστωτικού συντηρητισμού. Οριακά θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για ένα αναδυόμενο «ιστορικό μπλοκ» στην ελληνική κοινωνία, τη δυνατότητα συνάντησης ανάμεσα στη συμμαχία των υποτελών τάξεων και τη στρατηγική του κοινωνικού μετασχηματισμού, σε σύγκρουση με τις δυνάμεις της αγοράς και της καθυστέρησης.

Στο σταυροδρόμι που βρίσκεται η ελληνική κοινωνία, ο συσχετισμός σε αυτή τη σύγκρουση θα σφραγίσει το μέλλον του τόπου για πολλά χρόνια. Μόνο που αυτός ο συσχετισμός δεν εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, αλλά από τη δική μας στράτευση και δέσμευση.


(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα της Λέσβου στις 20/06/2012)

Τετάρτη 20 Ιουνίου 2012

Η επιτακτική ανάγκη για ένα μέτωπο της αντισυστημικής αριστεράς



Κείμενο που λάβαμε απο το Δίκτυο για την Περιεκτική Δημοκρατία.
 
Η ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ


ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΔ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ



Α. Το Δίκτυο ΠΔ ήδη έναν μήνα πριν τις χθεσινές εκλογές, με το καταστροφικό για την αντισυστημική Αριστερά αποτέλεσμα (που σημαίνει ότι η εκφυλισμένη «Αριστερά», παραπαίδι της υπερεθνικής ελίτ, η οποία είναι σήμερα κυρίαρχη σε όλο τον κόσμο, τώρα γίνεται κυρίαρχη και στην Ελλάδα), τόνιζε σε σχετική ανακοίνωση του τα εξής:


«Τα λαϊκά στρώματα που προχώρησαν με τις εκλογές σε μια πρωτοφανή καταδίκη των κομμάτων εξουσίας, η οποία συνέτριψε τη λογική του Μνημονιακού μονόδρομου, κινδυνεύουν στις επόμενες εκλογές να πέσουν στη παγίδα που έστησαν οι ντόπιες και ξένες ελίτ, δηλαδή το δίλημμα “Ευρώ η καταστροφή”, που όχι μόνο θα ανατρέψει την προηγούμενη κατάκτηση αλλά και θα τα οδηγήσει στη πιο βαριά ήττα μετά τον εμφύλιο. Αυτό θα συμβεί αναπόφευκτα αν ο ΣΥΡΙΖΑ κατέβει με το σημερινό αντιφατικό αλλά και επικίνδυνο πρόγραμμα, είτε οι νέοι ψηφοφόροι του επιστρέψουν στα κόμματα εξουσίας από όπου βασικά προήλθαν και νομιμοποιήσουν τα εγκληματικά Μνημόνια, τη δανειακή συνθήκη και τους εφαρμοστικούς Νόμους, είτε αυξηθούν περισσότερο και δώσουν τη νίκη σε αυτό το κόμμα. Και αυτό, γιατί στις προηγούμενες εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ κατέβηκε με μια λαϊκίστικη και αντιφατική, δήθεν αντιμνημονιακή, πρόταση που, όσο εύκολα υπερψηφίστηκε για τους λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω, άλλο τόσο εύκολα μπορεί να καταψηφιστεί στις επόμενες. Ακόμα μάλιστα και αν δεν γίνει αυτό το σενάριο, που είναι το πιθανότερο, και ψηφιστεί πρώτο κόμμα ο ΣΥΡΙΖΑ, αν δεν κατέβει στις εκλογές με συγκροτημένο πρόγραμμα εξόδου από την κρίση μέσα από την έξοδο από την ΕΕ, το ευρώ και την ακύρωση της δανειακής συνθήκης, η προοπτική θα είναι το ίδιο σκοτεινή και επικίνδυνη για τα λαϊκά στρώματα».




Β. Οι προβλέψεις μας επιβεβαιώθηκαν απόλυτα από τα γεγονότα, και στην πραγματικότητα οδήγησαν στο χειρότερο δυνατό αποτέλεσμα, τόσο για τα λαϊκά στρώματα, όσο και για την αντισυστημική Αριστερά: το λαϊκίστικο «πρόγραμμα» του ΣΥΡΙΖΑ, που ήταν όχι μόνο αντιφατικό αλλά και άκρως αποπροσανατολιστικό, διότι καλλιέργησε ψευδαισθήσεις στα λαϊκά στρώματα ότι δήθεν μπορούσε να αποφύγει τα Μνημόνια ακόμη και μέσα στην ΕΕ, προσελκύοντας έτσι όλους τους «νοικοκυραίους» που τρέμουν μην χάσουν το Ευρώ «τους», αλλά δυστυχώς και μεγάλα λαϊκά στρώματα που δεν είχαν καν Ευρώ στην τσέπη, τρομοκρατήθηκαν από την αδίστακτη Γκεμπελική προπαγάνδα των ξένων και ντόπιων ελίτ ότι έξοδος από το Ευρώ σημαίνει την ολοκληρωτική κατάρρευση της οικονομίας, αν όχι τον ...κατακλυσμό του Νώε, όπως το παρουσίαζαν τα πανάθλια κανάλια της ντόπιας ελίτ.

Το ρεύμα όμως προς τον ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν αρκετό για να τον οδηγήσει στην κυβέρνηση, οπότε θα αποδείχνονταν και η αθλιότητα των θέσεων του και θα επιταχυνόταν η ριζοσπαστικοποίηση της λαϊκής συνειδητοποίησης, ιδιαίτερα εάν ταυτόχρονα παρέμεναν σε αρκετά υψηλά επίπεδα τα ποσοστά της αντισυστημικής, αντι-ΕΕ Αριστεράς και κυρίως του ΚΚΕ. Αντίθετα, η τρομοκρατία των ελίτ από τη μία και ο λαϊκισμός του ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, τον οδήγησαν στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως ακριβώς ήθελαν οι ντόπιες και ξένες ελίτ (και πιθανότατα και τα ίδια τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, όπως φαίνεται καθαρά τώρα), ώστε να συνεχίσει να αποπροσανατολίζει και να λαϊκίζει ανώδυνα πλέον από τη θέση τώρα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, και έμμεσα να ευνουχίζει κάθε διαδικασία ριζοσπαστικοποίησης και κάθε συναφή αγώνα, αφού πρώτα κατάφερε να αποδομήσει σημαντικά την αντισυστημική Αριστερά.

Συγχρόνως, ακόμη και όταν αντισυστημικά κόμματα όπως το ΚΚΕ έπαιρναν σωστές θέσεις για τη διαγραφή του Χρέους και τη συνακόλουθη έξοδο από την ΕΕ/Ευρωζώνη και την ανάγκη αυτοδύναμης ανάπτυξης, ουσιαστικά τις αχρήστευαν με το να συνδέουν την έξοδο από την ΕΕ με τη κατάκτηση της λαϊκής εξουσίας, δηλαδή με την αλλαγή του συστήματος, η οποία βέβαια αυτή τη στιγμή ήταν αδύνατη, όπως άλλωστε και το ίδιο τόνιζε. Από την άλλη μεριά, αντισυστημικές δυνάμεις όπως η ΑΝΤΑΡΣΥΑ τόνιζαν τις αποπροσανατολιστικές και ρεφορμιστικές προτάσεις της ΕΛΕ, ενώ το θέμα της εξόδου από την ίδια την ΕΕ (σε αντίθεση με την Ευρωζώνη) συχνά παραπεμπόταν στο απώτερο μέλλον ή μπερδευόταν με την αντικαπιταλιστική ρήξη με την ΕΕ και τη διάλυση της ίδιας της ΕΕ κάτω απο τον αντικαπιταλιστικό αγώνα των Ευρωπαϊκών λαών, που παρέπεμπε στις Ελληνικές καλένδες. Όχι τυχαία, τόσο το ΚΚΕ όσο και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ υπέστησαν εκλογική συντριβή, που, συνακόλουθα, δεν οφείλεται μόνο στην τρομοκρατία των ελίτ και τον λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ.

Γ. Είναι λοιπόν φανερό, εν όψει της ολοκλήρωσης της σύνθλιψης των λαϊκών στρωμάτων και της καθιέρωσης εργασιακών σχέσεων Ινδικού ή Κινέζικου τύπου, παράλληλα με το ξεπούλημα κάθε κοινωνικού πλούτου από τη νέα κυβέρνηση, και ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ θα περιμένει την επανάσταση του Ολλάντ και «των άλλων προοδευτικών δυνάμεων» στην ΕΕ, είναι μονόδρομος να συνενωθούν όλες οι αντισυστημικές δυνάμεις κάτω από ένα ελάχιστο πρόγραμμα κοινών στόχων που θα έβγαζαν τη χώρα από την καταστροφική κρίση, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα, βάζοντας τις βάσεις για την οικονομική αυτοδυναμία, ώστε όταν αυτό θα είχε επιτευχθεί, ο λαός να αποφάσιζε δημοκρατικά τι είδους συστημική αλλαγή θα προτιμούσε για το μέλλον, με βάση τις προτάσεις των αντισυστημικών δυνάμεων που θα διατηρούσαν την ιδεολογική αυτονομία τους σαν συνιστώσες του Μετώπου αυτού, όπως είχαμε προτείνει παλιότερα στην ΕΚΚΛΗΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑ ΛΑΪΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ :




Δ. Οι άμεσοι στόχοι ενός παρόμοιου Μετώπου, στους οποίους θα έπρεπε να δεσμευτούν όλες οι συνιστώσες, θα μπορούσαν να είναι:


[1]. Άμεση μονομερής έξοδός μας από την ΕΕ (και όχι μόνο από την Ευρωζώνη), η οποία αποτελεί την αναγκαία συνθήκη για την ανάκτηση της απαραίτητης οικονομικής κυριαρχίας.

[2]. Ακύρωση όλων των δανειακών συμβάσεων, Μνημονίων και σχετικών με παράλληλη ολοκληρωτική στάση πληρωμών των τοκοχρεολυσίων (που σημαίνει μονομερή διαγραφή του χρέους).

[3]. Αναγκαστική απαλλοτρίωση χωρίς αποζημίωση κάθε κοινού αγαθού που έχει περιέλθει, μέσα από τη διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων, στην ιδιοκτησία των ξένων και ντόπιων ελίτ.

[4]. Επανεισαγωγή της δραχμής και μερική υποτίμησή της με παράλληλη μετατροπή των καταθέσεων σε δραχμές, και μέτρα ώστε να μην πληγούν τα λαϊκά εισοδήματα και οι μικροκαταθέτες (π.χ. επιδοτήσεις των λαϊκών στρωμάτων χρηματοδοτούμενες από τα έσοδα ενός σημαντικού φόρου στη μεγάλη περιουσία ―κινητή και ακίνητη― καθώς και τα έσοδα από ένα βαρύ φόρο στα είδη πολυτελείας).

[5]. Αυστηροί κοινωνικοί έλεγχοι στην κίνηση αγαθών, κεφαλαίων και υπηρεσιών (τελωνειακοί έλεγχοι, συναλλαγματικοί έλεγχοι, ποσοστώσεις κλ.π.) ώστε να θωρακιστεί η οικονομική αυτοδυναμία της χώρας.

[6]. Επαναφορά μισθών και συντάξεων στα προ Μνημονίων επίπεδα με παράλληλη επαναπρόσληψη των απολυμένων στον δημόσιο τομέα, που θα αναδιοργανωθεί ορθολογικά, στο πλαίσιο της γενικότερης αναδιάρθρωσης της οικονομίας με βάση την αρχή της αυτοδυναμίας.

[7]. Κοινωνικοποίηση των Τραπεζών και των στρατηγικών κλάδων παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων όλων των κλάδων που καλύπτουν βασικές ανάγκες, στο πλαίσιο του προτεινόμενου παρακάτω μίγματος μορφών ιδιοκτησίας και μεθόδων κατανομής των οικονομικών πόρων.

[8]. Γενική καταγραφή κινητής και ακίνητης περιουσίας, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων στο εξωτερικό και επιβολή δραστικού «προοδευτικού» φόρου μεγάλης περιουσίας (φόρος δηλαδή ανάλογος με το μέγεθος της περιουσίας που μπορεί να φθάνει και στο 100% της περιουσίας για τις πολύ μεγάλες περιουσίες κ.λπ.), με στόχο τη δραστική ανακατανομή του εισοδήματος και του πλούτου.

[9]. Δημιουργία ενός πραγματικά λαϊκού συστήματος Υγείας, Εκπαίδευσης και Κοινωνικών Υπηρεσιών που θα καλύπτει τις λαϊκές ανάγκες και θα ελέγχεται από τα λαϊκά στρώματα.


Ε. Μεσοπρόθεσμος στόχος του Μετώπου θα έπρεπε να είναι η οικοδόμηση των βάσεων μιας αυτοδύναμης οικονομίας, δηλαδή να ληφθούν μέτρα για να ξανακτιστεί η παραγωγική δομή της χώρας, που έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά μετά την πλήρη ενσωμάτωσή της στη διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς, και ιδιαίτερα μετά την ένταξή μας στην ΕΟΚ/ΕΕ, και να διαμορφωθεί ένα συναφές καταναλωτικό πρότυπο, πέρα από αυτό που μας επέβαλαν η εξάρτησή μας από την ΕΕ και το υπάρχον σύστημα, και οδήγησαν στη σημερινή πολυδιάστατη κρίση και στη συνακόλουθη οικονομική, κοινωνική και οικολογική καταστροφή. Χρειάζεται δηλαδή στο στάδιο αυτό να δημιουργηθεί μια ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΗ (όχι αυτάρκης) οικονομία που θα στηρίζεται κατ’ αρχήν στους εγχώριους παραγωγικούς πόρους για την κάλυψη των αναγκών μας, και μόνο κατ’ εξαίρεση σε ξένους παραγωγικούς πόρους, τους οποίους μπορούμε ν’ αποκτούμε μέσω των εξαγωγών των πλεονασμάτων μας, και ενός τουρισμού που θα σέβεται τον ελληνικό λαό και το περιβάλλον, προσφέροντας υπηρεσίες, όχι απλά στα προνομιούχα κοινωνικά στρώματα του εξωτερικού, όπως σήμερα, αλλά σε κάθε κοινωνικό στρώμα, σε ένα κλίμα διεθνούς αλληλεγγύης.

ΣΤ. Η αυτοδύναμη οικονομία αποτελεί άλλωστε τη μόνη δυνατή διέξοδο από την διεθνοποιημένη οικονομία της αγοράς, που προσφέρει εναλλακτική λύση στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Και φυσικά αυτό δεν σημαίνει «απομονωτισμό» όπως διαστρεβλώνουν την αυτονομία οι «Ευρωπαϊστές» στη ρεφορμιστική Αριστερά, τα Πανεπιστήμια κ.λπ. που έχουν άμεσα ή έμμεσα οικονομικά και άλλα συμφέροντα από την παραμονή μας στην ΕΕ. Αυτή είναι η μόνη φιλολαϊκή λύση, ιδιαίτερα αν αποτελέσει τμήμα οικονομικών ενώσεων με γειτονικές χώρες σε παρόμοιο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης (π.χ. χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, Βαλκανικές χώρες, χώρες της Βόρειας Αφρικής κ.λπ.).

Οι νέες αυτές οικονομικές ενώσεις που θα θεμελιώνονται στην αλληλεγγύη των λαών, αντί για τις σημερινές ληστρικές ενώσεις του κεφαλαίου, όπως η ΕΕ, αποτελούν τον μόνο αληθινό διεθνισμό σήμερα, σε αντιδιαστολή με τον ψευτοδιεθνισμό της ρεφορμιστικής «Αριστεράς» που δήθεν θα κτιστεί μέσα στην ΕΕ! Πιο σημαντικό, η ίδρυση αυτοδύναμων οικονομιών αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για να γίνει δυνατή η ανάπτυξη του αγώνα για μια νέα μορφή κοινωνίας. Ούτε μια ΠΔ, ούτε μια σοσιαλιστική (κρατικοσοσιαλιστική ή ελευθεριακή) οικονομία, είναι δυνατές σήμερα σε μια χώρα που δεν έχει ανακτήσει την οικονομική αυτοδυναμία της και την απεξάρτησή της από την διεθνοποιημένη καπιταλιστική οικονομία της αγοράς.

Πιστεύουμε ότι μόνο ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κοινωνικής αλλαγής με βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους στόχους σαν τους παραπάνω θα μπορούσε να ενώσει όλες τις αντισυστημικές δυνάμεις γύρω από ένα Μέτωπο κοινωνικής (και συνακόλουθα εθνικής) απελευθέρωσης, που θα ενέπνεε τα λαϊκά στρώματα να ξεσηκωθούν ενάντια στον πραγματικό εχθρό, δηλαδή τη διεθνοποιημένη καπιταλιστική οικονομία της αγοράς και την υπερεθνική ελίτ (που στη χώρα μας εκπροσωπεί η Τρόικα) καθώς και τη ντόπια ελίτ και τα προνομιούχα κοινωνικά στρώματα. Είναι ο ίδιος εχθρός που οδηγεί καθημερινά όχι μόνο στην εξαθλίωση του λαού μας, αλλά και στον κοινωνικό κανιβαλισμό που φανερώνουν οι αρρωστημένες επιθέσεις κατά άλλων θυμάτων της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, που τα βάζει το σύστημα αυτό κάτω από εμάς στην κοινωνική ιεραρχία της εξαθλίωσης: τους μετανάστες.

 Έτσι, φασιστοειδείς οργανώσεις, με τη φανερή βοήθεια των κρατικών αρχών που θα μπορούσαν σε μια μέρα να πατάξουν, αν ήθελαν, παρόμοια φαινόμενα, δημιουργούν ένα τεχνητό διχασμό μεταξύ των θυμάτων της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης για να αποπροσανατολίσουν τα λαϊκά στρώματα από τον πραγματικό εχθρό τους. Μόνο ένα Μέτωπο σαν αυτό που προτείνουμε θα μπορούσε, κατά συνέπεια, να οδηγήσει στην πραγματική κοινωνική αλλαγή, η οποία θα έφερνε ταυτόχρονα τη μόνιμη έξοδο από τη σημερινή καταστροφική πολυδιάστατη κρίση.




ΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ - 20 ΙΟΥΝΗ 2012
 

Interpreting the results of Greek elections (June 2012)

http://eagainst.com

 

The overwhelming predominance of the anti-memorandum/anti-bail-out parties and the lead of the conservative New Democracy signalled the end of the parliamentary elections in Greece. According to the final results, a 29,66% voted for New Democracy, 26,89% for the radical left-wing SY.RIZ.A [1] (which in comparison to the parliamentary elections of 2009 has multiplied its votes sevefold), 12,28% voted for the social-democrats of PA.SO.K [2] (and this is the worst performance of the major Greek “center-left” party since its foundation). A 7,51% went for the populist right-wing nationalist party of Independent Greeks, and 6,92% for the neo-fascist Golden Dawn [3] -  which in a way replaces the unsuccessful right-wing party of G. Karatzaferis, Orthodox Popular Rally (LA.O.S), a party which suffered heavy defeat (1.58%) and failed to enter the Parliament as it didn’t reach the required minimum threshold of 3%. Furthermore, 6,26% chose the newly formed Democratic Left (social democrats/social liberals) – also called DIM.AR -, and 4,50% the Leninist Communist Party (KKE). 0,58% of the total votes were invalid, the 0,40% voted blank, while abstention amounts to 37,53%. (The percentage of abstention increased by 2.43% since the last elections in May).
Nonetheless, despite that ND came first, it won only 129 seats in Greece’s 300-seat parliament, 21 below the (150) minimum required for a party to form a government alone. This means that the conservative leader Antonis Samaras will need to start talks most likely with Evangelos Venizelos (current president of PA.SO.K) and DIM.AR in order to set up a coalition government. Alexis Tsipras, the leader of SYRIZA, has said he will not join a coalition led by ND as he insists in his party’s hard anti-austerity line while Samaras precludes any collaboration with Golden Dawn and Independent Greeks.
Since the night of the elections we have been bombarded by several misleading, one sided, and deliberately inaccurate interpretations from politicians, journalists, and pollsters. Most of the debates, both those which appear on the TV broadcasts and the rest of the Media (press and radio broadcasts) attempted to convince the audience that this was a “victory of the Euro”, that “the Greek people gave a chance to European Union and  Eurozone” or that “Greeks support the austerity measures and desire only a renegotiation on the terms of bailouts, in order to implement milder austerity policies”.
Undoubtedly the technocrats, the Eurocrats, and all the conservative forces of Brussels together with their sold-out media such like the German Bild, Focus, Spiegel, and the German Financial Times, the British Chanel 4 and all the Neoliberal clowns can boast that their brute intervention in the internal affairs of the country was successful, that their propaganda of terror worked, and the “undisciplined Greeks” (a favorite phrase of euroconservatives) “obeyed to the commands of the markets”. Nevertheless, a deeper analysis on both the results and the political messages that emerge through these elections leads us to a completely different conclusion. Despite the inane celebrations of many supporters of ND, and the fact that the Greek and German political elites and all the Neoliberal parrots around the world welcomed the results with a great relief, one should have in mind the following parametres:
  1. The Conservatives (with the exception of the very peculiar elections of May 2012), despite their preeminence, experienced a heavy loss of votes, the heaviest since the fall of the military junta in 1974 and the restoration of liberal democracy,
  2. The total of the percentages of the anti-bail out parties, SY.RIZ.A, Communist Party, Independent Greeks, Democratic Left, and Golden Down is 52.08% while the pro-memorandum ones (New Democracy and PASOK) hardly reached 41.94% of the total votes. This clearly shows that the the Neoliberal monetarist austerity policies imposed by the EU, the ECB, and the IMF were fully disapproved (especially by the young people according to the exit polls: SY.RIZ.A has a significant lead in the ages between 18 and 54 whilst the majority of 55 and over voted for ND and PA.SO.K. In particular, in the age group 18-34 the percentage of SY.RIZ.A reaches 33%, ND 20%, and PA.SO.K the 6%. In the group of 35-54 years, SY.RIZ.A gathers 34%, ND 24%, and of PA.SO.K 8%. Finally, in the group of 55 years and over SY.RIZ.A gathers 20%, ND 39% and PA.SO.K 17%).
Hence, the undeniable political assumption that emerges is that Greek society cannot tolerate anymore the old failed brutal “solutions”, neither desires to discipline itself according to extreme capitalist values.
It should also be noted that: 1) a percentage of 2-3% from the total number of ND is due to the ally of Democratic Alience (a new-formed center-right party by Dora Bakoyiani) which in the elections of May 6th reached 2,56 % of the total votes. 2) The most prominent MPs of LA.O.S (such like Adonis Georgiadis, Makis Voridis, and Thanos Plevris) moved to ND (thus the major conservative party was strengthened even more), and, also, 3) the Neoliberal coalition of Thanos Tzimeros Re-create Greece and of Stefanos Manos Drasi was polling between the 2,5-3,5% before the elections. Its final performance, however, on Sunday was very poor (only a 1,59 % voted for these two small parties), hence, another 1-2% (approximately) moved to ND.
Regarding DIM.AR; it is not clear if its leader Fotis Kouvelis will collaborate in a coalition government that will impose harsh austerity measures (that both Antonis Samaras and Evagelos Venizelos have already signed). But even if Kouvelis will refuse to join a ND-led coalition, still DIM.AR’s possibilities to survive in the distant future are very few as a big percentage of its voters could move to SY.RIZ.A given the fact that 1) as the crisis deepens, the old moderate political ideas are loosing ground to the favour of a mass radicalization, and 2) SY.RIZ.A is a radical, progressive voice with strong presence in the social movements, in comparison with DIM.AR and PA.SO.K which are only TV images and have negligible presence in the massive protests that very often take place in Greece.
The neo-fascist Golden Dawn seems to have a significant resonance in Greek society. Sunday’s exit polls revealed that in the large urban regions of Greece (mainly Athens, and Thessaloniki) almost 50% of the various police divisions declared having voted for G.D. It is well documented that G.D has close relationships with some parts of the Greek police force as the party’s general-secretary Nikolaos Michaloliakos has been accused of collaborating with the Greek Central Intelligence Agency (KYP). Nonetheless, despite the allegations of G.D with the Greek police forces, there is a big portion of its voters who are not keen to any sort of fascist ideology. They are either ultra-conservative individuals who disapprove mass immigration, or belong to those who are unable to acquire a rational explanation on the political impasses of Neoliberalism. But how did G.D, a fringe party that never before won a percentage higher than 0,5% suddenly climbed to 6,9%? The answer is simple: During the past three years (since 2009) many of its members achieved to take over squares and streets of various deprived neighborhoods of Athens (such like Agios Panteleimonas) that were flooded by refugees who are blamed for rising the levels of crime. Then, G.D recruited inhabitants that resent with the presence of foreigners, and created, thus, a radical anti-immigrant nationalist movement which with the help of armed skinheads and paramilitary vigilantes who are always present in these areas day and night, gives the impression that law and order is safeguarded. Also, with the widespread use of violence against immigrants, and by terrorizing their political opponents G.D achieved to fully control the affected by mass immigration neighborhoods. On the contrary, the previous right-wing party LA.O.S was much more moderate, more populist in character, and most of the time absent from the streets. It’s political action was limited only in joining various debates on broadcasts or in tabloid TV shows. Its stance in the financial crisis was also destructive as Karatzaferis embraced and supported the policies of IMF, which highly contradicts with the ultra-nationalist and xenophobic policies of LA.O.S’s platform. Thus, he lost most of his supporters who either found G.D as a good alternative to LA.O.S while a percentage of his voters moved to N.D together with Georgiadis and Voridis.
The Independent Greeks (AN.EL) led by Panos Kammenos, is a typical populist right-wing party which bases its political agenda upon various conspiracy theories regarding a New World Order, and that behind everything there is a secret anti-Hellenic society aiming to destroy Greece… However, the future will show whether AN.EL will insist in their anti-memorandum line, or will end up a party that reflects irrational expressions of nationalistic fear/anger. The decay of the KKE should not surprise because:
  1. its ideological platform is overwhelmed by an inexplicable and somehow metaphysical adherence to Stalinism that no longer inspires the masses, given the fact that historically this hard-core dogmatic world-view contributed to the emergence of brutal horror regimes.
  2. It is a highly isolationist party that despite its strong presence in the workplaces (it, also, leads powerful trade unions in the primary and secondary sectors) organises separate protests and refuses to collaborate with other anti-capitalist forces. Its divisive policies drove away nearly half its voters (the vast majority moved to SY.RIZ.A). KKE is not a progressive party, as its ideological platform is clearly conservative in issues like immigration and same sex relationships.
Other parties like the Ecologists-Greens, the far-left ANT.AR.SY.A. the libertarian-socialist I Don’t Pay Movement, and the Pirates which attempt to keep a revolutionary, progressive and ground-breaking profile by avoiding to join forces with other related (extra)parliamentary organizations suffered great losses and, thus, paid the price of their wrong choices.
While a large part of Greek society has placed its hopes to SY.RIZ.A. the fact that many left-wing and democratic-socialist parties – either the radical ones like the Chilean Partido Socialista and the Sandistas of Nicaragua, or the more moderates as the German Sozialdemokratische Partei – betrayed their promises, and more or less followed strict Neoliberal policies, is largely ignored. Similarly, SY.RIZ.A as a party entrapped within parliamentary values could very easily become in the future another bourgeois power that will contribute very little (or not at all) to the revolutionization of Greek society, especially if we take into account the fact that Tsipras does not intend to withdraw Greece from European Union and the Eurozone, and does not threaten the aristocracy of the Orthodox Church (which exercises great power in political life, and despite that it possesses enormous wealth, is a subject of tax exemption). Tsipras also talks about economic growth. Given that economic growth is the essence of capitalism Tsipras promises little more than social democracy, and SY.RIZ.A is probably another capitalist (reformist) party.
Under these circumstances, where most of the Greeks are exhausted by the cuts, the “solutions” proposed by SY.RIZ.A. could benefit temporarily the majority of the Greek citizens, but in no way should be considered as permanent answers for all the problems of Greek society. The principles we need to follow in order to pursue a radical social transformation, are the ones that contribute to the formation of a truly democratic political consciousness. Hence, in the long (but not very distant) future the ideological and political hegemony of the central leadership of  SY.RIZ.A. upon the movements will not allow them to become a grate revolutionary force, able to pursue deep changes and to overcome the lack of democracy, cronyism and corruption that plagues the country. Therefore, all libertarian forces of society must take the game in their hands instead of laying their hopes on a party which the stronger it gets the higher is the risk to become bureaucratized, and to rescind from the most innovative and radical trends. At this stage, the role of the social movements is to contribute to a further radicalization of the rest of society based on truly democratic values to the greatest extent possible, and secondly, to become independent from the idea that only through a central leadership social emancipation can be achieved. Consequently, if we want to talk about the birth of a new political force organized from below, truly democratic, with horizontal structures and libertarian projects, able to set the foundations for a society of equality, egalitarianism, and transparency, we must not let ourselves to the hands of a party which despite the fact that seems much more promising than other parliamentary monstrosities, it can demobilize the movements as did Cristina Fernández de Kirchner, a populist Argentinian social democrat who used “radical rhetoric to ride a wave of popular unrest” according to Leonidas Oikonomakis.
______________________________________
[1] SY.RIZ.A is the largest left-wing democratic socialist anti-austerity party in Greece originally founded as a coalition of anti-capitalist and radical left political parties. SY.RIZ.A opposes the policies of IMF claiming that all austerity packages hurt the Greek economy, and will result to catastrophe not only for Greece but for the whole EU. Contrary to other far left parties, like ANT.AR.SY.A and KKE, which are eurosceptic SY.RIZ.A is not against the membership of Greece in the European Union, but on the contrary suggests that abandoning the Eurozone will be destructive for the Greek economy. SY.RIZ.A seeks to replace the IMF Memorandum with a National Economic Plan that may bring economic growth and stability. Its economic programme includes: tackling the ‘black economy as a “structural problem”, re-examination of all the special tax regimes and creation of a modern tax revenue system, tax relief for low incomes, removing tax avoidance for ship-owners, increase taxations for wealthy individuals and zero tolerance for evasion. SY.RIZ.A wants to create the conditions for the emergence and establishment of new forms of social control. It, also, campaigns against racism, against the Dublin II treaty, and supports global cooperation and interaction, but together opposes the negative effects of economic globalization.
[2] The Panhellenic Socialist Movement began as a democratic socialist party during Andreas Papandreou’s leadership. After Papandreou’s death, Kostas Simitis was elected president of PA.SO.K making it a purely social democratic/social liberal party. In the elections of 2009 ND was massively defeated, and PA.SO.K came to government under the leadership of Giorgos Papandreou. A few weeks after its victory, in exchange for further loans from the ECB and IMF, PA.SO.K abandoned its original principles and ideas and adopted strict neoliberal austerity policies, including further privatization of state enterprises, further salary cuts, and heavier taxation of working and middle class citizens, voiced support for the IMF and accepted the concession of national sovereignty of Greece to her lenders. The social disruption flowing from the austerity policies sparked major demonstrations across the country.
[3] Golden Dawn is a far-right neo-fascist party which opposes democracy, immigration, multiculturalism, Marxism, globalization, liberalism, anti-militarism, anarchism, Judaism and Islam. It supports the regeneration of the Greek nation and the establishment of a culturally homogeneous Greece.

ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΟΥ


Η εκτίμηση των εκλογικών αποτελεσμάτων



Με την συντριπτική επικράτηση των αντι-μνημονιακών κομμάτων αλλά και προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας ολοκληρώθηκαν οι χτεσινές εκλογές στην Ελλάδα. Με βάση τα τελικά αποτελέσματα, το 18,35 % του συνόλου του εκλογικού σώματος ψήφισε τη Ν.Δ., το 16,63 % τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. (ο οποίος σε σύγκριση με τις βουλευτικές εκλογές του 2009 επταπλασίασε τα ποσοστά του), το 7,60 % το ΠΑ.ΣΟ.Κ (πρόκειται για την χειρότερη επίδοση της «κεντρο-αριστερής» παράταξης από την ημέρα της ίδρυσή της), το 4,65 % τους Ανεξάρτητους Έλληνες και το 4,28 % τη νεο-φασιστική Χρυσή Αυγή – που, κατά κάποιον τρόπο, αντικαθιστά την ακροδεξιά παράταξη του Γ. Καρατζαφέρη, ΛΑ.Ο.Σ, η οποία υπέστη βαριά ήττα (ποσοστό: 1,58 %) και δεν κατόρθωσε να μπει στην Βουλή λόγω του ότι απαιτούμενου ελάχιστου ορίου του 3% επί των εγκύρων ψηφοδελτίων. Περαιτέρω, το 3,87 % (του συνόλου του εκλογικού σώματος πάντα) προτίμησε την ΔΗΜ.ΑΡ., το 2,78 % το Κ.Κ.Ε. (σε ιστορικό χαμηλό) και το 3,70 % μικρότερα κόμματα που δεν κατάφεραν ν’ αγγίξουν το όριο του 3% επί των εγκύρων. Το 0,36 % των ψήφων θεωρήθηκαν άκυρες, το 0,25 % ψήφισε λευκό, ενώ η αποχή ανέρχεται στο 37,53 %. (Τα επίσημα τελικά αποτελέσματα – ψήφοι, ποσοστά επί των εγκύρων και έδρες που διαμορφώθηκαν βάσει ενός ληστρικού εκλογικού νόμου – μπορεί να τα δει κανείς στον παραπάνω πίνακα). Το δε ποσοστό της αποχής, αυξήθηκε κατά 2,43 % του εκλογικού σώματος μέσα σε μόλις 40 ημέρες, αν και αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες: εκλογική απεργία, διάχυτη – μη πολιτικοποιημένη δυσαρέσκεια, αδιαφορία, αδυναμία μετακίνησης ετεροδημοτών λόγω οικονομικής δυσπραγίας κλπ.
Από χθες το βράδυ έχουμε βομβαρδιστεί από πολιτικές και εκλογικές αναλύσεις εκ μέρους πολιτικών, δημοσιογράφων και δημοσκόπων – αναλύσεις οι οποίες μπορούν να χαρακτηριστούν από πολιτικάντηκες και διαστρεβλωτικές έως απλώς ανόητες. Συνεπώς, θα επιχειρήσουμε να ερμηνεύσουμε τόσο το εκλογικό αποτέλεσμα όσο και τα πολιτικά μηνύματα που αναδεικνύονται από αυτό, άμεσα ή έμμεσα, από μια άλλη οπτική γωνία. Κι αυτό γιατί στις περισσότερες αναλύσεις, τόσο τις τηλεοπτικές όσο και αυτές που παρουσιάζουν τα υπόλοιπα καθεστωτικά Μέσα Επικοινωνίας (τύπος και ραδιόφωνο), προσπάθησαν να μας πείσουν ότι πρόκειται για μια «νίκη του Ευρώ», πως «ο λαός διάλεξε παραμονή στην Ε.Ε. και την Ευρωζώνη», «ο λαός επέλεξε τα Μνημόνια και επιθυμεί απλώς μια επαναδιαπραγμάτευση προκειμένου οι πολιτικές λιτότητας να είναι ηπιότερες», «ο λαός διάλεξε Κυβέρνηση Συνεργασίας»• αλλά ειπώθηκαν και άλλα, ακόμα χειρότερα και προκλητικά, όπως ότι «όποιος λίγες ώρες μετά το κλείσιμο της κάλπης κάνει λόγο για αποδοκιμασία των πολιτικών λιτότητας των Μνημονίων» (και της αυταρχικής επιβολής της σε μια κοινωνία που ασφυκτιά και ψυχορραγεί, συμπληρώνουμε εμείς – κάτι που φυσικά αποσιωπήθηκε από τους, κατά τα λοιπά, αμερόληπτους και ψύχραιμους τηλεμαϊντανούς κάθε είδους) «δεν σέβεται την νωπή λαϊκή ετυμηγορία»!!!
Σίγουρα οι τεχνοκράτες, οι ευρωκράτες και όλες οι συντηρητικές δυνάμεις των Βρυξελών και των ξεπουλημένων μέσων ενημέρωσης όπως η Γερμανική Bild, το Focus, το Spiegel και η Financial Times, το Βρετανικό Chanel 4 και όλοι οι σαλτιμπάγκοι Νεοφιλελεύθεροι στρουθοκαμηλιστές θα μπορούν να καυχιούνται ότι η ωμή επέμβασή τους στα εσωτερικά θέματα της χώρας έπιασε τόπο, πως η προπαγάνδα του τρόμου λειτούργησε και ο «απείθαρχος αυτός λαός» (αγαπημένη φράση των ευρωσυντηρητικών) «κατάφερε να καταστεί πειθήνιος στις εντολές των μεγαλοκαρχαριών». Μια λίγο πιο προσεκτική, όμως, ανάλυση βασισμένη στην αναγωγή των εγκύρων ψηφοδελτίων στο σύνολο του εκλογικού σώματος, μάς οδηγεί σε πολιτικά συμπεράσματα εντελώς διαφορετικά από τα προαναφερόμενα, στα οποία κατέληξαν χθες το βράδυ τα στελέχη κυρίως της Ν.Δ., του ΠΑ.ΣΟ.Κ και της ΔΗΜ.ΑΡ., αλλά και των φίλα προσκείμενων στα κόμματα αυτά δημοσιογράφων και δημοσκόπων. Έτσι, παρά τους βλακώδεις πανηγυρισμούς της μεγάλης κεντρο-ακρο-δεξιάς (πλέον) παράταξης, των Γερμανικών πολιτικών ελίτ και των απανταχού Νεοφιλελεύθερων παπαγάλων που με αίσθημα ανακούφισης καλωσόρισαν τα εκλογικά αποτελέσματα, καλό θα ήταν να γνωρίζουν πως η ΝΔ (με εξαίρεση τις εντελώς ιδιόρρυθμες εκλογές του Μαΐου 2012), κατάφερε να πάρει τα χαμηλότερα ποσοστά στην κοινοβουλευτική της διαδρομή. Το αναμφισβήτητο πολιτικό συμπέρασμα που προκύπτει, είναι ότι η κοινωνία δεν αντέχει και δεν θέλει πια να πειθαρχήσει στις Νεοφιλελεύθερες (μονεταριστικής εμμονής) πολιτικές λιτότητας που επιβάλει η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ε.Κ.Τ. και το ΔΝΤ. Είναι ξεκάθαρο πως οι πολιτικές αυτές αποδοκιμάστηκαν πλήρως: αρκεί να αθροιστούν τα ποσοστά των αντι-μνημονιακών δυνάμεων του ΣΥ.ΡΙΖ.Α, Κ.Κ.Ε, ΑΝ.ΕΛ, ΔΗΜ.ΑΡ. και Χ.Α. (συνολικό ποσοστό με βάση τα επίσημα αποτελέσματα: 52,08%) ενώ τα μνημονιακά κόμματα (ΝΔ, ΠΑ.ΣΟ.Κ) αγγίζουν μόλις το 41,94 (πάντα επί των εγκύρων). Βέβαια το κατά πόσο η ΔΗΜ.ΑΡ. είναι τελικά ένα κόμμα που πραγματικά αντιτίθεται στα Μνημόνια και τις επακόλουθες πολιτικές ακραίας λιτότητας, θα κριθεί και από τη στάση της τις επόμενες ώρες, ενώ, όσον αφορά τη νεοναζιστική Χ.Α., είναι χιλιοειπωμένο πως η «αντιμνημονιακή» της κατεύθυνση δεν την καθιστά ουσιαστικά αντισυστημικό κόμμα, αλλά πρόκειται για το κακοφορμισμένο μέλος του ολιγαρχικού κοινοβουλευτικού μας σώματος.
Το «αριστερό» χέρι της ντόπιας κυρίαρχης τάξης, το ΠΑ.ΣΟ.Κ., φαίνεται πως κόπηκε οριστικά, με ελάχιστες ελπίδες πολιτικής επανάκαμψης, ενώ και το άλλο, το δεξιό, αυτό του μαύρου μετώπου που επιχειρήθηκε να χτιστεί με βάση τη Ν.Δ. είναι ολοφάνερα αποδυναμωμένο. Κι αυτό γιατί παρά την τεράστια συσπείρωση των συντηρητικών δυνάμεων – γεγονός που προκύπτει από τις προσχωρήσεις του τελευταίου μήνα, αφού ένα ποσοστό της τάξης του 2-3% από το συνολικό ποσοστό της Ν.Δ. οφείλεται στην συνεργασία της Δημοκρατικής Συμμαχίας της Ντόρας Μπακογιάννη, που στις εκλογές της 6ης Μαΐου άγγιξε το 2,56 % αλλά και στις διαρροές βουλευτών από το ΛΑ.Ο.Σ. το οποίο από το 2,90 % (της αναμέτρησης του προηγούμενου μήνα) έπεσε στο 1,58% (πράγμα που σημαίνει πως ένα επιπλέον ποσοστό γύρω στο 1% μετακινήθηκε επίσης προς την ΝΔ). Μάλιστα, η Νεοφιλελεύθερη συμμαχία της «Δημιουργίας Ξανά!» της «Δράσης» και της «Φιλελευθέρης Συμμαχίας» που αρχικά φαινόταν πως είχε μια δυναμική, εξαφανίστηκε προς όφελος της Ν.Δ. Η δε τελευταία εφεδρεία της κυρίαρχης τάξης, που βάσιμα εικάζουμε αυτές τις ώρες πως είναι η Δημοκρατική Αριστερά – η οποία είναι πολύ πιθανό να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας με την Ν.Δ. και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. (όπως προκύπτει από τις πρώτες δηλώσεις του αρχηγού της, Φώτη Κουβέλη) – θα «καεί» πολιτικά αν στηρίξει μια κυβέρνηση που θα εφαρμόσει τα σκληρότατα – και εν τοις πράγμασι ανεφάρμοστα – μέτρα για τα οποία έχουν ήδη δεσμευτεί εγγράφως οι Σαμαράς και Βενιζέλος. Ακόμη, όμως, και αν η ΔΗΜ.ΑΡ. δεν λάβει μέρος σε κυβέρνηση συνασπισμού με Ν.Δ. και ΠΑ.ΣΟ.Κ., οι πιθανότητες να επιβιώσει πολιτικά είναι λίγες, καθώς μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων της μελλοντικά θα μπορούσε να κατευθυνθεί προς τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α, δεδομένου ότι: α) όσο η κρίση βαθαίνει, τόσο οι πολιτικές του «κέντρου» και της «μετριοπάθειας» αποδυναμώνονται ενώ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ριζοσπαστικοποιείται και, β) ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αποτελεί μια ισχυρή φωνή μέσα στην Ελληνική κοινωνία καθώς έχει κινηματική βάση, κάτι που σημαίνει ότι θεωρητικά τουλάχιστον, μπορεί σε κάποιο βαθμό να θέσει κάποια πρώτα θεμέλια για μια κοινωνική ανατροπή, σε σύγκριση με τη ΔΗΜ.ΑΡ. και το ΠΑ.ΣΟ.Κ. που αποτελούν τηλεοπτικές εικόνες και έχουν από μηδενική έως αμελητέα κινηματική ισχύ.
Στο σημείο αυτό και πριν περάσουμε στην τοποθέτησή μας ως προς την κινηματική δυναμική που φαίνεται πως διαμορφώνεται στην κοινωνία, έστω και κάπως στρεβλά, αξίζει να αναφερθούμε πολύ συνοπτικά και στα υπόλοιπα κόμματα.
Οι νεοναζί της Χ.Α. φαίνεται πως όσο κρατά η οικονομική, πολιτική, κοινωνική και αξιακή κρίση, καταφέρνουν να έχουν μια διόλου αμελητέα απήχηση στην ελληνική κοινωνία. Και, ναι μεν, δεν είναι όλοι οι ψηφοφόροι της Χ.Α. νεοναζί, είναι όμως ολοφάνερα θύματα (ή θύτες ;…) μιας βαθιάς αποπολιτικοποίησης, μιας αφασικής τάσης της κοινωνίας που εν μέρει εκφασίζεται, αδυνατώντας να ερμηνεύσει ορθολογικά τα πολιτικά αδιέξοδα στα οποία οδηγούν οι Νεοφιλελεύθερες επιλογές. Πως έφτασε, λοιπόν, η Χ.Α στο 6,9 %; Κατά την τελευταία τριετία (από το 2009 μέχρι και σήμερα) κατάφερε να «καταλάβει» σε κάποιες υποβαθμισμένες γειτονιές, πλατείες, δρόμους και οικοδομικά τετράγωνα, να στρατολογήσει κατοίκους που δυσανασχετούν από την παρουσία μεταναστών, μετατρέποντάς τους σε μέλη ή ενεργούς υποστηρικτές και να δημιουργήσει, έτσι, κινηματική βάση που με μαζικά πογκρόμ και επιθέσεις σε μετανάστες εξασφάλιζε τάχα την «τάξη» και την «ασφάλεια» (θυμίζοντας την αντίστοιχη τακτική της Χαμάς). Αντίθετα, το ΛΑ.Ο.Σ. ουδέποτε κατάφερε ν’ αποκτήσει κινηματική δράση, καθώς περιοριζόταν σ’ έναν μετριοπαθέστερο λαϊκιστικό εθνικιστικό λόγο, με μοναδική του παρουσία στα πάνελ των δελτίων ειδήσεων και σε διάφορες κίτρινες τηλεοπτικές εκπομπές, με αποτέλεσμα να μετατραπεί σ’ ένα χείριστης ποιότητας τηλεκόμμα που προσπαθούσε από τη μια να επενδύσει στην ξενοφοβία και από την άλλη να τα έχει καλά με όλους (και με τα μνημόνια και τις αγορές, αλλά και με τον λαϊκοπατριωτισμό). Έτσι, ηττήθηκε οριστικά, με αποτέλεσμα να εξαφανιστεί πλήρως από την πολιτική σκηνή και να μετατραπεί σ’ ένα ασήμαντο κόμμα του περιθωρίου παραχωρώντας την θέση του στην Χ.Α.
Οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, αυτός ο δεξιός συνωμοσιολογικός αχταρμάς, αν και συμπιέστηκε, πριμοδοτώντας τη Ν.Δ. (τέσσερεις βουλευτές του μετακινήθηκαν στην ΝΔ), διατήρησε ένα σημαντικό ποσοστό των δυνάμεών του, απευθυνόμενο σε μια μερίδα του πληθυσμού που ξυπνά και κοιμάται με το φόβο της Νέας Τάξης Πραγμάτων, των Ιλλουμινάτι και που πιστεύει πως πίσω από τα φαινόμενα βρίσκεται μια μυστική (ανθελληνική) συνωμοσία ή πως μας ψεκάζουν αεροπλάνα…. Απομένει να δούμε αν οι ΑΝ.ΕΛ θα διατηρήσουν τις δυνάμεις τους στο μέλλον ή κατά πόσο η «αντιμνημονιακή» τους κατεύθυνση θα αποδειχθεί ένας ευκαιριακός δεξιός εθνικιστικός φόβος/θυμός της στιγμής.
Η ελεύθερη πτώση του Κ.Κ.Ε. δεν θα πρέπει να εκπλήσσει κανέναν, αφού: α) έχει μια ανεξήγητη, στα όρια της μεταφυσικής, εμμονή σε σταλινικά μοντέλα (που πλέον για κανέναν δεν αποτελούν λύση στα προβλήματά μας, μιας και πρόκειται για καθεστώτα φρίκης και στυγνής καταπίεσης που η ιστορία τα ξέβρασε και τα κατέταξε στις μαύρες της σελίδες) και, β) παρά την αρκετά ισχυρή του κινηματική βάση (δυναμικά συνδικάτα στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα) ο δρόμος της απομόνωσης που διάλεξε (ξεχωριστές πορείες και άρνηση συνεργασίας με άλλες αντι-καπιταλιστικές δυνάμεις σε συνδυασμό και με τον αφορισμό του κινήματος των αγανακτισμένων όπου οι δυνάμεις του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είχαν έντονη παρουσία) το οδήγησε στην αυτοκαταστροφή. Η διασπαστική και βαθέως αντικινηματική πολιτική του έστρεψαν σχεδόν τους μισούς ψηφοφόρους του σε άλλες επιλογές (κατά την συντριπτική τους πλειοψηφία μετακινήθηκαν προς τον ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ο οποίος, για πρώτη φορά στη σύγχρονη ελληνική πολιτική ιστορία, έκανε λόγο, έστω και μπλοφάροντας εν μέρει, για «Κυβέρνηση της Αριστεράς»). Το Κ.Κ.Ε. μπορεί ν’ αυτοαποκαλείται «Κομμουνιστικό» αλλά σίγουρα δεν είναι καν προοδευτικό, μιας και η ιδεολογική του πλατφόρμα είναι καθαρά συντηρητική, όπως προκύπτει και από τις επίσημες θέσεις του σε σειρά κοινωνικών (μη οικονομικών ή στενά πολιτικών) ζητημάτων.
Άλλα κόμματα που θέλουν να διατηρήσουν ζωντανή (για τον εαυτό τους και για τους ψηφοφόρους) μια επίφαση «προοδευτικής κατεύθυνσης» ή επαναστατικότητας, αποφεύγοντας να συνεργαστούν με συγγενικές κοινοβουλευτικές δυνάμεις σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, καταποντίστηκαν, πληρώνοντας τις επιλογές τους αυτές (Οικολόγοι-Πράσινοι, ΑΝΤ.ΑΡ.ΣΥ.Α., Δεν Πληρώνω, Πειρατές).
Το εκλογικό σώμα, όσο και η βάση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. αποτελούνται από άτομα προοδευτικών αντιλήψεων στη συντριπτική τους πλειοψηφία. Σε αντίθεση με άλλα αριστερά κόμματα και οργανώσεις (συμπεριλαμβανόμενου και του Κ.Κ.Ε.) αποτελούν μια, σε κάποιο βαθμό, πιο ευέλικτη και ευμετάβλητη δύναμη καθώς απαρτίζονται από συνιστώσες τόσο ρεφορμιστών και σοσιαλδημοκρατών μέχρι και light τροτσκιστών, αλλά και ένα σημαντικό κομμάτι του αναρχικού/αντιεξουσιαστικού χώρου που τον στηρίζει εκλογικά. Το γεγονός αυτό καθιστά ένα μέρος της πολιτικής του βάσης μια μετασχηματίσιμη δύναμη – κάτι που οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε: Ο ρόλος του κοινωνικού κινήματος που διαμορφώνεται, έστω δειλά δειλά, από τα κάτω εδώ και λίγα χρόνια, πρέπει αφ’ ενός να συμβάλει στην ριζοσπαστικοποίηση και της υπόλοιπης κοινωνίας στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό και αφ’ ετέρου, να ανεξαρτητοποιηθεί από την ιδέα πως μόνο μέσω μιας κεντρικής ηγεσίας (που υποτίθεται αντιπροσωπεύει ένα κίνημα) θα μπορούσε να οδηγήσει στην κοινωνική χειραφέτηση. Η ιδεολογική και πολιτική ηγεμονία της κεντρικής ηγεσίας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. πάνω στο κίνημα δεν μπορεί, σε καμία περίπτωση να μετατραπεί σε μοχλό δημιουργίας μιας επαναστατικής δύναμης, καθώς ο εγκλωβισμός του στις κοινοβουλευτικές αξίες δεν αποτελεί μια δύναμη ικανή να τον αναβαπτίσει από κόμμα με αστικοδημοκρατικές αρχές και τάσεις, σε πραγματικά επαναστατικό κίνημα. Έτσι, όλες οι ελευθεριακές δυνάμεις της κοινωνίας πρέπει να πάρουν το παιχνίδι στα χέρια τους και όχι να εναποθέσουν τις ελπίδες τους σε ένα κόμμα που όσο περισσότερο γίνεται «κόμμα εξουσίας» τόσο περισσότερο θα κινδυνεύει να γραφειοκρατικοποιείται και να υπαναχωρεί από τις πιο καινοτόμες και ριζοσπαστικές του τάσεις.
Ίσως ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. να στάθηκε, κατά κάποιο τρόπο, τυχερός, αφού δεν θα κληθεί να πληρώσει άμεσα τις εγκληματικές πολιτικές άλλων οι οποίες οδήγησαν στη σημερινή τραγική κατάσταση ολόκληρη την κοινωνία. Οι πιέσεις από εξωτερικούς παράγοντες (διεθνές τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, Νεοφιλελεύθερες πολιτικές ηγεσίες) αλλά και από τον ίδιο τον ξέπνοο λαό που έχει φτάσει στα όριά του, θα ήταν ασφυκτικές. Τόσο ασφυκτικές που ακόμα και μια σχετική αποτυχία του θα ήταν ικανή να στρέψει πάλι την κοινωνία προς μια νέα, ακόμα μεγαλύτερη, συντηρητικοποίηση. Τώρα έχει την ευκαιρία να αντιπολιτευτεί μια Κυβέρνηση που θα ξεπεράσει κάθε όριο αντιλαϊκής πολιτικής και αντικοινωνικής διακυβέρνησης.
Ένα παλιό ρητό λέει πως οι λαοί έχουν τους ηγέτες που τους αξίζουν. Έτσι, με βάση το σκεπτικό αυτό, ένας λαός ανεύθυνος και κακοήθης που κυβερνάται από κλέφτες και απατεώνες σύντομα και δίκαια θα υποφέρει από αυτούς και την αλαζονική τους εξουσία. Οι υπεύθυνοι, όμως, και ώριμοι λαοί έχουν αντίστοιχα και χαρισματικούς, σοφούς και δίκαιους ηγέτες. Εμείς όμως λέμε πως οι υπεύθυνοι λαοί, (αν φυσικά μπορούμε να δεχτούμε αυτήν την τόσο απλουστευτική και μακιαβελική θεώρηση πως υπάρχουν καλοί και κακοί λαοί), δεν έχουν ηγέτες και αφεντάδες. Είναι οι ίδιοι αφέντες του εαυτού τους, είναι οι ίδιοι ικανοί να αυτο-κυβερνώνται. Έτσι, αν θέλουμε να μιλάμε για μια πραγματική γέννηση ενός κοινωνικού μετώπου από τα κάτω, πραγματικά δημοκρατικού, με οριζόντιες δομές και ελευθεριακά προτάγματα, ικανό να θέσει βάσεις για μια κοινωνία ισότητας, ισοπολιτείας και ελευθερίας, οφείλουμε να μην αφεθούμε στιγμή στα χέρια ενός κόμματος έτσι απλά, όσο κι αν αυτό, συγκρινόμενο με τα λοιπά κοινοβουλευτικά τερατουργήματα, μοιάζει ελπιδοφόρο. Αν η κοινωνία σήμερα, άρχισε να επιθυμεί και να διεκδικεί έστω κάτι καλύτερο, σκοπός μας πρέπει να είναι να διεκδικήσει δυναμικά τα πάντα. Εμείς θα δημιουργήσουμε το μέλλον μας. Αν παραχωρήσουμε το ρόλο μας αυτό για ακόμα μια φορά σε κάποιον άλλο, σύντομα θα διαψευστούμε• και δεν θα έχουμε κανένα μέλλον.

Τα χαμόγελα επέστρεψαν: Επιτέλους, κυβέρνηση!-Νέα ΔΗΜΑΡκρατία..


ΖΗΤΩ»!


Νέα ΔΗΜΑΡκρατία..


Του ΝΙΚΟΥ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ



«Τη συγκυβέρνηση (σ.σ.: της ΝΔ με το ΠΑΣΟΚ) τη θέλουν τριών ειδών συμφέροντα: Πρώτον, το ίδιο το ΠΑΣΟΚ. Δεύτερον, τη στηρίζουν όλα εκείνα τα συμφέροντα και οι συντεχνίες που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτε στην Ελλάδα και τρίτον την προτιμούν όσοι εντός και εκτός χώρας θέλουν την αυριανή κυβέρνηση αδύναμη και ελεγχόμενη».

Αντώνης Σαμαράς, 7/4/2012
*
«Δεν θέλω να συγκυβερνήσω με το ΠΑΣΟΚ και δεν συμφέρει τον ελληνικό λαό να γίνει τέτοια συγκυβέρνηση, συμφέρει μόνο το ΠΑΣΟΚ για να πέσει στα μαλακά, συμφέρει τη διαπλοκή και τα εξωθεσμικά κέντρα».

Αντώνης Σαμαράς, 3/5/2012

*
«Απέναντί μας λοιπόν έχουμε όχι ένα κεντροδεξιό μέτωπο, αλλά το μέτωπο της καθαρής και σκληρής δεξιάς, της "καραδεξιάς" (...). Μια συσπείρωση ακραίων στην πλειοψηφία τους στοιχείων, που επανέρχονται στην κοίτη τους στο όνομα μιας μικροπαραταξιακής επιδίωξης. Εχουμε απέναντί μας τον κ. Σαμαρά και το κόμμα του (...)».

Ευάγγελος Βενιζέλος, 25/5/2012
*
«Δεν θα γίνουμε το αριστερό άλλοθι της προωθούμενης συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ και ΝΔ».

Φώτης Κουβέλης, 3/5/2012
***
Κατόπιν αυτών δεν έχουμε παρά να αναφωνήσουμε:

«Ζήτω» και η ...συνέπεια,

«ζήτω» και η ...αξιοπιστία,
«ζήτω» και τα ...σταράτα λόγια


των ταγών της αστικής κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας!

*****
«Είμαι βέβαιος πως τούτοι οι ελεεινοί δεν αντιπροσωπεύουν τη ζωντανή Ελλάδα»

«Η δημοκρατία της ολιγαρχίας είναι αυτή που επιτρέπει στο κεφάλαιο να μισθώνει την εξουσία. Η μορφή αυτού του μισθώματος λέγεται "εκλογές"» (!), έλεγε πριν μερικά χρόνια ένας επιφανέστατος ολιγάρχης της μετασοβιετικής Ρωσίας, ο «πολύς» Μπερεζόφσκι.
Στην Ελλάδα, βέβαια, έχουμε τη δική μας πολύ μεγάλη εμπειρία τι ακολουθεί μετά από την κάθε φορά ανανέωση του «μισθώματος».

Οσο για τον κυνισμό των εγχώριων «Μπερεζόφσκι» ούτε εκεί πάμε πίσω. Δεν πάνε δα και πολλές μέρες που Ελληνας εφοπλιστής εμφανίστηκε να λέει ότι για να τον φορολογήσει το ελληνικό κράτος, πρέπει πρώτα να τον βρει...

Στα καθ' ημάς, πάντως, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι δικοί μας «VIP» του πλούτου και της ξιπασιάς φροντίζουν αυτές τις εκδηλώσεις κυνισμού εκ μέρους της «δημοκρατίας της ολιγαρχίας» τους - αφού πρώτα τις βαφτίσουν «ειλικρίνεια» και «ρεαλισμό» - να τις αναθέτουν στους πολιτικούς τους εκπροσώπους.

Πρόκειται για την «ειλικρίνεια» της παρακμής και το «ρεαλισμό» της χρεοκοπίας. Αυτές είναι οι «σημαίες» ενός πολιτικού και οικονομικού συστήματος που λόγω των δικών του αναθυμιάσεων απειλεί να οδηγήσει σε παράλυση μια ολόκληρη κοινωνία.

Είναι αυτοί, οι δικοί μας «Μπερεζόφσκι», που εκπροσωπούμενοι από τα πολιτικά τους πιόνια, έχουν γυρίσει τον τόπο πάνω από μισόν αιώνα πίσω. Τόσο πίσω ώστε τα λόγια του Σεφέρη να ηχούν τόσο καθαρά όσο και τότε που γράφτηκαν:

«Η βλακεία, η εγωπάθεια, η μωρία, η γενική αναπηρία της ηγέτιδας τάξης στην Ελλάδα, σε φέρνει στην ανάγκη να ξεράσεις (...). Είμαι βέβαιος πως τούτοι οι ελεεινοί δεν αντιπροσωπεύουν τη ζωντανή Ελλάδα».

(Γιώργος Σεφέρης, Ημερολόγιο, 1945)

*******

Οι εκλογές τέλειωσαν, αλλά...

το 1,5 εκατομμύριο άνεργοι, τα συσσίτια, τα «λουκέτα», τα χαράτσια, η φορολεηλασία, οι μισθοί πείνας, οι συντάξεις - φιλοδώρημα, η ανασφάλεια, οι εκβιασμοί, η τρομοκρατία στους χώρους δουλειάς, όλα, είναι εδώ.

Τίποτα απ' ό,τι συνέθετε όλη την προηγούμενη φρίκη δεν τελείωσε. Και τίποτα δε θα τα σταματήσει αν δε σταθούμε όρθιοι και αποφασισμένοι να μην αποδεχτούμε ούτε το φρικτό τέλος με το οποίο μας απειλούν, ούτε τη φρίκη δίχως τέλος που μας «υπόσχονται»...

***

«Το σώμα μου παράγει ορμόνες
για να μεγαλώνουν τα γένια μου
και κάποιες άλλες που
με κρατάνε κομμουνιστή.
Να αλλάξω;
Για ποιο λόγο;
Θα ντρεπόμουν».
Ζοζέ Σαραμάγκου

*Δημοσιεύτηκε στο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ, 20.06.2012




You Pay Your Crisis: Το Μετεκλογικό Ιδεολογικό Τοπίο

You Pay Your Crisis: Το Μετεκλογικό Ιδεολογικό Τοπίο

"Μικροπίστωση, οι μπίζνες της αθλιότητας", του Gouverneur Cédric

http://rembazw.blogspot.gr


Ο κλάδος της μικροπίστωσης άνθησε στην Ινδία αποσκοπώντας στη χειραφέτηση των φτωχότερων με τον δανεισμό τους με ένα μικρό ποσό, το οποίο θα τους επιτρέψει να αναπτύξουν κάποια επαγγελματική δραστηριότητα. Η δραστηριότητά του αρχικά υποστηριζόταν από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, σύντομα, όμως, κυριάρχησε η λογική των εισηγμένων στο χρηματιστήριο εταιρειών, οι οποίες αποκομίζουν τεράστια κέρδη, ρουφώντας το αίμα των ασθενέστερων στρωμάτων του πληθυσμού.
Ο Λαξμί και η γυναίκα του, Ράμα, είχαν βαρεθεί πλέον να δουλεύουν δώδεκα ώρες την ημέρα φτιάχνοντας περισσότερα από χίλια « beedies » (αρωματικά τσιγάρα) για να κερδίσουν 70 ρουπίες (1,10 ευρώ). Έτσι, αυτό το ζευγάρι με τα δύο παιδιά αποφάσισε να δανειστεί από έναν οργανισμό μικροπίστωσης 5.000 ρουπίες (78 ευρώ) για να ανοίξει ένα μικροσκοπικό μαγαζάκι που πουλάει μπετέλ, [1] σε κάποιο προάστιο του Βαρανγκάλ, στο ομόσπονδο κρατίδιο του Άντρα Πραντές, στην Νότια Ινδία. Υπολόγισαν ότι, παρά το γεγονός ότι η εβδομαδιαία δόση που όφειλαν να πληρώνουν ανερχόταν στις 130 ρουπίες, η μικρή τους επιχείρηση θα τους επέτρεπε να ζουν καλύτερα. Όμως, όπως μας διηγείται η Ράμα, ο Λαξμί αρρώστησε και « δεν μπορούσε να δουλέψει για τέσσερις μήνες ». Οι απλήρωτες δόσεις συσσωρεύονταν και μαζί τους οι τόκοι. Το ζευγάρι, όμως, δεν είχε να αντιμετωπίσει τώρα μόνο τον οργανισμό που τους δανειοδότησε, αλλά και τους γείτονες, καθώς οι εταιρείες του κλάδου έχουν καθιερώσει ένα πρωτοφανές σύστημα συνυπευθυνότητας : δανείζουν σε ομάδες ατόμων μιας περιοχής και, όταν ένας δανειολήπτης δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις του, οι υπόλοιποι είναι αναγκασμένοι να τις αποπληρώσουν για λογαριασμό του. Τρομοκρατημένο από τις παρενοχλήσεις των γειτόνων, το ζευγάρι συνάπτει ένα δεύτερο δάνειο για να εξοφλήσει το πρώτο. Κι ύστερα ένα τρίτο για να αποπληρώσει το δεύτερο… Το πέμπτο δάνειο ήταν της τάξης των 1.000 ευρώ.
Οι δανειστές κατασκήνωσαν κυριολεκτικά μπροστά στην παράγκα του Λαξμί και της Ράμα. Στη συνέχεια, κατέσχεσαν –χωρίς να ακολουθήσουν καμία νόμιμη διαδικασία-το μαγαζάκι που πουλούσε μπετέλ, την κουζίνα υγραερίου, τα χρυσά κοσμήματα της Ράμα και τη ραπτομηχανή με την οποία η Έγκα, η εικοσάχρονη κόρη τους, έραβε ρούχα και τα πουλούσε. Κι όταν η κοπέλα τούς ρώτησε πώς θα μπορεί πλέον η οικογένειά της να έχει ένα πιάτο φαγητό, της απάντησαν : « Ωραίο κορίτσι είσαι, να γίνεις πόρνη ! » Μετά απ’ αυτόν τον εξευτελισμό, η κοπέλα αυτοπυρπολήθηκε, στις 28 Σεπτεμβρίου του 2010.
Σύμφωνα με τον Ρέντι Σουμπραχμανιάμ, υπουργό Ανάπτυξης της Υπαίθρου του ομόσπονδου κρατιδίου, « τώρα οι φτωχοί έχουν πρόσβαση στον εύκολο δανεισμό : στο εξής έρχεται στην πόρτα τους. Με ποιο τίμημα όμως ! Μαζί με τα διάφορα έξοδα κι επιβαρύνσεις, το επιτόκιο φτάνει το 60% ». Σύμφωνα με τη λογική του βραβευμένου με Νόμπελ Ειρήνης Μπανγκλαντεσιανού Μοχάμεντ Γιουνούς [2], η μικροπίστωση θα έπρεπε να επιτρέπει την απόκτηση μιας νέας πηγής εισοδήματος και όχι την αύξηση των καταναλωτικών δυνατοτήτων των δανειοληπτών. Η διαφορά είναι σημαντική γιατί, πλέον, η μικροπίστωση στην Ινδία αντιστοιχεί στα δικά μας καταναλωτικά δάνεια. Κι ο Σουμπραχμανιάμ συνεχίζει οργισμένος : « Οι φτωχότεροι καταφεύγουν στη μικροπίστωση για να πληρώσουν την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη, μια προίκα κι έναν γάμο [3], ή ακόμα και μια τηλεόραση ή ένα προσκύνημα. Η μικροπίστωση θα έπρεπε να οδηγεί στη χειραφέτηση (empower) των φτωχότερων, να τους ξαναδίνει τη χαμένη τους αξιοπρέπεια. Αντίθετα, τώρα τους βυθίζει στην εξαθλίωση ». Αντί δε να δημιουργεί νέες μορφές αλληλεγγύης, η συνυπευθυνότητα των δανειστών προκαλεί την κατάρρευση των κοινοτήτων στα χωριά.
Στο Άντρα Πραντές είναι συγκεντρωμένο το ένα τέταρτο των δανείων μικροπίστωσης που χορηγούνται από ιδιωτικές επιχειρήσεις στην Ινδία : το 2010, το ύψος τους ανερχόταν στα 52 δις ρουπίες (818 εκατομμύρια ευρώ), ενώ ο αριθμός των νοικοκυριών που έχουν δανειστεί έφτανε τα 6.250.000 [4]. Όπως παρατηρεί ο Ν. Αμπχάι, εκδότης της ηλεκτρονικής εφημερίδας India Microfinance, « τη δεκαετία του 2000, η περιφερειακή κυβέρνηση δρομολόγησε πλήθος κοινωνικών προγραμμάτων για να περιορίσει την επιρροή των μαοϊκών », οι οποίοι διεξάγουν σφοδρό ανταρτοπόλεμο στις περιοχές της υπαίθρου. Η κυβέρνηση του κρατιδίου ενθάρρυνε τις τράπεζες να δανείζουν τους χωρικούς που συγκροτούσαν ομάδες αλληλοβοήθειας (« self-help groups » ή SHG) και επιδοτούσε ένα μέρος των τόκων.
Στο χωριό Νταρμασαγκαράμ, στη διοικητική περιφέρεια του Βαρανγκάλ, μια χήρα οικογενειάρχης, η Μπέργκια, διηγείται πώς κατόρθωσε, χάρη στο SHG, να δανειστεί από την τράπεζα 1.000 ευρώ, με επιτόκιο 12% (και επιδότηση του 9% από το κράτος) για να αγοράσει ένα τρίκυκλο μοτοταξί, το οποίο νοικιάζει στον αδελφό της. Δηλώνει ικανοποιημένη από την ιδέα της : « νοικιάζω το μοτοταξί 6.000 ρουπίες (94 ευρώ) τον μήνα και η δόση του δανείου μου είναι 2.700 ρουπίες ».
Όμως, οι ιδιωτικές εταιρείες μικροπίστωσης χρησιμοποίησαν το συγκεκριμένο δίκτυο για να προσεγγίσουν τους χωρικούς και να τους πουλήσουν καταναλωτικά δάνεια ευρωπαϊκού τύπου. Το ολίσθημα αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι στην πλειονότητα των 66 ινδικών οργανισμών μικροπίστωσης κυριαρχεί πλέον μία και μόνη λογική : η λογική του κέρδους. Η SKS, η εταιρεία που κατέχει ηγετική θέση στον κλάδο, ιδρύθηκε το 1998 από τον Βίκραμ Ακούλα, έναν κοινωνικό λειτουργό, απόφοιτο του πανεπιστημίου του Σικάγο. Αρχικά, η SKS ήταν μια μη κερδοσκοπική εταιρεία. Όπως εξηγεί ο εκπρόσωπος της εταιρείας προσπαθώντας να δικαιολογήσει την εξέλιξή της, « το νομικό καθεστώς δεν της επέτρεπε να δανείζει αρκετά υψηλά ποσά. Έτσι, το 2005, ο Ακούλα αποφάσισε να τη μετατρέψει σε μη τραπεζική χρηματοοικονομική εταιρεία. Σύμφωνα με το ινδικό δίκαιο, μια εταιρεία αυτού του τύπου έχει τη δυνατότητα να χορηγεί δάνεια, όχι όμως και να δέχεται καταθέσεις ». Τον Αύγουστο του 2010, ο Ακούλα εισήγαγε την επιχείρησή του στο χρηματιστήριο. Η τιμή της μετοχής εκτινάχθηκε στις 1.400 ρουπίες και η ηγεσία της εταιρείας αποκόμισε σημαντικά κέρδη.
Ένα πρόσφατο νομοθετικό διάταγμα της κυβέρνησης του ομόσπονδου κρατιδίου Άντρα Πραντές (η οποία ελέγχεται από το Κόμμα του Κογκρέσου) απαγορεύει στους εισπράκτορες των δόσεων να πηγαίνουν στην κατοικία των δανειοληπτών και θέτει ως όρο για τη χορήγηση νέων δανείων την έγκρισή τους από τις αρχές. Αυτά τα μέτρα θεωρούνται ανεπαρκή από την αντιπολίτευση : το Telugu Desam Party (TDP), το κόμμα που κατείχε την εξουσία στο Άντρα Πραντές την περίοδο 1999-2004, παρακινεί εκατομμύρια οφειλέτες να σταματήσουν να αποπληρώνουν τα δάνειά τους.
Σε ένα προάστιο της Χαϊντεραμπάντ, της πόλης όπου βρίσκεται η έδρα της SKS, συναντάμε την κυρία Κοσάλια και τις γειτόνισσές της. Η γεμάτη ενεργητικότητα γιαγιά δανείστηκε χρήματα για να περιθάλψει τον ημιπληγικό άντρα της. Δεδομένου ότι αδυνατεί να αποπληρώσει το δάνειο που έλαβε, θα έπρεπε θεωρητικά να υφίσταται τις παρενοχλήσεις των υπόλοιπων δανειοληπτών της συνοικίας από τους οποίους ζητείται να πληρώσουν για λογαριασμό της. Όμως, όλες οι γυναίκες αποφάσισαν να συγκροτήσουν κοινό μέτωπο και να μην πληρώνουν πλέον τίποτα. Ντυμένες με το παραδοσιακό σάρι, δηλώνουν γεμάτες σοβαρότητα και περηφάνια : « Από τον Νοέμβριο του 2010 δεν έχουμε πληρώσει ούτε μια ρουπία. Οι άνθρωποι από την εταιρεία που μας χορήγησε το δάνειο μας απειλούν, μας λένε ότι θα μας στείλουν φυλακή, αλλά τελικά δεν συμβαίνει τίποτα. Ούτε καν τους δίνουμε σημασία ! » Παρόμοια παραδείγματα αλληλεγγύης πολλαπλασιάζονται σε ολόκληρο το ομόσπονδο κρατίδιο. Και τα ποσοστά εξυπηρέτησης των δανείων καταρρέουν, από το αρχικό 97% στο 20%, ακόμα και στο 10%... Τέλος, σύμφωνα με τον Σουμπραχμανιάμ, « διεξάγονται έρευνες για περίπου πενήντα αυτοκτονίες. Οι υπεύθυνοι για την άσκηση παρενόχλησης στους δανειολήπτες πρέπει να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους στο δικαστήριο ».
Καθώς διαισθάνονταν ότι το κλίμα αλλάζει ταχύτατα, 39 ηγετικά στελέχη της SKS ξεπούλησαν τις μετοχές που είχαν λάβει ως μπόνους ή σε ιδιαίτερα προνομιακές τιμές, αμέσως μόλις άρχισε η κρίση της μικροπίστωσης, στα τέλη του 2010 [5]. Στο εξής, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, οι εταιρείες της μικροπίστωσης προσπαθούν να βρουν πελάτες στα μακρινά κι απομονωμένα χωριά που κατοικούνται από τα μέλη της φυλής Αντιβάζι : θεωρούν πιθανό ότι οι εξαθλιωμένοι, αγράμματοι κι απομονωμένοι χωρικοί θα είναι λιγότερο καχύποπτοι απέναντι στον κλάδο… Η μικροπίστωση στην Ινδία θα μπορούσε να υιοθετήσει την ατάκα του Γάλλου χιουμορίστα Αλφόνς Αλλαί (1854-1905) : « Πρέπει να παίρνεις τα λεφτά από εκεί όπου βρίσκονται : από τους φτωχούς. Βέβαια, δεν έχουν και πολλά, είναι όμως τόσο πολλοί… » [6].

Notes

[1] (ΣτΜ) Μείγμα από ψιλοκομμένα φύλλα καπνού, μιας τροπικής ποικιλίας πιπεριάς και καρπών του φυτού αρέκ, το οποίο μασάνε οι πληθυσμοί της νοτιοανατολικής Ασίας.
[2] Ο M. Ynus, ο οποίος ίδρυσε το 1976 την Grameen Bank, απολύθηκε τον Μάρτιο του 2011 από τη διεύθυνση της εταιρείας, πιθανότατα λόγω της εχθρότητας της αυταρχικής πρωθυπουργού Σεΐκ Χασίνα.
[3] (ΣτΜ) Στην Ινδία εξακολουθούν να είναι βαθιά ριζωμένες οι παραδόσεις που απαιτούν από τον πατέρα μιας κοπέλας να προικίσει την κόρη του πλουσιοπάροχα και να αναλάβει το κόστος της τελετής του γάμου. Μάλιστα, με την αύξηση του καταναλωτισμού και την επικράτηση των προτύπων του Μπόλιγουντ, οι απαιτήσεις αυτές αυξάνονται κατακόρυφα ακόμα και για τους φτωχούς. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο υπάρχει μεγάλο δημογραφικό έλλειμμα γυναικών, το οποίο κοντεύει να φτάσει τα 100 εκατομμύρια.
[4] Narasimhan Srinivasan, « Microfinance India : State of the sector report », SAGE Publications India, Νέο Δελχί, 2010
[5] « Express India », Νέο Δελχί, 11 Φεβρουαρίου 2011.
[6] Alphonse Allais, Le Sourire, Παρίσι, 27 Δεκεμβρίου 1902.
(μετφρ.: παπακριβόπουλος βασίλης)

Posted by

"Έχει γίνει το χρήμα παρωχημένο;', του Anselm Jappe

http://rembazw.blogspot.gr

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και οι επίσημοι φορείς μας προετοιμάζουν: πολύ σύντομα, μια καινούρια παγκόσμια οικονομική κρίση πρόκειται να ξεσπάσει, και θα είναι χειρότερη από αυτή του 2008. Μιλούν ανοιχτά για «καταστροφές». Μα τι θα συμβεί μετά; Πώς θα είναι οι ζωές μας μετά από μια κατάρρευση των τραπεζών και των δημοσίων οικονομικών σε ευρεία κλίμακα; Στην Αργεντινή έχει ήδη συμβεί το 2002. Με τίμημα μια εξαθλίωση σε μαζική κλίμακα, η οικονομία της χώρας μπόρεσε να αναπτυχθεί ξανά λίγο: αλλά, σε αυτή την περίπτωση, δεν αφορούσε παρά μόνο μια χώρα. Σήμερα, όλες οι οικονομίες, ευρωπαϊκές και βορειοαμερικάνικες, κινδυνεύουν να βουλιάξουν όλες μαζί, χωρίς πιθανή σωτηρία.
Πότε το χρηματιστηριακό κραχ δεν θα είναι πια ένα καινούριο νέο στα ΜΜΕ, αλλά ένα γεγονός το οποίο θα αντιλαμβανόμαστε βγαίνοντας στο δρόμο; Απάντηση: όταν το χρήμα θα χάσει τη συνήθη λειτουργία του. Είτε γινόμενο σπάνιο (αντιπληθωρισμός), είτε κυκλοφορώντας σε τεράστιες ποσότητες, αλλά απαξιωμένες (πληθωρισμός). Και στις δύο περιπτώσεις, η κυκλοφορία των εμπορευμάτων και των υπηρεσιών θα επιβραδύνεται ώσπου να μπορέσει να σταματήσει τελείως: οι κάτοχοί τους δεν θα βρίσκουν ποιος θα μπορεί να τους πληρώσει σε χρήμα, σε χρήμα «με αξία», που θα τους επιτρέπει με τη σειρά τους να αγοράζουν άλλα εμπορεύματα και υπηρεσίες. Θα τα κρατούν επομένως για τους εαυτούς τους. Θα έχουμε γεμάτα μαγαζιά, αλλά χωρίς πελάτες, εργοστάσια σε κατάσταση άριστης λειτουργίας, αλλά χωρίς προσωπικό να τα δουλέψει, σχολεία όπου οι καθηγητές δεν θα εμφανίζονται, επειδή θα είναι απλήρωτοι πολλούς μήνες. Θα συνειδητοποιήσουμε τότε μια αλήθεια που είναι τόσο προφανής ώστε δεν τη βλέπαμε: δεν υπάρχει καμία κρίση στην παραγωγή την ίδια. Η παραγωγικότητα σε όλους τους τομείς αυξάνει διαρκώς. Η καλλιεργήσιμη γη θα μπορούσε να θρέψει όλον τον παγκόσμιο πληθυσμό, και τα εργαστήρια και τα εργοστάσια παράγουν πολύ περισσότερες ποσότητες από αυτές που είναι αναγκαίες, ευκταίες και βιώσιμες. Οι μιζέριες του κόσμου δεν οφείλονται, όπως στον Μεσαίωνα, σε φυσικές καταστροφές, αλλά σε ένα είδος μαγείας που χωρίζει τους ανθρώπους από τα προϊόντα τους.
Αυτό που δεν λειτουργεί, είναι η διασύνδεση που τίθεται ανάμεσα στους ανθρώπους και αυτό που παράγουν: το χρήμα. Στη νεωτερικότητα, το χρήμα έχει γίνει η «καθολική διαμεσολάβηση» (Μαρξ). Η κρίση μας φέρνει αντιμέτωπους με το θεμελιακό παράδοξο της καπιταλιστικής κοινωνίας: η παραγωγή των αγαθών και των υπηρεσιών δεν είναι σκοπός, αλλά μόνο μέσο. Ο μόνος σκοπός είναι ο πολλαπλασιασμός του χρήματος, είναι να επενδύσεις ένα ευρώ για να πάρεις δύο. Και όταν αυτός ο μηχανισμός χαλάσει, είναι όλη η «πραγματική» παραγωγή που υποφέρει και που μπορεί ακόμα και να μπλοκάρει εντελώς. Επομένως, όπως ο Τάνταλος του ελληνικού μύθου, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πλούτη που, όταν θέλουμε να τα βάλουμε στο χέρι, αποσύρονται: επειδή δεν μπορούμε να τα πληρώσουμε. Αυτή η αναγκαστική αποποίηση ήταν πάντα η τύχη του φτωχού. Αλλά τώρα, για πρώτη φορά, αυτό θα μπορούσε να συμβεί σε ολόκληρη την κοινωνία, ή σχεδόν. Η τελευταία λέξη της αγοράς είναι λοιπόν να μας αφήσει να πεθάνουμε της πείνας, περιτριγυρισμένοι από συσκευασμένα τρόφιμα που βρίσκονται παντού και σαπίζουν, χωρίς κανείς να πρέπει να τα αγγίξει.
Ωστόσο, οι καταφρονητές του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού μας διαβεβαιώνουν ότι η χρηματοδότηση, η πίστωση και τα χρηματιστήρια δεν είναι παρά εξογκώματα ενός υγιούς οικονομικού σώματος. Μόλις σκάει η φούσκα, υπάρχουν αναταραχές και πτωχεύσεις, αλλά τελικά δεν πρόκειται παρά για μια ευεργετική αιμορραγία, και θα ξεκινήσουμε ξανά στη συνέχεια με μια πιο στέρεη πραγματική οικονομία. Αλήθεια; Σήμερα, αποκτάμε σχεδόν τα πάντα πριν την πληρωμή τους. Τουλάχιστον η πλειοψηφία του πληθυσμού που ζει σε πόλεις, δε θα μπορούσε να θρέψει τον εαυτό της, ούτε να έχει θέρμανση, φωτισμό, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μετακίνηση. Ούτε για 3 μέρες. Αν το σουπερμάρκετ, η εταιρία ηλεκτρισμού, η αντλία καυσίμου και το νοσοκομείο δεν δέχονται παρά «καλό» χρήμα (για παράδειγμα, ένα δυνατό ξένο νόμισμα, και όχι γραμμάτια τυπωμένα από την ίδια την εθνική τράπεζα, εντελώς απαξιωμένα), και εάν δεν υπάρχει πλέον αρκετό τέτοιο χρήμα, θα φτάσουμε γρήγορα στη δυσχέρεια. Αν είμαστε αρκετοί, και έτοιμοι για «ανταρσία», μπορούμε ακόμα να κάνουμε εφόδους στο σουπερμάρκετ, ή να συνδεθούμε κατευθείαν με το ηλεκτρικό δίκτυο. Αλλά όταν το σουπερμάρκετ δεν θα είναι πια εφοδιασμένο, και η μονάδα παραγωγή ενέργειας θα σταματήσει, εξαιτίας της αδυναμίας να πληρωθούν οι εργαζόμενοι και οι προμηθευτές, τι θα κάνουμε; Θα μπορούσαμε να οργανώσουμε συμφωνίες ανταλλαγής, νέες μορφές αλληλεγγύης, άμεσες ανταλλαγές: θα είναι μια καλή ευκαιρία για να αναγεννήσουμε τους «κοινωνικούς δεσμούς». Αλλά ποιος μπορεί να πιστέψει ότι θα τα καταφέρουμε σε πολύ λίγο χρόνο και σε μεγάλη κλίμακα, στη μέση του χάους και των λεηλασιών; Θα πάμε στην εξοχή, λένε κάποιοι, για να οικειοποιηθούμε άμεσα τις πρώτες ύλες. Κρίμα που η Ευρωπαϊκή Κοινότητα πλήρωνε για δεκαετίες τους αγρότες για να κόβουν τα δέντρα τους, να καταστρέφουν τα αμπέλια τους και να θανατώνουν τα ζώα τους… Μετά την κατάρρευση των ανατολικών χωρών, εκατομμύρια άνθρωποι επέζησαν χάρη στους γονείς τους που ζούσαν στην εξοχή και χάρη σε μικρούς κήπους. Ποιος μπορεί να πει το ίδιο για τη Γαλλία ή τη Γερμανία;
Δεν είναι σίγουρο ότι θα φτάσουμε σε αυτά τα άκρα. Αλλά ακόμα και μια μερική κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος θα μας φέρει αντιμέτωπους με τις συνέπειες του γεγονότος ότι είμαστε χειροπόδαρα δεμένοι με το χρήμα, με το να του εμπιστευόμαστε το αποκλειστικό καθήκον της διασφάλισης της λειτουργίας της κοινωνίας. Το χρήμα υπήρχε από την αυγή της ιστορίας, μας διαβεβαιώνουν: αλλά στις προκαπιταλιστικές κοινωνίες, δεν έπαιζε παρά περιθωριακό ρόλο. Δεν είναι παρά τις τελευταίες δεκαετίες που έχουμε φτάσει στο σημείο όπου σχεδόν κάθε μία εκδήλωση της ζωής περνάει από το χρήμα, και όπου το χρήμα διεισδύει σε κάθε γωνιά της ατομικής και συλλογικής ύπαρξης. Χωρίς το χρήμα που κάνει τα πράγματα να κυκλοφορούν, είμαστε σαν ένα σώμα χωρίς αίμα. Αλλά το χρήμα δεν είναι «αληθινό» παρά όταν είναι η έκφραση μιας εργασίας που έχει πραγματικά εκτελεστεί και της αξίας μέσα από την οποία αυτή η εργασία εκπροσωπείται. Το υπόλοιπο του χρήματος δεν είναι παρά μια μυθοπλασία που βασίζεται πάνω στη μοναδική αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ των παικτών – μια εμπιστοσύνη που μπορεί να εξατμιστεί, όπως βλέπουμε σήμερα. Είμαστε μάρτυρες ενός φαινομένου που δεν έχει προβλεφθεί από την οικονομική επιστήμη: όχι στην κρίση ενός νομίσματος, και της οικονομίας που αυτό εκπροσωπεί, προς όφελος ενός άλλου, πιο ισχυρού. Το ευρώ, το δολάριο και το γιεν βρίσκονται όλα σε κρίση, και οι ελάχιστες χώρες που εξακολουθούν να έχουν πιστοληπτική διαβάθμιση ΑΑΑ από τους οίκους αξιολόγησης δεν θα μπορέσουν μόνες τους να σώσουν την παγκόσμια οικονομία. Καμία από τις προτεινόμενες οικονομικές συνταγές δεν λειτουργεί, πουθενά. Η ελεύθερη αγορά λειτουργεί τόσο λίγο όσο και το Κράτος, η λιτότητα τόσο λίγο όσο η πολιτική κινήτρων, ο κευνσιανισμός τόσο λίγο όσο ο μονεταρισμός. Το πρόβλημα βρίσκεται σε ένα πρόβλημα πιο βαθύ. Είμαστε μάρτυρες μιας απαξίωσης του χρήματος, ως τέτοιο, της απώλειας του ρόλου του, της αχρήστευσης του. Αλλά όχι από μια συνειδητή απόφαση μιας ανθρωπότητας επιτέλους κουρασμένης από αυτό που ήδη ο Σοφοκλής αποκαλούσε «η πιο ολέθρια από τις εφευρέσεις του ανθρώπου», αλλά ως μια διαδικασία ανεξέλεγκτη, χαοτική και εξαιρετικά επικίνδυνη. Είναι σαν να πήραμε την αναπηρική καρέκλα από κάποιον, αφού τον είχαμε αναγκάσει να μη χρησιμοποιεί τα πόδια του για πολύ καιρό. Το χρήμα είναι το φετίχ μας: ένας θεός που μόνοι μας δημιουργήσαμε, αλλά από τον οποίο πιστεύουμε ότι εξαρτόμαστε, και στον οποίο είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε τα πάντα για να κατευνάσουμε τον θυμό του.
Τι να κάνουμε; Οι πωλητές εναλλακτικών συνταγών δεν απουσιάζουν: κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, συστήματα τοπικών ανταλλαγών, υποτιμημένα νομίσματα, κοινωνική στήριξη συμπολιτών που έχουν ανάγκη… Αυτά θα μπορούσαν, στην καλύτερη περίπτωση, να λειτουργήσουν σε μικρές κλίμακες, ενώ τα υπόλοιπα τριγύρω ακόμα θα λειτουργούσαν. Ένα πράγμα είναι σίγουρο ωστόσο: δεν αρκεί να αγανακτούμε μπροστά στις υπερβολές της οικονομίας ή στην απληστία των τραπεζιτών. Ακόμα κι αν αυτή η απληστία φυσικά ισχύει, δεν είναι η αιτία, αλλά η συνέπεια του ασφυκτικού σημείου στο οποίο βρίσκεται η καπιταλιστική δυναμική. Η αντικατάσταση της ζωντανής εργασίας –η μόνη πηγή αξίας που, υπό τη μορφή του χρήματος, είναι ο μοναδικός σκοπός της καπιταλιστικής παραγωγής– μαζί με τις τεχνολογίες –που δεν δημιουργούν αξία– έχει σχεδόν στερέψει την πηγή της παραγωγής αξίας. Ο καπιταλισμός, αναπτύσσοντας, υπό την πίεση του ανταγωνισμού, τις τεχνολογίες πριόνισε, σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, το κλαδί πάνω στο οποίο καθόταν. Αυτή η διαδικασία, που αποτελεί κομμάτι της βασικής του λογικής εξαρχής, έχει ξεπεράσει ένα κρίσιμο κατώφλι τις τελευταίες δεκαετίες. Η μη-κερδοφόρα χρήση του κεφαλαίου δεν μπόρεσε να κρυφτεί παρά με μια επιστροφή, πάντα πιο μαζική, στην πίστωση, η οποία είναι μια πρόωρη κατανάλωση κερδών που αναμένονται για το μέλλον. Τώρα, ακόμα κι αυτή η τεχνητή παράταση της ζωής του κεφαλαίου μοιάζει να έχει εξαντλήσει όλους τους πόρους της.
Μπορούμε λοιπόν να θέσουμε την αναγκαιότητα –αλλά επίσης να διαπιστώσουμε τη δυνατότητα, την τύχη– να βγούμε από αυτό το σύστημα που είναι βασισμένο πάνω στην αξία και την αφηρημένη εργασία, το χρήμα και το εμπόρευμα, το κεφάλαιο και τον μισθό. Αλλά αυτό το άλμα προς το άγνωστο προκαλεί φόβο, ακόμα και σε αυτούς που δεν εγκαταλείπουν ποτέ την κριτική των εγκλημάτων των «καπιταλιστών». Προς το παρόν, αυτό που επικρατεί είναι περισσότερο το κυνήγι μιας άσχημης κερδοσκοπίας. Ακόμη κι αν δεν μπορούμε παρά να μοιραστούμε την αγανάκτηση μπροστά στα κέρδη των τραπεζών, πρέπει να παραδεχτούμε πως αυτή η αγανάκτηση παραμένει πίσω από μια κριτική του καπιταλισμού ως σύστημα. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός πως ο Ομπάμα και ο Τζωρτζ Σόρος λένε ότι την καταλαβαίνουν. Η αλήθεια είναι πολύ πιο τραγική: αν οι τράπεζες βυθιστούν, αν κηρύξουν πτώχευση αλυσιδωτά, αν σταματήσουν να διανέμουν το χρήμα, κινδυνεύουμε όλοι να βυθιστούμε μαζί τους, επειδή εδώ και καιρό μας έχει αφαιρεθεί η δυνατότητα να ζήσουμε με άλλο τρόπο, εκτός από να ξοδεύουμε χρήμα. Θα είναι καλό να το ξαναμάθουμε – αλλά ποιος ξέρει με ποιο τίμημα αυτό θα συμβεί!
Κανείς δεν μπορεί να πει ειλικρινά ότι ξέρει πώς να οργανώσει τη ζωή δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων όταν το χρήμα θα έχει χάσει τη λειτουργία του. Θα ήταν καλό τουλάχιστον να παραδεχτούμε το πρόβλημα. Πρέπει ίσως να προετοιμαστούμε για το «μετα-χρήμα» όπως για το «μετα-πετρέλαιο».(αντισοματα)
Posted by