Η απώτερη αιτία της σημερινής πολυδιάστατης κρίσης (οικονομικής, οικολογικής, πολιτικής, κοινωνικής, πολιτισμικής) είναι η συγκέντρωση εξουσίας/δύναμης στα χέρια διαφόρων ελίτ την οποία παράγει και αναπαράγει η δυναμική του συστήματος της οικονομίας της αγοράς (στη σημερινή διεθνοποιημένη μορφή του) και το πολιτικό του συμπλήρωμα, η δήθεν δημοκρατία που στηρίζεται στις αντιπροσωπευτικές μορφές διακυβέρνησης
ΑΚΟΝΙΣΤΕ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ, ΝΑ ΣΦΑΞΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Εάν δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα μάτια σας για να βλέπετε, τότε θα τα χρειαστείτε για να κλάψετε
Οι στίχοι του StrangeFruit μιλούσαν
για κάτι περίεργα φρούτα που καλλιεργούνται στο Νότο. Το ποίημα αναφέρεται
μεταφορικά σ' ένα λιντσάρισμα, όπου βασανισμένοι μαύροι με παραμορφωμένο στόμα
και βγαλμένα μάτια κρέμονται από ένα σχοινί που είναι δεμένο σε δέντρο...
Η Billie διστάζει
στην αρχή, διότι αυτά τα λόγια δεν έχουν καμία σχέση με τα ερωτικά τραγούδια
του ρεπερτορίου της...
Το πρώτο βράδυ που η Billie συνειδητοποιεί πραγματικά τη
σημασία του StrangeFruit, θα το
τραγουδήσει με τόση συγκίνηση, που δάκρυα θα κυλήσουν στα μάγουλα της...
Για
πρώτη φορά αυτό το τραγούδι αναφέρεται χωρίς διφορούμενα στο ζήτημα της
ρατσιστικής βίας...
Το StrangeFruit είναι το
πρώτο αμερικανικό protestsong (τραγούδι
διαμαρτυρίας) που έχει μήνυμα και που η επίδραση του θα έχει διάρκεια. Θα
αποτελέσει το λάβαρο των μαύρων στον πόλεμο κατά του λιντσαρίσματος και τον
ύμνο για όλα τα θύματα του ρατσισμού. Την ίδια εποχή, στον Νότο των Ηνωμένων
Πολιτειών, μαθαίνουν τα μαύρα παιδάκια να μην κοιτούν ποτέ κατάματα τους
λευκούς...
Ο μαύρος πρέπει να παραμείνει στη θέση του και κάθε παράβαση αυτού
του κανόνα τιμωρείται αυστηρά. Μέχρι και με θάνατο. Ο μαύρος κρεμιέται,
καίγεται, δένεται στον προφυλακτήρα του αυτοκινήτου που σέρνεται σ' όλη την
πόλη...
Η Billie ερμηνεύει κάθε βράδυ το StrangeFruit στο τέλος
του προγράμματος... Η δραματική οξύτητα φτάνει στο απόγειο της όταν προφέρονται
τα τελευταία λόγια Itisastrangeandbittercrop (Τι
παράξενη και πικρή σοδειά)...
Η Billie χαμηλώνει το κεφάλι. Απόλυτο
σκοτάδι. Δεν θα τραγουδάει τίποτε άλλο μετά το StrangeFruit...
Τα σκιάχτρα βγήκαν από τις ντουλάπες για ακόμη μια φορά. Και γιατί είναι
ανάγκη να το αναφέρουμε; Ίσως γιατί μας προκαλεί εντύπωση. Και
ιδιαίτερα για το συγκεκριμένο πολιτικό πρόσωπο. Προφανώς πρόκειται για
τον τέως βουλευτή και υπουργό του ΠΑΣΟΚ Θεόδωρο Πάγκαλο που συνεχίζει να
προκαλεί με τις κατά καιρούς τοποθετήσεις του. Δηλώσεις του είχαμε
ξανακούσει στο παρελθόν για πολλά ζητήματα πολιτικής και όχι μόνο. Και
πάντοτε μας δημιουργούσαν αισθήματα αηδίας.
Πριν από λίγες ημέρες με αφορμή τον εγκαινιασμό του μουσείου για τον
Νικό Μπελογιάννη στην γενέτειρά του την Αμαλιάδα. Ο Πάγκαλος σε δήλωσης
ανέφερε, ότι ο Μπελογιάννης είναι γραμμένος στα σκέλια του κόσμου. Ο
Νίκος Μπελογιάννης (22 Δεκεμβρίου 1915-30 Μαρτίου 1952) υπήρξε ένας από
του κορυφαίους και σημαντικότερους ανθρώπους του περασμένου αιώνα, τόσο
για την αριστερά, όσο και ολόκληρο τον ελληνικό λαό. Ταυτίστηκε με τον
άνθρωπο που πάλεψε και έδωσε τη ζωή του για αξίες ιδανικά αλλά και για
ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές. Ο Μπελογιάννης είναι και θα
παραμείνει ένα σύμβολο αγώνα και πίστης σε κάτι καλύτερο.
Ο Πάγκαλος ως πολιτικός δεινόσαυρος της εποχής μας και στο παρελθόν,
όταν ήταν ακόμη ενεργός πολιτικός είχε φανερώσει την αρνητική του
διάθεση απέναντι σε κάθε επαναστατική κίνηση, σε κάθε κίνηση αντίδρασης.
Θυμόμαστε όλοι τη φράση « Όλοι μαζί τα φάγαμε» με την οποία κατηγορούσε
τους πολίτες για τυχοδιωκτισμό και φυγοπονία. Παλαιότερα το 2011 αν
θυμάμαι καλά σε εκδήλωση ανέφερε ότι οι επαναστάτες του 1821 ήταν
αγράμματοι, ξυπόλυτοι, και αλβανόφωνοι. Τόνιζε λοιπόν ότι ο
Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς, ό Μακρυγιάννης, ο Μαυρομιχάλης, ο Φραντζής, ο
Αναγνωσταράς, ο Μπότσαρης, ο Διάκος, ο Κανάρης, ο Μιαούλης και όλοι οι
αγωνιστές ήταν ανοργάνωτοι Αν ναι λοιπόν τότε γιατί πέτυχε η επανάσταση
το 1821; Τότε πώς κατακτήθηκαν όλα τα λαικά δικαιώματα που ο Πάγκαλος
και η παρέα του τώρα γκρεμίζουν; Μα με αγώνες, κόπο και θυσίες και πάνω
από όλα με ελεύθερο πνεύμα και επαναστατική διάθεση. Ο κύριος Πάγκαλος
δεν ήταν αυτός που έλεγε ότι τη σημαία την πήρε ο αέρας; Αυτός δεν έλεγε
ότι τα μνημόνια είναι ευλογία για τον τόπο και προς πρέπει όλοι να το
βουλώσουμε; Φυσικά αυτός ήταν. Αλλά τι να περιμένει κανείς από τέτοιου
είδους πολιτικούς ανθρώπους που κυβέρνησαν και κυβερνούν τη χώρα. Οι
ίδιοι αντιμετώπισαν την αντίδραση του λαού ενάντια στα μνημόνια με
δακρυγόνα, ξύλο, περιορισμούς, επιστρατεύσεις και απαγορεύσεις.
Ο Πάγκαλος ενσαρκώνει ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα που με φασιστικό και
απολυταρχικό τρόπο προσπαθεί να φιμώσει, να καταστείλει και να
απαξιώσει με ανηθικότητα, βαρβαρότητα και αλητεία κάθε προσπάθεια
ανατροπής της εφαρμοζόμενης πολιτικής. Το τέχνασμα δόμηση-αποδόμηση το
γνωρίζουν καλά. Για αυτό και σε κάθε ευκαιρία φροντίζουν να απαξιώνουν
την προσπάθεια αντίδρασης και αντίστασης των πολιτών. Και σε αυτό τους
ενισχύει και η σημερινή κυβέρνηση με την συνέχιση της πολιτικής της
υποταγής. Η επίσκεψη του Τσίπρα στο σπίτι του Μπελογιάννη στην Αμαλιάδα
δεν τον εξιλεώνει καθόλου. Αντιθέτως, τον κάνει πιο προκλητικό.
Η στάση τους δεν πρέπει να φοβίζει κανέναν. Αντιθέτως, χρειάζεται να
μπαίνουμε περισσότερο σε πιο βαθιές σκέψεις και προβληματισμούς για τους
λόγους για ό,τι συμβαίνει γύρω μας.
Η οικολογική κρίση σήμερα έχει ξεπεράσει
κάθε προηγούμενο και θα είναι ο εφιάλτης του αύριο. Η νοοτροπία που
οδήγησε σε αυτή την κρίση προέρχεται από την αντίληψη εκείνη, που
ταυτίζει την κυριαρχία του ανθρώπου επάνω στη φύση με τον «πολιτισμό». Ο
Καρτέσιος έβλεπε τον φυσικό κόσμο ως μια τεράστια μηχανή, ενώ τον
έλλογο νου του ανθρώπου ως κάτι θεόσταλτο. Η ιστορία παρουσιάζεται σαν
ένα προμηθεϊκό δράμα όπου ο άνθρωπος ηρωικά αντιστέκεται σε έναν εχθρικό
φυσικό κόσμο: η λογική ανθρωπότητα, που καλείται να τιθασεύσει την ανυπότακτη φύση.
Ακόμη
και ο Μαρξ, αποδέχεται ότι «η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο»
έχει τις ρίζες της στην ανάγκη για «κυριαρχία πάνω στη φύση». Όταν η
φύση θα υποταχθεί, η ανθρωπότητα θα εισέλθει σε μια νέα εποχή
ελευθερίας. Όλη αυτή η εικόνα για την φύση, λέει ο Μπούκτσιν, είναι
ψευδής. Οι άνθρωποι φορτώνουν στη φύση ανθρωποκεντρικές αντιλήψεις, τη
νοοτροπία της κυριαρχίας και της εκμετάλλευσης που έχουν υιοθετήσει ο
ένας για τον άλλο, μέσα στην κοινωνία τους. Ο υποτιθέμενος αγώνας της
ανθρωπότητας για την υποταγή της φύσης χρησιμοποιείται μάλιστα ως
άλλοθι, για την ευκολότερη υποταγή των ανθρώπων σε απάνθρωπα ιεραρχικά
συστήματα και κρατικούς θεσμούς. Ο αναρχικός Μπακούνιν ή ο Κροπότκιν
είχαν περισσότερο δίκιο, όταν μιλούσαν για τη διαβρωτική φύση της
εξουσίας, παρά ο Μαρξ, που πίστευε ότι η αλλαγή του κοινωνικού
συστήματος θα βελτιώσει ριζικά την ανθρώπινη φύση. Αποδείχτηκε ότι δεν
αρκεί να αλλάξουμε τις κοινωνικές σχέσεις για να αλλάξει η φύση του
ανθρώπου. Ακόμη και σε εξισωτικές κοινωνίες υπάρχει διαφθορά, αγώνας για
εξουσία, έγκλημα και πόλεμος.
Η Κοινωνική Οικολογία αναπτύχθηκε
ως θεωρία κυρίως από τον Murray Bookchin (1921-2006)[1]. Κεντρική της
πεποίθηση είναι πως όλα τα οικολογικά προβλήματα ανάγονται σε κοινωνικά
προβλήματα. Η ιδέα της «κυριαρχίας» επί της Φύσης και όλα τα οικολογικά
προβλήματα που συνδέονται μ’ αυτή, πηγάζουν από τον τρόπο που οι
άνθρωποι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο μέσω της κυριαρχικής νοοτροπίας
και των ταξικών και ιεραρχικών θεσμών. Για τα οικολογικά προβλήματα δεν
ευθύνεται γενικά και αόριστα η «ανθρωπότητα» αλλά τα συγκεκριμένα
κοινωνικο-οικονομικά συστήματα, όπως ο καπιταλισμός, που όχι μόνο
οδηγούν στην καταστροφή της Φύσης αλλά υπονομεύουν και την ίδια την
κοινωνική ζωή. Το ξεπέρασμα της οικολογικής κρίσης προϋποθέτει, σύμφωνα
με την Κοινωνική Οικολογία, μία ελεύθερη κοινωνία χωρίς ταξικές και
ιεραρχικές διακρίσεις.Ο καπιταλισμός, ως πραγματικός καρκίνος για την
κοινωνία, βασίζεται στο δόγμα «ανάπτυξη ή θάνατος»: Η αδιάκοπη
οικονομική μεγέθυνση συμβαίνει λόγω αντικειμενικών συνθηκών και είναι
άτρωτη σε ηθικιστικές επικλήσεις και κριτικές. Ο σύγχρονος καπιταλισμός
είναι δομικά ανήθικος και μία οικολογική κοινωνία προϋποθέτει την
ανατροπή του, καθώς και την ανατροπή όλων των ιεραρχικών σχέσεων και
αντιλήψεων.
Για τον Μπούκτσιν, «η φυσική ικανότητα της
ανθρωπότητας να παρεμβαίνει στην «πρώτη φύση» και να επιδρά σ’ αυτήν
συνειδητά έχει δημιουργήσει μια «δεύτερη φύση», μια πολιτιστική,
κοινωνική και πολιτική φύση που έχει σχεδόν απορροφήσει εντός της την
«πρώτη φύση»... «Δεν υπάρχει μέρος του κόσμου που να μην έχει βαθιά
επηρεασθεί από την ανθρώπινη δραστηριότητα — ούτε η μακρινή απεραντοσύνη
της Ανταρκτικής ούτε οι χαράδρες στα βάθη του ωκεανού. Ακόμη και οι
περιοχές «άγριας φύσης» χρειάζονται προστασία από την ανθρώπινη
παρέμβαση: πράγματι, πολλά από τα μέρη που χαρακτηρίζονται ως τόποι
άγριας φύσης σήμερα, είναι ήδη βαθιά επηρεασμένα από την ανθρώπινη
δραστηριότητα...«Το ότι η «δεύτερη φύση» είναι η κατάληξη της εξέλιξης
στην «πρώτη φύση» και ωςεκ τούτου μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε ως
«φυσική», δεν σημαίνει ότι η «δεύτερη φύση» είναι κατ’ ανάγκη
δημιουργική ή ακόμη και πλήρως αυτοσυνειδητή υπό οποιανδήποτε εξελικτική
έννοια. Η «δεύτερη φύση» είναι συνώνυμη με την κοινωνία και με την
ανθρώπινη εσώτερη φύση, που και οι δυο τους υφίστανται εξέλιξη προς το
καλύτερο ή προς το χειρότερο. Μολονότι η κοινωνική εξέλιξη είναι
θεμελιωμένη στην οργανική εξέλιξη, και στην πραγματικότητα αναδύεται
σταδιακά μέσα από αυτήν, είναι επίσης ριζικά διαφορετική από την
οργανική εξέλιξη. Η συνείδηση, η βούληση, οι μεταβλητοί θεσμοί και η
λειτουργία των οικονομικών δυνάμεων και της τεχνικής μπορεί να
αναπτυχθούν για να ενισχύσουν τον οργανικό κόσμο, ή για να τον οδηγήσουν
στον όλεθρο».
Στα έργα του «Προς μία οικολογική κοινωνία», καθώς
και στα επιλογικά μέρη των βιβλίων «Οικολογία της Ελευθερίας» και
«Ξαναφτιάχνοντας την κοινωνία», ο Μπούκτσιν αποδίδει τα οικολογικά
προβλήματα στην ανάδυση της ιεραρχίας, των τάξεων, του κράτους, της
ατομικής ιδιοκτησίας καθώς και της ανταγωνιστικής οικονομίας της αγοράς
που υποχρεώνει τους οικονομικούς ανταγωνιστές είτε να αναπτυχθούν, ο
ένας εις βάρος του άλλου είτε να καταστραφούν.
Το 1990 έγραφε ότι
ο ελευθεριακός κοινοτισμός με την έννοια της πρότασης ενός συνόλου
πολιτικών που ενισχύουν προνομιακά το τοπικό επίπεδο με κύτταρο την
έννοια της κοινότητας, είναι η ουσιαστική απάντηση στον
παγκοσμιοποιημένο καπιταλισμό. Παρέχει το πλαίσιο που οι άνθρωποι και οι
κοινοτικές τους συλλογικότητες θα μπορέσουν να επαναπροσδιορίσουν και
να ελέγξουν τη ζωή τους και την τοπική οικονομία, ώστε να επιτευχθεί η
υποχώρηση της φτώχειας και των ανισοτήτων, η αναβάθμιση της ποιότητας
ζωής και της πρόνοιας, η αναβίωση της συνοχής της ανθρώπινης κοινότητας
και της περιβαλλοντικής προστασίας, η αποκατάσταση του αισθήματος
ασφαλείας για το μέλλον. Το πλαίσιο του κομμουναλισμού απορρίπτει τον
ανταγωνισμό σαν διαδικασία ανάπτυξης και δίνει έμφαση στη συνεργασία και
την αλληλεγγύη για την επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος.
Για τον Μπούκτσιν, η πολιτική δεν πρέπει να ταυτίζεται με την άσκηση
εξουσίας από τις προνομιούχες ομάδες, αλλά με την οργάνωση της
συμμετοχής ολόκληρου του πληθυσμού στο κοινωνικό γίγνεσθαι, με βάση την
αλληλεγγύη και την αυτοδιαχείριση σε όλα τα επίπεδα της καθημερινής
κοινωνικής ζωής.
Σύμφωνα, επομένως, με την κοινωνική οικολογία,
τα οικολογικά προβλήματα, αλλά και τα υπόλοιπα παγκόσμια προβλήματα
μπορούν να λυθούν μόνο με τη συνολική αλλαγή της κοινωνίας. Η αριστερά
θα πρέπει να αντιπαρατάξει ότι το συμφέρον των ανθρώπων δεν ταυτίζεται
με τον πλούτο αλλά με την ευτυχισμένη, γεμάτη νόημα ζωή. Όλα αυτά
μπορούν να προκύψουν από τη συνεργασία μόνο και όχι τον ανταγωνισμό.
Στην πραγματικότητα, στη φύση δεν κυριαρχεί το δίκαιο του ισχυρότερου
ούτε ο ανταγωνισμός. Η φύση αποτελεί έναν κόσμο συμμετοχής και
αλληλεπίδρασης των διαφόρων μορφών ζωής, έναν κόσμο συμπληρωματικότητας
και αμοιβαιότητας.
Η Ισπανία δέσμευσε τις καταθέσεις του
προέδρου της Συρίας Άσαντ μετά την επίθεση με χημικά στην πόλη Ιντλίμπ.
Την είδηση μετέδωσε το πρακτορείο Ρόιτερς και την αναμετέδωσαν τα μέσα
ενημέρωσης σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάταια στη συνέχεια τόσο η Ρωσία όσο
και ο Άσαντ διαψεύδουν ότι
χρησιμοποίησαν χημικά όπλα. Ακόμα και το Ρόιτερς μπορεί να «πάρει πίσω»
την «ψευδή είδηση», αλλά αυτή έχει εκτοξευθεί με τη δύναμη της «αλήθεια»
σε ολόκληρο τον κόσμο. Μέχρι που ακόμη και ο Λευκός Οίκος επιτέθηκε
σκληρά στον Άσαντ. Τι συμβαίνει λοιπόν; Πως κυκλοφορούν οι «ψευδείς
ειδήσεις»(fake news); Η ταχύτητα και οι τρόποι με τους οποίους
διαδίδεται τώρα πλέον μια πληροφορία, έχει δημιουργήσει τις ιδανικές
συνθήκες για την αποκαλούμενη «κυκλική αναφορά».
Η ταχύτητα με
την οποία οι πληροφορίες διαδίδονται σήμερα έχει δημιουργήσει τις
ιδανικές συνθήκες για την εμφάνιση ενός φαινομένου που λέγεται «κυκλική
αναφορά». Αυτό συμβαίνει όταν η δημοσίευση Α’ περιέχει ανακρίβειες, η
δημοσίευση Β’ τις επαναλαμβάνει και τότε η πρώτη δημοσίευση δηλώνει ως
πηγή την δεύτερη! Επίσης «κυκλική αναφορά» είναι όταν πολλά δημοσιεύματα
αναφέρουν την ίδια πηγή για την ψευδή πληροφορία που μεταδίδουν και η
οποία κατόπιν εμφανίζεται να έχει εξακριβωθεί από πολλές πηγές.
Για
παράδειγμα, το 1998, η δημοσίευση μιας ψευδοεπιστημονικής μελέτης που
υποστήριζε ότι τα παιδικά εμβόλια προκαλούν αυτισμό, προκάλεσε την
ανάπτυξη μιας ολόκληρης κίνησης κατά των εμβολίων. Κι αυτό παρά το
γεγονός ότι η μελέτη λοιδορήθηκε κατ’ επανάληψη από την επιστημονική
κοινότητα. Ως αποτέλεσμα, παιδιά που δεν έχουν εμβολιαστεί κολλούν πλέον
μεταδοτικές ασθένειες που είχαν πρακτικά εξαφανιστεί στις ΗΠΑ. Μάλιστα
κάποιες μολύνσεις αποδείχτηκαν θανατηφόρες.
Πηγές που το
περιεχόμενό τους δημιουργείται από χρήστες, όπως τα wikis, επίσης
συνεισφέρουν στην «κυκλική αναφορά». Όσο περισσότεροι συγγραφείς
ανατρέχουν σε αυτές τις πηγές για γρήγορες πληροφορίες, τόσο
περισσότερες είναι οι πιθανότητες ένα μη διασταυρωμένο γεγονός σε μια
τέτοια σελίδα να φτάσει έως ένα δημοσιευμένο άρθρο που αργότερα μπορεί
να χρησιμοποιηθεί ως πηγή στο ίδιο το λήμμα του wiki page, από το οποίο
προήλθε, κάνοντας έτσι ακόμη πιο δύσκολη την απομυθοποίηση του.
Όπως
είδαμε με την άμεση αντίδραση του Λευκού Οίκου και της Μαδρίτης με την
είδηση για την χρήση χημικών όπλων στη Συρία από τον Άσαντ, οι «ψευδείς
ειδήσεις» παράγουν πολιτικά αποτελέσματα. Όταν βεβαίως η πολιτική
εξουσία δεν χειραγωγεί τα σημερινά μιντιακά δίκτυα παράγοντας «ψευδείς
ειδήσεις» που στοχοποιούν τους αντιπάλους της. Ανάλογες καταστάσεις
έχουμε ζήσει (και ζούμε) και στην Ελλάδα. Αλλά τα διεθνή δίκτυα και οι
διεθνείς «ψευδο-ειδήσεις» προκαλούν συνθήκες εφιαλτικές, καθώς ο κόσμος
που γνωρίζουμε μέσω των ειδήσεων δεν έχει καμιά σχέση με τον πραγματικό
κόσμο.
*Τον τρόπο με τον οποίο διαδίδονται τα λεγόμενα fake news,
οι ψεύτικες ειδήσεις εξηγεί στο πολύ ενδιαφέρον βίντεο - animation του
TED, ο συγγραφέας Νόα Τάβλιν:
Αν οι ελληνικοί υπότιτλοι δεν είναι ενεργοποιημένοι, επιλέξτε το εικονίδιο "υπότιτλοι" και στη συνέχεια το "ρυθμίσεις" ελληνικά. Artinews
Θυμάστε
τους εκσυγχρονιστές; Ποιους απ όλους
θα μου πείτε. Τον Σημίτη, τον Πρωτόπαπα,
τη Διαμαντοπούλου, το Στουρνάρα; Μήπως
τον Παπαντωνίου, τον Μαντέλλη, τον
Τσουκάτο;
του
Κώστα Βαξεβάνη
Αυτούς
λοιπόν. Τους μετεμψυχωτές του θαύματος
του νεοέλληνα, που έφτιαξαν χρηματιστήρια,
δρόμους και γιοφύρια, εξοπλιστικά
προγράμματα, μας εκσυγχρόνισαν με
SIEMENS, μας ανέπτυξαν με τηλεοπτικά σήριαλ
και οικονομικές εκπομπές που παρουσίαζαν
το μπόι του Σημίτη σαν του Δράκου των
Ασιατικών αγορών. Που έφτιαξαν Κωστόπουλους
στους οποίους έδινε συνεντεύξεις ο
Κώστας Σημίτης δίπλα στις αναλύσεις
του γελωτοποιού Θέμου Αναστασιάδη, που
δημιούργησαν νέα τζάκια που κάπνιζαν
μπόχα μέσα στα μούτρα της κοινωνίας,
που με τις ευλογίες τους άρπαξαν, έκλεψαν,
ξανάκλεψαν αλλά κυρίως είχαν το θράσος
να λένε πως όποιος έχει στοιχεία να πάει
στον εισαγγελέα.
Αυτοί
λοιπόν, που λίγο αργότερα, σήκωσαν το
δάχτυλο λέγοντας πως καλά πάθαμε γιατί
ζούσαμε με δανεικά και πάνω από τις
δυνατότητές μας. Πως πρέπει να μπούμε
σε επιτροπεία, να αφήσουμε τη χώρα κάτω
από το στιβαρό και γιατί όχι τιμωρητικό
χέρι του Σόιμπλε ο οποίος θα μας οδηγήσει
στο μέλλον. Πως χρειαζόμαστε φτώχεια,
μικρούς μισθούς και πενιχρές συντάξεις
γιατί αυτό μας αξίζει.
Οι
εκσυγχρονιστές λοιπόν, ζουν ανάμεσά
μας. Δεν ζουν μόνο, μιλάνε κιόλας, ζητάνε
τα ρέστα, νουθετούν και δείχνουν με το
δάχτυλο (αχ αυτό το δάχτυλο) τους φταίχτες
που επί δύο ολόκληρα χρόνια κατέχουν
την εξουσία, άρα ευθύνονται για την
καταστροφή.
Ο εθνικός
μανατζαράκος δίνει συνεντεύξεις για
να πει πόσο καλά τα έκανε όλα και δεν
νοιώθει λίγη ντροπή ο δημοσιογράφος
που τον ακούει ώστε να ρωτήσει «ποιο απ
όλα; Το Γιάννο, το Χρηματιστήριο, την
ανάπτυξη που τελικώς ήταν δανεικά; Το
ευρώ που ήταν ένα πουκάμισο αδειανό ή
την ΟΝΕ που ήταν παλτό ολόκληρο; Ποιο;
Το πείραγμα του χρέους, τους ψεύτικους
δείκτες της ανάπτυξης, τους ακόμη πιο
ψεύτικους της τιμιότητας και του
εκσυγχρονισμού;».
Τσιμουδιά
οι δημοσιογράφοι. Κορδωμένος ο μανατζαράκος
της διαπλοκής και της καταστροφής, των
εργολάβων και των εμπόρων όπλων, έβλεπε
τη σκιά του από τους προβολείς στο φιλικό
στούντιο και νόμιζε πως είναι το μπόι
του. Ο πρωθυπουργός που έβλεπε τις μίζες
να περνούν, ξανάγινε μέντορας και
εκσυγχρονιστής για όσο (τηλεοπτικό)
χρόνο ήταν προστατευμένος. Ζήτησε μέχρι
και εκλογές και αναθάρρεψε η σημιτική
χλωρίδα που αναπτύχθηκε στο κοπριζόμενο
έδαφος της διαφθοράς.
Κορδώθηκε
ο Στουρνάρας, θυμήθηκε παλιές καλές
εποχές με δραχμή αλλά καλό μεροκάματο
ο Θεοδωράκης, συμφώνησε με τον εαυτό
του και ο Κυριάκος πως έχει μέλλον αφού
είχε μέχρι και ο λογιστής του αέρα του
κοπανιστού.
Ο Κώστας
Σημίτης δεν κινείται από φιλαυτία ή
υστεροφημία. Λειτουργεί με μικρότητα.
Θέλει μια Ελλάδα στα μέτρα του για να
μπορεί να είναι μανατζαράκος. Αυτός και
η παρέα του.
Τον μύθο για τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων στην Ελλάδα και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες καταρρίπτει έρευνα της Le Parisien
Στην έρευνα της Le Parisien μόνο η Ιαπωνία έχει λιγότερους δημοσίους υπαλλήλους από την Ελλάδα.
Σημαντικό στοιχείο το οποίο πρέπει να επισημανθεί είναι το γεγονός, ότι στην έρευνα αυτή εμφανίζεται το ποσοστό του ενεργού δυναμικού που είναι δημόσιοι υπάλληλοι.
Πρώτες, δύο σκανδιναβικές χώρες-Νορβηγία 29, 3%-Σουηδία 26,2% και
-Γαλλία 21,9%
Οι επόμενες θέσεις ανήκουν στη-Βρετανία με 17,4%-ΗΠΑ με 14,6% και
-στην Ιταλία με 14,3%
Ακολουθούν η Ισπανία 12,3%, η Γερμανία με 9,6% και η Ελλάδα με 7,9%.
Στην τελευταία θέση, βρίσκεται η Ιαπωνία, με 6,7%.
Ο Αντρέι Ταρκόφσκι (Andrei Tarkovsky) υπήρξε ο σημαντικότερος, ίσως, σκηνοθέτης που ανέδειξε το σοβιετικό σινεμά, μετά τον Σεργκέι Αϊζενστάιν. Γεννήθηκε στις 4 Απρίλη 1932 στην πόλη Ζαβράγιε της Ρωσίας και ήταν γιος του σημαντικού ποιητή Αρσένι Ταρκόφσκι. Σπούδασε μουσική, ζωγραφική, γλυπτική και αραβικά, ενώ για ένα διάστημα εργάστηκε ως γεωλόγος στη Σιβηρία. Το 1956 εισέρχεται στην περίφημη κινηματογραφική σχολή της Μόσχας VGIK και παρακολουθεί μαθήματα, με δάσκαλο τον σπουδαίο σκηνοθέτη Μιχαήλ Ρομ (Αληθινός Φασισμός). Συμμαθητής του ήταν ένας άλλος μεγάλος της 7ης τέχνης, ο γεωργιανός Σεργκέι Παρατζάνωφ (Σαγιάτ Νόβα). Το 1960 αποφοιτά, υποβάλλοντας ως πτυχιακή εργασία τη διάρκειας 46 λεπτών ταινία Ο βιολιστής και ο οδοστρωτήρας, που ουσιαστικά αποτελεί την πρώτη του κινηματογραφική δουλειά.
Η διεθνής αναγνώριση για το Ταρκόφσκι έρχεται πολύ γρήγορα, από την πρώτη κιόλας μεγάλου μήκους ταινία του Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν, η οποία κερδίζει τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ της Βενετίας (1962). Επτά χρόνια αργότερα προκαλεί και πάλι το ενδιαφέρον των κινηματογραφόφιλων, με την ταινία του Αντρέι Ρουμπλιόφ, που λόγω του χριστιανικού της θέματος αντιμετωπίζεται με εχθρότητα από το σοβιετικό καθεστώς και απαγορεύεται για δύο χρόνια.
Ο Ταρκόφσκι δεν υπήρξε ποτέ ανοικτά «διαφωνών».
Το κυριότερο παράπονο από τις σοβιετικές αρχές ήταν ότι δεν του
επέτρεψαν να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη όλα του τα σχέδια και τις ιδέες.
Πάντως, λόγω της προσωπικής του γραφής, θα ήταν πολύ δύσκολο να τύχει
μεγαλύτερης γενναιοδωρίας στη Δύση.
«Είμαι χαμένος. Δεν μπορώ να ζήσω στη Ρωσία, αλλά ούτε μακριά από αυτήν», έγραφε το 1983 στο ημερολόγιό του.
Βρισκόταν στην Ιταλία για τις ανάγκες της ταινίας του Νοσταλγία. Εγκαθίσταται μόνιμα αρχικά στη γειτονική χώρα και στη συνέχεια στη Γαλλία. Η τελευταία του ταινία Η Θυσία γυρίστηκε στη Σουηδία το 1986 και κερδίζει τρία βραβεία στις Κάννες. Στις 29 Δεκεμβρίου 1986 άφησε την τελευταία του πνοή στο Παρίσι, χτυπημένος από την επάρατη νόσο.
Το έργο του Ταρκόφσκι
χαρακτηρίζεται από τα χριστιανικά και μεταφυσικά θέματα, τους αργούς
ρυθμούς, τα εξαιρετικής αισθητικής και μακράς διάρκειας μακρινά πλάνα.
Επαναλαμβανόμενα
μοτίβα στα έργα του είναι τα όνειρα, η μνήμη, η παιδική ηλικία, το
τρεχούμενο νερό, η φωτιά, η βροχή, οι αναμνήσεις.
Σταδιακά, ανέπτυξε μια προσωπική θεωρία γύρω από τον κινηματογράφο, την οποία ονόμασε «γλυπτική του χρόνου».
Πίστευε ότι το κύριο χαρακτηριστικό του
κινηματογράφου είναι ο μετασχηματισμός της ανθρώπινης εμπειρίας του
χρόνου. Το αμοντάριστο υλικό, έλεγε, καταγράφει τον πραγματικό χρόνο.
Γι’ αυτό χρησιμοποιούσε το αργό ρυθμό και τα μεγάλα πλάνα, για να δώσει
στον θεατή την αίσθηση του χρόνου που περνά και χάνεται, αλλά και να
αναδείξει την ιδιαιτερότητα της κάθε στιγμής. Τη θεωρία του για τη «γλυπτική του χρόνου» ανέπτυξε στις ταινίες του Ο Καθρέπτης(1975) και Στάλκερ (1979). Ο Ταρκόφσκι δεν ήταν ο
σκηνοθέτης που δημιουργούσε αλληγορίες ή σύμβολα. Μιλούσε με τις
εικόνες. Στο ημερολόγιό του αναφέρει ότι ο συμβολισμός είναι ένα δείγμα
φθοράς, υποστηρίζοντας την ανάγκη χρήσης ισχυρών εικόνων στην τέχνη. «Η εικόνα είναι σαν ένας σβώλος ζωής» έγραφε.
Εργογραφία
Ταινίες
Οι Δολοφόνοι(Ubiitsy, 19′, 1958), Η πρώτη φοιτητική ταινία του, βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.
Δεν υπάρχει αναχώρηση σήμερα (Segodnya uvolneniya ne budet, 45′, 1959), δεύτερη φοιτητική ταινία.
Ο οδοστρωτήρας και το βιολί (Katok i skripka, 46′, 1960), η πτυχιακή ταινία του.
Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν (Ivanovo detstvo, 95′, 1962), πολεμικό δράμα, βραβευμένο στη Βενετία.
Αντρέι Ρουμπλιόφ (Andrei Rublyov, 205′, 1969), βιογραφική ταινία για τον πιο διάσημο ρώσο αγιογράφο, που έζησε τον 15ο αιώνα.
Σολάρις (Solyaris, 165′, 1972), βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του Στανισλάβ Λεμ.
Καθρέπτης(Zerkalo, 108′, 1975), ταινία με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία.
Στάλκερ (Stalker, 163′, 1979), επιστημονικής φαντασίας, εμπνευσμένη από τη νουβέλα των αδελφών Στρουγκάτσκι Πικ Νικ στο κράσπεδο του δρόμου.
Ταξίδι στο χρόνο (Tempo di viaggio, 62′, 1983), τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ για την ιταλική τηλεόραση.
Νοσταλγία (Nostalghia, 125′, 1983), ένας ρώσος πανεπιστημιακός αναζητά στην Ιταλία τα ίχνη ενός συμπατριώτη του συνθέτη του 18ου αιώνα.
Θυσία (Offret, 149′, 1986), ο άνθρωπος μπροστά στην προοπτική ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος.
Βιβλία
Μαρτυρολόγιο, το προσωπικό ημερολόγιο του σκηνοθέτη από το 1970 έως το 1986. (εκδόσεις Ινδικτος, 2006)
Σμιλεύοντας τον χρόνο(εκδόσεις Νεφέλη, 1987)
Βιβλία για τον Ταρκόφσκι
Αντρέι Ταρκόφσκι: Μια ξενάγηση στο έργο του του Αντουάν Ντε Μπεκ. (εκδόσεις Γκοβόστης, 1991)
Αντρέϊ Ταρκόφσκι του Γιάννη Βασιλειάδη. (εκδόσεις Αιγόκερως, 2003)
Ο ποιητής Αντρέι Ταρκόφσκιτου Μάκη Μωραίτη. (εκδόσεις Καθρέφτης, 1997)
Ταρκόφσκι, ένας νοσταλγός του παραδείσου του Σωτήρη Γουνελά. (εκδόσεις Διάττων, 2002)
Θα μπορούσε ο Λένιν να εξηγήσει γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ απαγόρευσε τη
χρήση λάπτοπ και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών σε υπερατλαντικές πτήσεις
από αραβικές και μουσουλμανικές χώρες προς τις ΗΠΑ;
Η απάντηση είναι… προφανώς. Το πρόβλημα είναι ότι θα χρησιμοποιούσε τα
ίδια εργαλεία με τα οποία εξήγησε και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και αυτή
τη φορά οι μάχες δεν ξεκινούν με μια δολοφονία στο Σαράγιεβο αλλά με μια
πτήση από την Αθήνα
Ο ρατσισμός είναι ένα χαρακτηριστικό του ιμπεριαλισμού Ούγκο Τσάβες
Πριν από μερικές εβδομάδες δύο οχήματα της Πυροσβεστικής άρχισαν να
καταβρέχουν ένα αεροσκάφος της Emirates στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος
Βενιζέλος». Δεν ήταν ούτε άσκηση ούτε κάποιο ατύχημα που δεν έγινε
γνωστό στα μέσα ενημέρωσης. Η αψίδα νερού που σχημάτιζαν ήταν ο
παραδοσιακός χαιρετισμός με τον οποίο γιορτάζονται συχνά τα εγκαίνια
μιας νέας πτήσης.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, της πτήσης EK209, που συνδέει καθημερινά την
Αθήνα με το Νιούαρκ –ένα από τα τρία μεγαλύτερα αεροδρόμια που
εξυπηρετούν τη Νέα Υόρκη.
Για τις λεγόμενες US3, δηλαδή τις τρεις μεγαλύτερες αεροπορικές
εταιρείες των ΗΠΑ (American, Delta και United Airlines), η συγκεκριμένη
κίνηση έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει και ισοδυναμούσε με κήρυξη
εμπορικού πολέμου από την πλευρά των «μεσανατολικών» ME3 (Emirates,
Etihad και Qatar Airways).
Ήδη από τις 22 Ιανουαρίου, όταν η Emirates ανακοίνωσε ότι θα ξεκινά από
την Αθήνα η δεύτερη non-stop πτήση της από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ (η
πρώτη εγκαινιάστηκε πριν από μερικά χρόνια από το Μιλάνο), οι US3
άρχισαν να βομβαρδίζουν τα αμερικανικά ΜΜΕ με μηνύματα για τον «πόλεμο»
που δέχονται.
Όπως υποστηρίζουν εδώ και χρόνια, οι τρεις μεγάλες αεροπορικές εταιρείες
του Περσικού Κόλπου έχουν λάβει σχεδόν 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε
κρατικές επιδοτήσεις, γεγονός που αποτελεί αθέμιτο ανταγωνισμό και
απειλεί 1,2 εκατομμύριο θέσεις εργασίας στις ΗΠΑ (;).
Οι διευθύνοντες σύμβουλοι των US3 ζήτησαν αμέσως να δουν τον πρόεδρο
Τραμπ (ο οποίος είχε αναλάβει τα καθήκοντά του μόλις 48 ώρες πριν από
την ανακοίνωση της πτήσης Αθήνα – Νιούαρκ) και του έθεσαν ένα πάγιο
αίτημά τους: οι αμερικανικοί αιθέρες πρέπει να κλείσουν για τις μεγάλες
αεροπορικές εταιρείες της Μέσης Ανατολής.
Τρεις μήνες αργότερα ο νέος πρόεδρος ανακοίνωνε ότι όσοι πετούν προς τις
ΗΠΑ με μεσανατολικές αερογραμμές (συμπεριλαμβανομένων των πανίσχυρων
τουρκικών αερογραμμών) δεν θα μπορούν να φέρουν στην καμπίνα επιβατών
οποιαδήποτε ηλεκτρονική συσκευή μεγαλύτερη από το κινητό τηλέφωνο.
Καθώς τα «πληβειακά» μέσα ενημέρωσης τύπου CNN και FOX News, που
απευθύνονται στο «πόπολο», αναμασούσαν τις κυβερνητικές θέσεις ότι η
απαγόρευση αποφασίστηκε για λόγους ασφαλείας, σοβαρά αγγλοσαξονικά
έντυπα, όπως οι Financial Times και η Washington Post, εξηγούσαν τι
πραγματικά είχε συμβεί.
Η απαγόρευση ήταν μια τροχιοδεικτική βολή που στόχευε κυρίως την
προσοδοφόρα business class των αερογραμμών – εκεί όπου οι επιβάτες
μετατρέπουν τα αεροπλάνα σε ιπτάμενα γραφεία για όσο διαρκεί η
υπερατλαντική πτήση.
Προχωρώντας τη συγκεκριμένη ανάλυση ένα βήμα περισσότερο οι
οικονομολόγοι Σουρές Ναϊντού από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια και Μάρσαλ
Στάινμπάουμ από το Ινστιτούτο Ρούσβελτ κατέφυγαν στα γραπτά του Λένιν
για να εξηγήσουν τη φαινομενικά «παρανοϊκή» απόφαση του Τραμπ.
Συγκεκριμένα τους ενδιέφεραν οι θέσεις του Ρώσου επαναστάτη για τον
ιμπεριαλισμό ως μια φάση του καπιταλισμού, στην οποία τα εθνικά
μονοπώλια αρχίζουν να ανταγωνίζονται μεταξύ τους χρησιμοποιώντας την
πολιτική εξουσία του κράτους για να καταλάβουν μεγαλύτερα μερίδια της
παγκόσμιας αγοράς.
Δανειζόμενοι στοιχεία και από τον Ρούντολφ Χίλφερντινγκ (τον μεγάλο
μαρξιστή οικονομολόγο της προπολεμικής γερμανικής Σοσιαλδημοκρατίας που
ενέπνευσε τον Λένιν) οι δύο οικονομολόγοι περιγράφουν τις US3 σαν ένα
σύγχρονο καρτέλ, το οποίο ελέγχεται από θεσμικούς επενδυτές, όπως μεγάλα
χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και αμοιβαία κεφάλαια.
Στο εσωτερικό του καρτέλ δεν υπάρχει πλέον ανταγωνισμός, που θεωρητικά
θα οδηγούσε σε μείωση τιμών και βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών (στις
ΗΠΑ οι τιμές των εισιτηρίων αυξήθηκαν έως και κατά 11%, τη στιγμή που
το «σύνδρομο της οικονομικής θέσης» απειλεί τους περισσότερους επιβάτες
ενώ ο εταιρείες θησαυρίζουν με κρυφές χρεώσεις για επιπλέον αποσκευές
και γεύματα, τα οποία έχουν πάψει να προσφέρουν δωρεάν στους πελάτες
τους).
Τι γίνεται όμως όταν ξένοι ανταγωνιστές απειλούν το «καρτέλ» με
καλύτερες υπηρεσίες και φτηνότερες τιμές; Τότε οι US3 θυμούνται ότι οι
«εχθροί» τους λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις (όπως κάνουν βέβαια
ανομολόγητα και οι ίδιες) και τρέχουν στον μπαμπά-κράτος για βοήθεια.
Στην εποχή Τραμπ, μάλιστα, δεν χρειάζονται πλέον ούτε μεσάζοντες: Ο νέος
πρόεδρος έχει προσλάβει ως σύμβουλό του τον Λάρι Φλινκ, διευθύνοντα
σύμβουλο της Blackrock, της μεγαλύτερης τράπεζας επενδύσεων του πλανήτη,
η οποία ελέγχει τεράστια πακέτα μετοχών των μεγαλύτερων αεροπορικών
εταιρειών των ΗΠΑ (αυτό που ο Λένιν εξηγούσε ως συγχώνευση του
τραπεζικού κεφαλαίου με το βιομηχανικό και δημιουργία μιας χρηματιστικής
ολιγαρχίας).
Έχοντας λάβει το μήνυμα ο Τραμπ, δηλαδή το ομοσπονδιακό κράτος,
χρησιμοποιεί εργαλεία όπως η εθνική ασφάλεια για να στείλει ένα σαφές
μήνυμα στους ξένους ανταγωνιστές: ή θα υποταχτείτε στην οικονομική και
στρατιωτική μας ισχύ ή θα σας κάνουμε τη ζωή δύσκολη.
Το πρόβλημα είναι ότι, όπως κατάλαβε πολύ καλά και ο Λένιν, τέτοιου
είδους ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί μάς έδωσαν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Δεν βρισκόμαστε φυσικά σε αυτό το σημείο. Σήμερα απλώς πρέπει να πετάμε
χωρίς λάπτοπ.
Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο για το πως χάθηκε η αυτάρκεια στην Ελλάδα.
Από τον Γιώργο Κολέμπα
Στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, στη λεκάνη απορροής των νερών του όρους
Κόζιακα και ανάμεσα στις αγροτικές κοινότητες Κόκκινου Πύργου, Αγίων
Αποστόλων, Ρογγίων, Διπόταμου και Πυργετού βρίσκονται οι φλέβες
(κανάλια) με τρεχούμενο νερό ήπιας ροής.
Οι φλέβες δημιουργήθηκαν κύρια από φυσικές πηγές (ανάβρες) που με τον
καιρό διανοίχθηκαν από τους αγρότες, διοχετεύοντας σ’αυτές το νερό της
βροχής και των αρτεσιανών. Ο μικρός αυτός υγροβιότοπος αποστραγγίζει το
νερό της περιοχής, κάνοντας τη γη καλλιεργήσιμη, επικοινωνώντας με τον
Κουμέρκη και τον Αγιαμονιώτη ποταμό, οι οποίοι με τη σειρά τους
συνδέονται με τους παραποτάμους του Πηνειού, Ανάποδο και Σαλαμπριά.
Ψάρια (αγάδες και μυλωνάκια), καραβίδες, καβούρια, χέλια,
βίδρες και νερόκοτες ζούσαν στον υγροβιότοπο των φλεβών, ως τις αρχές
της δεκαετίας του ’80. Παράλληλα, υπήρχε μια τοπική διατροφική αυτάρκεια
των αγροτών βασιζόμενη στα οικόσιτα ζώα (κότες, πάπιες, γουρούνια,
αρνιά, κατσίκια και αγελάδες) και στους κήπους που όλοι, μα όλοι
καλλιεργούσαν, ενώ συμπλήρωναν τα γεύματα τους με ψάρια και καραβίδες
που ψάρευαν στις φλέβες και στα ποτάμια.
Οι τοπικές αγροτικές κοινωνίες είχαν προσαρμόσει τον τρόπο ζωής τους
στο υπάρχον φυσικό περιβάλλον, δίνοντας δείγματα ανακύκλωσης, κυκλικής
εναλλαγής καλλιεργειών, αυτάρκειας, προστασίας της βιοποικιλότητας,
οικολογίας, μέτρου, σεβασμού στο περιβάλλον, ανεξαρτησίας από εισροές,
όλα αυτά, ενδεχομένως, χωρίς να γνωρίζουν καθόλου αυτές τις έννοιες.
Πέρα από την αυτάρκεια (οικονομική και διατροφική) που παρείχαν στους
αγρότες τα κατοικίδια ζώα, οι κοπριές τους χρησίμευαν ως λίπασμα για
τους κήπους. Με τα περισσεύματα των κήπων (από τα παζάρια), τάιζαν τα
οικόσιτα ζώα τους. Παράλληλα, κρατούσαν και αντάλλασαν ντόπιους σπόρους
φυτών, εξασφαλίζοντας ποικιλία γεύσεων.
Βοσκότοποι (λιβάδια), κήποι, καλλιέργειες (σιτάρι, κριθάρι,
καλαμπόκι, τριφύλλι) εναλλάσσονταν κατά καιρούς στη καλλιέργεια,
διατηρώντας τη γη παραγωγική και υγιή. Με τα γέρικα ξύλα από τους
φυσικούς φράχτες (λεύκες, αγριολεύκες, φτελιάδες, ιτιές) ζέσταιναν τα
σπίτια τους τον χειμώνα, ενώ οι περισσότεροι φρόντιζαν και ένα μικρό
αμπέλι για τις χαρές και τις λύπες της ζωής.
Εκεί, στα τέλη της δεκαετίας του ’70 και αρχές τις δεκαετίας του ’80,
εισβάλλει στην οικονομία της υπαίθρου η ονομαζόμενη «Πράσινη Ανάπτυξη»,
έχοντας ως κυρίαρχο στοιχείο την υποταγή του περιβάλλοντος και των
αγροτών στην εντατικοποίηση της παραγωγής και στον μύθο της συνεχούς
μεγέθυνσης.
Μονοκαλλιέργειες καρπουζιών, καπνού, καλαμποκιού και κυρίως βάμβακος
ισοπεδώνουν κάθε σπιθαμή της γης. Δένδρα κόβονται, ανεμοφράκτες
γκρεμίζονται, μπροστά το τρακτέρ ψεκάζει με ζιζανιοκτόνα, ακολουθεί το
χημικό λίπασμα και στη συνέχεια η σπορά με καινούργιους υβριδικούς
σπόρους. Αργότερα ακολουθούν κι άλλοι ψεκασμοί με ζιζανιοκτόνα (για τα
χορτάρια) και με εντομοκτόνα, για «τα βλαβερά» έντομα.
Χιλιάδες τόνοι χημικών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων, εντομοκτόνων,
παρασιτοκτόνων, ρίχνονται στην αγροτική γη. Το νερό της βροχής και του
ποτίσματος ξεπλένει τα υπολείμματα των φυτοφαρμάκων και των λιπασμάτων.
Κιτρινίζουν οι φλέβες από τα ζιζανιοκτόνα, το νερό της φλέβας, λόγω της
ήπιας ροής, «κρατάει» για μέρες τα φυτοφάρμακα.
Οι Αγάδες ψοφάνε, οι καραβίδες και τα χέλια εξαφανίζονται, η υπόλοιπη
υδρόβια ζωή (νερόκοτες, βίδρες, νεροχελώνες) και τα πουλιά
εγκαταλείπουν τις φλέβες, λόγω έλλειψης τροφής. Ο υδροφόρος ορίζοντας
γεμίζει νιτρικά. Σύμφωνα με έρευνα του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλίας κ. Νικήτα Μυλόπουλου στην ευρύτερη περιοχή χρησιμοποιούνται
230.000 τόνοι λιπάσματα και 2.000 τόνοι φυτοφάρμακα σε ετήσια βάση.
Αυτό, έχει ως αποτέλεσμα ο αγρότης να χάσει την επαφή με τον κύκλο
ζωής της γης. Υιοθετεί τη γραμμική αντίληψη για την παραγωγή και χάνει
την αυτάρκειά του. Επιδοτήσεις ρέουν άφθονες, πολυεθνικές αγροχημικών,
τράπεζες και εταιρείες παραγωγής αγροτικών μηχανημάτων κάνουν χρυσές
δουλειές. Η Ελλάδα από την ένταξή της στην Ε.Ε. έλαβε 120 δισ. Ευρώ σαν
επιδοτήσεις. Από τα λεφτά αυτά τα 51,3 δισ. επέστρεψαν στις εταιρείες
της Δ. Ευρώπης, που προμηθεύουν τόσα χρόνια τη χώρα με εξοπλισμό,
μηχανήματα και πρώτες ύλες. (εφημερίδα Ελευθεροτυπία 17/10/2010).
Το Α.Ε.Π. της χώρας μεγαλώνει, μεγαλώνοντας συγχρόνως και η εξάρτηση
από τις πολυεθνικές αγροχημικών προϊόντων. Οι σπόροι κάθε χρόνο
αγοράζονται, οι ίδιες πολυεθνικές εταιρείες που παράγουν τους
σπόρους-υβρίδια, παράγουν και τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα (στις
μέρες μας είναι πάλι οι ίδιες οι εταιρείες που προωθούν τη καλλιέργεια
των μεταλλαγμένων).
Αγοράζονται μεγαλύτερα και βαρύτερα γεωργικά μηχανήματα, η γη
οργώνεται όλο και πιο βαθιά, ρίχνονται περισσότερα λιπάσματα και
φυτοφάρμακα, η αγροτική παραγωγή αυξάνεται, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει το
χρέος των αγροτών στις τράπεζες. Με στοιχεία της Αγροτικής Τράπεζας, το
70% της αγροτικής γης είναι υποθηκευμένο.
Κάποια στιγμή η ύβρις της διαρκούς μεγέθυνσης δείχνει τα όρια της. Η
απόδοση της αγροτικής γης, παρ’όλο που διπλασιάζεται η ποσότητα του
λιπάσματος, μένει η ίδια και μειώνεται. Σύμφωνα με στοιχεία της
Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης, 55.000 στρέμματα στη Θεσσαλία βρίσκονται
στο στάδιο της ερημοποίησης, που σημαίνει νεκρή γη, όσο και να τη
λιπαίνεις δεν αποδίδει πια.
Οι τιμές των αγροτικών προϊόντων κατρακυλούν, τα προϊόντα μένουν
απούλητα. Οι Γκουρού της διαρκούς ανάπτυξης προσπαθούν να στρέψουν τους
αγρότες στην καλλιέργεια μεταλλαγμένων (GMO) και ενεργειακών φυτών
(βιοκαύσιμα), διατηρώντας ανέπαφο το ίδιο μοντέλο παραγωγής. Στο μεταξύ,
οι αγρότες μετρούν απώλειες.
Η ύπαιθρος εγκαταλείπεται, η βιοποικιλότητα βρίσκεται σε κίνδυνο,
εξαφανίζεται ο πλούτος των ντόπιων ποικιλιών, φυτών και ζώων, τα ύδατα
υπεραντλούνται και μολύνονται, ενώ σημειώνεται κατακόρυφη πτώση του
υδροφόρου ορίζοντα. Στις πεδιάδες της Θεσσαλίας οι γεωτρήσεις φτάνουν
πια στα 350 μέτρα βάθος. Την ίδια στιγμή, οι ποταμοί νεκρώνουν,
υγροβιότοποι καταστρέφονται και ο Πηνειός, σύμφωνα με στοιχεία της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, γίνεται ο δεύτερος πιο μολυσμένος ποταμός στην Ευρώπη
μετά τον Πάδο της Ιταλίας.
Η Λίμνη Κάρλα αποξηράνθηκε και μαζί της χάθηκε και ο παραλίμνιος
πολιτισμός και το ευεργετικό για τη Θεσσαλία, μικροκλίμα της. Σήμερα με
την μερική της επανασύσταση, κάθε προσπάθεια για εμπλουτισμό της λίμνης
με υδρόβια ζωή (ψάρια, ψαροπούλια κ.λπ.) αποτυγχάνει λόγω του μολυσμένου
με βαρέα μέταλλα νερού του Πηνειού που μεταφέρεται στους ταμιευτήρες
της.
Οι αγρότες του παραδείγματος «αναπτύχθηκαν». Η ανάπτυξή τους
εξαφάνισε τα ψάρια (την τροφή τους) με τη χρήση των φυτοφαρμάκων, μόλυνε
τους ποταμούς και αυτοί με τη σειρά τους μόλυναν τη θάλασσα. Έτσι, οι
αγρότες μας με τα κέρδη της ανάπτυξης αγοράζουν πια τα ψάρια τους, τα
οποία έχουν μεγαλώσει με ένα μέρος των φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που
οι ίδιοι χρησιμοποίησαν για να «αναπτυχθούν», φαύλος κύκλος δηλαδή.
Τo Ιερατείο της διαρκούς ανάπτυξης τους λέει να μην ανησυχούνε, θα
«εκτρέψουμε» τον Αχελώο. Σύσσωμο το πολιτικό προσωπικό του τόπου
τάσσεται υπέρ της εκτροπής του Αχελώου και υπέρ της αέναης ανάπτυξης. Ο
παραγωγισμός, ως συστημική υπερκομματική ιδεολογία, κυριαρχεί σχεδόν
παντού. Άνθρωποι που παράγουν με τον τρόπο των αγροτών του παραδείγματός
μας, υιοθετούν –εν αγνοία τους άραγε;– και το ανάλογο νόημα ζωής που
προβάλλει η διαρκής Καπιταλιστική Ανάπτυξη.
Παρήγαγε με όποιον τρόπο μπορείς για να αυξήσεις την παραγωγή σου,
μην νοιάζεσαι για το φυσικό περιβάλλον, μην δείχνεις καμία αλληλεγγύη
για τις γενιές που θα έρθουν. Αδιαφόρησε για τις επιπτώσεις στη υγεία
των ανθρώπων που θα χρησιμοποιήσουν τα προϊόντα που παράγεις. Η ηθική
του Καπιταλισμού στα μεγαλείο της! Όσο για την πείνα στον τρίτο κόσμο,
μην ανησυχείτε. Οι εταιρείες των μεταλλαγμένων ετοίμασαν ένα ένζυμο που
θα επιτρέπει τους φτωχούς να χωνεύουν το χορτάρι και τα φύλλα των
δέντρων.
Την ίδια στιγμή, με δύο ευρώ, ημερησίως, που είναι το κατά κεφαλήν
εισόδημα της συντριπτικής πλειοψηφίας των χώρων του τρίτου κόσμου,
επιδοτούνται ημερησίως τα βοοειδή στην Ευρώπη. Το 4% του παγκόσμιου
πληθυσμού (ΗΠΑ) καταναλώνει το 25% της παγκόσμιας παραγόμενης ενέργειας.
Αν όλες οι χώρες αποκτήσουν το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης, παραγωγής και
κατανάλωσης με τις ΗΠΑ, χρειαζόμαστε 3 με 4 πλανήτες ακόμα. Ο δικός μας
αγρότης έχασε τους Αγάδες του και την αυτάρκεια του, ο κάτοικος του
βιομηχανικά ανεπτυγμένου βορρά κάθισε να αγναντέψει τα αστέρια και
αντίκρισε, έντρομος, την τρύπα του όζοντος.
Σύμφωνα με τον κοινωνιολόγο Ζίγκμουντ Μπάουμαν «ο Καπιταλισμός είναι
ένα παρασιτικό σύστημα. Μπορεί να ευημερεί μόνον όταν βρίσκει έναν
οργανισμό, τον οποίο δεν έχει ακόμα εκμεταλλευτεί, καταστρέφοντάς τον».
Επιβιώνει δημιουργώντας διαρκώς ανάγκες, στην περίπτωσή μας σπόρους,
λιπάσματα, φυτοφάρμακα, αγροτικά μηχανήματα.
Γίνεται έτσι αντιληπτό, ότι η αυτάρκεια των παραπάνω αγροτικών
κοινοτήτων ήταν εμπόδιο στα σχέδια τους (είναι ενδεικτικό ότι καμία
επιδότηση δε δίνεται στους αγρότες, εάν δεν έχουν τα περίφημα καρτελάκια
αγοράς υβριδικών σπόρων).
Βασίζεται (ο Καπιταλισμός) στην υπερπαραγωγή και στην υπερκατανάλωση,
καταστρέφοντας σύμφωνα με το Marx και τις δυο πηγές πλούτου, τη γη
(καραβίδες, ψάρια και υγροβιότοποι, όπως οι δικές μας φλέβες) και τους
ανθρώπους (αγρότες και αγροτικές κοινότητες, εν προκειμένω). Εκτός
αυτού, το οικολογικό όριο της περατότητας των φυσικών πόρων και η
μόλυνση του περιβάλλοντος, δεν ήταν τόσο εμφανής στα χρόνια του Marx.
Μια νέα αντίθεση πέρα της αντίθεσης του κεφαλαιοκρατικού τρόπου
παραγωγής, (και λόγω της παγκοσμιοποίησης), γίνεται περισσότερο από ποτέ
κυρίαρχα εμφανής. Είναι η αντίθεση ανθρώπου – φύσης. Έτσι λοιπόν, εκτός
από το ποιος κατέχει τα μέσα παραγωγής (που παραμένει καθοριστικό),
αυτός καθαυτός ο τρόπος παραγωγής (εκτατικός, γραμμικός, βιομηχανικός,
καπιταλιστικός) όπως και να τον ονομάσει κανείς, εφόσον διέπεται από την
αντίληψη της διαρκούς μεγέθυνσης της παραγωγής και της κατανάλωσης,
οδηγεί σε αδιέξοδο (εκτός και αν δεχτούμε ότι ο εποικισμός άλλων
πλανητών από το ανθρώπινο είδος είναι εφικτός).
Για μας «η οικολογία είναι ανατρεπτική, επειδή θέτει υπό ερώτηση το
καπιταλιστικό φαντασιακό που εξουσιάζει τον πλανήτη. Απορρίπτει το
κεντρικό κίνητρο, σύμφωνα με το οποίο η μοίρα μας είναι να αυξάνουμε
ασταμάτητα την παραγωγή και την κατανάλωση. Δείχνει (η οικολογία), τον
καταστροφικό αντίκτυπο της καπιταλιστικής λογικής πάνω στο φυσικό
περιβάλλον και στη ζωή των ανθρώπινων όντων».
Ίσως χρειαστεί αρκετός χρόνος και προσπάθεια ακόμα, για να αποδομηθεί
το κεντρικό φαντασιακό της διαρκούς μεγέθυνσης στον αγροτικό κόσμο και
μια σειρά από αυταπάτες που καλλιεργήθηκαν στους αγρότες, κυρίως μέσω
των επιδοτήσεων των Βρυξελλών. Κυρίως, χρειάζεται να γίνει εμφανής ένας
άλλος τρόπος παραγωγής στους ίδιους τους αγρότες.
Η άρνηση των κατοίκων των Μεγάλων Καλυβίων να επιτρέψουν την τερατώδη
μεγέθυνση της πρώην ΕΛ.ΒΙ.Κ., η άρνηση της Ο.Α.Σ.Ε. (Ομοσπονδία
αγροτικών συλλόγων Ελλάδας) στην καλλιέργεια των μεταλλαγμένων και ο
αγώνας ενάντια στην εκτροπή του Αχελώου είναι κοινά στοιχεία αντίστασης
και αποδόμησης της διαρκούς Καπιταλιστικής ανάπτυξης.
Κοινότητες, όπως το «Πελίτι» ή ο «Αιγίλοπας», που δραστηριοποιούνται
στην εύρεση, συλλογή και διαφύλαξη ντόπιων σπόρων και φυτών και των
αυτοχθόνων αγροτικών ζώων και τα μικρά και μεσαία αγροκτήματα (κυρίως
οικογενειακής δομής), που δημιουργούνται σιγά-σιγά παντού στον τόπο μας,
παράγοντας τοπικά ποιοτικά αγροτικά προϊόντα, δείχνουν να ξαναπιάνουν
το νήμα από το σημείο που κόπηκε…
Από το περιεχόμενο του βιβλίου Ο ανθρωπολογικός τύπος της
αποανάπτυξης – τοπικοποίησης, του Γιώργου Κολέμπα και του Γιάννη Μπίλλα,
Εκδόσεις των Συναδέλφων
Η
ανελέητη και μεθοδική καταστροφή της φύσης οφειλόταν ανέκαθεν στην
επιθυμία της κυριαρχίας για κέρδος. Η βιομηχανική έξαρση (18ος αιώνας)
προκάλεσε την επώδυνη, για το φυσικό περιβάλλον, τσιμεντοποίηση του
εδάφους, ώστε να καλυφθούν οι στεγαστικές ανάγκες χιλιάδων ανθρώπων που
εξωθήθηκαν στα διάφορα αστικά κέντρα, ενώ η μόλυνση άρχισε να
πρωτοεμφανίζεται σε πόλεις και περιοχές γύρω από τις βιομηχανικές ζώνες.
Επί τρεις αιώνες η κυριαρχία εντατικοποίησε την λεηλασία του
περιβάλλοντος για την εξασφάλιση των πολυπόθητων πρώτων υλών, οι οποίες
αποτελούν την αφετηρία του πλουτισμού, με σκοπό την παραγωγή των
προϊόντων και κατ’ επέκταση την οικονομική επιβολή και τον έλεγχο των
κοινωνιών.
Όπως και να έχει, η κυριαρχία
υπονομεύει εξοντωτικά κάθε είδος ζωής συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου.
Τα παραδείγματα είναι χιλιάδες και τα βιώνουν καθημερινά εκατομμύρια
ανθρώπων στον πλανήτη.
Περιοχές αστικών κέντρων κατασκευάστηκαν με κακοτεχνίες και
ελλιπείς μελέτες, από την μεριά των μεγαλοεργολάβων, για εξοικονόμηση
χρήματος με αποτέλεσμα ο παραμικρός σεισμός να είναι καταστροφικός,
εξοντώνοντας χιλιάδες ανθρώπων… Ορυχεία κοντά σε αστικά κέντρα υπήρξαν
αφορμή για μεγάλες εδαφικές διαρθρώσεις… Τα μπαζώματα ποταμών, οι
κατασκευές βιομηχανιών και κατοικιών στις όχθες, καθώς επίσης η
καταστροφή δασικών εκτάσεων, είτε για οικοπεδοποίηση είτε για κατασκευή
εθνικών δρόμων προκαλούν βίαιες πλημμύρες και ανθρώπινες απώλειες…
Πολλά ακόμα μπορούν να ειπωθούν.
Η ουσία, όμως, είναι ότι οι περιβαλλοντικές μεταλλάξεις που
εκδηλώνονται τα τελευταία χρόνια σ’ όλη την υφήλιο φανερώνουν ολοένα και
περισσότερο, με τον πιο άγριο τρόπο, τα εγκλήματα της κυριαρχίας, τα
οποία ξεπληρώνονται με άφθονο πόνο και αίμα…
Όσο θα περνάνε τα χρόνια η ανατροπή του κλίματος, οι άγριες
πλημμύρες, η ερημοποίηση περιοχών, οι διαρθρώσεις του εδάφους, ο
καταποντισμός μεγάλων περιοχών και η συνεχής έλλειψη πόσιμου νερού θα
αποτελέσουν μια σκληρή πραγματικότητα για όλη την ανθρωπότητα που εκτός
αυτών, θα έχει να αντιμετωπίσει τις καινούργιες γεωπολιτικές στρατηγικές
της κυριαρχίας, για περισσότερο έλεγχο και κέρδος, εις βάρος της
ελευθερίας όλων των κοινωνιών…
Το ζήτημα της κοινωνικής εξέγερσης δεν μπορεί να έχει μόνο οικονομικά αίτια…
Από τον έλεγχο της καθημερινότητας μας μέχρι και την εξόντωση
του φυσικού πλούτου η αντίσταση στους δυνάστες είναι, αν όχι απαραίτητη,
οπωσδήποτε η μοναδική λύση για την εξασφάλιση της ζωής…