Ας αντιμετωπίσουμε με αισιοδοξία το 2017

Του Γιώργου Κολέμπα

 

Η Ελλάδα έγινε ο αδύνατος κρίκος στον παγκόσμιο καπιταλισμό, λόγω της μανίας της πολιτικής και οικονομικής ελίτ, για ανάπτυξη που δεν στηριζόταν στον πρωτογενή- δευτερογενή τομέα (γεωργία, μεταποίηση, καινοτομία κ.λπ.), αλλά στον τριτογενή (κατανάλωση, εμπόριο, τουριστικές υπηρεσίες, τράπεζες κ.λπ.) και στην Οικοδομή.

Ο τουρισμός αναδείχθηκε στη «μεγάλη βιομηχανία» της χώρας και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού προσπάθησε να επιβιώσει προσφέροντας υπηρεσίες κατά τη «τουριστική σαιζόν», αφήνοντας κατά μέρος τις άλλες δραστηριότητες και τη γεωργία.

Και αυτή η κατεύθυνση -που υλοποιούταν από ένα πολιτικό προσωπικό κάθε άλλο παρά αξιόλογο-κατέρρευσε στα πλαίσια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Λόγω της άρσης της «εμπιστοσύνης των πιστωτών», η δομική κατά βάση ελληνική κρίση μετατράπηκε σε κρίση των δημοσιονομικών χρεών. Αυτή έφερε και τις πολιτικές της τρόικας και των «μνημονίων».

Η ευρωπαϊκή ελίτ δε μπορεί πια να διατηρεί πολυπληθείς μεσαίες τάξεις και θέλει να τις συρρικνώσει, ξεκινώντας από την Ελλάδα και τη Ν. Ευρώπη. Με τα προγράμματα «σωτηρίας» επιδιώκει τη «φτωχοποίησή» τους. Τελικά όχι μόνο των μεσαίων τάξεων. Η ζωή θα γίνει για τους περισσότερους Έλληνες –εκτός της τοπικής ελίτ-σε μεγάλο βαθμό αβίωτη. Είναι γενικά φανερό ότι η πολυπληθής ελληνική μεσαία τάξη- που υπήρξε ιδιαίτερα επιρρεπής στο «να καταναλώνει περισσότερο από ό,τι παράγει»- περνά σε αυτούς που αποκαλούμε «από κάτω». Όσον αφορά δε στη χώρα, το «πρόγραμμα αναπροσαρμογής» δεν οδηγεί μόνο στη «φτωχοποίηση» ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας, αλλά και του περιβάλλοντος της χώρας.

Τα μνημόνια βέβαια δεν ήταν αυτά που προκάλεσαν πρώτα την παραγωγική αποδιάρθρωση της χώρας, απλά την επιτάχυναν και την ολοκλήρωσαν. Η παραγωγική αποδιάρθρωση στον πρωτογενή και μεταποιητικό τομέα, η υπερδιόγκωση του τριτογενούς τομέα των υπηρεσιών και του εμπορίου-με το μεγάλο πλήθος των μικρών και μεγάλων μαγαζιών που σήμερα κλείνουν και κατά συνέπεια η τεράστια σημερινή ανεργία- είναι αποτέλεσμα των πολιτικών εδώ και πολλά χρόνια. Ειδικά ο αγροδιατροφικός τομέας στον οποίο είχαμε αυτάρκεια, μετά την είσοδο στην ΕΕ και τις εξειδικευμένες γεωργικές επιδοτήσεις έγινε και αυτός ελλειμματικός (βλέπε: http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/pos-xathike-i-aytarkeia-sti-xora-paradeigma-tis-thessalias). Μια οικονομική δραστηριότητα που περιορίζεται μεταξύ «καταστημάτων ρουχισμού, καφετεριών και σουβλατζίδικων» δεν μπορεί να φέρει την ανασυγκρότηση.

Για να ξεφύγει η χώρα από τη μέγγενη των μνημονίων, από την φτωχοποίηση και το πολιτισμικό αδιέξοδο, καθώς και από την κατάθλιψη και την μεμψιμοιρία στην οποία έχει πέσει ο πληθυσμός της, πρώτα θα χρειασθεί:

• Να αρνηθούμε τη θέση που έχει σήμερα η χώρα στα πλαίσια του παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης και της ευρωζώνης.
• Να αρνηθούμε να συμμορφωθούμε με τα μέτρα που προώθησαν και θα προωθήσουν οι κυβερνήσεις, ώστε να εξαναγκασθούν να κάνουν στάση πληρωμών τόκων και χρεολυσίων και να στραφούν στη στήριξη των συλλογικών αγαθών και μισθών ικανών να ικανοποιούν τις βιοτικές ανάγκες του πληθυσμού. Καθώς επίσης να αρνηθούμε και τις διεθνείς και διατλαντικές συμφωνίες τύπου ΤΤΙΡ, CETA κ.λπ., που αποτελούν στην ουσία παγκόσμια μνημόνια.
• Να αρνηθούμε την προτεινόμενη από την ευρωπαϊκή ελίτ «διάσωση» της Ελλάδας, που στην ουσία είναι διάσωση του χρεοκοπημένου τραπεζικού της συστήματος. Για αυτό θα χρειασθεί καταρχήν να γίνει κρατικοποίηση των τραπεζών που χρεοκοπούν και εκκαθάριση των ισολογισμών τους διαγράφοντας τα «τοξικά προϊόντα». Οι καταθέτες να εξασφαλίζονται στο ακέραιο και όλες οι υπόλοιπες υποχρεώσεις να διαγράφονται ή να ικανοποιούνται με ότι περισσεύει. Να μη γίνει καμιά κατάσχεση πρώτης κατοικίας.
• Ανασυγκρότηση της Κεντρικής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Τ.Α), με εθελούσια μετακίνηση προσωπικού από γραφειοκρατικές δομές σε υποδομές κοινωνικής-περιβαλλοντικής προστασίας-που σήμερα είναι σχεδόν ανύπαρκτες-για ενίσχυση του κλάδου της Κοινωνικής Αλληλέγγυας Οικονομίας (Κ.ΑΛ.Ο). Οι ΟΤΑ-όπως φαίνεται από την περίπτωση των «χαρατσιών»- μπορούν να πιεσθούν να βοηθήσουν στη δημιουργία των θεσμών της. Θα είναι απαραίτητο φυσικά οι υπερτροφικοί καλλικρατικοί θεσμοί της σημερινής Τ.Α. να αλλάξουν και να υπάρξει επανασύσταση των χωρικών κοινοτήτων ως αυτοδιοικητικών μονάδων, επανασύσταση των μικρών δήμων, με το χωρισμό των μεγάλων πόλεων σε δήμους κάτω των 50.000 κατοίκων (που συστήνουν με τη σειρά τους αστικές κοινότητες με βάση τις γειτονιές που δεν ξεπερνούν π.χ. τους 1000-2000 κατοίκους) και των διοικητικών περιφερειών σαν ομοσπονδίες δήμων.
• Να απαιτήσουμε έκτακτα μέτρα εσόδων από τα υψηλά εισοδήματα για να στηριχθούν τα κλυδωνιζόμενα ασφαλιστικά ταμεία. Να προωθήσουμε και να αναβαθμίσουμε τα συλλογικά-κοινωνικά αγαθά (σιδηρόδρομος, ενέργεια, νερό, περιβάλλον, έρευνα-καινοτομία), ενάντια στην επιδιωκόμενη σημερινή ιδιωτικοποίησής τους, ώστε να λειτουργήσουν σαν παράλληλος «κοινωνικός μισθός», με στόχο να ξαναγίνει η ποιότητα ζωής δικαίωμα για όλους. Φορολογική μεταρρύθμιση με χαρακτήρα δικαιοσύνης και αναδιανομής, που θα χρησιμοποιεί τους φόρους και ως εργαλεία για ενθάρρυνση ή αποθάρρυνση δραστηριοτήτων ανάλογα με τις επιπτώσεις των τελευταίων στο περιβάλλον και την κοινωνία.

Τα παραπάνω θα έπρεπε να προωθήσει σημερινή κυβέρνηση, αντί να διατυμπανίζει ότι με την «υλοποίηση της συμφωνίας» θα «έρθουν οι επενδύσεις και η ανάπτυξη» και άρα θα «μπορέσουμε να βγούμε ξανά στις αγορές» για νέα δάνεια, θα πρέπει να επανέλθει σε αυτό που έλεγε προεκλογικά: να βγάλει τη χώρα από τη σημερινή κρίση. Αλλά η ηγετική ομάδα του Σύριζα ξέχασε πολύ γρήγορα ότι ο βασικός λόγος για τον οποίο ψηφίσθηκε ήταν ακριβώς αυτό: Να επεξεργασθεί και να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα διεξόδου από την κρίση! 

Το υπάρχον πολιτικό προσωπικό δε μπορεί να προτείνει και να διατυπώσει αυτό το απαραίτητο πρόγραμμα. Ένα τέτοιο σχέδιο είναι αδύνατο να διαμορφωθεί χωρίς την αφύπνιση και τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, χωρίς συγκεκριμένη ανάλυση των δυνατοτήτων και της συνεισφοράς των ενεργών κοινωνικά και παραγωγικά πολιτών τους. Έχει πιθανότητα και δυνατότητα  να υλοποιηθεί, μόνο αν αποκατασταθεί η αυτοεκτίμηση και ο αυτοσεβασμός των πολιτών στην πράξη, μέσα από ουσιαστική συμμετοχή τους σε μια ρεαλιστική τοπική ενδογενή παραγωγική ανασυγκρότηση και αναβάθμιση του πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος. Χρειάζονται από όλους ιδέες αλλά και θάρρος. Ιδέες που μπορούν να συνδεθούν με πολλά σημαντικά στοιχεία της κοινοτικής και αυτοδιοικητικής παράδοσης του τόπου μας.

Η μικρή κλίμακα ήταν πάντοτε το χαρακτηριστικό των οικονομικών δραστηριοτήτων του πληθυσμού στην ελληνική επικράτεια. Για ιστορικο-πολιτισμικούς (μικροϊδιοκτητικός τρόπος παραγωγής με ανεξάρτητους παραγωγούς, πολυπληθείς κοινωνικές τάξεις μικροιδιοκτητών, αγροτών, μικροαστών που πολύ λίγο προλεταριοποιήθηκαν και άρα υπάρχει έλλειμμα μεν συλλογικότητας, αλλά περίσσιο αίσθημα ελευθερίας και αυτοδημιουργίας) και για οικο-γεωγραφικούς λόγους (διάσπαρτες και απομονωμένες ορεινές τοπικές κοινότητες, μικρές πεδινές εκτάσεις, πολλά νησιά)[3].

Ο μικρός κλήρος και οι μικρές επιχειρήσεις, που για τους συμβατικούς οικονομολόγους είναι μειονέκτημα, για τον χώρο των Βαλκανίων και την Ελλάδα ήταν το πλεονέκτημα με το οποίο πορεύθηκαν οι προηγούμενες γενιές[4] και θα είναι το μέσον για τη διέξοδο και των νέων γενεών στον ίδιο χώρο της ανατολικής Μεσογείου. Η στήριξη των μικροπαραγωγών κάθε είδους, ο πολλαπλασιασμός των μικρών μεταποιητικών μονάδων σε συνεταιριστική ή συνεργατική βάση και οι δομές της κοινωνικής οικονομίας στον τομέα των υπηρεσιών και των κοινωνικών αγαθών και εφοδιασμού, θα είναι η μόνη κατεύθυνση και το μόνο σχέδιο που ουσιαστικά μπορεί άμεσα να προσφέρει πολλαπλασιαστικά νέες, ποιοτικές και μακροβιότερες τοπικές θέσεις εργασίας που θα παράγουν για τις ανάγκες του κάθε τόπου μας πρώτα και στη συνέχεια για τις ανάγκες του πληθυσμού της επικράτειας.

Στη χώρα μας, η μικρή αγροτική/κτηνοτροφική αλλά και η εργαστηριακή παραγωγή αποτέλεσαν και εν μέρει ακόμα αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό της οικονομικής αλλά και κοινωνικής ζωής. Αυτή η παραγωγή των αγρών και των εργαστηρίων, βασισμένες σε οικογενειακές, φιλικές ή συνεργατικές σχέσεις, μπορεί, μέρα με μέρα και μέρος με μέρος, να συμβάλει καθοριστικά στην κοινωνική αναγέννηση. Αρκεί να υπάρχει ένα συντονισμένο σχέδιο στήριξης και επέκτασης της συνεργατικής και κοινοτικής οικονομικής δραστηριότητας. Κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να κάνει καμιά κυβέρνηση.

Ένα τέτοιο σχέδιο μπορεί να διαμορφωθεί και να ολοκληρωθεί, τότε και μόνο τότε (αναγκαία και ικανή συνθήκη), αν η απαραίτητη ανοικοδόμηση γίνει από τα κάτω και από τους «από κάτω» του λαού της. Εδώ, στους «από κάτω», υπάρχουν αρκετά αξιόλογα πρόσωπα -αρκεί να αποκτήσουν τη βούληση, ώστε να αποτελέσουν το «κρίσιμο» αριθμό- που θα μπορούσαν, να συγκροτήσουν ένα τέτοιο σχέδιο. Αν θέλανε να το κάνουν προσωπικό τους ζήτημα και να σηκώσουν στην πλάτη τους αυτό το -δύσκολο μεν σε συνθήκες επιβαλλόμενης παγκοσμιοποίησης και επικείμενης διάλυσης της Ευρωζώνης, αλλά απαραίτητο δε –έργο διεξόδου και μετάβασης.

Εφαλτήρας για την διέξοδο μπορεί να γίνει ο αγροδιατροφικός τομέας[5] και στη συνέχεια ο μεταποιητικός ένδυσης- υπόδησης, ο ενεργειακός και ο ήπιος ποιοτικός τουρισμός να την συμπληρώσουν. Είναι μια εναλλακτική στη σημερινή κυρίαρχη κατεύθυνση, που δεν χρειάζονται κεφάλαια, ξένες επενδύσεις, χωροταξικά σχέδια, υπερτοπικές συγκεντρώσεις, μεγαλεπήβολα και εξουθενωτικά μεγέθη και ρυθμούς.

Το πρώτο βήμα:

Σε κάθε τόπο και περιφέρεια, αξιόλογα πρόσωπα που θα θέλουν να επωμισθούν το καθήκον της διαμόρφωσης του σχεδίου της παραγωγικής ανασυγκρότησης δημιουργούν πρωτοβουλίες για τη συγκρότηση Συμβουλίων Παραγωγικής Ανασυγκρότησης (ΣΠΑ). Οι πρωτοβουλίες αυτές διαβουλεύονται και θέτουν ως στόχο τη διαμόρφωση «από τα κάτω» ενός τοπικού σχεδίου παραγωγικής ανασυγκρότησης, με βάση την περιφέρεια. Για αυτόν τον σκοπό καλούν για διαβούλευση τους ενδιαφερόμενους πολίτες σε συνελεύσεις γειτονιών- κοινοτικών διαμερισμάτων- αγροτικών κοινοτήτων, σε συνελεύσεις ενδιαφερόμενων επαγγελματιών και εργαζομένων στους διάφορους χώρους εργασίας και εκπαίδευσης, σε συνελεύσεις συλλόγων επιστημόνων και κοινοτήτων ενδιαφερόντων κ.λπ. Από αυτές τις συνελεύσεις εκλέγονται ανακλητοί εκπρόσωποι στα ΣΠΑ.

Τα επόμενα βήματα[6]:

Σε μια τέτοια κατεύθυνση επόμενα βήματα θα μπορούσαν να ήταν κάποια σαν τα παρακάτω:

• Η Τ.Α. πιέζεται από το κίνημα αυτό των συμβουλίων να θέσει πόρους στη διάθεση συλλογικών δομών εργασίας, με τη μορφή κοινωνικών επιχειρήσεων (συνδυασμός αμειβόμενης εργασίας για ανέργους – εξειδικευμένης από υπαλλήλους του δήμου -εθελοντικής εργασίας από εθελοντές που μαζί με τους υπαλλήλους παίζουν το ρόλο του «εμψυχωτή»). Να δημιουργήσει χώρους παραγωγής και αυτοπαραγωγής (π.χ. εργαστηρίων επαναχρησιμοποίησης ηλεκτρικών – ηλεκτρονικών ειδών, επίπλων, ρούχων, δημοτικών λαχανόκηπων, μεταποίησης γεωργικών προϊόντων κ.λπ.), χώρους απασχόλησης παιδιών, ανταλλαγής ειδών από «δεύτερο χέρι», γραφείων «συνταξιδιωτών» κ.λπ. Να οργανώσει γραφεία-συνεργεία από άνεργους αρχιτέκτονες-οικοδόμους-μηχανικούς-υδραυλικούς-μονωτές-ηλεκτρολόγους κ.ο.κ., για κατα-ανα-σκευή κτιρίων σε βιοκλιματικά και αυτάρκη ενεργειακά, συνεργεία  για τη δημιουργία «πράσινων» και «ηλιακών στεγών». Σε αυτή την πολιτική μπορεί να κερδηθεί η ΤΑ, γιατί πέρα από την εξοικονόμιση ενέργειας που θα πετύχαινε, θα δημιουργούσε πελώριο αριθμό νέων θέσεων εργασίας και απασχόλησης σε όλες τις κοινότητες και τους δήμους της χώρας. Ειδική περίπτωση: αυτοδιαχειριζόμενα συνεργεία και όχι ιδιώτες εργολάβοι να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες εργασίες του δήμου
• Οργάνωση χώρων κομποστοποίησης των οργανικών αποβλήτων από τους δήμους για παραγωγή οργανικών λιπασμάτων. Στήριξη συνεταιρισμών ή συνεργατικών που μπορεί να αναλάβουν το ίδιο για τις περιοχές τους. Εφαρμογή μιας στρατηγικής μείωσης και εκμηδενισμού των απορριμμάτων, που θα δημιουργούσε δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, από συλλέκτες-διαλογείς απορριμμάτων για επανάχρηση, έως επιστήμονες που θα πρωτοπορούσαν στην εφεύρεση κι εφαρμογή νέων υλικών και μεθόδων.
• Απαραίτητο να δημιουργηθεί η κουλτούρα της επισκευής-επιδιόρθωσης. Η επαναχρησιμοποίηση αντικειμένων μέσω επιδιόρθωσης είναι πιο βιώσιμος δρόμος από ότι η ανακύκλωση για επανάκτηση υλικών χρήσης που προτάσσεται σήμερα(όπου και αν γίνεται ανακύκλωση). Οι δήμοι και οι κοινότητες –γενικά η ΤΑ-μπορεί να βοηθήσει πολύ προς αυτή την κατεύθυνση με το να προσφέρουν κοινόχρηστους χώρους και υπηρεσίες στις αντίστοιχες πρωτοβουλίες πολιτών.
•  Εκπαίδευση χιλιάδων νέων ανθρώπων, στα σχολεία και τις σχολές, στην κηπουρική και την «φωτισμένη» οικο-γεωργία, με σκοπό να παραγάγουν σε τοπικό επίπεδο όλο και περισσότερα τρόφιμα, για τον εαυτό τους και για διάθεση στην τοπική αγορά, θα δημιουργούσε επίσης νέες θέσεις εργασίας. Με τη μετατροπή της κάθε σε ζώνη οικο-βιο-γεωργίας και ζώνη ελεύθερη από μεταλλαγμένα, θα εξασφαλίζονταν ποιοτικά προϊόντα που θα έχουν και συγκριτικό πλεονέκτημα για εξαγωγές. Κάθε δήμος να συστήσει Κέντρο Υποστήριξης της Βιολογικής, Φυσικής και Παραδοσιακής παραγωγής. Κάθε Πανεπιστήμιο και ΤΕΙ να συστήσει έδρα «έξυπνης και φωτισμένης» Γεωργίας, στα ΕΠΑΛ αντίστοιχες ειδικότητες Οικο-γεωργίας. Στήριξη των τοπικών παραδοσιακών ποιοτικών προϊόντων από ανθεκτικές ντόπιες ποικιλίες και ράτσες (προϊόντων ΠΟΠ, ΠΓΕ, κ.λ.π.).  Λαϊκές αγορές με ασφαλή ελεγμένα προϊόντα από τους ίδιους τους παραγωγούς (σήμερα τα περισσότερα διακινούνται από εμπόρους, είναι ανώνυμα και επιβαρύνονται με κάθε είδους φυτοφάρμακα). Οργάνωση αυτόνομων-αυτοδιαχειριζόμενων λαϊκών αγορών παραδοσιακών και οικολογικών προϊόντων και χειροποίητων χρηστικών αντικειμένων.
•  Αποκατάσταση στη διατροφή μας του μεσογειακού διατροφικού μοντέλου με μείωση της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων. Στροφή στον Οικοτουρισμό(αποκατάσταση ορεινών διαδρομών, καλντεριμιών, γραφικών οικισμών κ.λπ, καθώς και τοπικά ποιοτικά προϊόντα στα σιτηρέσια των ξενοδοχείων και ξενώνων)  και τον αγροτουρισμό (πολυλειτουργικοί γεωργοί, ταυτόχρονα ξενοδόχοι, μάγειροι, κ.λ.π).
• Δημιουργία νέων (ή μετατροπή των παλιών) τοπικών βιομηχανικών οικοσυστημάτων(απόβλητα μονάδων, επεξεργάσιμη ύλη για άλλες), μεταποίηση των γεωργικών σε προϊόντα διατροφής και ένδυσης (π.χ. ανασύσταση υφαντουργείων, βιομηχανιών ζάχαρης, συνεργατικά αρτοποιεία παντού, οικολογικά ελαιοτριβεία άθερμης έκθλιψης κ.λπ). Βιοτεχνίες υπόδησης, επεξεργασίας ξύλου χωρίς τοξικά υλικά, φυσικών απορρυπαντικών και ελαιοσαπουνιών, σιδηρουργεία, εργαστήρια κατασκευής μικρών ανεμογεννητριών και φωτοβολταϊκών νέας τεχνολογίας, ποδηλάτων και ηλεκτρικών αυτοκινήτων κ.λπ.
• Ενίσχυση της εσωτερικής μετανάστευσης με συλλογικές μετεγκαταστάσεις ανέργων νέων των πόλεων στην περιφέρεια, σε χώρους αυτοπαραγωγής και αυτοδιαχείρισης, απαιτώντας τη στήριξή της από κεντρικούς ή τοπικούς πόρους(π.χ. για νέους ακτήμονες αγρότες διάθεση δημόσιας ή δημοτικής και εκκλησιαστικής γης). Αστικές και περιαστικές καλλιέργειες για παραγωγή μέρους τουλάχιστον της τροφής του πληθυσμού των πόλεων. Δημοτικοί και κοινωνικοί λαχανόκηποι για καλλιεργητές του ελεύθερου χρόνου.
•  Επιδίωξη ενεργειακής αυτοδυναμίας μέσω ενεργειακού εφοδιασμού από δημοτικές-διαδημοτικές επιχειρήσεις, που παράγουν ηλεκ. ενέργεια από ΑΠΕ, κατέχουν τα τοπικά δίκτυα μεσαίας και χαμηλής τάσης και διαχειρίζονται τη διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας στους τελικούς καταναλωτές της περιοχή τους. Και όλα αυτά να συνδέονται με καμπάνιες, έρευνες και εφαρμογές σε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας. Δημιουργία συνεταιρισμών και συνεργατικών για την παραγωγή ενέργειας από μικρές εγκαταστάσεις ΑΠΕ και διάθεσή της στα τοπικά δημοτικά δίκτυα, καθώς και για εγκαταστάσεις φ/β συστημάτων στις στέγες και ταράτσες των σπιτιών, στις στέγες των αγροτικών υπόστεγων και αποθηκών, σε μη παραγωγική γη, όπου μπορούν να εγκαθιστούν και μικρές ανεμογεννήτριες, τις οποίες θα κατασκευάζουν οι ίδιοι οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί, χωρίς να τις εισάγουν.
• Αποεμπορευματοποίηση-αποκαπιταλιστικοποίηση των κοινωνικών σχέσεων στηριζόμενοι στα κοινωνικά-συλλογικά αγαθά. Εδώ εκτός από την ενέργεια και το νερό, ανήκουν για παράδειγμα: πάρκα, παιδικές χαρές, βιβλιοθήκες, δημοτικές πισίνες και λουτρά, ζωολογικοί κήποι, μουσεία ή θέατρα. Είναι δημόσιοι χώροι και δομές, που κατά κανόνα χρηματοδοτούνται από τα «δημόσια χέρια». Όπου λοιπόν πρωτοβουλίες πολιτών ή μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και συνεργατικές ομάδες, αναλαμβάνουν τη λειτουργία αυτών των κοινών χώρων και εξοπλισμών, θα πρέπει να υποστηριχθούν παραδειγματικά από την τοπική πολιτική στην Αυτοδιοίκηση.
• Δημιουργία δικτύων αχρήματων ανταλλαγών και τοπικών νομισμάτων για το ξεπέρασμα της έλλειψης ρευστότητας ή πιστωτικών συνεταιρισμών για τον ίδιο λόγο.

Όταν τα ΣΠΑ καταφέρουν να υλοποιήσουν τη διαδικασία διαμόρφωσης του σχεδίου- προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης-πράγμα που σημαίνει ότι θα έχουν εμπλακεί μεγάλος αριθμός πολιτών σε αυτή τη διαδικασία- τότε σύστημα των Συμβουλίων θα μπορεί να επεκταθεί σιγά σιγά σε όλους τους επιμέρους τομείς της καθημερινότητας των πολιτών. Θα χρειασθεί να γίνουν συμβούλια για κάθε τομέα της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας στους δήμους και τις περιφέρειες[7], με πρώτο φυσικά το Συμβούλιο Αγροδιατροφικού Τομέα (αφού θα είναι ο εφαλτήρας όπως ισχυρισθήκαμε πιο πάνω) και στη συνέχεια το Συμβούλιο Υγείας, παιδείας-εκπαίδευσης, δικαιοσύνης, βιοτεχνικής- βιομηχανικής παραγωγής, ενεργειακού εφοδιασμού, περιβάλλοντος και οικολογικής ισορροπίας, αυτοάμυνα κ.λπ.

http://www.topikopoiisi.eu
[1] Τους όρους έχω δανεισθεί από το ομώνυμο ιστολόγιο: Ενδογενής Παραγωγική Ανασυγκρότηση (http://endogenis.blogspot.de). Γενικά προτιμώ όμως τον όρο της τοπικότητας (http://www.topikopoiisi.eu/) αντί του ενδογενούς.

[2] Πρόκειται για μια οικολογική και γεωγραφική ταυτόχρονα περιοχή, που αποτελεί ένα χώρο με κοινές φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες, αρκετό για να εξασφαλίζει τους κύκλους της ζωής και των θρεπτικών φυσικών στοιχείων και υλικών, καθώς και την ενσωμάτωση των αποβλήτων, αλλά και κοινές ιστορικές καταβολές και ηθικές αξίες των ανθρώπινων κοινοτήτων της, που της δίνουν μια ταυτότητα. Μπορεί να είναι μια περιοχή στα πλαίσια μιας νομαρχίας του παρελθόντος (π.χ. Μαγνησίας) με 1-2 αστικούς δήμους και μερικούς περιφερειακούς δήμους και κοινότητες, που μπορεί να εξασφαλίζει αυτοδυναμία πόρων και ενέργειας. Μπορεί  βέβαια να επεκταθεί και στα πλαίσια μιας υπάρχουσας περιφέρειας του «Καλλικράτη», όπως η Θεσσαλία, αλλά θα εξαρτάται και από τον ανθρώπινο πληθυσμό της που δε θα πρέπει να υπερβαίνει το 1.000.000.

[3] «Το νεοελληνικό κοινοτικό ρεύμα», κεφάλαιο στις σελ 78-85, στο βιβλίο μας: Ο Σύγχρονος Κοινοτισμός, εκδόσεις των συναδέλφων.

[4]Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα  αποτελούν το 99,9% του συνόλου των επιχειρήσεων. Εξ αυτών το 96,7% είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις (1-9 άτομα), το 2,8% μικρές (10-49 άτομα) και το 0,4% μεσαίες (49-250 άτομα). Οι μεγάλες επιχειρήσεις αποτελούν το 0,1%.( στοιχεία από το κείμενο του Αλέξανδρου Οικονομίδη: Εθνικό στρατηγικό παραγωγικό όραμα (http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ethniko-stratigiko-paragogiko-orama). Η ελληνική οικονομία δεν βασιζόταν ποτέ στις μεγάλες εκτάσεις και ποσότητες και στην φορντική αλυσίδα παραγωγής, αλλά στην παραγωγή σύνθετων τελικών προϊόντων για τις τοπικές αγορές. Όλες όμως οι κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων, συναγωνίζονταν με ποιο τρόπο θα κλείσουν οι μικρές οικονομικές δομές, διακηρύσσοντας: «οι μικρομεσαίοι, είτε πρέπει να συγχωνευθούν και να γίνουν μεγάλοι, είτε πρέπει να κλείσουν!» Είχαν σαν πρότυπο τα μεγάλα «κινητά φουγάρα» του κοσμοπολίτικου εμπορικού στόλου των Ελλήνων εφοπλιστών του City και ονειρεύονταν και «σταθερά φουγάρα» μεγαλοβιομηχανιών από ξένους επενδυτές, μια και η ελληνική οικονομική ελίτ προτιμούσε να είναι κρατικοδίαιτη. Με τα μνημόνια της τρόικας επιτυγχάνεται τελικά αυτό που δεν είχαν καταφέρει οι προ μνημονίων ελληνικές κυβερνήσεις.

[5] «Έξυπνη» γεωργία και υγιεινή τροφή είναι η διέξοδος(http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/eksypni-georgia-kai-ygieini-trofi-einai-i-dieksodos)

[6] Τι να κάνουμε: τα πρώτα βήματα, μετά τη κατάρρευση της οικονομίας και της πολιτικής των «μνημονίων»: http://www.topikopoiisi.eu/theta941sigmaepsiloniotasigmaf/8

[7] Η συμμετοχή μεγάλου αριθμού πολιτών σε αυτά τα συμβούλια- στα οποία θα διαπαιδαγωγούνται ταυτόχρονα στις δημοκρατικές διαδικασίες, στον κοινοτισμό και την αυτοδιεύθυνση- θα δημιουργήσει ευνοϊκές συνθήκες για την ολοκλήρωση των θεσμών μιας συμβουλιακής δημοκρατικής αυτονομίας σε επίπεδο περιφέρειας.
Για την ολοκλήρωσή της όμως σε επίπεδο επικράτειας, θα απαιτηθεί ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο από μια μετακαπιταλιστική κοινωνία μετάβασης στην άμεση δημοκρατία και τον δημοκρατικό συνομοσπονδισμό:http://www.topikopoiisi.eu/theta941sigmaepsiloniotasigmaf/6877678

πηγή:

http://ellogos.net/2017/01/antimetopisoyme-me-aisiodoksia-2017/

Τα παρατράγουδα του Γιώργου Καμίνη...

http://nonews-news.blogspot.gr

Περίεργο, αλλά πιο πολύ κόσμο είχαν στην αλλαγή του χρόνου, τα μεσάνυχτα του Σαββάτου προς την Κυριακή, η πλατεία Συντάγματος και το...
Μοναστηράκι σε σύγκριση με το Θησείο.

Και λέμε περίεργο, γιατί η γιορτή που οργάνωσε ο Δήμος Αθηναίων, αυτή η μεγάλη (τρόπος του λέγειν μεγάλη) συναυλία με τον Κωστή Μαραβέγια, δεν έγινε ούτε στο Σύνταγμα ούτε στο Μοναστηράκι. Αλλά στο Θησείο.

Προφανώς οι περισσότεροι μετανάστες προτίμησαν άλλες πλατείες, άλλα μέρη για να περάσουν στο 2017. Βρέθηκα στο Θησείο το βράδυ του Σαββάτου ώστε να παρακολουθήσω από κοντά τη γιορτή του Γιώργου Καμίνη.

Το έζησα και μπορώ να σας το πω: ήταν μία γιορτή κανονική απάτη (με τους όρους τούς εορταστικούς). Δεν ήταν καν γιορτή, άλλωστε.

Και δεν είναι άσχετο αυτό που λέω για τους μετανάστες, μια και η συντριπτική πλειονότητα του ολιγάριθμου κοινού στη συναυλία του δημάρχου ήταν ταλαιπωρημένοι μετανάστες. Ελάχιστοι, ελαχιστότατοι, οι δημότες Αθηναίων. Εξ ου και το χειροκρότημα ήταν από χλιαρό έως ανύπαρκτο. Τόσο στον Γιώργο Καμίνη όσο και στους καλλιτέχνες.

Δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα σε όλο αυτό, αν δεν το πληρώναμε εμείς. Και, μάλιστα, πολύ ακριβά. Κοντά στις 200 χιλιάδες ευρώ.

Διότι, τι κάναμε στην ουσία εμείς οι φορολογούμενοι; Χρηματοδοτήσαμε τη φιέστα του δημάρχου Γιώργου Καμίνη. Για να βγει πέντε λεπτά στην τηλεόραση σε ώρα μεγάλης τηλεθέασης και να διαβάσει το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα με τις ευχές του. Και να πραγματοποιήσει την αντίστροφη μέτρηση μέχρι να μπει ο καινούργιος χρόνος.

Καμία άλλη χρησιμότητα δεν είχε η αποτυχημένη αυτή φιέστα. Εκτός ίσως και από το να πάρουν κάποια χρήματα οι συντελεστές της.

Να βγει ένα συγκρότημα που ονομάζεται Dreamy Whispers για να ερμηνεύσει ένα κομμάτι μόνο. Για να ακολουθήσουν μετά η Σμαράγδα Καρύδη και ο Θοδωρής Αθερίδης με δύο «κρύα» αστεία, καλωσορίζοντας τον Γιώργο Καμίνη. Ούτε ένα κείμενο της προκοπής δεν κάθισαν να γράψουν οι δύο ηθοποιοί.

Αισθητική πρόκληση

Για να βγει μετά ο Γιώργος Καμίνης να πει όσο πιο κοινότοπα μπορούσε πως «κερδίζουμε μικρές νίκες» και πως «αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα και ψυχραιμία τις αναποδιές και τα απρόβλεπτα!».

Για να βγει στις 12 και 5 να παίξει ο Κωστής Μαραβέγιας με την Big Band του Δήμου Αθηναίων, την πιο απροετοίμαστη και ακούρδιστη big band που ακούσαμε ποτέ.

Κόστος όλων των προηγουμένων συν κάποιων ακόμα αντίστοιχα προκλητικών απέναντι στη λογική και την αισθητική, μεγαλύτερο από 170 χιλιάδες ευρώ. Και να σας πω και κάτι ακόμα: έχω δει εκατοντάδες συναυλίες.

Η παραγωγή της συγκεκριμένης βραδιάς, το στήσιμό της, η σκηνή και οι μικροφωνικές εγκαταστάσεις όχι μόνο δεν δικαιολογούν αυτό το υψηλό ποσό, αλλά ούτε το 1/10.

Μέχρι και ενδυματολόγο πλήρωσαν για να έρθει ο καθένας από τους συντελεστές φορώντας τα δικά του ρούχα, από το σπίτι του.

Μεγάλη σπατάλη. Οχι βέβαια σαν τις εποχές τού «μαζί τα φάγαμε», αλλά το προσεγγίζουν. Αξιος συνεχιστής τους ο Γιώργος Καμίνης, βαδίζει στα χνάρια του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, διατηρώντας όλα τα χαρακτηριστικά εκείνου του απεχθούς πολιτικού συστήματος που μας έφερε στην κατάσταση που βρισκόμαστε τώρα.

Χώρια που το όλο σκηνικό έμοιαζε σαν ανάσταση. Οχι για το κύρος του δημάρχου που επλήγη από τη Ρόδα του Συντάγματος. Αλλά την Ανάσταση του Πάσχα. Πώς πάμε στην Ανάσταση στο προαύλιο της εκκλησίας και αποχωρούμε δέκα λεπτά μετά τις 12, αφού ο παπάς ψάλει το «Χριστός Ανέστη»; Ετσι και το Σάββατο το βράδυ.

Μόλις αλλάξαμε χρόνο και αφού ο Κωστής Μαραβέγιας είπε ένα-δυο τραγούδια, ο κόσμος αποχωρούσε κατά κύματα. Ηταν και το κρύο, δεν φάνηκαν οι μετανάστες να γνωρίζουν και τη «Λόλα» του Μαραβέγια, πόσο να αντέξουν οι άνθρωποι, την έκαναν με ελαφρά πηδηματάκια. Ισως και για να γλιτώσουν από την παραφωνία.

Τέτοιες παράφωνες ερμηνείες και παιξίματα, να μην πετυχαίνουν ούτε νότα, είχαμε χρόνια να ακούσουμε. Σαν τα «Παρατράγουδα» της Αννίτας Πάνια, με τη διαφορά πως τα... παρατράγουδα του Καμίνη γίνονται με δημοτικό χρήμα...

Δημήτρης Κανελλόπουλος

efsyn.gr

«Μέγιστος καρπός της αυτάρκειας είναι η ελευθερία»

«…Η αυτάρκεια είναι ο μεγαλύτερος πλούτος. Δεν ελευθερώνουν την ψυχή από την ανησυχία και δεν φέρνουν την αληθινή χαρά τα αμέτρητα πλούτη ή η δόξα κι ο θαυμασμός του πλήθους ή οτιδήποτε άλλο οφείλεται σε αίτια απεριόριστα.

Ζώντας κανείς ελεύθερα, δεν μπορεί να αποχτήσει μεγάλη περιουσία, γιατί κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο χωρίς δουλικότητα προς τις μάζες ή την εξουσία. Μπορεί ωστόσο να ’χει όλα τα καλά σε διαρκή αφθονία. Κι αν τύχει να αποκτήσει μεγάλη περιουσία, εύκολα θα τη μοιράζει καταπώς πρέπει, κερδίζοντας τη συμπάθεια των συνανθρώπων του…». 

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ

Η αυτάρκεια είναι μια λέξη που όσο περνά ο καιρός, τόσο και χάνεται πίσω στον χρόνο και στη λήθη, η σημασία της και η δύναμή της. Η λέξη «αυτάρκεια» παράγεται από το επίθετο «αὐτάρκης», το οποίο είναι σύνθετο από την αντωνυμία «αὐτὸς» και το ρήμα «ἀρκέω -ῶ». Η ετυμολογία της μας παραπέμπει σε εκείνον που αρκείται σε όσα έχει ο ίδιος, σε εκείνον που ζει άνετα από τα δικά του παραγόμενα αγαθά. Πόσα πράγματα και υπηρεσίες που χρησιμοποιούμε  σήμερα, τα έχουμε πραγματικά ΑΝΑΓΚΗ;

Πόσα προϊόντα από αυτά που αγοράζουμε από το σουπερμάρκετ πηγαίνουν «σχεδόν κατευθείαν» στα σκουπίδια, επειδή μας έμαθαν να υπερκαταναλώνουμε. Οι άνθρωποι που ζουν στην επαρχία μπορούν ακόμα και σήμερα να φτιάχνουν πράγματα μόνοι τους, αλλά πόσες ώρες «σκοτώνουν» από δω και κει άσκοπα; Πόσο καλύτερα θα νιώθαμε, εάν δημιουργούσαμε κάτι δικό μας;

Οι προγενέστεροί μας, στο πολύ πρόσφατο παρελθόν ήταν αυτάρκεις σε πολύ μεγάλο βαθμό. Έφτιαχναν μόνοι τους τα τρόφιμα της χρονιάς και γνώριζαν τον τρόπο συντήρησής τους, γιατί ρεύμα δεν είχαν, έτσι δεν υπήρχαν ψυγεία, καταψύκτες κ.λπ. Οι περισσότεροι ασχολούνταν με την καλλιέργεια, ενώ φρόντιζαν τόσο για τους καρπούς της χρονιάς όσο και για ποικίλα είδη ζώων που συντηρούσαν. Παράλληλα, ζούσαν από κοινού και εναρμονισμένα, επί το πλείστον, με το φυσικό περιβάλλον. Γεγονός, που συνέβαλλε στην αποφυγή των σύγχρονων προβλημάτων και κυρίως των ασθενειών που προσβάλουν τον άνθρωπο της σύγχρονης μεγαλούπολης.

Εμείς αυτή τη στιγμή  έχουμε στα χέρια μας την τεχνολογία και την επιστήμη που μας δίνουν ένα σωρό «ευκολίες», που όμως υποδουλώνουν. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, μας έκανε να χάσουμε την επαφή με τη φύση και οι γνώσεις των προγενέστερων μας κοντεύουν να ξεχαστούν. Όσοι από μας έχουν ζήσει σε χωριά κυρίως, θα γνωρίζουν από πρώτο χέρι για τον δύσκολο αλλά και απλοϊκό τρόπο ζωής των πατεράδων ή και παππούδων μας. Με ελάχιστα ή και χωρίς χρήματα, κατάφερναν να τα βγάζουν πέρα, συντηρώντας πολυμελείς οικογένειες. Αυτήν την γνώση θα πρέπει να προσπαθήσουμε να ξεθάψουμε ή να ανακαλύψουμε και πάλι, για να μπορέσουμε να είμαστε ανεξάρτητοι, σε όσο μεγαλύτερο βαθμό μπορούμε να το επιτύχουμε.

Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες της Παγκόσμιας Τράπεζας, η αρχή του επισιτιστικού προβλήματος, έγινε με την προτροπή πολλών χωρών, οι καλλιέργειες να προσανατολισθούν στην παραγωγή βιοκαυσίμων και όχι στην παραγωγή τροφίμων. Γεγονός, που παραμερίζει  σε παγκόσμια κλίμακα τον πρωτογενή τομέα και καθιστά την αγροτική ζωή αποξενωμένη. Κατά αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι σε λίγα χρόνια δεν θα έχουν ουδεμία επαφή με το φυσικό περιβάλλον, σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην αναγνωρίζουν ούτε τα είδη και τις ποικιλίες λαχανικών και ζαρζαβατικών. Επί πλέον, ο προσανατολισμός της βιομηχανικής γεωργίας καθιστά όλο και πιο δύσκολη την ζωή και την εργασία του μικρού αγρότη και των τοπικών προϊόντων.

Ακόμη, μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα καταδεικνύουν με ενδελεχή έρευνα πως οι κάτοικοι των αναπτυσσόμενων χωρών διαθέτουν το 80% των εισοδημάτων τους για να εξασφαλίσουν το καθημερινό τους φαγητό. Έτσι, όταν οι τιμές των τροφίμων ανεβαίνουν (λόγω της παραγωγής βιοκαυσίμων) δεν έχουν που αλλού να περικόψουν και κόβουν από το φαγητό. Το αποτέλεσμα είναι να βρεθούν 75 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμέτωποι με το φάσμα της πείνας. Ο μαστιζόμενος από την πείνα πληθυσμός της γης προσέγγισε στο σύνολο, το ένα δισεκατομμύριο. Σχεδόν 25.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα από πείνα. Αυτά είναι τα αποτελέσματα, όταν θεμελιακές ανθρώπινες άξιες καθορίζονται από διακηρύξεις και πολιτικά νομοθετήματα.

Όπως η περίφημη Διακήρυξη της Ρώμης του 1996, οπού η τροφή, μετατράπηκε σε χρηματιστηριακή αξία.

Η επιστροφή σε έναν κόσμο, άρρηκτα εναρμονισμένο με το φυσικό περιβάλλον, προδιαγράφει το πως να ζουν οι άνθρωποι μαζί χωρίς ιεραρχίες και  ανταγωνισμούς. Η βαθιά ριζωμένη μνήμη των ανθρώπων, θα τους οδηγήσει να βάλουν σε πρώτη προτεραιότητα τα ερεθίσματα και το πάθος, πάνω από τους οικονομικούς συμβιβασμούς και την αποξένωση, που δημιουργείται στις σύγχρονες πόλεις. Επίσης, είναι ιστορικά αποδειγμένο πως οι περισσότεροι άνθρωποι κατάγονται από ανθρώπους της γης, οι οποίοι αποσυνδεθήκανε βίαια από τη φύση.

Έχουμε την δύναμη της μνήμης που δεν μπορεί να σβηστεί και  αναδεικνύει την αυτάρκεια, ως αρετή. Ένας αυτάρκης και αυτοτελής άνθρωπος, που δεν στέκεται ανήμπορος απέναντι στα «μίντια», ούτε στις διαφημίσεις που προσπαθούν να τον πείσουν ότι κάτι συνεχώς του λείπει για να το αγοράσει, που δεν περιμένει τα φορτηγά να φέρουν τα τρόφιμα που έχει ανάγκη, άμεσα, στο σουπερμάρκετ έχει τη δύναμη να επιλέξει το πώς θα ζήσει τη ζωή του και αν θα ενισχύσει τους κυρίαρχους μηχανισμούς, οικονομικούς κατά κύριο λόγο, με τις αγοραστικές του επιλογές.

Αν θέλεις να κυβερνάς τη ζωή σου σύμφωνα με την ανθρώπινη λογική, μάθε πως πραγματικός πλούτος σημαίνει το να αρκούμαστε στα λίγα. Το λίγο ποτέ δε λείπει.

Επίκουρος.
inred.gr

Monty Python’s The Meaning of Life- Fighting Each Other- First World War

Monty Python’s The Meaning of Life- Fighting Each Other- First World War (greek sub)

Ένας χρόνος

Αννίτα  Λουδάρου  
Στη πλάκα ενός ρολογιού οι δείκτες γυρίζουν κυκλικά.  Οι αστρολόγοι λένε πως ο μοναδικός αστερισμός που σχηματίζουν οι πλανήτες τη στιγμή της γέννησης του κάθε ανθρώπου είναι το διαρκές θέμα της ζωής του, είναι αυτό που καθορίζει την διαδρομή της ζωής του. Μοιρολατρικό μου φαίνεται αυτό. 

     

 Το κοριτσάκι με τα σπίρτα δεν είναι παραμύθι , αυτό πιστεύω. Είναι μια ιστορία απολύτως αληθινή . Πρώτο  σπίρτο και ο παράφορος έρωτας σου εμφανίζεται στο λεπτό σε αστροδευτερόλεπτα όμως χάνεται και μένεις εσύ και το  κενό. Δεύτερο σπίρτο και ντύνεσαι μαλάματα , παλεύεις , χτίζεις σπίτια , αγοράζεις τραπεζαρία, κρεβατοκάμαρα με ορμή όμως σε συμπαντοδευτερόλεπτα χάνονται κάτω από σκόνη στο πρώτο σεισμό. Τρίτο σπίρτο στο νοσοκομείο αντί για ανυπόμονες νοσοκόμες βλέπεις να υπάρχουν  άγγελοι  . Το σπίρτο όμως σβήνει σε απειροδευτερόλεπτα και εσύ έχεις χτυπηθεί αμείληκτα από την ίδια αρρώστια.  Στη πλάκα ενός  ρολογιού οι δείκτες γυρίζουν κυκλικά , ακριβώς όπως και η αυταπάτη.... 

  

 Τον απολογισμό του χρόνου που πέρασε δεν τον κάνω ποτέ. 'Αλλωστε γιατί ; Αφού ο χρόνος φεύγει. Αυτοί που φεύγουν να πηγαίνουν στο καλό ή να πηγαίνουν στο διάολο. Δεν είναι ανάγκη να μας γράφουν. Ανοικτός θα παραμείνει ο σταθμός της Ομόνοιας απόψε για να προστατέψει τους άστεγους από το δυνατό ψύχος. Στην πλατεία στήθηκε μια πελώρια ρόδα που ακόμα δεν γυρνάει . Όταν αρχίσει να γυρνάει θα γυρνάει κυκλικά όπως οι δείκτες στη πλάκα του ρολογιού.

    

Στο βλέμμα σου είδα λύπη για τα παιδιά που κρυώνουν στους δρόμους και έχει καταφέρει η λύπη εαυτών και αλλήλων να μας εξιλεώνει. Ζέστανε στο μαγκάλι του καστανά όλη σου την απώλεια.  Όταν μετράμε τον χρόνο ανάποδα ξέρω πως θα μετρά και το κορίτσι που ζει πια στην Κοπεγχάγη και η οικογένεια που έφυγε για Βερολίνο. Καλύτερα ή χειρότερα;   Εσύ θα πεις καλύτερα , εγώ θα πω χειρότερα , δεν είναι εκεί το θέμα.  Είναι κάπου αλλού , κάπου μακριά , κάτι άφησαν πίσω και δεν ήθελαν. 

    

 Είναι οι μέρες που μοιάζουν πιο σκοτεινές. Σαν κάποιος να δίνει την εντολή πως  υπερβήκαμε τα επιτρεπτά βήματα, απαγορεύεται πλεον ο προαυλισμός και θα μείνουμε σε απομόνωση διαρκείας.  Είναι οι μέρες που μετριόμαστε και βγαίνουμε λίγοι . Είναι μέρες που βγήκαν  οι υποχωρήσεις  σε πρώτο πλάνο.Είναι οι μέρες που κοιτάμε τα ταβάνια γεμάτοι ενοχές . Οι μέρες που μου λες πως δεν ερωτεύεσαι πια κανέναν και εγώ γεμίζω λύπη. 

  

Μένει κάτι. Μια ξεχασμένη αίσθηση του μέτρου, του αληθινά αναγκαίου, του απαραίτητου, του ουσιώδους. Τα απαραίτητα είναι εντυπωσιακά κοινότοπα και προς μεγάλη μας έκπληξη δεν μας λείπουν όλα.  Χωρίς δαπάνες προβολής, χωρίς φλύαρες συμβάσεις,  χωρίς χλιδή και κούφια ματαιοδοξία αλλά με πίστη πως η ζωή έχει ένα εκατομμύριο λόγους και παραπάνω που αξίζει να την ζεις. 

    

 Την καρδιά του χειμώνα διαλέγει ο χρόνος για ν΄αλλάξει σκυτάλη. Μέσα στο δυνατό ψύχος θα γυρίσει άλλη μια στροφή ο δείκτης. Με τα ίδια υλικά, τα ίδια τούβλα θα είναι χτισμένος και ο καινούργιος χρόνος ; Τα ίδια προβλήματα; Kι αυτό που ονειρευτήκαμε μια άλλη καλύτερη ζωή είναι χιμαιρικό; Θα προχωράμε έτσι μέχρι που μετά από χρόνια από το παραθυράκι του μεγάλου ρολογιού θα βγει μια μαριονέτα και θα λεει '' όταν ήσασταν νέος..''; 

    

 Όχι!  Ο πραγματικός χρόνος δεν έχει αντίστροφες μετρήσεις. Κάποια πράγματα άργησαν βαριά και αφήνουν πίσω τους το βάρος της αργοπορίας.Την ώρα που το 16 θα  εκπνέει και εμείς θα εξακολουθούμε να ρωτάμε τους ανθρώπους αν μας αγαπάνε , να μην ξεχάστούμε και χάσουμε από τα μάτια μας τη φωτιά στο τζάκι.  Αυτή να τη κρατήσουμε δυνατά να καίει πάνω απο την εορταστική χοληστερίνη. Να κάψει όλη την σιωπή που φέρνει ο φόβος του καινούργιου. Μαζί και την μοναξιά που γδέρνει την φωνή μας ( όλων την φωνή). Μέχρι να ξημερώσει. 

http://ostria-gr.blogspot.gr

Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος: Η ανακωχή των Χριστουγέννων στο Δυτικό Μέτωπο

Πολύ σημαντική στιγμή...
Ένα αυθόρμητο ξέσπασμα εναντίον του πολέμου...
Όμως δεν έφτανε...
Γιατί αμέσως μετά συνεχίστηκε σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη μέχρι τότε σφαγή της Ανθρωπότητας, πάντα με τις σημαίες του εθνικισμού-πατριωτισμού, της δημοκρατίας και των αστικών-ιμπεριαλιστικών-εθνικών συμφερόντων...
Ο Πόλεμος όμως σταμάτησε μόνο στην Ρωσία, όταν ο λαός και οι στρατιώτες έστρεψαν τα όπλα εναντίον του πραγματικού εχθρού, του Τσάρου και των συμφερόντων που σηματοδοτούσε...Αυτό είναι το μεγαλύτερο δίδαγμα, διαχρονικό και επίκαιρο, για τον κόσμο της εργασίας.
Πρώτος Παγκόσμιος πόλεμος: Η ανακωχή των Χριστουγέννων στο Δυτικό Μέτωπο

1914, Παραμονή Χριστουγέννων. Δυτικό Μέτωπο, χαρακώματα Φλάνδρας, Βέλγιο


2ο Τάγμα Ηνωμένου Βασιλείου «Γκόρντον Χαιλαντερ»

Η μάσκα τον έπνιγε. Δεν την άντεχε. Ήθελε να την κλωτσήσει και να την εκσφενδονίσει μακριά, απέναντι στο χαράκωμα των Γερμανών. Ακόμη και στην προπαίδευση, πριν τον στείλουν στο μέτωπο, όταν οι εκπαιδευτές, του ούρλιαζαν να βάλει τη μάσκα, εκείνος πάγωνε. Κρύος ιδρώτας έλουζε τη σπονδυλική του στήλη, η ανάσα του γινόταν γρήγορη και κοφτή, η καρδιά του χτυπούσε σαν τρελή και η όραση του θόλωνε.

«Τη μάσκα θα τη φοράς ακόμη και όταν κοιμάσαι, ακόμη και όταν κατουράς, ακόμη και όταν γαμάς» ούρλιαζε μέσα στο αυτί του ο λοχίας Τζέισον Μπακ «Θα σου σώσει τη ζωή. Ακούς σκατόπαιδο;» Και ο Άντριου Χολμς άκουγε, αφού η φωνή του λοχία εκπαιδευτή, κόντευε να σπάσει τα τύμπανα του. Άκουγε αλλά ακόμη και τώρα στο μέτωπο, 8 μήνες από τότε που έκανε τη βασική εκπαίδευση, τη μάσκα δεν την είχε φορέσει ούτε μια φορά. Και ας ήταν οι Γερμανοί στα 300 μέτρα. Ευτυχώς ποτέ δεν είχαν ρίξει αέρια.






Ο Άντριου μόλις είχε τελειώσει τη βάρδια του. Είχε βαρεθεί να στέκεται όρθιος μέσα στο χαράκωμα και να κοιτάζει με τις ώρες απέναντι τους Γερμανούς. Γνώριζε τα πάντα για εκείνους. Κάθε τους κίνηση. Το ίδιο και οι απέναντι. Ήξερε πότε είχε σκοπιά ο «καθρέπτης» του, ποιος κάπνιζε, ποιος ήταν νευρικός, ποιος έκλαιγε, ποιος φώναζε, ποιος δεν φορούσε εκείνο το γελοίο κράνος με το καρφί στην κορυφή του. Τους είχε δώσει και ονόματα, αφού ήταν η μοναδική του παρέα τόσους μήνες στο μέτωπο: «Ο Έρικ, ο Τόμας, ο Όγκουστ…»

Ανάμεσα στα χαρακώματα υπήρχε μια τεράστια γυμνή, φαλακρή έκταση η οποία είχε σκεπαστεί από μια απόκοσμη ομίχλη. Το κρύο ήταν αβάσταχτο. Λάσπες, μεγάλοι κρατήρες από βόμβες που είχαν εκραγεί, και πτώματα. Άθαφτα πτώματα, και από τις δυο πλευρές, σε αφύσικες στάσεις, τα περισσότερα με τα μάτια ανοιχτά.
Ο νεαρός μπήκε μέσα στο αμπρί, έβαλε καυτό τσάι στη μεταλλική του τσάσκα και βγήκε πάλι έξω. «Εεεε Νικ» φώναξε στο φίλο του Νικ Κόλλινς που είχε τώρα σκοπιά, «πρόσεχε τους Φρίτσηδες απέναντι, έρχονται Χριστούγεννα και το μόνο που θέλω είναι να γράψω γράμμα στους δικούς μου». Ο Άντριου πήγε στο βάθος του χαρακώματος του, έβγαλε το κράνος του και κάθισε επάνω του. Η βαριά του χλαίνη ακουμπούσε στο παγωμένο χώμα. Ξεδίπλωσε από την εσωτερική του τσέπη ένα επιστολόχαρτο, από αυτά που μοιράζει ο στρατός, έβρεξε το μολύβι με τη γλώσσα του, ζέστανε με την αναπνοή του τα δάχτυλα του, και ξεκίνησε να γράφει. Η αναθεματισμένη μάσκα που κρεμόταν από τη ζώνη του, τον εμπόδιζε. Έβρισε για άλλη μια φορά από μέσα του.


«Αγαπητοί μου γονείς, τις άγιες αυτές ημέρες των Χριστουγέννων, η σκέψη μου βρίσκεται μαζί σας» είχε προλάβει μόνο να γράψει, όταν μια φωνή διέκοψε τις σκέψεις του.
«Οι Γερμανοί, οι Γερμανοί».

Ο Άντριου δίπλωσε το χαρτί, σηκώθηκε φόρεσε το κράνος του και πήρε το ακουμπισμένο σε κάτι σακιά με άμμο, τουφέκι του. Ένα Lee- Enfield, το οποίο είχε παγώσει από το κρύο. Έτρεξε προς το μέρος του σκοπού και φίλου του Νικ. Από κάθε σημείο του χαρακώματος αγουροξυπνημένοι Άγγλοι φαντάροι, έβγαιναν με τα όπλα στα χέρια. Κάποιοι βγήκαν με αφρούς ξυρίσματος στα μάγουλα. Όλοι τους έβριζαν. Όλα έδειχναν πως δέχονται επίθεση.

Οι στρατιώτες του 2ου τάγματος, σε λίγα λεπτά είχαν πάρει θέσεις στο χαράκωμα. Με το μάτι στο σκοπευτικό και το δάχτυλο στη σκανδάλη, ήταν έτοιμοι να πυροβολήσουν. Επικράτησε μια εκκωφαντική σιωπή. Μια σιωπή που τεντώνει τα νεύρα. Ακουγόταν μόνο ο αέρας και στο βάθος οι ψιθυριστές βρισιές του φαντάρου Άντριου Χολμς: «Γερμαναράδες, δε θα μας αφήσουν να κάνουμε Χριστούγεννα. Δεν έχουν το θεό τους.»

Και τότε, κάποιος ξέσπασε σε γέλια: «Μα τι κάνουν; Δεν είμαστε καλά. Στολίζουν δέντρο μέσα στα χαρακώματα. Μας κοροϊδεύουν;» Πραγματικά, από την άλλη πλευρά των χαρακωμάτων, οι Γερμανοί δεν ετοιμάζονταν για κάποια επίθεση. Η κινητικότητα μέσα στο χαράκωμα τους, που είδε ο Άγγλος σκοπός Νικ Κόλλινς, δεν ήταν τίποτε άλλο, παρά Χριστουγεννιάτικες προετοιμασίες. Δεν ήταν πολεμικές προπαρασκευές.

Οι Άγγλοι έτριβαν τα μάτια τους. Οι Γερμανοί δεν στόλιζαν μόνο ένα δέντρο, αλλά πολλά. Σε διάφορα σημεία του χαρακώματος τους. Είχαν ξεμυτίσει, είχαν πάει στο διπλανό δάσος και είχαν κόψει δέντρα τα οποία τώρα στόλιζαν με μικρές μπάλες. Στα κλαδιά κρεμούσαν και αυτοσχέδια φαναράκια. Όσοι σημάδευαν κάποιο κεφάλι Γερμανού που εξείχε από το χαράκωμα, σταμάτησαν να το κάνουν, λες και το πνεύμα των Χριστουγέννων φώλιασε στις καρδιές των αντιπάλων. Από το Γερμανικό χαράκωμα ακούστηκε κάτι σαν τραγούδι.

Εκατοντάδες στρατιώτες που φορούσαν ακόμη τα γελοία κράνη με το καρφί στην κορυφή, τραγουδούσαν το παραδοσιακό Γερμανικό τραγούδι των Χριστουγέννων:
«O Tannenbaum, o Tannenbaum,
Wie true sind deine Blätter!
Du grünst nicht nur zur Sommerzeit,
Nein, auch im Winter, wenn es schneit.
O Tannenbaum, o Tannenbaum,
Wie treu sind deine Blätter!

Οι καλογυαλισμένες μπότες του ταγματάρχη Μαικλ Σμολφουτ, έτριξαν επάνω στο παγωμένο χώμα καθώς βγήκε από το αμπρί του και προχωρούσε στο χαράκωμα. «Τι κάνουν αυτοί απέναντι;» είπε και έστριψε με μαεστρία το κοκκινόχρωμο λεπτό μουστάκι του. Ο επιλοχίας Άρθουρ Κλαρκ χωρίς να πάρει το βλέμμα του από τις γραμμές των Γερμανών του απάντησε: «Έχουν τρελαθεί οι Φρίτσηδες, κύριε, τραγουδάνε το Ω Έλατο, ω Έλατο». Ο Άντριου Χολμς την ίδια στιγμή, ένιωσε μια απίστευτη νοσταλγία για το ζεστό του σπίτι και τους γονείς του. Συντονίστηκε στο ρυθμό των απέναντι και άρχισε να σιγοτραγουδάει και εκείνος:

«O Christmas Tree, O Christmas Tree,
Your branches green delight us!
They are green when summer days are bright,
They are green when winter snow is white.
O Christmas Tree, O Christmas Tree,
Your branches green delight us!»

Στην αρχή μόνος του, σε λίγα δευτερόλεπτα μαζί με τον φίλο του τον Νικ και πολύ γρήγορα όλοι οι Άγγλοι στο χαράκωμα τους «σιγόνταραν» τους Γερμανούς απέναντι στο Χριστουγεννιάτικο τραγούδι.
«Άντριου, τι κάνεις;» Φώναξε από πίσω του, ο ταγματάρχης που με δυσκολία προσπαθούσε να συγκρατήσει ένα γελάκι. Ο Χολμς γύρισε και του απάντησε: «Μιας που τραγουδάνε και εκείνοι και αφού ξημερώνουν Χριστούγεννα, είπα να τραγουδήσω και εγώ κύριε» Ο Μαικλ Σμολφουτ τον κοίταξε για λίγα δευτερόλεπτα και στη συνέχεια, έγνεψε το κεφάλι του. «Τι διάολο, Χριστούγεννα έχουμε» μονολόγησε. Ο Χολμς ξαναγύρισε με πρόσωπο προς τους Γερμανούς: «μα πως διατηρεί μέσα στη λάσπη τόσο καλά γυαλισμένες τις μπότες του;» σκέφτηκε και συνέχισε μαζί με όλους να τραγουδάει.

Οι Γερμανοί εκείνη την παραμονή των Χριστουγέννων του 1914, «αιφνιδίασαν» μέσα σε λίγα λεπτά και δεύτερη φορά τους Άγγλους. «Τα κιάλια, φέρτε μου τα κιάλια, Κάτι κάνουν, κάτι κουνάνε. Η αναθεματισμένη ομίχλη με εμποδίζει να δω καλά», ψιθύρισε ο επιλοχίας Άρθουρ Κλαρκ και ένας φαντάρος του έδωσε τα κιάλια. «Παιδιά έχουν σηκώσει λευκή σημαία. Δύο, όχι τρεις από δαύτους έχουν βγει ακάλυπτοι χωρίς όπλα από το χαράκωμα και μας κουνάνε λευκή σημαία. Μην πυροβολήσει κανείς» …

Γερμανικό χαρακώματα Φλάνδρας, Βέλγιο. Παραμονές Χριστουγέννων 1914

Ο λοχαγός και ο λοχίας του 5ου τάγματος των Ουσάρων με την γκριζοπράσινη στολή Feldrock, που είχε προμηθευτεί εσχάτως, ο Γερμανικός στρατός, βρισκόντουσαν στη μέση ενός κύκλου από δεκάδες στρατιώτες μέσα στο χαράκωμα. Είχε αρχίσει να πέφτει πυκνό χιόνι, αλλά κανείς δεν κουνιόταν. «Λοιπόν, είμαστε όλοι σύμφωνοι; Θα βγούμε εμείς και άλλος ένας εθελοντής με λευκή σημαία. Είναι παραμονές Χριστουγέννων. Δεν θα περάσουμε τα Χριστούγεννα μας με το δάχτυλο στη σκανδάλη. Ας κάνουμε έστω και μια ημέρα ανακωχή»

Οι Γερμανοί φαντάροι και αξιωματικοί, στο χαράκωμα, έγνεψαν όλοι καταφατικά. Μια μέρα ειρήνης μέσα στον πόλεμο δεν θα ήταν άσχημη για κανέναν. Μόνο ένας υποδεκανέας, κοντός, με μαύρο στριφτό μουστάκι, με αεικίνητα μάτια γεμάτα οργή σαν κάποιο αγρίμι, βρισκόταν έξω από τον κύκλο και δε συμμετείχε.

Με Αυστριακή προφορά μίλησε με κοφτές εκφράσεις, ενώ σταγόνες από σάλια έβγαιναν από το στόμα του. Όλοι γύρισαν τα κεφάλια τους να τον ακούσουν: «Αυτό που κάνετε είναι απαράδεκτο. Θα το αναφέρω να το ξέρετε. Εδώ είναι στρατός δεν είναι η κομμούνα των Παρισίων να παίρνουμε από κοινού αποφάσεις. Αυτά θα μας καταστρέψουν».

Οι φαντάροι τον άκουσαν, οι περισσότεροι χαμογέλασαν με τον γραφικό υποδεκανέα που δεν είχε να επιδείξει και κάποιο ανδραγάθημα, ή κάποια ηρωική συμπεριφορά και ύστερα γύρισαν πάλι μέσα στον κύκλο τους και συνέχισαν την κουβέντα. Η απόφαση είχε ληφθεί.
Πνεύμα Χριστουγέννων

Την παραμονή των Χριστουγέννων του 1914 στα χαρακώματα της Φλάνδρας, οι Γερμανοί έκαναν το πρώτο βήμα. Αφού στόλισαν δέντρα, αφού έψαλλαν τραγούδια, βγήκαν από τα χαρακώματα, έφτασαν στη ζώνη που χώριζε τους αντίπαλους στρατούς και που αποκαλούσαν όλοι, «no man’s land» και άρχισαν να φωνάζουν προς τους Άγγλους «Merry Christmas». Και σαν από θαύμα και οι Άγγλοι άρχισαν να απαντάνε και να εύχονται στους Γερμανούς.

Ήταν ανεπίσημες εκεχειρίες, που οι ανώτατες διοικήσεις τόσο των Άγγλων όσο και των Γερμανών είχαν απαγορεύσει. Οι φαντάροι βγήκαν από τα χαρακώματα, συναντήθηκαν, αγκαλιάστηκαν με κάποιο δισταγμό αρχικά, και στη συνέχεια αντάλλαξαν δώρα, ευχές.


Το πνεύμα των Χριστουγέννων είχε κάνει το θαύμα του. Γερμανοί και Άγγλοι βοήθησαν ο ένας τον άλλον να θάψουν τους νεκρούς τους και την ημέρα των Χριστουγέννων όχι μόνο δεν έπεσε μια τουφεκιά, αλλά έφαγαν μαζί, ήπιαν μαζί, μίλησαν ο ένας άγνωστος στον άλλο για τις οικογένειες τους, για τους φόβους, για τα όνειρα τους, αντάλλαξαν τσιγάρα και σοκολάτες ενώ λίγο μετά το μεσημέρι φαντάροι και αξιωματικοί διοργάνωσαν και έπαιξαν και έναν αγώνα ποδοσφαίρου. Στο τέλος της μέρας τραγούδησαν μαζί τα κάλαντα και ο καθένας επέστρεψε στο χαράκωμα του. Σε λίγες ώρες θα ήταν πάλι εχθροί.

26 Δεκεμβρίου, Γερμανικά χαρακώματα, Φλάνδρας.

Ο υποδεκανέας με το τσιγκελωτό μουστάκι, έτριβε τα χέρια του. Περπατούσε και φούσκωνε σαν γάλος και ειρωνευόταν τους φαντάρους του, που είχαν συμμετάσχει στην εκεχειρία. Οι προτάσεις που έβγαιναν από το στόμα του ήταν κοφτές, γεμάτες οργή και καθώς μιλούσε πετούσε σάλια: «Λοιπόν πουλάκια μου, διασκεδάσατε μαζί με τους Άγγλους; Γίνατε οι κοκότες τους; Σε λίγη ώρα αυτά που ξέρατε θα τα ξεχάσετε. Το πυροβολικό μας ξεκινάει μπαράζ, στα χαρακώματα τους. Φορέστε τις μάσκες σας τώρα γιατί το πανηγύρι που θα ξεκινήσει θα είναι απερίγραπτο.»


Ο Πρώσος λοχίας Έρνστ Μπράουν, αγριοκοίταξε τον κοντό υποδεκανέα του: «Ότι έγινε έγινε, Αδόλφε, σταμάτα πια να είσαι έτσι. Πρέπει να είχες δύσκολα παιδικά χρόνια εεε;» τον ειρωνεύτηκε.

«Όλοι μαζί γιορτάσαμε τα Χριστούγεννα. Δεν προδώσαμε την πατρίδα μας.» Το Γερμανικό πυροβολικό είχε ήδη ξεκινήσει το μπαράζ του. Η γη σειόταν και έτρεμε καθώς οι οβίδες έσκαγαν μπροστά από τα χαρακώματα των Άγγλων. Ο Ερνστ μερικά χρόνια αργότερα θα μετάνιωνε πικρά που μίλησε έτσι στον υποδεκανέα του.

Αγγλικά χαρακώματα, 26 Δεκεμβρίου 1914

Ο Άντριου Χόλμς, είχε ένα χαζό χαμόγελο αποτυπωμένο στα χείλη του. Είχε περάσει τα Χριστούγεννα με τους εχθρούς του και είχε περάσει καλά. Τώρα πάλι πόλεμος. Ο Άντριου είχε γνωρίσει τους φαντάρους απέναντι, είχε αστειευτεί μαζί τους, τους είπε τα παρατσούκλια που τους είχε «κολλήσει» στη σκοπιά, και είχαν γελάσει όλοι μαζί. Τώρα είχε καθίσει πάλι επάνω στο κράνος του μέσα στο παγωμένο χώμα του χαρακώματος για να τελειώσει το γράμμα στους γονείς του. Γύρω του έσκαγαν βόμβες. Οι Γερμανοί είχαν ξεκινήσει μπαράζ με το πυροβολικό τους.


Δεν τον ένοιαζε όμως:
«Αγαπητοί μου γονείς, τις άγιες αυτές ημέρες των Χριστουγέννων, η σκέψη μου βρίσκεται μαζί σας.

Είμαι καλά στην υγεία μου και το ίδιο επιθυμώ και για εσάς. Χθες συνέβη κάτι απίστευτο. Αυτό που είδαν τα μάτια μου είναι ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα πράγματα που μπορεί να δει άνθρωπος. Γύρω στις 10 το πρωί είδα να κατεβαίνουν προς το μέρος μας Γερμανοί στρατιώτες και να κουνούν τα χέρια τους. Ήμασταν έτοιμοι να ανοίξουμε πυρ, όταν καταλάβαμε πως ήταν άοπλοι. Τότε τους πλησιάσαμε κι εμείς. Σε λίγο η ουδέτερη ζώνη είχε γεμίσει από άνδρες που ο ένας χαιρετούσε τον άλλον και αντάλλασσαν ευχές για τα Χριστούγεννα. Το ίδιο έκανα κι εγώ…»


Τη ροή του γραψίματος διέκοψαν οι φωνές των άλλων στρατιωτών. Ένα ουρλιαχτό τρύπησε τα αυτιά του: «Μάσκες. Φορέστε μάσκες. Αέρια!!!» Ο Άντριου σηκώθηκε να δει. Μια πράσινη ομίχλη είχε απλωθεί στο χαράκωμα. Τον κατάπιε αμέσως. «Μουστάρδα» σκέφτηκε και έκανε να πιάσει τη μάσκα του. Δεν πρόλαβε. Οι πνεύμονες του κάηκαν σε δευτερόλεπτα. Το ίδιο και το δέρμα του. Ύστερα από δυο ημέρες, όταν καθάρισε η ατμόσφαιρα στο χαράκωμα, οι συνάδελφοι του, βρήκαν το πτώμα του.

Στο χέρι του κρατούσε ακόμη το τσαλακωμένο γράμμα που έγραφε στους δικούς του...

 http://denpaeiallo-xylok.blogspot.gr

Η σκέψη του Καστοριάδη σήμερα

Μέ αφορμή την επέτειο από το θάνατο του,έφυγε στις 26 Δεκέμβρη του ΄97

Μια δεκαετία μετά το θάνατο του Καστοριάδη, η σκέψη του έρχεται στο προσκήνιο, όχι σαν ευφάνταστο όραμα ή μια ανεφάρμοστη πρόταση αλλά ίσως σαν τη μοναδική πολιτική θεωρία που μας δίνει τη δυνατότητα να διαυγάσουμε και να κατανοήσουμε τη σημερινή πραγματικότητα.

Ας ακολουθήσουμε τη σκέψη του φιλοσόφου σε τρία βασικά στοιχεία της που αφορούν: το άτομο μέσα στο κοινωνικοϊστορικό γίγνεσθαι, τα νέα νοήματα και τις νέες σημασίες σε σχέση με το πρόταγμα της αυτονομίας και τέλος, τη διάλυση των θεσμισμένων λειτουργιών που κατά κάποιο τρόπο εξέφρασε εκτός των άλλων και την κρίση του προτάγματος της αυτονομίας.

Από την ιδιοφυή σύλληψη του Καστοριάδη περί της ανυπαρξίας αντίθεσης ατόμου-κοινωνίας εμπνεόμαστε για να δούμε την πορεία αυτού του ατόμου τον τελευταίο μισό αιώνα μέσα στην κοινωνία και μέσα στον κοινωνικοϊστορικό χρόνο.

Τη δεκαετία του 1970, ο φιλόσοφος μιλά για την αλλαγή της θέσης της γυναίκας και πώς αυτή προέκυψε χωρίς να το προβλέψει κανένας ηγεμονικός λόγος. Την ίδια εποχή μιλά για την αλλαγή της θέσης των νέων και με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθούμε να μιλά για την αλλαγή της θέσης των παιδιών, όταν την ίδια περίοδο ασκεί καλοπροαίρετη κριτική στα παραδοσιακού τύπου χειραφετικά κινήματα. Η αλλαγή της θέσης του ατόμου πραγματοποιείται από την τοποθέτησή του στον χρόνο και στον χώρο, στον δημόσιο χρόνο και στον δημόσιο χώρο με μια καθημερινή και αδιάλειπτη παρουσία και όχι από τα γραφεία συγκρότησης ακόμα και του πιο επαναστατικού μανιφέστου. 

Παρακολουθώντας την καστοριαδική σκέψη και ταυτόχρονα την πορεία του ατόμου για το οποίο μιλά, διαπιστώνουμε πως το σύγχρονο υπερβατικό άτομο εμφανίζεται σε ένα περιβάλλον όπου ο οικονομισμός, το οικονομικό κίνητρο προχωρά στην αποικιοποίηση σχεδόν όλου του δημόσιου χώρου.

Το άτομο υπερβαίνει την παραδοσιακή συλλογική οργάνωση για την πραγμάτωση των σκοπών του οι οποίοι περιορίζονται στην ιδιωτική κατανάλωση του δημόσιου χώρου. Έτσι σύντομα μετατρέπεται το ίδιο σε εμπόρευμα. Από την ιδιωτικοποίηση της ύπαρξης περνάμε στην εμπορευματοποίηση της ύπαρξης, πράγμα που αποτελεί και τη βάση του οποιουδήποτε σχεδιασμού του σύγχρονου παγκόσμιου καπιταλισμού.

Η καθολικοποίηση της φαντασιακής σημασίας της ολικής κυριαρχίας είναι αυτή που κάνει τον Καστοριάδη να μιλήσει για την άνοδο της ασημαντότητας.

Μια πραγματικά βραχύβια περίοδος που μπορεί στοιχεία της να αναγνωρίζουμε στις σημερινές κοινωνίες, ωστόσο μια δεκαετία μετά τον θάνατο του Καστοριάδη ο κόσμος συγκλονίζεται από εξεγέρσεις και σύγχρονες κοινωνικές δικτυώσεις που σε τίποτε σχεδόν δεν μοιάζουν με αυτές του πρόσφατου παρελθόντος. Ήρθαν στην επιφάνεια νέες θεσμίσεις λειτουργιών όπου το σύγχρονο υπερβατικό άτομο συμμετέχει ενσυνείδητα, εφόσον η κάθε συλλογικότητα συγκροτείται στη βάση αυτής της ενσυνείδητης συμμετοχής και της ιδιαίτερης πρότασης του κάθε ατόμου.

Η νέα συλλογικότητα συγκροτείται ως δίκτυο ατόμων τα οποία:

α) δύσκολα αναθέτουν την οποιαδήποτε δραστηριότητα, πόσο μάλλον την πολιτική, β) συμμετέχουν ενσυνείδητα στη βάση του περιεχομένου γύρω από το κοινό αγαθό, τον δημόσιο χώρο γ) διαμορφώνουν την πρότασή τους μέσα στον δημόσιο χρόνο και χώρο που συλλογικά δημιουργείται. Συναντάμε αυτά τα χαρακτηριστικά σε όλα τα μήκη και πλάτη αυτού του κόσμου, με τις ιδιαιτερότητες της κάθε περιοχής, και σε όλους σχεδόν τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας είτε μιλάμε για τη διατροφή, την επικοινωνία ή τον πολιτισμό.

Μιλάμε για ένα περιεχόμενο που αμφισβητεί ριζικά παλιά νοήματα και σημασίες που έχουν να κάνουν με την εργασία, την παραγωγή, τη συλλογικότητα, την πολιτική. Ένα περιεχόμενο που δεν χαρακτηρίζεται από τις αξίες του οικονομικού κινήτρου και της ανάπτυξης αλλά και δεν εφευρίσκει νέες αξίες με αντίστοιχα κυριαρχικά στοιχεία. Αντιθέτως, καταργεί τις αυθεντίες, όχι απλώς στο επίπεδο της διαδικασίας αλλά στο πράττειν αυτού του ίδιου του περιεχομένου των νέων νοημάτων και σημασιών, φορέας των οποίων είναι το σύγχρονο μη γραφειοκρατικό άτομο και η σύγχρονη μη γραφειοκρατική συλλογικότητα.

Το άτομο της ασημαντότητας βρίσκει διέξοδο και αποδρά από το σιδερένιο κλουβί και ούτε που το νοιάζει προς τα πού θα πετάξει∙ ορίζει όμως εξαρχής αυτό το ίδιο τον τρόπο που θα το κάνει, τους όρους και το πλαίσιο που θα το κάνει, όσο απαραίτητη και αν είναι η διαρκής τους αναίρεση και η διαρκής του αυτοαναίρεση στο χάος έξω από το κλουβί.

Αναλυτές από όλο τον κόσμο σπεύδουν να χαρακτηρίσουν το φαινόμενο και να δώσουν στη δυναμική του το πολιτικό πρόσημο που επιθυμούν. Κάποιοι όπως ο Σερζ Λατούς ξεφεύγουν από τον οικονομισμό αλλά διατηρούν στον πυρήνα της πρότασής τους τον ηγεμονικό λόγο προτείνοντας μια αντιπροσώπευση με ολίγη δημοκρατία απορρίπτοντας την Άμεση Δημοκρατία ως ανεφάρμοστη. Κάποιοι άλλοι, όπως ο Ευκλείδης Αντρέ Μάνσε απορρίπτουν την κρατική οργάνωση, διαβάζοντας στη νέα κοινωνική κίνηση τα αντικρατιστικά χαρακτηριστικά της, μιλάνε όμως για μια οικονομία της απελευθέρωσης διατηρώντας την ιδιαίτερη σημασία της ως ξεχωριστού τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Δεν πιστεύω πως μια οικονομία, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή, θα μπορούσε ποτέ να απελευθερώσει τον άνθρωπο.

Λέμε για παράδειγμα αλληλέγγυα οικονομία για να χαρακτηρίσουμε κάποια σύγχρονα εγχειρήματα που κινούνται εκτός οικονομίας της αγοράς. Όμως στην πραγματικότητα αυτό που γίνεται είναι ότι η οικονομία  υποτάσεται στην κοινωνική αξία της αλληλεγγύης. Η οικονομία είναι οικονομία και ως ξεχωριστός τομέας είναι εύκολο να κυριαρχίσει. Η αυτονόμηση του λόγου  -όταν ο λόγος αυτονομείται γίνεται τρελλός- ο ηγεμονικός λόγος παραμένει στον πυρήνα της σκέψης των διανοούμενων που υποδύονται τον πολιτικό, αγνοώντας ότι μεταξύ του Μαρξ και των σημερινών ερωτημάτων υπάρχει η σκέψη του Κορνήλιου Καστοριάδη.

Από αυτή τη σκέψη, από το έργο συνολικά του Καστοριάδη μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε και να αναλύουμε τη δραστηριότητα του κοινωνικού φαντασιακού και να την παρακολουθούμε να προσπερνά τέτοιου είδους προσεγγίσεις που φτάνουν συνεχώς στην πηγή και νερό δεν πίνουν, ακριβώς επειδή προσπαθούν να εξηγήσουν τον κόσμο με λάθος εργαλεία. Επιπλέον, τίποτα από τις παλαιές θεσμισμένες λειτουργίες δεν υπάρχει για να τους δώσει το πάτημα του ρεαλισμού. Η ταύτιση δε της εξουσίας με το κράτος τίθεται όλο και περισσότερο σε αμφισβήτηση.

Με την ίδια ένταση η δραστηριότητα του κοινωνικού φαντασιακού προσπερνά τους σχεδιασμούς του παγκόσμιου καπιταλισμού που μπορεί μεν να κυριαρχεί και μάλιστα στην πιο άγρια μορφή του δεν παύει όμως να αμφισβητείται. Και αυτό όχι στο πολιτικό-κινηματικό επίπεδο όπως παραδοσιακά το γνωρίζαμε, αλλά μέσα από την υποχώρηση κεντρικών σημασιών όπως η ανάπτυξη, ο καταναλωτισμός ή το οικονομικό κίνητρο καθώς και μέσα από την ανάδυση νέων σημασιών που εμπεριέχουν τον περιορισμό της οικονομίας και την υποταγή της στις υπόλοιπες δραστηριότητες, την επαναοικειοποίηση του δημόσιου χρόνου και χώρου.

Νέα νοήματα που ανιχνεύουν την Άμεση Δημοκρατία σε εφήμερα βιώματα αλλά και σε βιώματα μεγαλύτερης διάρκειας.

Το σημερινό άτομο στέκεται αμήχανο μπροστά στην αλλαγή του μοντέλου της εργασίας και της παραγωγής, μπροστά στην κατάρρευση της εθνοκρατικής πολιτικής, μπροστά στην κατάρρευση του κράτους πρόνοιας, στην παράδοση του δημόσιου χώρου στις καπιταλιστικές επιχειρήσεις. Επίσης, δεν διακατέχεται πλέον από εκείνη την ορμή που διακατεχόταν στον 20^ο αιώνα, από εκείνη την ορμή της ανάπτυξης που σάρωνε ό,τι έβρισκε μπροστά της, την οικογένεια, το διάλειμμα, την τεμπελιά, το περιβάλλον, τον έρωτα, την παιδεία, την τέχνη, τη διατροφή, την επικοινωνία έχοντας μπροστά της έναν στόχο, το μέγιστο κέρδος με το ελάχιστο κόστος. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά το καπιταλιστικό όραμα δεν εμπνέει όπως ενέπνεε το άτομο. Το άτομο της Μάργκαρετ Θάτσερ έμεινε από νόημα επειδή δεν υπήρξε παρά μόνο ως θραύσμα μιας πολιτικής φαντασίωσης. Η σύγχρονη πολιτική φιλοσοφία καθώς και η οικονομική επιστήμη, λέει ο Καστοριάδης, βασίζονται στην ασυνάρτητη πλασματική κατασκευή του ατόμου-ουσίας, τα χαρακτηριστικά του οποίου είναι προσδιορισμένα με σαφήνεια έξω ή πριν από κάθε κοινωνία.

Γκρεμοτσακίζεται ο κόσμος των επιχειρήσεων να βρεθεί μπροστά στις εξελίξεις, να προλάβει να εντάξει στα προϊόντα του τα νέα νοήματα γύρω από τα κοινά αγαθά. Και νά εταιρική ευθύνη! Και νά ετικέτες ποιότητος! Και νά βαρύγδουπες κεντρικές πιστοποιήσεις! Όμως η Κριστίν Λαγκάρντ εκφράζει την αμηχανία της μπροστά στην ανεξήγητη παγκόσμια μείωση της ανάπτυξης.

Τα νοήματα του καπιταλιστικού προτάγματος προκαλούν πλέον στο άτομο αμηχανία.

Το σημερινό άτομο, στον βαθμό που δραστηριοποιείται προς την χειραφέτησή του, γίνεται φορέας νέων νοημάτων και σημασιών έξω από το καπιταλιστικό φαντασιακό. Αυτά τα νοήματα ενσαρκώνονται σε μια παγκόσμια πολυεπίπεδη κοινωνική κίνηση η οποία είναι δυνατόν να αποτελέσει τη σύγχρονη έκφραση του κοινωνικοϊστορικού προτάγματος της αυτονομίας. Την κρίση αυτού του προτάγματος, κατά τον Καστοριάδη, εξέφρασαν στα τέλη του 20^ου αιώνα οι παράγοντες της χρεοκοπίας των παραδοσιακών αριστερών κομμάτων, της τεράστιας απώλειας επιρροής των συνδικάτων, της τερατωδίας των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού που είχε γίνει έκδηλη και πριν από την κατάρρευσή τους, της απάθειας και της ιδιώτευσης των λαών.

Τους παράγοντες αυτούς εκμεταλλεύτηκε η καπιταλιστική αντεπίθεση καθώς προέκυψε μια μεγάλη ανισορροπία στον συσχετισμό μεταξύ κοινωνικών δυνάμεων η οποία επέτρεψε την επιστροφή σε έναν κτηνώδη και τυφλό φιλελευθερισμό. Ένας ακόμη παράγοντας που εκμεταλλεύτηκε η καπιταλιστική αντεπίθεση που όμως δεν εξέφρασε και την κρίση του κοινωνικοϊστορικού προτάγματος της αυτονομίας είναι η αυξανόμενη οργή κατά της υπερτροφίας και του παραλογισμού των κρατικών γραφειοκρατιών.

Αυτός ο τελευταίος παράγοντας, μια δεκαετία μετά τον θάνατο του Καστοριάδη, μεταλλάσσεται σε εξεγέρσεις, όχι απλώς κατά των γραφειοκρατιών αλλά εξεγέρσεις που αμφισβητούν τις αυθεντίες της πολιτικής και μιλάνε για Άμεση Δημοκρατία.

Αν προσέξουμε, οι υπόλοιποι παράγοντες στους οποίους αναφέρεται ο Καστοριάδης δεν ήταν παρά θεσμισμένες λειτουργίες που κατά κάποιον τρόπο νομιμοποιούσαν ή έγερναν προς ένα ευρύ φάσμα απόψεων τοποθετημένων στην πλευρά του προτάγματος της αυτονομίας. Τηρουμένων των αναλογιών δημιουργούσαν μια ισορροπία των κοινωνικών δυνάμεων που με την απώλειά τους η ζυγαριά έγειρε στις δυνάμεις του οικονομισμού.

Και δεν χάθηκαν απλώς οι παλαιές θεσμίσεις λειτουργιών αλλά διαλύθηκε το νόημα, το περιεχόμενο πάνω στο οποίο συγκροτούνταν αυτές οι θεσμίσεις. Έτσι κανείς σήμερα δεν περιμένει την έλευση του νέου κόμματος, της νέας οργάνωσης, του νέου συνδικάτου, του νέου πολιτικού κινήματος βασισμένου σε αυτή την κουλτούρα του παρελθόντος για την πολιτική. Αναδύονται νέες θεσμίσεις λειτουργιών που έχουν να κάνουν με το πράττειν του κοινωνικοϊστορικού προτάγματος της ατομικής και συλλογικής αυτονομίας και όχι με νέα μανιφέστα και ιδεολογίες. Το νέο πολιτικό κίνημα που θα προκύψει ίσως να αφορά μια ολόκληρη ιστορική περίοδο που η αρχή της αχνοφαίνεται στον παρόντα κοινωνικοϊστορικό χρόνο. Μας υπόσχεται σίγουρα ένα μέλλον όχι ευτυχές αλλά με πυκνές συγκρούσεις που όμως θα διαδραματιστούν στον μελλοντικό κοινωνικό δημόσιο χρόνο και χώρο και όχι στις παντοειδείς πολιτικές των κοινοβουλίων.

Ο λόγος που η σκέψη του Καστοριάδη γίνεται σήμερα ίσως το μοναδικό εργαλείο ανάλυσης της πραγματικότητας είναι γιατί αυτή η πραγματικότητα επιφύλασσε στη σκέψη του τη σχεδόν απόλυτη επιβεβαίωση, όχι μέσω νέων αναλύσεων αλλά μέσα απ’το ίδιο το κοινωνικό πράττειν.

*Ομιλία του Νίκου Ιωάννου στην εκδήλωση της 21-10-2015 στο πνευματικό κέντρο του Δήμου Αθηναίων με εισηγητές τους Γ.Οικονόμου, Αλ.Σχισμένο και Ν.Ιωάννου και θέμα «Η σκέψη του Καστοριάδη σήμερα».
babylonia.gr

Μια αληθινή Χριστουγεννιάτικη ιστορία…

Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου, γύρω στις 9 και το μετρό ήταν κατάμεστο, όπως κάθε μέρα βέβαια τέτοια ώρα. Εκατοντάδες άνθρωποι μέσα στα βαγόνια, καθοδόν για τις δουλειές τους. Άλλοι λαγοκοιμούνται στα καθίσματα, άλλοι χαζεύουν στο κινητό, άλλοι ακούνε μουσική, οι περισσότεροι χαμένοι στις σκέψεις τους, αμίλητοι. Ένα κλασσικό πρωινό δηλαδή, λίγο πριν φτάσεις στη δουλειά…

Στον Ευαγγελισμό μπαίνει μια γυναίκα γύρω στα 40 πρέπει να ήταν, με τα τρία της παιδιά. Με το που έκλεισε η πόρτα και ξεκίνησε το βαγόνι, άρχισε να αφηγείται την ιστορία της.

Άνεργη, χωρισμένη με τρία παιδιά. Δεν ικέτευε για χρήματα, αυτό που ζητούσε ήταν τρόφιμα για εκείνη και τα παιδιά της. Ένα κρουασάν, ένα τοστ, για να φάνε. Δεν ήταν ρακένδυτη, ούτε αυτή ούτε τα παιδιά της. Δεν κλαιγόταν. Απλά εξιστορούσε πως έμεινε άνεργη, ότι έχει 10 μήνες που δεν έχει σταυρώσει μεροκάματο, ότι τελείωσε το ταμείο ανεργίας.

Θα μου πεις εδώ, ε ωραία, κάθε μέρα τέτοιες ιστορίες ακούς στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Έτσι είναι, έχεις δίκιο. Σε καθημερινή βάση στο τραίνο, στο μετρό ακούμε τέτοιες ιστορίες.

Κάποια στιγμή κάποια γυναίκα φώναξε από το βάθος. «Ελάτε ρε παιδιά, ας δώσουμε όλοι από κάτι. Ας βοηθήσουμε». Αυτό ήταν!

Λες και μας ξύπνησε από τον λήθαργο που έχουμε πέσει όλοι. Ξάφνου βλέπεις όλον τον κόσμο να ανοίγει τις τσάντες του και να δίνει ότι μπορεί στη γυναίκα και τα παιδιά της. Τοστ, κρουασάν, φρούτα, γλυκά. Κάποιες γυναίκες έδωσαν πράγματα από τα ψώνια τους. Μακαρόνια, ρύζια και άλλα συσκευασμένα τρόφιμα. Ένας χαμός από το πουθενά μέσα στο βαγόνι. Όλοι να χαμογελούν και να θέλουν να δώσουν κάτι στη γυναίκα που είχε μείνει αποσβολωμένη να μας κοιτάει. Κάποιοι της πρότειναν να της δώσουν λεφτά, αλλά δεν τα δέχθηκε. Μόνο τρόφιμα έλεγε, μόνο τρόφιμα…

Η φωνή που ακούστηκε από το βάθος για να βοηθήσουμε, μας θύμισε το αυτονόητο. Ότι όλοι είμαστε άνθρωποι, ότι όλοι μπορούμε να βοηθήσουμε. Όσο δύσκολα και να περνάμε πάντα υπάρχουν κάποιοι που περνάνε δυσκολότερα. Και αν είναι στο χέρι μας να βοηθήσουμε, θα πρέπει να το κάνουμε. Χωρίς δεύτερη σκέψη. Χωρίς φωνή από το βάθος…

Πιστεύω πως όλοι όσοι βρεθήκαμε εκεί σήμερα νοιώσαμε μια αγαλλίαση ψυχής. Ένα καθαρτήριο ψυχής για όλα όσα έχουμε ζήσει μια ολόκληρη χρονιά. Αν υπάρχει πνεύμα των Χριστουγέννων πρέπει να μας άγγιξε εκείνη την ώρα…

Και ευχαριστούμε την φωνή από το βάθος που έμοιαζε να είναι η φωνή της συνείδησής μας…

Σπύρος Πλουμίδης

Η ψυχοδιαβρωτική λαίλαπα των Χριστουγέννων

Σπύρος Μανουσέλης

Τα Χριστούγεννα εξακολουθούν, τον εικοστό πρώτο αιώνα, να θεωρούνται από την πλειονότητα των ανθρώπων στη Δύση η πιο δημοφιλής θρησκευτική γιορτή. Γεγονός που αποτυπώνεται στην πολυδάπανη φωταγώγηση και διακόσμηση των πόλεων, στον στολισμό δένδρων σε κάθε σπίτι και στην αυξημένη καταναλωτική διάθεση που μας επιβάλλεται αυτές τις «άγιες» ημέρες.

Μία σχεδόν πλανητικής κλίμακας εορταστική συγκυρία που, κάθε χρόνο, μετατρέπεται σε μια πλανητικής κλίμακας καταναλωτική ευκαιρία για αύξηση του εμπορικού κέρδους. Ομως, όπως θα δούμε, αυτό το ανάρμοστο μείγμα θρησκευτικής «μέθεξης» και καταναλωτικής παράκρουσης μας δημιουργεί ουκ ολίγα ψυχοσωματικά προβλήματα.

Η επιστημονική διερεύνηση των ανθρώπινων αντιδράσεων στην υπερβολικά παρατεταμένη -από αμιγώς καταναλωτικές και κερδοσκοπικές σκοπιμότητες- περίοδο εορτασμού της γέννησης του Χριστού και της έλευσης του Νέου Ετους μάς αποκαλύπτει μιαν απρόσμενη εικόνα δυσφορίας και μαζικής ψυχολογικής κατάρρευσης.

Πρόκειται για το πολυσυζητημένο «σύνδρομο» ή «φαινόμενο των Χριστουγέννων», τα αρνητικά συμπτώματα του οποίου επιδεινώνονται δραματικά σε περιόδους μεγάλης οικονομικής ύφεσης και κοινωνικής αποσάθρωσης, όπως αυτή που διανύουμε.

Aνάμεσα στα «δώρα» του Αϊ-Βασίλη είναι και μια σειρά από σοβαρές παθήσεις που εκδηλώνονται εντονότερα κατά τη διάρκεια των εορτών. Ακόμη και σε μια εποχή «ανίερη», όπως αυτή που διανύουμε, οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς γεννούν στους περισσότερους από εμάς ανομολόγητους συνειρμούς και προσδοκίες.

Η διερεύνηση των ανθρώπινων ψυχοσωματικών αντιδράσεων στην υπερβολικά παρατεταμένη -από καταναλωτικές και κερδοσκοπικές σκοπιμότητες- περίοδο εορτασμού της γέννησης του Χριστού και της έλευσης του Νέου Ετους μάς αποκαλύπτει μια απρόσμενη εικόνα δυσφορίας και μαζικής ψυχολογικής κατάρρευσης. Πρόκειται για το περίφημο «σύνδρομο» ή «φαινόμενο των Χριστουγέννων», τα αρνητικά συμπτώματα του οποίου επιδεινώνονται σε περιόδους μεγάλης οικονομικής ύφεσης και κοινωνικής αποσάθρωσης, όπως αυτή που διανύουμε

Πρόκειται για ένα ετήσιο εορταστικό ραντεβού που, όσο αποστασιοποιημένοι ή κυνικοί κι αν είμαστε, μας είναι αδύνατο να το αποφύγουμε. Χάρη σε έναν περίεργο και τεχνητά συντηρούμενο παλιμπαιδισμό, νιώθουμε την ανάγκη να μας συμβεί, τις ημέρες αυτές, κάτι πολύ ξεχωριστό και ίσως... «μαγικό».

Και όταν, όπως κατά κανόνα συμβαίνει, δεν καταφέρνουμε για αντικειμενικούς κοινωνικούς ή ιδιωτικούς ψυχολογικούς λόγους να βιώσουμε την πολυδιαφημισμένη -και άρα πολυπόθητη- «μαγεία» των χριστουγεννιάτικων εορτών, τότε τιμωρούμε τον εαυτό μας ή και τους γύρω μας.

Τελικά, όπως θα δούμε, οι ημέρες των Χριστουγέννων δεν είναι για όλους μια περίοδος έκφρασης των πιο ευγενικών συναισθημάτων αγάπης, ανιδιοτελούς προσφοράς και οικογενειακής θαλπωρής.

Η νόσος των Χριστουγέννων

Οι ημέρες των Χριστουγέννων για τους περισσότερους ανθρώπους δεν ταυτίζονται με την πολυδιαφημιζόμενη από τα σχολεία και τα ΜΜΕ περίοδο έκφρασης των πιο ευγενικών συναισθημάτων αγάπης, οικογενειακής θαλπωρής, αλληλεγγύης και ανιδιοτελούς προσφοράς.

Οι ενοχές για την απώλεια των παιδικών μας ψευδαισθήσεων, σε συνδυασμό με το άγχος ή τον πανικό για τις ανεπιθύμητες εορταστικές συνεστιάσεις και το άχθος των κοινωνικών συμβάσεων οι οποίες μας επιβάλλουν να επιδεικνύουμε διαρκώς μια προσποιητή χαρά ή και ευτυχία, αποτελούν τελικά ένα καταστροφικό μείγμα που βλάπτει σοβαρά την υγεία μας.

Τα συμπτώματα της χριστουγεννιάτικης ψυχοσωματικής δυσφορίας είναι τόσο εξόφθαλμα και μαζικά, ώστε, πριν από τρεις δεκαετίες, οι Αμερικανοί ψυχίατροι επινόησαν τον όρο «φαινόμενο των Χριστουγέννων» (αγγλιστί «Christmas effect») για να περιγράψουν το έντονο άγχος, τη βαθιά κατάθλιψη, τα αισθήματα δυστυχίας και ενοχής που βιώνει ένας πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων αυτή την περίοδο του έτους.

Πράγματι, οι γιορτές των Χριστουγέννων γεννούν στους περισσότερους ανθρώπους ανομολόγητους συνειρμούς και προσδοκίες.

Πρόκειται για ένα ετήσιο εορταστικό ραντεβού που, όσο αποστασιοποιημένοι ή κυνικοί κι αν είμαστε, μας είναι αδύνατο να το αποφύγουμε. Ισως γι’ αυτό η κατάσταση των ατόμων που υποφέρουν από ψυχολογικά προβλήματα επιδεινώνεται αυτήν την εορταστική περίοδο.

Αυτές τις παθολογικές καταστάσεις και δυσλειτουργίες περιγράφει το περιβόητο «φαινόμενο των Χριστουγέννων» που ο ψυχίατρος Τζέιμς Ρ. Χίλαρντ (J. R. Hillard) περιέγραψε στις ΗΠΑ ήδη από το 1981, ενώ πιο πρόσφατες κλινικές και στατιστικές μελέτες έδειξαν ότι πάνω από το 45% των ασθενών που εισάγονται κατά την περίοδο των Χριστουγέννων σε κάποια ψυχιατρική κλινική υποφέρει από ψυχικές διαταραχές οι οποίες δεν είχαν εκδηλωθεί πριν από την «εορταστική» περίοδο.

Οσοι εργάζονται στα νοσοκομεία γνωρίζουν καλά ότι τις ημέρες των Χριστουγέννων παρατηρείται σαφώς αυξημένος αριθμός εισαγωγών στα έκτακτα ιατρικά περιστατικά που σχετίζονται στενά και εκδηλώνονται στις γιορτές. Σε μια κλασική ιατρική μελέτη του 1999, ο κορυφαίος Αμερικανός καρδιολόγος Ρόμπερτ Κλόνερ (Robert Kloner) επισήμανε πρώτος την αυξημένη εκδήλωση των σοβαρών καρδιαγγειακών παθήσεων κατά την ημέρα των Χριστουγέννων.

Κατοπινές ιατρικές έρευνες στις ΗΠΑ, όπως π.χ. αυτές που συντονίστηκαν από τον Ντέιβιντ Φίλιπς (D.P. Philips), έδειξαν ότι για μεγάλο χρονικό διάστημα (1973-2001), ο αριθμός θανάτων λόγω καρδιαγγειακών κρίσεων αυξάνει κατά 4,6% κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Γεγονός που μας επιβάλλει να θεωρήσουμε τις γιορτές των Χριστουγέννων ως περίοδο υψηλού κινδύνου για όσους πάσχουν από καρδιακές παθήσεις!

Σύμφωνα με τον Κλόνερ, τα αίτια της αυξημένης θνησιμότητας κατά την περίοδο των Χριστουγέννων θα πρέπει ασφαλώς να αναζητηθούν στο έντονο συναισθηματικό άγχος που προκαλείται από την υποχρεωτική συνεύρεση και την επαφή με κάποια δυσάρεστα οικογενειακά πρόσωπα.

Χωρίς, όμως, να παραβλέπουμε ανάμεσα στα πιθανά αίτια την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και τροφής κατά τις ημέρες των εορτών από τα άτομα που υποφέρουν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Κάτι που εξάλλου επιβεβαιώθηκε, μετέπειτα, από σειρά ιατρικών ερευνών όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στη Βόρεια Ευρώπη και την Αυστραλία.

Επιπλέον, όπως επιβεβαιώνεται από τις έρευνες των κοινωνικών ψυχολόγων, κατά την περίοδο των εορτών τα φαινόμενα της έντονης ψυχολογικής πίεσης και της δυσφορίας επιδεινώνονται σε περιόδους παρατεταμένης οικονομικής ύφεσης και ανεργίας: το «θα όφειλα να νιώθω χαρά αλλά δεν μπορώ» σε συνδυασμό με τη χρηματική στέρηση και την κοινωνική απαξίωση δημιουργούν ένα καταστροφικό κοκτέιλ.

Πρόκειται για αβάσταχτη κατάσταση που οδηγεί αρκετούς ανθρώπους σε απελπισία, η οποία εκδηλώνεται τόσο ως βαθιά κατάθλιψη όσο και με σοβαρές σωματικές παθήσεις.

Τα άτομα αυτά όχι μόνο παθαίνουν πανικό λίγο πριν ή κατά την περίοδο των Χριστουγέννων, αλλά, επιπρόσθετα, είναι και κοινωνικά ή οικογενειακά υποχρεωμένα να επιδεικνύουν το ευχάριστο και εορταστικό προσωπείο που αρμόζει στην εορταστική συγκυρία.

Η εορταστική δυσφορία

Τις «άγιες μέρες» των Χριστουγέννων οι ώριμοι (ηλικιακά) καταναλωτές διαπιστώνουν και επανασυνειδητοποιούν την οριστική απώλεια των παιδικών τους ψευδαισθήσεων. Η Πρωτοχρονιά, πάλι, είναι η οδυνηρή στιγμή για τον απολογισμό του χρόνου που πέρασε ανεπιστρεπτί!

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αυτές οι ανομολόγητες αλλά κοινότοπες ψυχολογικές διεργασίες μεταμορφώνουν ό,τι θα έπρεπε να είναι μια μεγάλη γιορτή σε έναν ετήσιο και συνήθως επώδυνο προσωπικό απολογισμό. Σε αυτό το κοινωνικό-ιδιωτικό πλαίσιο ακόμη και η ανταλλαγή δώρων μετατρέπεται σε αγχώδη καταναλωτική παράκρουση και όχι σε αναζήτηση και προσφορά πραγματικά πολύτιμων προσωπικών δώρων. Στο τέλος κάθε χρόνου, το πλησίασμα των εορτών συνοδεύεται από την ανάδυση των συσσωρευμένων απογοητεύσεων, των προσωπικών αποτυχιών και των τραυμάτων της παιδικής ηλικίας: αισθήματα στέρησης στοργής, δώρων και προσοχής από το στενό οικογενειακό ή φιλικό μας περιβάλλον.

Συνήθως αυτά τα αρνητικά αισθήματα είναι δικαιολογημένα, άλλες φορές όμως είναι προϊόν νευρώσεων οι οποίες, ωστόσο, δεν είναι λιγότερο επώδυνες ή τραυματικές από τα «πραγματικά» γεγονότα.

Ενας όλο και μεγαλύτερος αριθμός ιατρικών-ψυχολογικών ερευνών επιβεβαιώνουν αυτό που κάθε ενήλικος έχει ή θα έπρεπε να έχει υποψιαστεί: η δυσφορία από τους εορτασμούς των Χριστουγέννων δεν οφείλεται τόσο στην υπερκατανάλωση τροφής και αλκοόλ, ούτε στο άγχος για την αγορά των κατάλληλων δώρων, αλλά μάλλον στη διάψευση και την απομάγευση των επίπλαστων εορταστικών προσδοκιών μας.

Ετσι, κάθε χρόνο στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, μια εορταστική συγκυρία όπως τα Χριστούγεννα ή η Πρωτοχρονιά μετατρέπεται σε πλανητικής κλίμακας ευκαιρία για περισσότερο κέρδος και εκμετάλλευση.

Σε αυτά τα αρνητικά -αλλά δικαιολογημένα!- συναισθήματα θα πρέπει να αποδοθεί και το διογκούμενο κίνημα «Μισώ τα Χριστούγεννα» («I hate Christmas», αγγλιστί), το οποίο ξεκίνησε από το Διαδίκτυο πριν από αρκετά χρόνια.

Σήμερα, δεν είναι λίγοι αυτοί που εκφράζουν ή προπαγανδίζουν ανοιχτά τις «αντι-χριστουγεννιάτικες» αντιλήψεις τους, δηλώνοντας αλλεργικοί όχι μόνο στους παιδαριώδεις και υποκριτικούς ετήσιους εορτασμούς αλλά και στις εντελώς κιτς ή αντιαισθητικές διακοσμήσεις των πόλεων και των σπιτιών με φωτάκια και στολισμένα κινέζικα δέντρα.

Πράγματι, οι πρόσφατες μελέτες των ανθρώπινων αντιδράσεων στην παρατεταμένη -από καταναλωτικές και κερδοσκοπικές σκοπιμότητες- περίοδο εορτασμού των Χριστουγέννων μάς αποκαλύπτουν μία κάθε άλλο παρά απρόσμενη εικόνα ψυχολογικής δυσφορίας και παρακμής: για έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων, οι παραδοσιακές χριστουγεννιάτικες γιορτές αποτελούν πλέον πηγή άγχους ή και πανικού.

Αγχος για τις ανεπιθύμητες αλλά υποχρεωτικές οικογενειακές ή φιλικές συνευρέσεις, για την οργάνωση των ετήσιων δεξιώσεων, για την αγορά δώρων. Και πανικός για την ανάγκη να εμφανίζουμε ένα ευχάριστο-εορταστικό προσωπείο που δεν είναι πάντα ικανό να συγκαλύπτει την κατάθλιψή μας για τα επαγγελματικά, οικογενειακά και κοινωνικά δεινά που μας ταλανίζουν ή για τον χρόνο που κυλά ανεπιστρεπτί.

Μόνο η Πρωτοχρονιά είναι χειρότερη από τα Χριστούγεννα

Ολο και μεγαλύτερος αριθμός ιατρικών-ψυχολογικών και κοινωνικών ερευνών επιβεβαιώνουν αυτό που κάθε ενήλικος οφείλει κάποτε να υποψιαστεί: η δυσφορία από τους εορτασμούς των Χριστουγέννων δεν οφείλεται τόσο στην υπερκατανάλωση τροφής και αλκοόλ, ούτε στο άγχος για την αγορά των κατάλληλων αλλά οικονομικά απαγορευμένων δώρων, αλλά μάλλον στη διάψευση ή στην απομάγευση των επίπλαστων «εορταστικών» προσδοκιών που μας έχουν επιβληθεί κοινωνικά.

Πράγματι, οι πιο πρόσφατες μελέτες των ανθρώπινων αντιδράσεων στην παρατεταμένη -από καταναλωτικές και κερδοσκοπικές σκοπιμότητες- περίοδο εορτασμού των Χριστουγέννων μάς αποκαλύπτουν μια εντελώς απρόσμενη εικόνα γενικευμένης ψυχολογικής δυσφορίας ή και κατάρρευσης.

Σήμερα στη Δύση, για έναν πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων οι χριστουγεννιάτικες γιορτές αποτελούν μόνο πηγή άγχους και πανικού: άγχους για τις υποχρεωτικές αλλά ανεπιθύμητες οικογενειακές συνευρέσεις, για την οργάνωση των δαπανηρών δεξιώσεων ή για την αγορά δώρων.

Και πανικού, για την ανάγκη να εμφανίζουμε ένα ευχάριστο-εορταστικό προσωπείο ικανό να συγκαλύπτει τη βαθύτερη θλίψη μας για τα επαγγελματικά, οικογενειακά και κοινωνικά δεινά που βιώνουμε ή για τον χρόνο που κυλά ανεπιστρεπτί. Πράγματι, πλήθος κοινωνικών ψυχολογικών μελετών δείχνουν ότι τόσο τα Χριστούγεννα όσο και η Πρωτοχρονιά θεωρούνται από τα άτομα που βρίσκονται σε δεινή οικονομική και ψυχολογική κατάσταση η πιο δύσκολη ίσως περίοδος του χρόνου.

Απ’ ό,τι φαίνεται, μάλιστα, μόνο η Πρωτοχρονιά είναι χειρότερη από την ψυχοδιαβρωτική λαίλαπα των Χριστουγέννων, όπως έδειξαν οι Βρετανοί Ελεν Μπέργκεν (Hellen Bergen) και Κιθ Χότον (Keith Hawton) με τις πρωτοποριακές έρευνες που πραγματοποίησαν προ ετών στο Κέντρο Ερευνας των Αυτοκτονιών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης.

Οι πολύχρονες στατιστικές μελέτες αυτών των δύο ερευνητών στη Βρετανία, μας αποκάλυψαν ότι: ενώ τρεις μέρες πριν από την ημέρα των Χριστουγέννων καταγράφεται αξιοσημείωτη μείωση των αυτοκτονιών κατά 80%, την πρώτη ημέρα του χρόνου διαπιστώνεται σαφής αύξηση των αυτοκτονιών κατά 100%.

Πηγή: efsyn.gr

Πηγή: http://anemosantistasis.blogspot.com

ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ: ΝΑ ΠΛΗΡΩΣΕΙ Ο ΛΑΟΣ ΤΟΝ ΔΟΛ

Γράφει ο Κυριάκος Τόμπρας 

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΠΟΛΥ ΒΑΡΙΑ ΚΑΙ ΣΙΓΟΥΡΑ ΛΗΓΜΕΝΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ο ΠΑΥΛΟΣ ΤΣΙΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΙΑ ΚΟΣΙΩΝΗ

Δεν φτάνει που όλα μαζί τα ΜΜΕ έχουν πάνω από 1 Δις θαλασσοδάνεια, δεν φτάνει που δεν πληρώνουν σε κανέναν δεκάρα τσακιστή και χρωστάνε ακόμη και στους αγέννητους, δεν φτάνει που φεσώνουν εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, ΔΕΗ, κλπ ΔΕΚΟ, τώρα έχουν το θράσος να ζητάνε να πάρουν νέα θαλασσοδάνεια και κρατικές επιδοτήσεις (άκουσον-άκουσον !!!), με όχημα τους εργαζόμενους, που ενώ τους είχαν τόσα χρόνια να δουλεύουν ανασφάλιστους, με 400 και 500 μαύρα ευρώ το μήνα, ξαφνικά κάνουν πως τους έπιασε ο πόνος, επειδή θα μείνουν άνεργοι !!!

Για την ανεργία των εργαζομένων στα ΜΜΕ δεν ευθύνονται, ούτε οι τράπεζες, ούτε το κράτος !!!

Ευθύνονται οι απατεώνες ιδιοκτήτες, οι μέτοχοι και οι διοικήσεις τους, που γέμισαν όλες τις τράπεζες του πλανήτη με τα κλεμμένα των επιστροφών από τις διαφημίσεις και με το μαύρο χρήμα από τις μίζες, τους εκβιασμούς και τις εργολαβίες από το πολιτικό σύστημα, τους δανειστές, τη διαπλοκή και τις ίδιες τις τράπεζες.

Να τα φέρουν λοιπόν τώρα πίσω, να φορολογηθούν και να πληρώσουν τις τράπεζες και τις λοιπές υποχρεώσεις τους, για να μην αφήσουν τους εργαζόμενους στο δρόμο.

Και οι εργαζόμενοι, αντί να τρώνε το ποίημα που τους σερβίρουν οι απατεώνες εργοδότες τους, να τους πάνε στα δικαστήρια, με αγωγές και μηνύσεις για τα δεδουλευμένα που τους χρωστάνε και επειδή τους είχαν, εκβιαστικά, όλα αυτά τα χρόνια, να δουλεύουν ανασφάλιστους.

Και, παράλληλα.........

........να καταγγείλουν στις αρχές όλα όσα γνωρίζουν για το μαύρο χρήμα των ΜΜΕ όπου εργάζονται και τις διαδρομές του στο εξωτερικό, γιατί έτσι θα στείλουν τους απατεώνες εργοδότες τους κατηγορούμενους για ξέπλυμα, που δεν παραγράφεται ποτέ και οι ποινές που επιβάλουν τα δικαστήρια θα είναι ισόβια, αντί για τα λίγα χρόνια φυλάκισης των πλημελλημάτων, που εξαγοράζονται προς 5 και 10 ευρώ την ημέρα.

Ακόμη και η πλάκα έχει κάποια όρια κκ Τσίμα και Κοσιώνη !!!

filoiypervasi-pireas.blogspot.gr

anemosantistasis.blogspot.com